Bezstronność sądu i jej gwarancje w polskim procesie karnym - ebook

Stan prawny na 1.09.2009 r.

Zasadniczym celem niniejszej pracy jest rekonstrukcja znaczenia zasady bezstronności sądu. Zadanie to podejmowane jest z jednej strony na podstawie analizy polskiego porządku prawnego oraz dorobku orzecznictwa i doktryny. Z drugiej strony przedmiotem rozważań jest europejski standard bezstronności sądu kształtowany głównie w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Dla uzupełnienia i wzbogacenia powyższej perspektywy autor odwołuje się do doświadczeń państw systemu common law - Kanady i Stanów Zjednoczonych - w których problematyka bezstronności sądu ujmowana jest nieco odmiennie. W pracy poruszane są ponadto psychologiczne i etyczne aspekty bezstronności.

Drugi obszar refleksji stanowią gwarancje bezstronności sądu w polskim procesie karnym. Analizie poddane zostały zatem kwestie unormowania, funkcjonowania oraz optymalnego kształtu instytucji mających gwarantować bezstronność sądu.

Wykaz skrótów 11
Akty prawne 11
Czasopisma i publikatory 11
Inne 12
Wstęp 13
Rozdział I Źródła i charakter wymogu bezstronności sądu w sprawach karnych 25
1. Wprowadzenie 25
2. Bezstronność sądu w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej 26
3. Bezstronność sądu w konwencjach oraz innych dokumentach międzynarodowych 34
4. Bezstronność sądu w kodeksie postępowania karnego 62
5. Bezstronność sądu w ustawach regulujących organizację sądownictwa w sprawach karnych 67
6. Bezstronność sądu w kodeksach etyki sędziowskiej 68
7. Podsumowanie 74
Rozdział II Ogólna charakterystyka i znaczenie wymogu bezstronności sądu w sprawach karnych 76
1. Wprowadzenie 76
2. Podmioty związane wymogiem bezstronności 77
3. Dwuaspektowy charakter wymogu bezstronności sądu 79
4. Bezstronność wobec uczestników procesu i sprawy 84
5. Znaczenie wymogu bezstronności sądu w sprawach karnych 93
Rozdział III Bezstronność subiektywna sądu 97
1. Wprowadzenie 97
2. Proces decyzyjny sędziego z perspektywy psychologii społecznej 100
3. Bezstronność jako przedmiot refleksji w etyce i filozofii społecznej 115
4. Krytyka bezstronności subiektywnej 124
5. Istota bezstronności subiektywnej sądu 133
Rozdział IV Bezstronność obiektywna sądu 143
1. Wprowadzenie 143
2. Uzasadnione wątpliwości odnośnie do bezstronności jako przesłanka oceny bezstronności obiektywnej sądu 145
3. Okoliczności podlegające ocenie z perspektywy wymogu bezstronności obiektywnej sądu 160
Rozdział V System gwarancji bezstronności sądu w procesie karnym 162
1. Rodzaje gwarancji bezstronności sądu 162
2. Instytucjonalne gwarancje bezstronności sądu 166
3. Procesowe gwarancje bezstronności sądu 175
Rozdział VI Ustawowo określona właściwość sądu 178
1. Gwarancyjny charakter przepisów o właściwości 178
2. Pojęcie i rodzaje właściwości 185
3. Właściwość funkcjonalna i rzeczowa 187
4. Właściwość miejscowa 195
5. Właściwość z łączności spraw 205
6. Właściwość z przekazania sprawy (z delegacji) 208
7. Procesowe skutki naruszenia przepisów o właściwości sądu 236
8. Podsumowanie 238
Rozdział VII Skład orzekający sądu 240
1. Gwarancyjny charakter przepisów o wyznaczaniu składu orzekającego 240
2. Tryb wyznaczania składu orzekającego 243
3. Kolegialność sądu 261
4. Procesowe skutki naruszenia przepisów dotyczących składu orzekającego 264
5. Podsumowanie 277
Rozdział VIII Wyłączenie sędziego 279
1. Wprowadzenie 279
2. Wyłączenie sędziego z mocy prawa (art. 40 k.p.k.) 284
3. Wyłączenie sędziego z mocy orzeczenia sądu (art. 41 k.p.k.) 318
4. Tryb wyłączenia sędziego 355
5. Procesowe skutki naruszenia przepisów o wyłączeniu sędziego 367
6. Podsumowanie 371
Rozdział IX Jawność postępowania 374
1. Wprowadzenie 374
2. Jawność rozprawy sądowej 385
3. Jawność posiedzeń sądowych 413
4. Jawność wyrokowania 429
5. Dostęp do akt postępowania 442
6. Procesowe skutki naruszenia przepisów o jawności postępowania 455
7. Podsumowanie 458
Rozdział X Kontrola orzeczeń sądu 460
1. Uzasadnianie rozstrzygnięć procesowych 460
2. Dwuinstancyjność postępowania 482
Zakończenie 487
Bibliografia 491
Wykaz orzeczeń 521