Upadek imperium. Nauka dla współczesnej Rosji - ebook

Jegor Gajdar, przedwcześnie zmarły w 2009 r. były premier Rosji, był jednym z autorów programu radykalnych reform gospodarczych, jakie przeprowadzono w tym kraju na początku lat dziewięćdziesiątych, a także cenionym w świecie nauki ekonomistą. Książka Upadek imperium wydana w Rosji w 2006 r. stała się tam bestsellerem. Autor kreśli w niej szerokie tło historyczne, docieka przyczyn upadku imperiów wcześniejszych niż ZSRS, analizuje źródła niestabilności reżimów autorytarnych oraz zagrożenia związane z oparciem gospodarki na eksporcie surowców.

Szczegółowo i wiarygodnie – jako świadek i uczestnik wydarzeń – opisuje sytuację gospodarczą ZSRS na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych oraz nieefektywną politykę, która doprowadziła do jego rozpadu. W ten sposób rozprawia się z mitem potężnego Związku Sowieckiego, który do dziś pokutuje w Rosji, jako element, coraz głośniejszej, proimperialnej propagandy.

Przedmowa do wydania polskiego, Leszek Balcerowicz

Wprowadzenie

Rozdział I

Wielkość i upadek imperiów

1. Nowoczesny rozwój ekonomiczny a epoka imperiów

2. Kryzys i demontaż imperiów zamorskich

3. Problemy likwidacji imperiów zintegrowanych terytorialnie

4. Tragedia Jugosławii

Rozdział II

Ustroje autorytarne: przyczyny niestabilności

1. Wyzwania wczesnych etapów nowoczesnego rozwoju ekonomicznego a autorytaryzm

2. Nietrwałość ustrojów autorytarnych

3. Mechanizmy upadku autorytaryzmu

Rozdział III

„Klątwa ropy naftowej”

1. Hiszpański prolog

2. Bogactwo zasobów naturalnych a rozwój ekonomiczny

3. Specyfika rynku ropy naftowej

4. Regulowanie rynku ropy naftowej w XX wieku

5. Problemy wynikające z wahań cen surowców: Meksyk i Wenezuela

6. W poszukiwaniu wyjścia: odpowiedź na zagrożenia wynikające z niestabilności cen surowców

Rozdział IV

Rysy na fundamencie. Związek Sowiecki na początku lat 80. XX wieku

1. Nieefektywność na tle stabilności

2. Narastające problemy i błędne decyzje

3. Problemy zaopatrzenia kraju w żywność

4. Niedobory żywności – wyzwanie strategiczne

5. Związek Sowiecki – największy importer żywności

6. Ropa naftowa zachodniej Syberii. Iluzja ratunku

7. Spadek cen ropy naftowej – ostatni cios

8. Rozpad Związku Sowieckiego: niespodzianka, która była prawidłowością

Rozdział V

Ekonomia polityczna zewnętrznego szoku

1. Pogorszenie się warunków handlu zagranicznego: możliwości polityczne

2. Związek Sowiecki a spadek cen ropy naftowej. Istota wyboru

3. Łańcuch błędów

4. Rosnące problemy sowieckiej gospodarki

5. Kryzys walutowy

6. Liberalizacja gospodarczo-polityczna na tle problemów walutowo-finansowych

Rozdział VI

Rozwój kryzysu socjalistycznego systemu gospodarczo-politycznego

1. Problemy przemysłu naftowego

2. Kredyty polityczne

3. Cena kompromisów

4. Kryzys imperium a problemy narodowościowe

5. Utrata kontroli nad sytuacją ekonomiczno-polityczną

6. Kryzys walutowy

7. Od kryzysu do katastrofy

8. Zamiast reform „nadzwyczajne wysiłki”

9. Na granicy niewypłacalności

Rozdział VII

Na drodze do bankructwa państwa

1. Kryzys walutowy. Rok 1991

2. Problem zbożowy

3. Ceny szybują

4. Pieniądze a losy imperium

Rozdział VIII

Krach

1. Ekonomia polityczna nieudanego przewrotu

2. Agonia polityczna

3. Polityczna dezintegracja: następstwa gospodarcze

4. Cywilizowany rozwód

Posłowie

Wykaz skrótów

Indeks osobowy