Rewolucja rozwiązań - ebook

Niniejsza publikacja zawiera wyłącznie informacje o charakterze ogólnym, tym samym ani Deloitte Touche Tohmatsu Limited, ani żadna z jej spółek zależnych bądź podmiotów z nią powiązanych (wspólnie okreś­lanych jako Deloitte Network) nie udziela w ramach tej książki żadnej porady, nie świadczy też żadnych usług. Przed podjęciem jakiekolwiek decyzji czy działań, które mogą wpłynąć na wynik finansowy czy działalność firmy, należy skonsultować się z wykwalifikowanym, profesjonalnym doradcą. Żaden z podmiotów należących do Deloitte Network nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne straty poniesione przez kogokolwiek, kto będzie się powoływać na tę publikację.Recenzje książki Rewolucja rozwiązań

„Jak wiemy, państwa nie stać dziś na to, żeby zajmować się wszystkim. Na szczęście w dziedzinie zaspokajania potrzeb społecznych doszło do rewolucji. Obywatele i firmy wspólnie budują »gospodarkę rozwiązań«, która w imię czynienia dobra łączy działanie sił rynkowych z altruiz­mem. Ta książka pokazuje piękno tkwiące w innowacjach wykorzystywanych w interesie publicznym. Przestrzegam czytelników, że ta książka może ich nakłonić do przyłączenia się do tej rewolucji!”

– Walter Isaacson, prezes i dyrektor generalny Aspen Institute, autor książki Steve Jobs

„Największe problemy współczesnego świata to jednocześnie największe okazje rynkowe. Chcesz zostać miliarderem? Rozwiąż problem, z którym boryka się miliard ludzi. Z książki tej dowiesz się, jak to zrobić”.

– Peter H. Diamandis, prezes i dyrektor generalny XPRIZE Foundation; prezes Singularity University, współautor książki Abundance: The Future Is Better Than You Think

„Eggers i Macmillan opisali czarno na białym coś, co możemy dziś zaobserwować wokół siebie. Zbyt często staramy rozwiązywać największe problemy współczesnego świata z wykorzystaniem modeli i instytucji nieprzystosowanych do takiej skali działań. Ta książka wyjaśnia, w jaki sposób dzięki współpracy między sektorami możemy skuteczniej stawić czoła wyzwaniom, które czekają nas w XXI wieku”.

– Jennifer Pahlka, zastępca głównego konsultanta USA ds. technologicznych, założycielka i dyrektor generalna Code for America

„Rewolucja rozwiązań pokazuje, że dzisiejsze korporacje w coraz większym stopniu stawiają na pomiary efektów, a nie tylko wyników. Także społeczeństwo przestaje postrzegać sukces firmy wyłącznie przez pryzmat generowanych przez nią zysków. Dzisiaj liczy się również to, co organizacja robi dla innych. Okazuje się, że dzięki współpracy z podmiotami z innych sektorów firmy mogą zmieniać świat na lepsze”.

– Robert Collymore, dyrektor generalny Safaricom

„To praktyczny przewodnik po świecie międzysektorowej współpracy na rzecz rozwiązywania problemów. Opisuje świetny model, idealnie dostosowany do wyzwań społecznych naszych czasów. Książka ta przypomina nam, że największe efekty daje wspólny wysiłek ludzi i organizacji”.

– Kathy Calvin, prezes i dyrektor generalna
United Nations Foundation

„Książka ta w niezwykle mądry sposób przypomina nam, że globalnych problemów społecznych nie powinno się pozostawiać w wyłącznej gestii rządów państw. Bez względu na to, czy pracujemy w sektorze prywatnym, publicznym, czy społecznym, wspólnie możemy tworzyć skuteczne rozwiązania – musimy tylko pokonać dzielące nas granice i znaleźć wspólny interes z wszystkimi interesariuszami. Przeczytaj tę książkę i przyłącz się do budowy »gospodarki rozwiązań«”.

– John Mackey, dyrektor generalny i współzałożyciel
Whole Foods Market; współautor książki
Conscious Capitalism: Liberating the Heroic Spirit of Business

„Liczba ludności na świecie zbliża się do dziewięciu miliardów, a rządy państw mają tak duże długi, że potrafią jedynie zapożyczać się dalej kosztem przyszłych pokoleń. Nie ulega zatem wątpliwości, że dotychczas stosowany model przestał się sprawdzać. Eggers i Macmillan szukają lepszego sposobu. Ich książkę naprawdę warto przeczytać”.

– Paul Martin, były premier Kanady

„Jeśli chcesz się dowiedzieć, w jaki sposób »rewolucja rozwiązań« przyczyni się do powstania wartego bilion dolarów rynku społecznych korzyści poprzez uruchomienie zasobów na nieosiągalną dotąd skalę, koniecznie przeczytaj tę książkę”.

– Rachel Botsman, współautorka książki
What’s Mine Is Yours: The Rise of Collaborative Consumption

„Eggers i Macmillan świetnie opisują kreatywne rozwiązania, które przekraczają granice między sektorem publicznym i prywatnym oraz społeczeństwem obywatelskim. Pokazują tu, jak wiele można w ten sposób osiągnąć – od analizy publicznie dostępnych danych począwszy, aż po wykorzystanie efektów społecznych w charakterze zupełniej nowej klasy aktywów”.

– Geoff Mulgan, dyrektor generalny Nesta; autor książki The Locust and the Bee: Predators and Creators in Capitalism’s Future

„To całkowicie nowatorska książka, analizująca dokonujące się właśnie fascynujące zjawisko przesuwania się innowacji społecznych do nowych ekosystemów, które powstają poza organizacjami publicznymi. Rewolucja Eggersa i Macmillana będzie trwać!”

– Peter Sims, autor książki Little Bets: How Breakthrough
Ideas Emerge from Small Discoveries

„Stare afrykańskie powiedzenie mówi, że potrzeba całej wioski, aby wychować jedno dziecko. Dzisiaj to powiedzenie wydaje się nawet bardziej aktualne niż kiedykolwiek wcześniej. Błyskawiczny wzrost populacji młodych ludzi powoduje, że Afryka znalazła się w punkcie zwrotnym. Będzie musiała sięgnąć po innowacyjne rozwiązania, aby zapewnić dobrobyt wszystkim swoim mieszkańcom. Udział w tym przedsięwzięciu muszą mieć wszyscy istotni gracze: rządy, firmy, organizacje non profit i poszczególne społeczności. Niniejsza książka świetnie wyjaśnia, jak ten cel osiągnąć. Nie mogła ukazać się w lepszym momencie”.

– Omari Issa, dyrektor generalny Investment Climate Facility for Africa

„Niniejsza książka to jakże potrzebny dziś podręcznik, dzięki któremu uda się przyspieszyć tworzenie innowacyjnych rozwiązań dla problemów ekonomicznych i społecznych współczesnego świata. Dziś mierzymy się z tymi problemami dlatego, że dotychczas stosowaliśmy niezrównoważone modele rozwoju”.

– Roberto Artavia, prezes Viva Trust; dyrektor generalny Social Progress Imperative

„W jaki sposób firmy i podmioty publiczne mogą współpracować z »innowacyjnymi inicjatorami zmian« oraz przedsiębiorcami społecznymi? Niniejsza książka pokazuje tych ludzi i te organizacje, którym się to udaje. To znakomity punkt wyjścia dla wszystkich, którzy pragną się dowiedzieć, jak można osiągać wymierne efekty w sferze społecznej”.

– Premal Shah, prezes KivaWstęp

Rewolucja rozwiązań to książka, która polskiemu Czytelnikowi otworzy oczy na nowe możliwości rozwiązywania problemów społecznych. Te możliwości to również szansa na przełamanie niezdrowej polaryzacji postaw w zakresie spraw publicznych. Jedna postawa to postawa roszczeniowa, którą można podsumować następująco: „rząd powinien to rozwiązać, ale nie chce/lub jest nieudolny/lub…” (tu, Czytelniku, wstaw dowolne negatywne sformułowanie). Druga postawa to wycofanie się w sferę prywatności i własnych spraw, zgodnie z powiedzeniem „umiesz liczyć – licz na siebie”.

Jakże często w kontekście niekorzystnego zjawiska słyszymy wezwania, że „rząd powinien rozwiązać ten problem”, „ministerstwo powinno zapewnić środki” itd. Tym oczekiwaniom towarzyszy ostra krytyka instytucji publicznych. W następnym kroku politycy i urzędnicy obiecują, tłumaczą ograniczenia, czasem przepraszają. Jeżeli problem zostaje rozwiązany, to zazwyczaj rozwiązanie przychodzi za późno i pozostaje w tyle za oczekiwaniami. W wyniku tego powtarzalnego cyklu narasta rozczarowanie wobec instytucji publicznych i duża część społeczeństwa odwraca się od jakiegokolwiek zaangażowania społecznego w stronę skupienia na własnych sprawach – lub aktywnej kontestacji.

Czy jest rozwiązanie tego problemu, który zagraża dalszemu funkcjonowaniu społeczeństw?

Zacznijmy od tego, że wiele można poprawić w funkcjonowaniu organów rządowych i sektora publicznego. Ale nie można uciec od faktu, że narastające zadłużenie i brak perspektyw bardzo szybkiego wzrostu gospodarczego sprawiają, że żaden rząd na świecie nie jest w stanie rozwiązać wszystkich problemów.

Autorzy książki Rewolucja rozwiązań – William Eggers oraz Paul Macmillan – pokazują, jak można zmobilizować do współpracy przedsiębiorstwa, innowatorów oraz instytucje rządowe przy wykorzystaniu nowych technologii i nowych modeli współpracy. Te nowe podejścia do mobilizacji inicjatywy i zasobów mogą przynieść rozwiązanie wielu problemów społecznych, z którymi nie są w stanie poradzić sobie instytucje publiczne. Autorzy książki wskazują na pojawienie się nowego rodzaju gospodarki – „gospodarki rozwiązań” oraz jej nowych uczestników – korporacji, firm prywatnych, organizacji pozarządowych, indywidualnych dobroczyńców, instytucji i agend rządowych oraz przedsiębiorstw społecznych, które współdziałając tworzą nową wartość w sferze publicznej. Jej beneficjentami są wszyscy – obywatele, korporacje, sektor publiczny i organizacje pozarządowe.

Szukając odpowiedzi na pytanie, dlaczego Eggers oraz Macmillan nazywają tę zmianę „rewolucją”, warto przyjrzeć się zjawiskom, które są już obecne w przestrzeni publicznej, ale których wpływu i znaczenia często nie dostrzegamy. Wolontariat, finansowanie społecznościowe (crowdfunding), działania CSR korporacji, indywidualnych filantropów oraz fundacji dobroczynnych skoncentrowane na rozwiązywaniu problemów społecznych, takich jak zapewnienie dostępu do czystej wody w krajach najbiedniejszych czy promowanie zdrowego stylu życia w krajach najbogatszych, prowadzą do zacierania się granic pomiędzy sektorem publicznym a prywatnym oraz generują korzyści, których wartość – zarówno w sensie społecznym, jak i komercyjnym – może być mierzona na całym świecie w bilionach dolarów.

Jesteśmy świadkami rewolucji, ponieważ upowszechnia się świadomość, iż rządy same nie poradzą sobie z rozwiązaniem problemów społecznych. W nowej „gospodarce rozwiązań” rząd jest jednym z wielu uczestników, ale wciąż bardzo ważnym, biorąc pod uwagę narzędzia oraz instrumenty, które pozostają w jego gestii. Są to między innymi inwestycje w badania i rozwój, stymulowanie innowacji czy zapewnienie ulg podatkowych dla przedsiębiorstw innowacyjnych. Rząd jest jednym z graczy w nowej przestrzeni publicznej, ale stoi przed nim także zadanie wyjątkowe – szczególna misja, której powinni się podjąć politycy. Tą misją jest tworzenie środowiska, które będzie sprzyjać współpracy i angażowaniu się w rozwiązywanie problemów społecznych zarówno organizacji dobroczynnych, jak i korporacji oraz pojedynczych obywateli.

Kolejnym przejawem rewolucji, o której wspominają autorzy książki, jest wszechobecna we wszystkich obszarach technologia. Jej przejawy to wielkie zbiory danych (big data), media społecznościowe, technologie mobilne, rozwiązania oparte na chmurze, których wykorzystanie umożliwia szybką mobilizację oraz zaangażowane rozproszonych zasobów, zarówno finansowych, jak i ludzkich, oraz użycie narzędzi do rozwiązywania konkretnych problemów społecznych. Coraz częstsze jest też stosowanie innowacyjnych technologii dla rozwiązania odwiecznych problemów, takich jak tanie domy czy niskobudżetowe, ale bezpieczne zabiegi medyczne.

Autorzy powołują się na wiele przykładów, a niektóre wydają się pozornie odległe od polskiej rzeczywistości. Jednak biorąc pod uwagę dynamikę zjawisk ekonomicznych, postęp technologiczny, zmieniające się oczekiwania i postawy obywateli, przykłady przytoczone przez autorów już teraz powinny stać się inspiracją dla polskich polityków, organizacji pozarządowych i ruchów obywatelskich.

Trendy i zjawiska, takie jak crowdfunding, ridesharing, crowdsourcing, microfinancing czy wykorzystywanie aplikacji mobilnych w celu organizowania i lepszego zarządzania publiczną przestrzenią, stanowią alternatywę dla tradycyjnych metod rozwiązywania problemów. Mają one coraz większy wpływ na oblicze miast oraz lokalnych społeczności i są elementem gospodarki rozwiązań.

W centrum tej nowej gospodarki są obywatele. Dzięki wykorzystaniu mediów społecznościowych i najnowszych technologii obywatele mogą organizować się wokół problemów i zjawisk ważnych dla lokalnych i globalnych społeczności – zarówno w przestrzeni wirtualnej, jak i w środowisku rzeczywistym. Czas i umiejętności, które obywatele wnoszą do sfery publicznej, jako rozwiązania palących problemów współczesnego świata, przynoszą mierzalne korzyści. Przedsiębiorstwa społeczne – czyli organizacje łączące działalność biznesową z celami ściśle społecznymi – inwestują wypracowany kapitał w rozwój swojej działalności i kierują się twardymi prawami rynku. Największe korporacje traktują działania CSR oraz budowanie reputacji odpowiedzialnego społecznie uczestnika rynku globalnego nie tylko jako część powinności, lecz także jak inwestycję biznesową. Myślenie i działanie skoncentrowane na generowaniu zysku przez korporacje bez uwzględniania dobra środowiska i społeczności jest drogą donikąd. Rewolucja, o której piszą autorzy książki, jest więc w jak najlepiej rozumianym interesie biznesu, a nie przeciwko niemu.

Tak oto jesteśmy świadkami zmiany w publicznej świadomości i odrzucenia głęboko zakorzenionego stereotypu, który interes publiczny stawiał naprzeciw interesowi prywatnego kapitału. Korzyści społeczne, które wcześniej były postrzegane jako ważne i wartościowe, dziś są mierzalne. W tym nowym wielowymiarowym środowisku walutą są nie tylko euro czy dolary, lecz także informacje – big data, social data czy reputacja organizacji, wokół której gromadzi się kapitał konieczny do rozwiązania konkretnego problemu społecznego.

Książka Rewolucja rozwiązań Willima Eggersa i Paula Macmillana jest nie tylko kompendium studiów przypadku i przykładów inicjatyw podjętych przez obywateli oraz różne organizacje, które dzięki innowacyjnemu podejściu rozwiązują problemy, z którymi nie mogły poradzić sobie organizacje publiczne. Publikacja ta powinna być także źródłem inspiracji dla liderów, polityków, prezesów dużych korporacji, drobnych przedsiębiorców, wolontariuszy czy obywateli, którzy chcą działać na rzecz lokalnych społeczności – niezależnie od tego, czy omawiane przez autorów przypadki dotyczą Stanów Zjednoczonych, Afryki, Azji czy Europy. Wnioski, jakie wypływają z lektury tej książki są uniwersalne. Administracja publiczna nie jest w stanie sama stawić czoła wyzwaniom i rozwiązać problemy, które jeszcze do niedawna pozostawały w jej gestii. Podmioty prywatne, obywatele, ruchy społeczne i obywatelskie mają ogromny potencjał, a kooperacja pomiędzy wszystkimi uczestnikami nowej gospodarki rozwiązań przynosi konkretne, mierzalne korzyści. Jak mawiał Konfucjusz: „Kiedy staje się oczywiste, że cele nie mogą zostać osiągnięte, nie dostosowuj celów, dostosuj działania”. Ta myśl – tyko pozornie oczywista w swojej wymowie – powinna przyświecać politykom i liderom odpowiedzialnym za kształtowanie publicznej przestrzeni oraz tworzenie wartości biznesowej, które nie sposób oddzielić dziś od interesu i dobra ogółu społeczeństwa.

Drogi Czytelniku, mam nadzieję, że znajdziesz w tej książce inspirację nie tylko do przemyśleń – ale i do działania!

Dariusz Kraszewski

Partner, Prezes Zarządu
Deloitte Business Consulting S.A.Przypisy

Wprowadzenie

Ira Glass, What Kind of Country, This American Life, 2 marca 2012, www.this americanlife.org/radio-archives/episode/459/transcript.

Milton Friedman, The Social Responsibility of Business Is to Increase Its Profits, „New York Times Magazine”, 13 września 1970.

Center for Global Prosperty, Index of Global Philanthropy and Remittances 2011, Hudson Institute, Washington, DC 2011, s. 10, http://hudson.org/content/researchattachments/attachment/977/2011_index_of_global_philanthropy_and_remittances_downloadable_version.pdf.

B Lab, Impact Investing: Challenges and Opportunities to Scale, Q1 2011 Progress Report, http://giirs.org/storage/documents/GIIRS2011-Progress-Report-Final.pdf.* .

Sustainable Living, Unilever, dostęp: 6 lutego 2013, www.unilever.com/sustain ability/casestudies/economic-development/creating-rural-entrepreneurs.aspx.

Matthew Bishop, Michael Green, Philanthrocapitalism: How the Rich Can Save the World, Bloomsbury Press, New York 2008; Rosabeth Moss Kanter, SuperCorp: How Vanguard Companies Create Innovation, Profits, Growth, and Social Good, Crown Business, New York 2009; David Vogel, The Market for Virtue: The Potential and Limits of Corporate Social Responsibility, Brookings Institution Press, Washington, DC 2005; David Bornstein, Jak zmieniać świat. Przedsiębiorcy społeczni – wizjonerzy naszych czasów, tłum. Kalita Lech, AnWero, Gdańsk 2009.

US Census Bureau, Census Bureau Releases 2010 American Community Survey Single Year Estimates, 22 września 2011, www.census.gov/newsroom/releases/archives/american_community_survey_acs/cb11-158.html. *

Analiza Deloitte Research, U.K. Summary of Key Findings from Car-Pooling and Car-Sharing Analysis, 2012-Directline.com.

Ibidem.

Według danych publikowanych przez Victoria Transport Policy Institute koszt korków na drogach w Stanach Zjednoczonych wynosi około 13 centów na jedną samochodomilę. Wykorzystaliśmy tę wartość do obliczenia kosztów łącznych. Por. także: Deloitte, U.K. Summary of Key Findings.

Na podstawie kosztu infrastruktury w wysokości 5 centów na milę. Todd Liman, Eric Doherty, Transportation Cost and Benefit Analysis II, Victoria Transport Policy Institute, styczeń 2009, Roadway Costs, tabela 5.6.3-3, www.vtpi.org/tca/tca05o6.Pdf.*

Ibidem, tabela 6.3–1, www.vtpi.org/tca/tca06.pdf.

Real-Time Ridesharing, Avego, dostęp: 6 lutego 2013, www.avego.com/products/real-time-ridesharing/.*

Sean O’Sullivan w rozmowie z autorami, październik 2011.

Deloitte, U.K. Summary of Key Findings.

Delivery of the American Recovery and Reinvestment Act (ARRA), US Department of Transportation, dostęp: 6 lutego 2013, http://flh.fhwa.dot.gov/policy/arra/.

Deloitte, U.K. Summary of Key Findings.

Noah Stevens w rozmowie z autorami, 6 sierpnia 2012.

Big Society Fund Launches with $600m to Invest, BBC News, ostatnia aktualizacja: 4 kwietnia 2012, www.bbc.com/news/business-17602323.

Suzanne Perry, Congress Agrees to $50-Million Social Innovation Fund, Cuts Volunteer Fund, The Chronicle of Philanthropy, ostatnia aktualizacja: 9 grudnia 2009, http://philanthropy.com/blogs/government-and-politics/congress-agrees-to-50-mil lion-for-social-innovation-fund-cuts-volunteer-fund/11119.

White House Launches Presidential Innovation Fellows Program, The White House, 23 sierpnia 2012, www.whitehouse.gov/the-press-office/2012/08/23/white -house-launches-presidential-innovation-fellows-program.

Uwagi Todda Parka, White House Forum on Cross-Sector Leadership, Washing­ton, DC, 20 marca 2013.

Building an Impact Economy in America, Aspen Institute, Washington, DC, październik 2011, www.aspeninstitute.org/sites/default/files/content/docs/pubs/Building-an-Impact-Economy-in-America.pdf.

Ibidem.