Pamiętniki Kajetana Koźmiana. Oddział 1, Obejmujące wspomnienia od roku 1780 do roku 1815 - ebook

PA­MIĘT­NI­KI KA­JE­TA­NA KOŹ­MIA­NA obej­mu­ją­ce wspo­mnie­nia od roku 1780 do roku 1815.

od­dział I.

Po­znań, na­ła­dem. Jana Kon­stan­te­go Żu­pań­skie­go.

1858.

Po­znań, czcion­ka­mi Lu­dwi­ka Merz­ba­cha.

CZTE­REM

PRZY­JA­CIO­ŁOM OJCA

PO­ZO­STA­ŁYM JESZ­CZE NA TeJ ZIE­MI

SPEŁ­NIA­JĄC PRZED­ZGON­NE ŻY­CZE­NIE JEGO

WIN­CEN­TE­MU Hr. KRA­SIŃ­SKIE­MU,

FRAN­CISZ­KO­WI MO­RAW­SKIE­MU,

FRAN­CISZ­KO­WI WĘ­ŻY­KO­WI, AN­DRZE­JO­WI Hr. ZA­MOJ­SKIE­MU.

SYN PO­ŚWIĘ­CA.TREŚĆ PA­MIĘT­NI­KÓW KA­JE­TA­NA KO­ZMIA­NA OD­DZIAŁ I.

OSTRZE­ŻE­NIE.

Jaka istot­na war­tość tych wspo­mnień. Wiek póź­ny naj­wła­ściw­szy do spi­sy­wa­nia pa­mięt­ni­ków. Spo­wiedź Jana Ja­kó­ba Ro­us­se­au. Pa­mięt­ni­ki Cha­te­au­brian­da. W tych po­bież­nych wspo­mnie­niach au­to­ra wy­bór na­le­ży zro­bić, i od­dzie­lić ple­wy od ziar­na.

WSPO­MNIE­NIA OD 7GO RAKA ŻY­CIA. ROK 1778.

Od kar­ty i do 15.

Uro­dze­nie i dzie­cin­ne lata au­to­ra. Przy­czy­na prze­nie­sie­nia z szkół lu­bel­skich do za­moj­skich. Prze­są­dy oj­ców prze­ciw no­we­mu wy­cho­wa­niu utrzy­my­wa­ne sta­ra­niem exje­zu­itów po­wo­li sła­bie­ją. Po­wrót do szkół lu­bel­skich. Straż nad nie­mi Igna­ce­go Po­toc­kie­go. Tłó­ma­ma­cze­nie Kan­dy­da Wol­te­ra przez Jac­ka Przy­byl­skie­go. Pro­fes­so­ro­wie szkół lu­bel­skich. Jó­ze­fo­wi Gir­tler au­tor naj­wię­cej za­wdzię­cza. Zdro­wy jego sad i rady. Za­słu­gi ko­mis­syi edu­ka­cyj­nej i za­le­ty no­we­go sys­te­ma­tu. Je­den z za­rzu­tów czy­nio­nych temu sys­te­ma­to­wi. Wpra­wa w pal­ca­ty, któ­ra two­rzy­ła bur­dów i ju­na­ków. Dwaj bra­cia Trzciń­scy sław­ni z bur­dac­twa w Lu­bel­skiem. Po­rów­na­nie wy­cho­wań­ców 00. Je­zu­itów i uczniów szkół no­wych.

WSPO­MNIE­NIA ZE SZKÓŁ PO­JE­ZU­IC­KLCH.

Od kar­ty 15 do 38.

Ra­tusz try­bu­nal­ski, opis jego. Kol­le­gium po­je­zu­ic­kie, uro­czy­sto­ści w ko­ście­le ob­cho­dzo­ne. Pro­ce­sye na świę­te Nie­po­ka­la­ne­go Po­czę­cia N. P. Sta­tua je­zu­ic­ka. Za­słu­gi i winy 00. Je­zu­itów. Nie­spra­wie­dli­we za­rzu­ty. Dwie epo­ki ich ist­nie­nia. Zna­ko­mi­ci lu­dzie wy­szli na jaw po znie­sie­niu za­ko­nu. Opis szkół po­je­zu­ic­kich. Prze­jazd przez Lu­blin księ­cia je­ne­ra­ła Czar­to­ry­skie­go na Po­do­le. Ob­raz ów­cze­sne­go Lu­bli­na, smut­na i nędz­na jego po­stać. Nie­po­rzą­dek mia­sta. Hry­nie­wiec­ki wo­je­wo­da lu­bel­ski, za­słu­gi jego. Kup­cy lu­bel­scy. Ży­cie ów­cze­sne w tem mie­ście.

WSPO­MNIE­NIA ZE SZKÓL ZA­MOJ­SKICH.

Od kar­ty 38 do 50.

Gmach aka­de­mic­ki. Uro­czy­sto­ści. Elek­cya rek­to­ra i exa­mi­na. Kol­le­gia­ta za­moj­ska. Ka­pli­ca Za­moj­skich. Goły Ja­nek. Na­pis na… gro­bie Jana Za­moj­skie­go jaki miał być, jaki jest. Ko­ściół księ­ży Fran­cisz­ka­nów. Or­dy­nat Jan Za­moj­ski wo­je­wo­da po­dol­ski. Od­po­wiedź jego na list kró­lew­ski, dy­plo­mat na hrab­stwo te­muż dany. Zwie­rzy­niec. Ję­drzej Za­moj­ski exkanc­lerz ko­ron­ny or­dy­na­tem po zrze­cze­niu się bra­ta. Po­chwa­ła jego przez Sta­szi­ca i cha­rak­ter opi­nii de­mo­kra­tycz­nych te­goż Sta­szi­ca. Cno­ty i pra­wość Ję­drze­ja Za­moj­skie­go; do­wód czci i usza­no­wa­nia dany mu przez oby­wa­tel­stwo w spra­wie gra­nicz­nej. Wzmian­ka o nim chlub­na za­pi­sa­na w de­kre­cie przez pod­ko­mo­rze­go Dłu­skie­go. Wi­ze­ru­nek Ję­drze­ja Za­moj­skie­go, Żona jego Kon­stan­cya Czar­to­ry­ska; tej­że brat księ­że stol­nik.

WSPO­MNIE­NIA MOJE ZE SZKÓŁ WY­DZIA­ŁO­WYCH LU­BEL­SKICH.

Od kar­ty 50 do 60.

Uczty i uro­czy­sto­ści ob­cho­dzo­ne w Lu­bli­nie. Trzy pa­mięt­ne sce­ny wy­pra­wio­ne w Lu­bli­nie, pierw­sza przez het­ma­na Bra­nic­kie­go, dru­ga przez Mi­cha­ła Gra­now­skie­go. Szcze­gó­ło­we wspo­mnie­nie o Mi­cha­le Gra­now­skim, jego pro­ces­sya pi­jac­ka. Kon­rad Ba­dow­ski. Trze­cie wi­do­wi­sko wy­pra­wio­ne przez Len­czew­skie­go bi­sku­pa. Wspo­mnie­nie o Ada­mie Po­niń­skim. Wjazd Mnisz­cha na sta­ro­stwo lu­bel­skie.

WSPO­MNIE­NIA MOJE Z PA­LE­STRY LU­BEL­SKIEJ.

Od kar­ty 60 do 68.

Wzo­ro­wy try­bu­nał pod la­ską Jana Ma­ła­chow­skie­go wo­je­wo­dzi­ca sie­radz­kie­go. Uczta na jego cześć dana. Ksią­że Ka­zi­mierz Ne­stor Sa­pie­ha: jego związ­ki z oj­cem au­to­ra. Wzy­wa go do przy­ję­cia wy­bo­ru na de­pu­ta­ta; zmie­nia po­tem myśl i po­pie­ra Ja­strzęb­skie­go któ­re­go mło­da żona po­do­ba­ła mu się. Żąda od ojca au­to­ra w spo­sób nie­wła­ści­wy, aby od­stą­pił kan­dy­da­tu­ry. Dwa stron­nic­twa przy­go­to­wu­ję się do wal­ki. Tref­ni­sie war­szaw­scy po­cią­gnie­ni przez Sa­pie­hę przy­by­wa­ją na sej­mik. Oba stron­nic­twa w ko­ście­le sta­wa­ją prze­ciw so­bie.

Po Mszy spór o wy­bór mar­szał­ka. Par­tya Koź­mia­now­ska licz­niej­sza gwał­tem swe­go kan­dy­da­ta prze­pro­wa­dza. Kan­dy­da­ci na de­pu­ta­tów. Mowa księ­cia Sa­pie­hy; wsz­czy­na się bój­ka. Prze­or z Najś. Sa­kra­men­tem. Krew obry­zgu­je oł­ta­rze. Tref­ni­sie wy­pę­dze­ni. Stro­na Koź­mia­now­ska prze­ma­ga; upo­ko­rze­nie księ­cia Sa­pie­hy. Król mia­nu­je ojca au­to­ra pod­sęd­kiem, po­tem sę­dzia ziem­skim lu­bel­skim.

SPRA­WA SA­PIEŻJŃ­SKA.