Profilaktyka i probacja w środowisku lokalnym - ebook

Profilaktyka społeczna i probacja stanowią ważny obszar ograniczania rozmiarów przestępczości i neutralizacji czynników generujących zachowania odbiegające od norm społecznych.

W ostatnich dziesięcioleciach wprowadzono do praktyki zapobiegania przestępczości i patologii zachowań różnorodne strategie oparte na najważniejszych teoriach z zakresu nauk społecznych, wynikach eksperymentów naukowych prowadzonych w krajach o najwyższej kulturze resocjalizacyjnej oraz doświadczeniach z najbardziej skutecznych projektów realizowanych przez specjalistów w wielu obszarach szczególnie zagrożonych rozwojem patologii społecznej.

Zamieszczone w niniejszym zbiorze artykuły zapoznają z licznymi koncepcjami i ich weryfikacjami w obszarach działalności profilaktyczno-probacyjnej oraz podają przykłady organizacyjnych rozwiązań i metod działań uwzględniających specyficzne uwarunkowania skutecznych działań w wielu środowiskach.

Mamy nadzieję, że większość z tych opracowań okaże się cennym materiałem w kształceniu studentów resocjalizacji i pracy socjalnej oraz że będą z nich korzystać specjaliści działający w ramach wielorakich form pomocy społecznej.
Prof. dr hab. Bronisław Urban

Wstęp (Bronisław Urban) 

I. Profilaktyka – probacja – resocjalizacja. Zagadnienia ogólne
Andrzej Bałandynowicz, Probacja-prewencja, a nie represja podstawą resocjalizacji w oparciu o społeczeństwo 
Henryk Machel, Profilaktyka i probacja jako czynniki ograniczające penalizację penitencjarną 
Kazimierz Pospiszyl, Resocjalizacja a terapia 
Robert Opora, Sposoby pomiaru efektywności resocjalizacyjnej 
Sławomir Śliwa, Działania profilaktyczne wobec nieletnich zagrożonych wykluczeniem społecznym. Założenia teoretyczne 
Lucjan Miś, Neoliberalna polityka penitencjarna. Kryminalizacja problemów społecznych – właściwa droga czy ślepy zaułek? 
Adam Szecówka, Teleologiczno-programowe aspekty oddziaływań resocjalizacyjnych i profilaktycznych 
Sławomir Sobczak, Relacje chroniące i racjonalność w kontekście resocjalizacji strukturalnej i probacji 

II. Lokalność jako wymiar profilaktyki i probacji
Franciszek Wojciechowski, Przestrzeń bezpieczna środowiska lokalnego w strategii działań prewencyjnych. Próba refleksji pedagogicznej 
Małgorzata Michel, Koncepcja tworzenia bezpiecznej przestrzeni w lokalnym systemie resocjalizacji jako reakcja na „grę w wykluczenie społeczne” w świecie płynnej nowoczesności 
Anna Fidelus, Rola kapitału społecznego w przebiegu procesu readaptacji społecznej skazanych 
Krystyna Kuberska-Przekwas, Profilaktyka, probacja wobec młodzieży w kompleksowym systemie resocjalizacji w środowiskach lokalnych 
Leszek Wieczorek, Samorząd lokalny w profilaktyce marginalizacji społecznej (aspekty prawne) 
Barbara Smoter, Lokalne inicjatywy z zakresu edukacji przedszkolnej jako czynnik przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu 
Sonia Dzierzyńska, Oddziaływania probacyjne na nieletnich w płaszczyźnie społeczności lokalnej na przykładzie USA 
Monika Noszczyk-Bernasiewicz, Środowiskowe determinanty przestępczości nieletnich jako wyznacznik oddziaływań profilaktycznych 
Anna Kieszkowska, Probacja szansą dla osób karanych na poprawę własnego życia w środowisku lokalnym 

III. Czynniki determinujące efektywność działań profilaktyczno-resocjalizacyjnych
Irena Pospiszyl, Syndrom Atlasa, czyli pułapki dynamicznych strategii adaptacyjnych 
Adam Mikrut, Sławomir Olszewski, Poszanowanie godności jako czynnik profilaktyki zachowań agresywnych osób z lekką niepełnosprawnością intelektualną 
Eliza Mazur, Samoocena agresywnych sprawców przestępstw 
Irena Mudrecka, Kształtowanie poczucia odpowiedzialności pozytywnej u dzieci i młodzieży jako cel profilaktyki kreatywnej 
Ewa Wysocka, Koncepcja resilience jako podstawa teoretyczna identyfikacji zaburzeń w przystosowaniu i działań profilaktycznych 
Agnieszka Barczykowska, Szacowanie i zarządzanie ryzykiem w amerykańskiej praktyce probacyjnej 
Beata Maria Nowak, Rola zasobów w procesach resocjalizacji i destygmatyzacji społecznej osób skazanych i ich rodzin 
Łukasz Szwejka, Profilaktyka odrzucenia rówieśniczego oparta na koncepcji resielience (opór–elastyczność) 
Małgorzata Piasecka, Odporność psychiczna jako czynnik ograniczający działanie niekorzystnych uwarunkowań środowiskowych u młodzieży narażonej na ryzyko uzależnienia 

IV. Instytucje oraz metody profilaktyki i probacji
Andrzej Węgliński, Styl oddziaływań wychowawczych społecznych kuratorów sądowych w pracy z dozorowanymi z problemem alkoholowym 
Anna Wojnarska, Treningi umiejętności społecznych w resocjalizacji nieletnich – szanse i ograniczenia 
Janina Florczykiewicz, Terapia przez kreację plastyczną w readaptacji społecznej skazanych. Działanie artystyczne jako obszar transformacji wartości 
Maciej Bernasiewicz, Streetworking (praca uliczna) wśród dzieci ulicy jako forma zapobiegania przestępczości nieletnich 
Anna Chańko, Praca uliczna jako forma prewencji społecznej. Streetworking w środowisku lokalnym 
Patryk Kujan, Działalność kuratorów sądowych dla osób dorosłych w opiniach pracowników socjalnych, studentów resocjalizacji oraz skazanych oddanych pod dozór 
Joanna Sztuka, Innowacje w środowiskowych programach profilaktycznych. Partyworking 
Karina Śliwińska, Skuteczność pracy świetlic środowiskowych i socjoterapeutycznych 

V. Przykłady polskich i zagranicznych rozwiązań systemowych
Hans B. Dupont, Grupa docelowa opuściła już budynek! Metoda RAR w badaniu używania konopi indyjskich oraz projektowaniu interwencji profilaktycznych 
Justyna Kusztal, Anna Siuda, Probacja w sprawach nieletnich – doświadczenia szkockie 
Krzysztof Biel, Resocjalizacja kobiet w środowisku lokalnym: doświadczenia amerykańskie i brytyjskie 
Beata Zinkiewicz, Oddziaływania profilaktyczne norweskich służb ochrony dziecka jako źródło inspiracji dla polskiej rodzinnej kurateli sądowej 
Katarzyna Smoter, Przeciwdziałanie marginalizacji społecznej młodzieży na przykładzie lokalnych inicjatyw realizowanych w Nowym Sączu 
Iwona Malorny, Lokalna sieć wsparcia i profilaktyka wobec zjawiska niedostosowania społecznego na przykładzie miasta Bytom 
Marek Heine,,Violetta Będkowska-Heine, Sprawcy wypadków drogowych ‒ implikacje resocjalizacyjne i profilaktyczne