Jerzy Czarny (Kara Georgi): życie i czyny jego - ebook

Ży­cie i czy­ny jego spi­sał

Teo­dor To­masz Jeż

Lwów.

Na­kła­dem Mar­ji Wy­sło­ucho­wej

Z "Dru­kar­ni Pol­skiej"

1897.

Opo­wie­dzieć mamy o ży­ciu czło­wie­ka, co z pro­ste­go chło­pa zo­stał księ­ciem i pa­no­wał nad na­ro­dem.

Przy­tra­fia­ło się to w cza­sach daw­niej­szych. Wszak król Da­wid, psal­mi­sta, z pa­stusz­ka na kró­la wy­szedł. Ale – kie­dy to było! – przed na­ro­dze­niem Chry­stu­sa Pana na lat ty­siąc kil­ka­dzie­siąt. Póź­niej znów Cze­si, na­ród, mó­wią­cy ję­zy­kiem, mało róż­nią­cym się od na­sze­go, wy­bra­li so­bie za księ­cia Prze­my­sła­wa wprost od płu­ga. Coś po­dob­ne­go zda­rzy­ło się i w Pol­sce, tyl­ko że Po­la­cy wzię­li so­bie księ­cia nie od płu­ga, ale od stru­ga. Na­zy­wał się ksią­że ów, jak wia­do­mo, Piast. Cho­ciaż jed­nak przy­tra­fi­ło się to w Cze­chach i w Pol­sce póź­niej, po na­ro­dze­niu Chry­stu­sa, ale prze­cie tak daw­no, że ani dzia­dów, ani pra­pra-pra­dzia­dów na­szych przy tem nie było. Jak wy­bra­no Prze­my­sła­wa, bę­dzie temu lat ty­siąc dwie­ście z górą, jak Pia­sta, – lat ty­siąc sto. Lat ty­siąc dwie­ście, lat ty­siąc sto: to ła­two po­wie­dzieć, ale, gdy się po­li­czy, wy­pad­nie, że i świat wy­glą­dał in­a­czej i lu­dzie byli inni. A na­przód, nie zna­li wia­ry Chry­stu­so­wej, a po­tem, nie wia­do­mo, czy w Cze­chach ca­łych i w Pol­sce ca­łej znaj­do­wał się czło­wiek by je­den, co o li­te­rach wy­obra­że­nie miał. I miast też tych, co dziś, w cza­sie owym nie było; wsie gdzie­in­dziej le­ża­ły i in­a­czej się na­zy­wa­ły; pola okry­wa­ły pusz­cze le­śne; o dro­gi nikt się nie trosz­czył; o ko­le­jach że­la­znych ni­ko­mu się ani śni­ło. Wów­czas Prze­my­sław i Piast na kró­lów, ten w swo­im, ten w swo­im kra­ju wy­szli, a wy­szli na kró­lów nie dla­te­go tyl­ko, że je­den rolę upra­wiał, dru­gi ko­ło­dziej­ką się ba­wił, ale dla­te­go, że je­den i dru­gi był czło­wie­kiem uczci­wym, rze­tel­nym, za­rad­nym i go­spo­dar­nym.

– Kie­dyś ty uczci­wy, za­rad­ny i go­spo­dar­ny na swo­jem, to bę­dziesz uczci­wym, za­rad­nym i go­spo­dar­nym na sto­li­cy kró­lew­skiej… – po­wie­dzie­li im lu­dzie i na kró­lów ich so­bie ob­ra­li.