Analiza dyrektywalna przepisów części ogólnej kodeksu karnego - ebook

Publikacja ma na celu przedstawienie teoretycznego opisu przepisów części ogólnej kodeksu karnego. Odwołuje się do prezentowanych w piśmiennictwie teoretycznoprawnym podziałów norm, ich bliższej charakterystyki, wewnętrznej struktury, elementów treściowych i powiązań funkcjonalnych.

Zasadniczym założeniem książki jest uporządkowanie problematyki struktur normatywnych zakodowanych w przepisach. Autorka przełamuje ujęcie tej problematyki dominujące w polskiej dogmatyce prawa karnego. Dowodzi bowiem, że z przepisów prawa karnego odczytać można nie tylko normy prawne (sankcjonowaną i sankcjonującą), lecz także inne struktury dyrektywalne, których uwzględnienie jest niezbędne do właściwego odczytania tych przepisów.

Autorka poddaje analizie m.in.:

• charakterystykę języka prawnego przepisów części ogólnej kodeksu karnego,
• typologię przepisów prawnych oraz sposoby wyrażania norm przez przepisy prawne,
• normy i inne wyrażenia dyrektywalne zakodowane w przepisach prawnokarnych.

Adresaci:
Książka adresowana jest do teoretyków prawa karnego zainteresowanych problematyką wykładni prawa, w szczególności analizą istoty i treści normy prawnokarnej, oraz do przedstawicieli praktyki - sędziów, adwokatów i prokuratorów - poszukujących metodologicznych instrumentów do uzasadniania decyzji interpretacyjnych.

Wykaz skrótów 9
Wprowadzenie 11
Rozdział I Przedmiot badań 23
1. Zagadnienia wstępne 23
2. Lingwistyczna charakterystyka języka prawnego 27
2.1. Język prawny a język etniczny 28
2.1.1. Język prawny w kontekście podziału języków na naturalne i sztuczne 28
2.1.2. Język prawny jako idiolekt prawodawcy 31
2.1.3. Język prawny jako rejestr języka etnicznego 31
2.2. Język prawny a język prawniczy 53
2.3. Język prawny a język norm prawnych 56
3. Charakterystyka języka prawnego w kontekście techniki legislacyjnej 58
3.1. Technika kodowania idiomatycznego 58
3.2. Technika kondensacji i rozczłonkowania 60
4. Uwagi końcowe 65
Rozdział II Typologia przepisów prawnych i sposoby wyrażania norm przez przepisy prawne 71
1. Zagadnienia wstępne 71
2. Typologia przepisów prawnych 77
2.1. Przepisy zrębowe i przednawiasowe (zasadnicze/niezasadnicze) 78
2.2. Przepisy bezpośrednio i pośrednio wyznaczające powinne zachowanie 84
2.3. Przepisy właściwe i interpretacyjne 87
2.4. Podstawowe i szczególne struktury normatywne 89
2.5. Charakterystyka przepisów prawnych w literaturze niemieckiej 93
2.6. Przepisy kompetencyjne 96
2.7. Metaprzepisy 99
Rozdział III Normy i inne wyrażenia dyrektywalne zakodowane w przepisach prawnokarnych 102
1. Zagadnienia wstępne 102
2. Rodzaje dyrektyw doniosłych prawnie 107
3. Normy postępowania 110
3.1. Status ontologiczny norm 112
3.2. Struktura normy prawnej a poglądy na istotę prawa 115
3.3. Typologia norm i kwestia obowiązywania 127
3.3.1. Normy postępowania/normy prawne 127
3.3.2. Normy kompetencyjne/normy merytoryczne 129
3.3.3. Normy sankcjonowane/normy sankcjonujące 133
3.3.4. Normy regulatywne/normy konstytutywne 139
3.3.5. Reguły/zasady 149
3.3.6. Odmienność dyrektywnego charakteru reguł i zasad a sytuacje kolizyjne 152
3.4. Normy postępowania w prawie karnym 163
4. Dyrektywy celowościowe 200
4.1. Dyrektywy celowościowe w prawie karnym 204
5. Reguły sensu 214
5.1. Reguły sensu w prawie karnym 222
6. Dyrektywy porównawcze (Komparativregeln), normy programowe i normy poprawcze 226
6.1. Dyrektywy porównawcze 227
6.2. Normy programowe 228
6.3. Normy poprawcze 231
7. Podsumowanie 232
Rozdział IV Charakterystyka dyrektywalna wybranych przepisów części ogólnej kodeksu karnego 234
1. Zagadnienia wstępne 234
2. Analiza dyrektywalna art. 53 k.k. w perspektywie koncepcji R. Alexy'ego 244
2.1. Poglądy doktryny na temat statusu przesłanek wymiaru kary z art. 53 § 1 k.k. 253
2.2. Status dyrektywalny przesłanek wymiaru kary z art. 53 § 1 k.k. 259
2.2.1. Stopień winy 263
2.2.2. Stopień społecznej szkodliwości czynu 272
2.2.3. Dyrektywa prewencji indywidualnej 275
2.2.4. Dyrektywa prewencji ogólnej 276
2.2.5. Problem sprawiedliwości kary w kontekście dyrektyw jej wymiaru 279
2.3. Rozstrzyganie kolizji zasad według R. Alexy'ego a problem racjonalnego uzasadnienia wymiaru konkretnej kary 282
3. Analiza dyrektywalna art. 3 k.k. jako tzw. normy programowej 291
3.1. Karnistyczne poglądy na status przepisu art. 3 k.k. i status zasady humanitaryzmu 293
3.2. Charakter normy (dyrektywy) wyrażonej w art. 3 k.k. 299
3.2.1. Zakres zastosowania dyrektywy z art. 3 k.k. 308
3.2.2. Konsekwencje naruszenia dyrektywy z art. 3 k.k. 311
Zakończenie 313
Bibliografia 315