Problematyka umierania i śmierci w perspektywie medyczno-kulturowej - ebook

W opracowaniu, w ujęciu interdyscyplinarnym, poruszono najważniejsze zagadnienia związane z:

• filozofią umierania i śmierci,
• opieką hospicyjno-paliatywną - z uwzględnieniem zagadnień sedacji paliatywnej, intensywnej terapii i wolontariatu hospicyjnego,
• eutanazją, samobójstwem oraz sekcją zwłok,
• testamentem życia oraz możliwymi narracjami na temat śmierci.
Szeroki wachlarz ujęć tytułowego zagadnienia, ich dopełnianie się i uzupełnianie daje Czytelnikowi szansę na pogłębienie wiedzy na temat najbardziej uniwersalnej, a jednocześnie tajemniczej kwestii śmierci.

Wykaz skrótów 11
Wprowadzenie 13
Część I Kulturowe aspekty śmierci i pochówku
Ireneusz Ziemiński Dlaczego śmierć: filozofia i mity wobec śmierci 19 1. Uwagi wstępne 19 2. Śmiertelność człowieka i jej racje 22 3. Przyczyna śmierci 25 4. Cel śmierci 26 5. Wnioski 32
Anna E. Kubiak Kultura pochówku w Polsce 35 1. Wprowadzenie 35 2. Zastosowane metody badawcze 36 3. Zarys historyczny 37 4. Modernizacja i instytucjonalizacja ceremonii 39 5. Archaiczne wierzenia i rytuały 42 6. Kremacja 44 7. Lokalne zróżnicowanie ceremonii 45 8. Wnioski 46
Marta Szabat Problematyka umierania i śmierci w świetle zasady autonomii 49 1. Wstęp 49 2. Wartość godności i zasada autonomii w świetle polskiego ustawodawstwa 51 3. Znaczenie autonomii w opiece paliatywnej 55 4. Wnioski 59
Część II Sedacja paliatywna, intensywna terapia, wolontariat w opiece hospicyjnej
Iwona Filipczak-Bryniarska Sedacja w medycynie paliatywnej 63 1. Wprowadzenie 63 2. Definicja sedacji paliatywnej 64 2.1. Wskazania do sedacji paliatywnej 65 2.2. Szczególne sytuacje stosowania sedacji paliatywnej 66 3. Wdrażanie sedacji w medycynie paliatywnej 67 4. Ograniczenia sedacji - kontrowersje etyczne 69 5. Monitorowanie stanu chorego 70 6. Leki stosowane w sedacji paliatywnej 70 7. Etyczne aspekty sedacji paliatywnej 72 8. Aspekt prawny sedacji paliatywnej 74 9. Świadoma zgoda i rola rodziny 75 10. Podsumowanie 76
Elżbieta Antos, Agata Fijałkowska Postawy pielęgniarek zatrudnionych na oddziałach intensywnej terapii wobec umierania i śmierci 79 1. Wprowadzenie 79 2. Przegląd piśmiennictwa 80 3. Cel pracy, materiał i metoda 85 4. Wyniki badań 87 5. Wnioski 92
Zbigniew Czernicki Umieranie w szpitalu, agonia, terapia uporczywa/daremna terapia 94
Aleksandra Dembińska Znaczenie pracy hospicyjnej w życiu wolontariuszy - analiza jakościowa 99 1. Przegląd literatury przedmiotu 99 2. Cel badań i metoda 108 3. Wyniki badań 111 3.1. Motywacja do pracy w hospicjum 111 3.2. Korzyści osobiste z pracy w hospicjum 112 3.3. Pacjent hospicyjny 113 3.4. Znaczenia nadawane z perspektywy śmierci sobie i otaczającej rzeczywistości 114 3.5. Przeżycia związane ze śmiercią własną i bliskich 115 3.6. Sposoby obrony przed śmiercią 117 4. Dyskusja 118 5. Podsumowanie 119
Część III Żałoba jako proces przekształcania więzi z osobą zmarłą
Bernadetta Janusz Czym jest dążenie do odczuwania "kontaktu fizycznego" z osobą zmarłą? Trwanie i przekształcanie więzi w procesie żałoby 123 1. Kontekst kulturowy 123 2. Perspektywa psychologiczna 124 3. Perspektywa teorii więzi 127 4. Poszukiwanie bliskiego zmarłego 128 5. Doznanie fizycznej nieobecności 130 6. Przekształcenie więzi 132 7. Podsumowanie 136
Justyna Koniczuk-Kleja Współczesne modele procesu żałoby - obecny stan wiedzy oraz wskazówki praktyczne do pracy z pacjentem i jego rodziną w opiece paliatywnej 138
Część IV Problematyka samobójstwa i eutanazji w świetle ustawodawstwa europejskiego
Konrad Burdziak Czy samobójstwo jest czynem zabronionym (czynem zabronionym pod groźbą kary)? Rozważania na tle Kodeksu karnego z 1997 roku (ze szczególnym uwzględnieniem art. 162 § 1 k.k.) 151
Konrad Dyda "Żądanie" i "współczucie" jako ustawowe znamiona zabójstwa eutanatycznego - kulturowe podstawy przestępstwa z art. 150 k.k 168 1. Wstęp 168 2. "Zabójstwo eutanatyczne" w systemie prawa polskiego 169 3. Ustawowe znamiona przestępstwa z art. 150 k.k. 175 4. Prawne i etyczne kontrowersje związane z eutanazją 180 5. Zakończenie 185
Piotr Ściślicki Eutanazja w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka 187 1. Wstęp 187 2. Część deskryptywna 188 2.1. Sprawy zakończone orzeczeniem merytorycznym 188 2.1.1. Pretty przeciwko Wielkiej Brytanii 188 2.1.2. Haas przeciwko Szwajcarii 191 2.1.3. Koch przeciwko Niemcom 192 2.1.4. Gross przeciwko Szwajcarii 194 2.1.5. Lambert i inni przeciwko Francji 195 2.2. Decyzje Trybunału o niedopuszczalności skargi 197 2.2.1. Sanles Sanles przeciwko Hiszpanii 197 2.2.2. Ada Rossi i inni przeciw Włochom 197 2.2.3. Nicklinson i Lamb przeciwko Wielkiej Brytanii 199 3. Część analityczna 200 3.1. Margin of appreciation 200 3.2. Konieczność w demokratycznym społeczeństwie 200 3.3. Ocena dyskryminacyjnego charakteru ograniczenia 201 3.4. Argument z konsensu a doktryna zakresu uznania 202 3.5. Wnioski do części analitycznej 203 3.6. Szczególne metody interpretacji 204 3.7. Kontrola proceduralna i minimalizm orzeczniczy 208 4. Podsumowanie 210
Część V Nekrolog, klepsydra, sekcja zwłok oraz testament życia w ujęciu prawnym
Paweł Fiktus Nekrolog i klepsydra - informowanie o śmierci w świetle obowiązujących polskich regulacji prawnych 215
Iwona Wrześniewska-Wal Sekcja zwłok jako szczególny rodzaj interwencji medycznej 228 1. Wstęp 228 2. Zgon pacjenta w podmiocie leczniczym i poza nim 228 3. Charakter prawny i ochrona zwłok 231 4. Sekcja zwłok w szpitalu 233 5. Rodzaje sekcji zwłok 235 6. Podsumowanie 239
Marta Putyra Testament życia - jego istota i polska próba usankcjonowania 241 1. Wstęp 241 2. Testament życia jako przykład oświadczenia pro futuro 243 3. Oświadczenia pro futuro w polskim orzecznictwie 248 4. Polska próba uregulowania testamentu życia 253 5. Zakończenie 259
Część VI Narracje pochówku, umierania i śmierci
Agata Rejowska-Pasek Pogrzeby "hybrydowe" i "zorientowane na życie", czyli rzecz o humanistycznych rytuałach pogrzebowych 263 1. Rytuał jako tekst kultury 264 2. Kultura indywidualizmu 265 3. Zwrot w kierunku codzienności 265 4. Wspominanie, a nie przekraczanie 266 5. Zorientowanie na życie i osobę 267 6. "Hybrydowość" 268 7. Mechanizm rynku 271
Marta Anna Sałapata Rozważania o śmierci z kategorią kultury i (nie) normatywności w tle 273 1. Wstęp 273 2. Tanatologia - (nie)naukowym językiem o śmierci 277 3. Zamiast zakończenia 287
Agnieszka Kaczmarek Poza zasadą intymności. Opowiadanie śmierci 289 1. Przemilczeć śmierć 289 2. Opowiadające ja 291 3. Wyrażanie, refleksja, przyjemność 295
Maksymilian Kuźmicz Człowiek i Bóg w dramacie śmierci 299 1. Dlaczego o śmierci? - tytułem wstępu 299 2. Śmierć i jej dramatyzm 300 3. Napięcie biologiczne 301 4. Napięcie aksjologiczne 303 5. Napięcie relacji 305 6. Napięcie woli 306 7. Nowość perspektywy śmierci 308 8. Bóg jako odpowiedź na dramat śmierci 309 9. Śmierć jako ostatnia szansa 310