Rola Żydów w życiu gospodarczym ziem polskich - ebook

Na wiele wieków, z Polską, jak mało z którym krajem, Żydzi związali swoje losy. Znani z przedsiębiorczości, odgrywali ważną rolę w dziejach gospodarczych kraju. W literaturze przedmiotu brak jest jednak opracowań, które wyczerpująco i merytorycznie uzasadniałyby tę ocenę. Stwierdzenia na ten temat są ogólnikowe, a wnioski często sprzeczne. Konkurencja, którą wniósł naród żydowski, miała generalnie pozytywny wpływ na gospodarkę, ale powodowała też konflikty i niechęć, a nawet wrogość do Żydów ze strony części społeczeństwa polskiego. Sfera gospodarcza stała się, obok religii i ideologii, poważnym źródłem antysemityzmu. Aktualnie kwestia ta wzbudza kontrowersje, zwłaszcza w mediach publicznych. Pojawiają się często stwierdzenia i oceny nieobiektywne. Dotyczą one także sfery gospodarczej.

Zadaniem historyków gospodarczych jest zatem wypracowanie pogłębionej oraz syntetycznej refleksji na temat roli narodu żydowskiego, nie tylko z punktu widzenia poznania naukowego, lecz również skomplikowanych stosunków polsko-żydowskich. Jest to ważne przedsięwzięcie, ponieważ tylko prawda o stosunkach polsko-żydowskich może wygasić przejawy antysemityzmu w Polsce. Niniejsza książka może być małym krokiem w kierunku realizacji tego zamierzenia.

Wstęp (Janusz Skodlarski, Andrzej Pieczewski) 9

CZĘŚĆ PIERWSZA. DO I WOJNY ŚWIATOWEJ  13

Rozdział I. Stosunek wybitnych reformatorów do roli Żydów w polskiej gospodarce (Janusz Skodlarski) 15

Rozdział II. Rola Żydów w handlu polskim w XVI–XVIII wieku. Szkic do badań (Szymon Kazusek) 25

Rozdział III. Przemyt na granicy Królestwa Polskiego z Prusami w I połowie XIX wieku i jego żydowscy organizatorzy (Krzysztof Paweł Woźniak) 39

Rozdział IV. Aktywność kredytowa Żydów w Towarzystwie Rolniczym Hrubieszowskim (Marta Dolecka, Józef Duda)  51

Rozdział V. Udział Żydów w przemyśle i rzemiośle galicyjskim na przełomie XIX i XX wieku (Krzysztof Broński)  65

Rozdział VI. Rozwój kolejnictwa w Królestwie Polskim w II połowie XIX wieku na przykładzie Drogi Żelaznej Iwangorodzko-Dąbrowskiej (Aldona Podolska-Meducka) 87

Rozdział VII. Żydzi w Izbach Handlowych i Przemysłowych Lwowa oraz Brodów w latach 1850–1914 (Konrad Meus) 101

Rozdział VIII. Rola Żydów w rozwoju polskiego rynku książki pod panowaniem rosyjskim (1815–1914). Geografia oficyn (Magdalena Kwiatkowska) 119

CZĘŚĆ DRUGA. MIĘDZYWOJNIE  133

Rozdział IX. Kapitały żydowskie w bankowości polskiej w II Rzeczpospolitej (Wojciech Morawski) 135

Rozdział X. Partnerstwo na trudne czasy. Żydzi w związkach zawodowych kinematografii polskiej w dwudziestoleciu międzywojennym (Katarzyna Czajka) 147

Rozdział XI. Stanowisko parlamentarzystów żydowskich wobec polityki podatkowej państwa polskiego w okresie Wielkiego Kryzysu (Paweł Grata) 157

Rozdział XII. Majątki ziemskie w posiadaniu Żydów w województwie kieleckim w latach 1918–1939 (Edyta Majcher-Ociesa)  175

Rozdział XIII. Żydowska emigracja a polskie stosunki gospodarcze z Palestyną w okresie międzywojennym (Jerzy Łazor)  189

Rozdział XIV. Udział Żydów w handlu towarowym Krakowa w latach 1918–1939 (Iwona Kawalla)  203

Rozdział XV. Prawne aspekty działalności gospodarczej ludności żydowskiej w latach 1918–1939 (Elżbieta Słabińska) 215

Rozdział XVI. Studia młodzieży żydowskiej w Uniwersytecie Wrocławskim w latach 1811–1938 (Krzysztof Popiński)  235

CZĘŚĆ TRZECIA. II WOJNA ŚWIATOWA I OKRES POWOJENNY  245

Rozdział XVII. Wpływ deportacji Żydów zachodnioeuropejskich na sytuację aprowizacyjną getta łódzkiego w 1941 r. w świetle Kroniki getta łódzkiego (Damian Bębnowski) 247

Rozdział XVIII. Sytuacja ludności żydowskiej w Polsce w pierwszych latach po II wojnie światowej (Mirosław Kłusek) 265

Rozdział XIX. Żydowscy waluciarze przed Komisją Specjalną, czyli o trwałości stereotypów kulturowych (Mariusz Jastrząb) 279

Rozdział XX. Relacje gospodarcze Polska – Izrael, Izrael – Polska po 1989 roku (Sławomir Kamosiński) 295

Bibliografia 317

Summary 337


Contents 341