Problemy bezpieczeństwa Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki (MENA) - ebook

Nasilająca się wojna w Syrii, pojawienie się tzw. Państwa Islamskiego, prowadzona przez nie walka nie tylko w Iraku i Syrii, ale również na innych obszarach, wojna domowa w Jemenie, dekompozycja władzy w Libii zmuszają do zadbania zarówno o bezpieczeństwo na obszarze Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki (Middle East and North Africa – MENA), jak i zmniejszenie oddziaływania pojawiających się zagrożeń nie tylko w skali regionalnej, ale też globalnej. Współczesne państwa arabskie, efekt spuścizny kolonialnej, w znacznej większości są tworami autorytarnymi. Brak jest tu pluralizmu politycznego, wolności słowa i otwartości systemu politycznego. Ustroje tych państw spełniają, co prawda, formalne kryteria demokracji, jest to jednak demokracja fasadowa. Region MENA jest uznawany za jeden z najbardziej niestabilnych, a zarazem niezwykle istotnych dla bezpieczeństwa międzynarodowego obszarów współczesnego świata. Na jego sytuację wpływają spory, konflikty, a także różnorodne procesy społeczne, polityczne i gospodarcze. Złożoność tych czynników, ich zasięg oraz zakres powodują, że przenikają się tam problemy bezpieczeństwa wewnętrznego i międzynarodowego. Autorzy przybliżają Czytelnikom wiele aspektów dotyczących wyzwań i zagrożeń bezpieczeństwa na Bliskim Wschodzie oraz w Północnej Afryce. Ponadto wyjaśniają ich wpływ na poziom bezpieczeństwa innych regionów, zwłaszcza Europy oraz ukazują ich znaczenie dla polityki mocarstw, przede wszystkim Stanów Zjednoczonych.

Wprowadzenie    7

BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE NA BLISKIM WSCHODZIE    11

RADOSŁAW BANIA, Powstanie tzw. Państwa Islamskiego w Iraku    13

ŁUKASZ FIJAŁKOWSKI, JAROSŁAW JARZĄBEK, Sekurytyzacja problemu uchodźców w Jordanii    30

KATARZYNA JĘDRZEJCZYK-KULINIAK, Siła polityczna w mundurach – militokracja po Arabskiej Wiośnie?    48

STANY ZJEDNOCZONE A BEZPIECZEŃSTWO NA BLISKIM WSCHODZIE    65

RADOSŁAW FIEDLER, Polityka USA wobec Egiptu – ciągłość mimo wszystko    67

ANDRZEJ GUZOWSKI, Sojusz amerykańsko-saudyjski a regionalna stabilność Bliskiego Wschodu    80

BEZPIECZEŃSTWO  EUROPEJSKIE W KONTEKŚCIE BLISKOWSCHODNIM    91

RYSZARD MACHNIKOWSKI, Tak zwane Państwo Islamskie w Europie? Zagrożenie nową falą „eurodżihadu”    93

IZABELA OLEKSIEWICZ, Polityka antyterrorystyczna Unii Europejskiej jako przykład regionalnego systemu bezpieczeństwa    104

BEZPIECZEŃSTWO IZRAELA    119

ADRIAN K. SIADKOWSKI, Polityka instytucjonalno-prawna Izraela wobec wewnętrznych zagrożeń bezpieczeństwa    121

MARCIN SZYDISZ, Wpływ aktualnych wydarzeń w Syrii na bezpieczeństwo Izraela    136

BEZPIECZEŃSTWO NA PERYFERIACH BLISKIEGO WSCHODU    145

JĘDRZEJ CZEREP, Medialna wojna o dusze w Somalii. Ewolucja Al-Kataib, anglojęzycznego kanału propagandy ekstremistów islamskich w latach 2010–2012    147

AGNIESZKA MIARKA, Strategia bezpieczeństwa Islamskiej Republiki Iranu – wybrane aspekty    164

BEZPIECZEŃSTWO NA BLISKIM WSCHODZIE W PERSPEKTYWIE HISTORYCZNEJ    177

PAWEŁ LETKO, Stosunki radziecko-marokańskie w kontekście rywalizacji zimnowojennej w świetle źródeł radzieckich i amerykańskich    179

KRZYSZTOF ZDULSKI, Rola Turcji w brytyjskich planach ataku na Związek Radziecki z okresu „dziwnej wojny”    195