Kapitał własny spółek kapitałowych jako kategoria prawna i ekonomiczna sprawozdania finansowego - ebook

W literaturze często stwierdza się, że „kapitał” jest pojęciem wieloznacznym. Spotyka się takie określenia, jak: „kapitał trwały”, „kapitał społeczny”, „kapitał ludzki”, „kapitał intelektualny”. Uzasadnia to podjęcie pogłębionej analizy, czym jest kapitał własny jako kategoria ekonomiczna, z uwzględnieniem tego, jakie czynniki go kształtują, według jakich kryteriów może być odnoszony do kategorii normatywnych kapitału zakładowego, zapasowego i rezerwowego oraz zysku na gruncie prawa spółek.

Celem monografii jest wskazanie prawnej i ekonomicznej istoty kapitału własnego, a także zasad jego prezentacji w sprawozdaniu finansowym spółek kapitałowych. Przedstawiono różnice pomiędzy prawnym i ekonomicznym aspektem kapitału własnego oraz zagrożenia będące następstwem tych rozbieżności dla rzetelności i przejrzystości sprawozdań finansowych składanych wspólnikom tych spółek. Rachunkowość - poprzez prawo bilansowe - ustanawia nowe kategorie kapitału własnego, które nie są rozpoznawane przez prawo handlowe. Wspólnicy spółek kapitałowych mogą żądać zatrzymania tego procesu, jeśli sfera ich prawnie chronionych interesów na gruncie prawa spółek nie będzie prawidłowo realizowana.

WSTĘP            7

ROZDZIAŁ 1. ISTOTA PRAWNA I EKONOMICZNA KAPITAŁU WŁASNEGO  11

1.1. Podmiotowość prawna i formy prawne prowadzenia działalności gospodarczej – podstawowe pojęcia           11

1.2. Kapitał własny – istota prawna    19

1.3. Kapitał własny – istota ekonomiczna      25

ROZDZIAŁ 2. KAPITAŁ W SPÓŁKACH PRAWA HANDLOWEGO          35

2.1. Rodzaje i ogólna charakterystyka spółek kapitałowych  35

2.2. Prawa i obowiązki wspólników/akcjonariuszy    38

2.3. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością a spółka akcyjna      44

ROZDZIAŁ 3. UJĘCIE KAPITAŁU WŁASNEGO W SPRAWOZDANIU FINANSOWYM W ŚWIETLE POLSKIEGO PRAWA BILANSOWEGO     59

3.1. Ewolucja sprawozdawczości finansowej w Polsce w latach 1991–2016            59

3.2. Ewolucja zasad ujawniania kategorii kapitału własnego w sprawozdaniu finansowym w latach 1991–2016    74

3.3. Pomiar, prezentacja i ujawnianie informacji dotyczących kapitału własnego w sprawozdaniu finansowym – stan obecny            87

ROZDZIAŁ 4. KAPITAŁ WŁASNY JAKO KATEGORIA SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO SPORZĄDZONEGO WEDŁUG MSSF         101

4.1. Międzynarodowe regulacje sprawozdawczości finansowej jako efekt harmonizacji rachunkowości    101

4.2. Kapitał własny w Ramach Koncepcyjnych MSSF          111

4.3. Kapitał własny według międzynarodowych standardów rachunkowości – ewolucja i stan obecny       118

ROZDZIAŁ 5. ANALIZA PREZENTACJI I UJAWNIANIA INFORMACJI O KAPITALE WŁASNYM W JEDNOSTKOWYM SPRAWOZDANIU FINANSOWYM SPÓŁEK KAPITAŁOWYCH W POLSKIEJ PRAKTYCE    131

5.1. Kapitał własny w sprawozdaniu finansowym sporządzonym według MSSF      131

5.2. Prezentacja i ujawnianie informacji o kapitałach własnych w jednostkowym sprawozdaniu finansowym sporządzonym zgodnie z Ustawą o rachunkowości   145

5.3. Analiza porównawcza – wnioski końcowe         158

ZAKOŃCZENIE         165

BIBLIOGRAFIA         169