Regulacja zwolnień grupowych pracowników - ebook

Stan prawny na 1.04.2009 r.

W niniejszej monografii zostały omówione zagadnienia prawne wraz z aspektami społeczno-ekonomicznymi zwolnień grupowych.

Głównym wątkiem opracowania jest poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, czy w obecnie obowiązującej regulacji dotyczącej zwolnień grupowych zachowana jest równowaga pomiędzy swobodą pracodawcy w kształtowaniu składu załogi a ochroną pracowników. Problematyka ta - ukazana w szerszej perspektywie regulacji wspólnotowych, orzecznictwa, praktyki, a także nowych trendów rozwoju prawa pracy w Unii Europejskiej (flexicurity) - dostarcza pogłębionej wiedzy o różnorodnych aspektach zwolnień grupowych.

Adresaci:

Opracowanie skierowane jest do pracodawców, kadrowców, pracowników działów zajmujących się zasobami pracy, dyrektorów HR, pracowników administracji odpowiedzialnych za legislację, sędziów sądów pracy, studentów, a także wszystkich pragnących pogłębić wiedzę na ten temat.

Wykaz skrótów 11 Wstęp 15
Rozdział I Ekonomiczno-społeczne przesłanki regulacji zwolnień grupowych 19
1. Uwagi ogólne 19 2. Bezrobocie w krajach Europy Zachodniej 21 3. Zwolnienia grupowe a problem bezrobocia w Polsce 24 3.1. Okresy przemian na rynku pracy w Polsce 24 3.1.1 Pierwsza fala wzrostu bezrobocia w okresie przemian społeczno-gospodarczych w latach 1990-1993 24 3.1.2. Stabilizacja sytuacji gospodarczej w latach 1994-1997 25 3.1.3. Druga fala wzrostu bezrobocia w latach 1998-2001 25 3.1.4. Regres w zatrudnieniu w latach 2002-2004 26 3.1.5. Poprawa sytuacji na rynku pracy od II półrocza 2004 roku 27 3.2. Pracownicy zwolnieni z przyczyn dotyczących zakładów pracy na tle ogółu bezrobotnych 28
Rozdział II Zwolnienia zbiorowe pracowników w świetle regulacji prawa międzynarodowego i europejskiego 32
1. Standardy Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczące rozwiązania stosunku pracy z inicjatywy pracodawcy 32 2. Problematyka zwolnień pracowników w prawie pracy Rady Europy 35 2.1. Europejska Karta Społeczna oraz Zrewidowana Europejska Karta Społeczna 35 2.2. Wspólnotowa Karta Podstawowych Praw Socjalnych Pracowników 37 2.3. Karta Praw Podstawowych UE 37 3. Dyrektywy UE dotyczące zwolnień zbiorowych pracowników 39 3.1. Geneza dyrektywy 75/129/EWG dotyczącej zwolnień zbiorowych pracowników 39 3.2. Nowelizacje dyrektywy 75/129/EWG 41 3.3. Zakres podmiotowy zwolnień zbiorowych 42 3.4. Zakres przedmiotowy dyrektywy 98/59/WE 45 3.5. Informacja i konsultacja pracowników w sprawie zwolnień zbiorowych 50 3.6. Notyfikacja zwolnień zbiorowych władzy publicznej w prawie wspólnotowym 53
Rozdział III Geneza i ogólna charakterystyka regulacji prawnej zwolnień grupowych w prawie polskim 57
1. Geneza ustawy o zwolnieniach 1989 57 2. Ewolucja regulacji zwolnień grupowych 62 3. Ustawa o zwolnieniach 2003 67
Rozdział IV Pojęcie grupowego zwolnienia 71
1. Uwagi dotyczące terminu "grupowe zwolnienie" 71 2. Zakres podmiotowy grupowego zwolnienia 74 3. Zakres przedmiotowy grupowego zwolnienia 78 3.1. Pojęcie "przyczyn niedotyczących pracownika" jako dopuszczalnych przyczyn grupowego zwolnienia 78 3.2. Kryterium ilościowe zwolnień kwalifikowanych jako grupowe 81 3.3. Okres dokonania grupowego zwolnienia 82 4. Tryb rozwiązania stosunku pracy jako składnik definicji grupowego zwolnienia 83
Rozdział V Procedura zwolnień grupowych 88
1. Ogólna charakterystyka procedury zwolnień grupowych 88 2. Podmioty uprawnione do informacji i konsultacji - rodzaje przedstawicielstw pracowniczych 92 3. Pojęcie informacji i konsultacji 97 3.1. Definicje informacji i konsultacji w prawie europejskim i polskim 97 3.1.1. Informacja i konsultacja w prawie europejskim ze szczególnym uwzględnieniem procedury zwolnień zbiorowych 97 3.1.2. Pojęcie informacji i konsultacji w prawie polskim 101 3.2. Obowiązki pracodawcy w zakresie informacji i konsultacji w procedurze zwolnień grupowych 103 3.2.1. Forma i zakres informacji udzielanych przy zwolnieniach grupowych 103 3.2.2. Zakres konsultacji w procedurze zwolnień grupowych 105 3.2.3. Czas udzielania informacji i przeprowadzania konsultacji w procedurze zwolnień grupowych 107 3.3. Porozumienie w sprawie zwolnień grupowych 108 3.3.1. Strony porozumienia w sprawie zwolnień grupowych 108 3.3.2. Zakres przedmiotowy, forma i czas zawarcia porozumienia w sprawie zwolnień grupowych 111 3.3.3. Charakter prawny porozumienia w sprawie zwolnień grupowych 114 3.3.4. Regulamin wydany przez pracodawcę w braku porozumienia 116 4. Notyfikacja zwolnień grupowych urzędom pracy 118 4.1. Cel notyfikacji zwolnień grupowych 118 4.2. Elementy treści notyfikacji zwolnień grupowych 120 4.3. Obowiązki urzędów pracy związane z notyfikacją zwolnień grupowych 122
Rozdział VI Zakres ochrony trwałości stosunku pracy przy zwolnieniach grupowych 128
1. Wypowiedzenie stosunku pracy 128 1.1. Uwagi ogólne 128 1.2. Modyfikacje powszechnej ochrony przed wypowiedzeniem w trybie dokonywania zwolnień grupowych 130 1.3. Modyfikacje szczególnej ochrony trwałości stosunku pracy w trybie dokonywania zwolnień grupowych 131 1.4. Wypowiedzenie zmieniające w procesie zwolnień grupowych 138 1.5. Terminy wypowiedzenia i rozwiązania stosunku pracy w trybie zwolnień grupowych 141 2. Upadłość i likwidacja pracodawcy a ograniczenie ochrony trwałości stosunku pracy 144
Rozdział VII Odprawa pieniężna jako dodatkowy instrument ochrony pracowników 148
1. Pojęcie odprawy pieniężnej 148 2. Zakres podmiotowy prawa do odprawy przy zwolnieniach grupowych 150 3. Przesłanki nabycia prawa do odprawy 151 4. Czynniki determinujące wysokość odprawy 154 5. Charakter prawny odprawy pieniężnej przy zwolnieniach grupowych 157
Rozdział VIII Prawo do ponownego zatrudnienia pracownika zwolnionego w ramach grupowego zwolnienia 162
1. Zakres podmiotowy 162 2. Charakter roszczenia pracownika o ponowne zatrudnienie (prawo pierwszeństwa w zatrudnieniu) 164 3. Warunki powstania prawa do ponownego zatrudnienia 166 3.1. Ponowne zatrudnianie pracowników w tej samej grupie zawodowej 167 3.2. Zgłoszenie zamiaru podjęcia zatrudnienia przez pracownika 169 3.3. Okres trwania powinności ponownego zatrudnienia 173 3.4. Charakter prawny terminów warunkujących prawo do ponownego zatrudnienia 174 4. Wykonanie obowiązku ponownego zatrudnienia 175 4.1. Złożenie przez pracodawcę oferty nawiązania stosunku pracy 175 4.2. Warunki pracy przy ponownym zatrudnieniu 178 5. Odszkodowanie należne pracownikowi z tytułu niewykonania przez pracodawcę obowiązku ponownego zatrudnienia 179 6. Ocena rozwiązania prawnego przewidującego obowiązek ponownego zatrudnienia pracownika zwolnionego w ramach grupowego zwolnienia 181
Rozdział IX Zwolnienia indywidualne na podstawie ustawy o zwolnieniach 2003 183
1. Pojęcie zwolnienia indywidualnego w ustawie o zwolnieniach 2003 183 2. Przesłanki zwolnienia indywidualnego 187 2.1. Pojęcie przyczyny niedotyczącej pracownika i wyłączność tej przyczyny 187 2.2. Tryb rozwiązania stosunku pracy 189 3. Ochrona trwałości stosunku pracy na podstawie przepisu art. 10 ustawy o zwolnieniach 2003 191 3.1. Zakres ochrony trwałości stosunku pracy 191 3.2. Charakter prawny sprzeciwu zgłaszanego przez zakładową organizację związkową 193 3.3. Uprawnienia przysługujące pracownikom zwalnianym indywidualnie 194
Rozdział X Polska regulacja zwolnień grupowych na tle polityki flexicurity - uwagi końcowe 196
Bibliografia 211
Spis dokumentów 220
Spis orzeczeń 222