Galeria sztuki - ebook

O komercyjnym i nieregulowanym odgórnie obrocie dziełami sztuki można mówić w naszym kraju dopiero od kilkunastu lat. Choć rynek ten wciąż jest bardzo niedojrzały, to ambitnie goni bardziej doświadczone i zamożniejsze rynki zachodnie. Motorem napędowym są sami nabywcy, którzy coraz bardziej świadomie inwestują w sztukę, działając zarówno z poziomu pobudek finansowych, jak i estetycznych. Lojalnie jednak uprzedzamy: tak jak prawie każde przedsięwzięcie oparte na pasji i hobby galerie sztuki to biznes dla cierpliwych pasjonatów.

Sprawdzimy, czy ta cierpliwość może się opłacić i jakie działania należy podjąć, by cały ten proces przyśpieszyć, a pasję uczynić źródłem stałych i godziwych dochodów. Przyjrzymy się rynkowi sztuki, konkurencji oraz wszelkim aspektom tej działalności, o których trzeba pamiętać, prowadząc to przedsięwzięcie.

Charakterystyka rynku

Rynek sztuki jest pojęciem bardzo szerokim. Niezależnie od segmentu jako całość jest obszarem bardzo trudnym, który wciąż jeszcze boryka się z problemami po kryzysie ekonomicznym z 2009 roku. Od 2002 aż do roku 2008 światowy rynek zanotował wzrost aż o 225%. Jednak problemy ekonomiczne na światowych giełdach znacznie go wyhamowały we wspomnianym już 2009 roku. Od tego czasu mimo delikatnej poprawy sytuacji największym problemem jest niska podaż. Poza tym na wysokim, zaporowym poziomie utrzymują się dzieła najpopularniejszych twórców, które jeszcze przed 2009 były znacznie tańsze niż teraz. Prace klasyków pojawiają się bardzo rzadko, a ich ceny windowane są często do kosmicznych rozmiarów. Dlatego też według prognoz na aukcjach i w galeriach sprzedawać będą się głównie prace młodych, nieznanych jeszcze artystów.

Według szacunków obroty samych tylko domów aukcyjnych pod koniec roku 2011 wyniosły ok. 50 mln zł. Było to o ok. 40% więcej niż przed rokiem. Wartość całego rynku sztuki jest w Polsce szacowana rocznie na 200-300 mln zł. Dla porównania: rynek dóbr luksusowych, do których zaliczamy także sztukę, przedstawia wartość na poziomie ok. 27 mld zł.

Krajowy obrót dziełami sztuki ożywiła niedawna liberalizacja prawa: zezwolono bowiem na legalny wywóz z Polski, niektórych określonych w ustawie dóbr. Dzięki temu klientami polskich antykwariatów, galerii sztuki czy aukcji mogą być zamożniejsi, zagraniczni kolekcjonerzy.

Klienci krajowych galerii sztuki po okresie fascynacji znanymi nazwiskami twórców zaczynają poszukiwać dzieł wyjątkowych. Ceny takich np. obrazów czy rzeźb o wysokiej jakości artystycznej są już znacznie wyższe niż średniej jakości prace uznanych artystów. Świadczy to o rosnącej świadomości konsumenckiej. Poza tym pokazuje to, że polski rynek staje się coraz dojrzalszy i upodabnia się do rynków zachodnich, gdzie nawet w czasie kryzysu nie maleje popyt na najrzadsze i najbardziej wartościowe dzieła.

W porównaniu do reszty Europy polski rynek sztuki jest wciąż w jej „ogonie”. Na taką sytuację poza wąską i ostrożną grupą klientów indywidualnych mają wpływ także czynniki takie, jak wciąż niedostateczny mecenat instytucji finansowych i państwowych czy też sporadyczne zakupy instytucjonalne dzieł sztuki czynione na potrzeby inwestycji lub dla muzeów.

Jak już wspomnieliśmy, rynek dzieł sztuki to pojęcie bardzo rozległe. W jego obrębie można wyróżnić kilka segmentów, które cieszą się różnym zainteresowaniem i dynamiką wzrostu. Do stosunkowo perspektywicznego należy chociażby segment fotografii artystycznej, która cieszy się rosnącym zainteresowaniem, choć jej poziom wciąż nie przynosi większych zysków podmiotom nią obracającym. Znacznie bardziej opłacalna jest grafika, której obroty wzrosły o ok. 40%. Dobrze trzyma się także sektor rzeźby. Największym segmentem tego rynku jest malarstwo, którego obroty niestety spadają. Rośnie za to zainteresowanie sztuką współczesną.

Konkurencja

W Polsce działa kilkaset rozsianych po całym kraju galerii sztuki. Z racji tego, że rynek jest wciąż nasycony w stopniu nieznacznym, a same podmioty są podzielone według różnych specjalizacji, nie stanowią one dla siebie poważnej konkurencji. O większej rywalizacji można mówić jedynie w miastach o bogatej historii kulturowej, w których działają większe skupiska firm o podobnym profilu. Zaliczyć można do nich takie ośrodki, jak Kraków, Kazimierz Dolny, Warszawa, Gdańsk itp.

Do bezpośredniej konkurencji galerii sztuki można zaliczyć także domy aukcyjne oraz antykwariaty. Z tymi pierwszymi można jednak współpracować, wystawiając na aukcjach dzieła z naszej oferty.

Konkurencją dla komercyjnego rynku sztuki, którego przedstawicielami są m.in. galerie, są również aukcje charytatywne. Z roku na rok odbywa się ich coraz więcej, zaś udział w nich ma wymiar bardziej medialny, wizerunkowy i marketingowy niż w przypadku dyskretnego zaopatrywania się w sztukę w galeriach czy antykwariatach.