Dokumentacja kierownicza dyrektora szkoły. Zarządzenia. Decyzje. Pisma - ebook

Wstęp

Przepisy prawa oświatowego zobowiązują szkoły do tworzenia przepisów prawa wewnętrznego, które stanowią uszczegółowienie kwestii uregulowanych w aktach prawnych, takich jak ustawy i rozporządzenia. Zarządzenie nie jest obligatoryjną formą działalności dyrektora szkoły, nie ma zapisu prawnego, który zobowiązywałby go do realizacji powierzonych zadań poprzez wydawanie zarządzeń. Doświadczenie jednak wskazuje, że warto taką formę stosować w praktyce szkolnej, gdyż ma moc prawną, jakiej brakuje komunikatom czy ogłoszeniom. Informacja przekazana przez zarządzenie lub decyzje staje się obowiązującym w szkole prawem. Ponadto dyrektor szkoły czy placówki oświatowej musi współpracować z organem prowadzącym, organem sprawującym nadzór pedagogiczny, radą szkoły, radą pedagogiczną, radą rodziców, samorządem uczniowskim. Jego zadaniem jest wprowadzanie do realizacji wypracowanych z tymi organami ustaleń w taki sposób, by stały się w szkole obowiązującym prawem. W tym celu też wydaje zarządzenia, które regulują wewnętrzne zasady funkcjonowania szkoły.

Nie istnieje żaden przepis opisujący zasady tworzenia dokumentów związanych z tworzeniem prawa wewnątrzszkolnego. Jedynym dokumentem, który zajmuje się tą tematyką – także w odniesieniu do placówek oświatowych – jest rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej”. W dziale VI opisane są zasady związane z tworzeniem aktów normatywnych o charakterze wewnętrznym, a więc w warunkach szkolnych przede wszystkim uchwał i zarządzeń.

Zarządzenie dyrektora szkoły jest aktem administracyjnym. Podstawą wydania go przez dyrektora placówki oświatowej są przepisy prawne, który upoważniają sprawującego tę funkcję do uregulowania określonego zakresu spraw oraz wyznaczają jej zadania lub kompetencje. Oznacza to, że dyrektor szkoły może wydać zarządzenie tylko w sprawach, do decydowania o których upoważnia go przepis prawny (ustawa, rozporządzenie). Na przykład jeśli w szkole dojdzie do zniszczenia dokumentacji przebiegu nauczania wskutek pożaru, powodzi lub innych zdarzeń losowych, dyrektor wydaje zarządzenie w celu powołania komisji, której zadaniem będzie ustalenie zakresu zniszczeń oraz odtworzenia tej dokumentacji. Podstawę wydania takiego dokumentu stanowi § 24 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 29 sierpnia 2014 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz.U. z 2014 r. poz. 1170). Inny przykład to coroczne ustalanie przez dyrektora szkoły dodatkowych dni wolnych od zajęć dydaktyczno-wychowawczych. Zgodnie z § 5 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 5 października 2010 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie organizacji roku szkolnego (Dz.U.z 2010 r. nr 186, poz. 1245), dyrektor szkoły ma prawo ustalić dodatkowe dni wolne od zajęć dydaktyczno-wychowawczych według określonej procedury w danym roku szkolnym i poinformować o nich nauczycieli, uczniów oraz ich rodziców po uprzednim zasięgnięciu ich opinii. Jest to przykład dający dyrektorowi kompetencję w podjęciu decyzji o terminach dni wolnych od zajęć i określający jednocześnie, jakie zadania w związku z tym ma do wykonania. Decyzja ta dzięki wydaniu zarządzenia staje się prawem obowiązującym w szkole w danym roku szkolnym. Odmienna sytuacja dotyczy spotkań wychowawców klas z rodzicami uczniów. To częsta sytuacja błędnie interpretowana przez dyrektorów szkół. Termin wywiadówek wynika z kalendarium szkolnego, a przekazaniu szczegółowych informacji z tym związanych nie trzeba nadawać rangi zarządzenia dyrektora. Termin, klasę i miejsce wystarczy przekazać w formie komunikatu, który ma za zadanie jedynie przypomnieć o terminie wywiadówki oraz uporządkować kwestie przydziału sal dla poszczególnych klas.

W zarządzeniu zamieszcza się przepisy prawne regulujące wyłącznie sprawy z zakresu przekazanego w przepisie uprawniającym do wydania zarządzenia oraz sprawy należące do zadań lub kompetencji dyrektora. Tak więc każde zarządzenie powinno zawierać odwołanie do odpowiedniej podstawy prawnej. Stanowi to potwierdzenie, że dyrektor szkoły ma prawo podjąć wskazaną w zarządzeniu decyzję, określić zakres i cel tej kompetencji. W dokumencie tym nie zamieszcza się przepisów prawnych niezgodnych z ustawą, na podstawie której są one wydawane, oraz innymi ustawami i ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, a także przepisów prawnych niezgodnych z rozporządzeniami ministrów. Oznacza to, że dyrektor wydający zarządzenie podejmuje co prawda samodzielne (lub oparte na wskazanych w przepisach uzgodnieniach) decyzje, ale muszą one pozostawać w zgodzie z obowiązującym prawem. Nie mogą one w żadnym stopniu pozostawać w sprzeczności z obowiązującymi przepisami prawa. Dotyczy to nie tylko prawa oświatowego.

Nie powtarza się w zarządzeniu przepisów ustaw, ratyfikowanych umów międzynarodowych i rozporządzeń, na które dyrektor się powołuje. Wydając zarządzenie, dyrektor szkoły powinien jedynie powołać się na przepis pozwalający mu na wydanie tego aktu prawa wewnątrzszkolnego, ale nie powinien przytaczać jego treści, a jedynie nazwę dokumentu w pełnym brzmieniu wraz z numerem Dziennika Ustaw. Jeżeli zarządzenie oparte jest na więcej niż jednym akcie prawnym, może być ono wydane na podstawie kilku przepisów prawnych nadających dyrektorowi odpowiednie kompetencje w tym zakresie, należy wówczas pamiętać, aby wszystkie te przepisy wymienić jako podstawę prawną. Istnieją też sytuacje, w których na podstawie jednego przepisu prawnego można wydać więcej niż jedno zarządzenie.

Dyrektor szkoły lub placówki wydaje też w określonych okolicznościach decyzje administracyjne i kierownicze. Te pierwsze są przejawem woli dyrektora jako organu administracyjnego. Rozstrzygają sprawy będące w jego kompetencjach. W każdej decyzji powinna być wymieniona podstawa prawna nadająca uprawnienia do jej podejmowania. Na mocy decyzji administracyjnych dyrektor szkoły rozstrzyga sprawy w postępowaniu administracyjnym unormowanym przez przepisy proceduralne. Decyzje kierownicze związane są z realizacją funkcji kierowniczych przez dyrektora szkoły. Dotyczą wielu sytuacji, na przykład oceny dorobku zawodowego, udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia czy niedopuszczenia do pracy pracownika, który stawił się po spożyciu alkoholu.

Zarówno zarządzenia, jak i decyzje dyrektora szkoły mają ściśle określoną strukturę, sposób redagowania, uzasadniania oraz odwołania. Publikacja ta dostarcza gotowe wzory zarządzeń, decyzji i pism wraz z omówieniami sytuacji, w których dyrektor szkoły powinien wykorzystać przysługujące mu uprawnienia stanowienia prawa wewnątrzszkolnego.

+----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------+
| |
| |
| Wszystkie wzory dokumentów omówione w książce znajdują się na dołączonym do książki CD. Można je dowolnie edytować, dostosowując do potrzeb konkretnej szkoły lub placówki oświatowej. |
+----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------+ORZECZNICTWO

- Wyrok WSA w Olsztynie z 29 sierpnia 2013 r. (II SAB/Ol 34/13).
- Wyrok WSA w Krakowie z 8 października 2007 r. (III SA/KR 704/07).
- Wyrok WSA w Warszawie z 30 stycznia 2013 r. (II SA/Wa 1349/12).

Rozdział 2

- Ustawa z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 191 ze zm.).
- Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.).
- Ustawa z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 1144).
- Ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.).
- Ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz.U. z 2012 r. poz. 592 ze zm.).
- Ustawa z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 167).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 27 października 2009 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w poszczególnych typach publicznych szkół i rodzajach publicznych placówek (Dz.U. z 2009 r. nr 184, poz. 1436 ze zm.).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 21 grudnia 2012 r. w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczyciela, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego (Dz.U. z 2012 r. poz. 1538).
- Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 1 września 2011 r. w sprawie tytułów zawodowych nadawanych absolwentom studiów, warunków wydawania oraz niezbędnych elementów dyplomów ukończenia studiów i świadectw ukończenia studiów podyplomowych oraz wzoru suplementu do dyplomu (Dz.U. nr 196, poz. 1167 ze zm.).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 19 grudnia 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania nauczycielom urlopów dla dalszego kształcenia się, dla celów naukowych, artystycznych, oświatowych i z innych ważnych przyczyn oraz ulg i świadczeń związanych z tym kształceniem, a także organów uprawnionych do ich udzielania (Dz.U. z 2001 r. nr 1, poz. 5).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 29 marca 2002 r. w sprawie sposobu podziału środków na wspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli pomiędzy budżety poszczególnych wojewodów, form doskonalenia zawodowego dofinansowywanych ze środków wyodrębnionych w budżetach organów prowadzących szkoły, wojewodów, ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania oraz szczegółowych kryteriów i trybu przyznawania tych środków (Dz.U. nr 46, poz. 430 ze zm.).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 416).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 22 stycznia 1998 r. w sprawie komisji dyscyplinarnych dla nauczycieli i trybu postępowania dyscyplinarnego (Dz.U. nr 15, poz. 64 ze zm.).
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz.U. nr 62, poz. 286 ze zm.).
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. nr 69, poz. 332 ze zm.).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 1 marca 2013 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz.U. z 2013 r. poz. 393).

ORZECZNICTWO

- Wyrok Sądu Najwyższego z 13 grudnia 2012 r. (II PK 137/2012, OSNP 2013/21–22 poz. 245).
- Uchwała Sądu Najwyższego z 14 lutego 2012 r. (III PZP 1/2012 OSNP 2012/15–16, poz. 187).
- Wyrok Sądu Najwyższego z 26 marca 2007 r. (I PK 262/2006, OSNP 2008/9–10, poz. 123).
- Wyrok Sądu Najwyższego z 4 grudnia 2003 r. (I PK 72/2003, OSNP 2004/21, poz. 366).
- Uchwała Sądu Najwyższego z 7 lipca 2005 r. (II PZP 5/2005, OSNP 2005/24, poz. 387).
- Wyrok NSA z 28 stycznia 2010 r. (I OSK 1518/2009).
- Wyrok WSA we Wrocławiu z 18 listopada 2008 r. (IV SA/Wr 372/2008).
- Wyrok Sądu Najwyższego z 23 lutego 1999 r. (I PKN 595/98, osnapius 2000/8, poz. 30).
- Wyrok NSA z 14 lutego 2013 r. (I OSK 2269/2012).
- Wyrok NSA z 8 lutego 2011 r. (I OSK 1928/2010).
- Wyrok Sądu Najwyższego z 5 maja 1993 r. (I PZP 15/93, OSNCP 1993/12, poz. 217).
- Wyrok NSA z 14 lutego 2013 r. (I OSK 2269/2012).
- Wyrok NSA z 27 września 2012 r. (I OSK 1149/2012).
- Wyrok NSA z 19 listopada 2010 r. (I OSK 1530/2010).
- Wyrok WSA w Poznaniu z 21 marca 2012 r. (IV SA/Po 1127/2011).
- Wyrok Sądu Najwyższego z 13 września 2006 r. (II PK 4/2006, OSNP 2007/17–18, poz. 249).
- Uchwała siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 28 kwietnia 1994 r. (I PZP 52/93, OSP 1995/9, poz. 182).
- Wyrok Sądu Najwyższego z 1 lipca 1998 r. (I PKN 217/98, osnapius 1999/15, poz. 479).
- Wyrok Sądu Najwyższego z 16 lipca 2013 r. (II PK 334/2012, niepubl.)
- Wyrok Sądu Najwyższego z 23 lutego 1999 r. (I PKN 595/98 OSNP z 2000 r. nr 8, poz. 300).
- Uchwała Sądu Najwyższego z 11 września 1996 r. (I PZP 22/96, OSNP 1997, nr 7, poz. 111).
- Wyrok WSA w Krakowie z 24 listopada 2011 r. (III SA/Kr 1364/2010).
- Wyrok NSA z 3 kwietnia 2009 r. (I OSK 594/2008).
- Wyrok NSA z 21 maja 2007 r. (I OSK 1089/2006).
- Wyrok NSA z 11 października 2005 r. (I OSK 215/2005).
- Wyrok Sądu Najwyższego z 12 maja 2004 r. (I PK 454/03, OSNP 2005/3, poz. 32).
- Wyrok Sądu Najwyższego z 23 lutego 1999 r. (I PKN 595/98 OSNP z 2000 r. nr 8, poz. 300).
- Wyrok Sądu Najwyższego z 10 lutego 1988 r. (III PZP 4/88, Służba Pracownicza 1988/5, str. 28).
- Wyrok NSA z 3 czerwca 2011 r. (I OSK 323/2011).

Rozdział 3

- Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.).
- Ustawa z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 191 ze zm.).
- Ustawa z 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (tekst jedn.: Dz.U. z 2006 r. nr 97, poz. 673 ze zm.).
- Ustawa z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 1456 ze zm.).
- Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.).
- Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 885 ze zm.).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 29 sierpnia 2014 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz.U. z 2014 r. poz. 1170).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 5 października 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie organizacji roku szkolnego (Dz.U. nr 186, poz. 1245).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 25 sierpnia 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. nr 139, poz. 1130).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz.U. nr 168, poz. 1324 ze zm.).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 9 sierpnia 2011 r. w sprawie dopuszczalnych form realizacji obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego (Dz.U. z 2011 r. nr 175, poz. 1042).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 19 grudnia 2001 r. w sprawie warunków i trybu udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki oraz organizacji indywidualnego programu lub toku nauki (Dz.U. z 2002 r. nr 3, poz. 28).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz.U. z 2007 r. nr 83, poz. 562 ze zm.).

Rozdział 4

- Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.).
- Ustawa z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 191 ze zm.).
- Ustawa z 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 382).
- Ustawa z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 267 ze zm.).
- Ustawa z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 788 ze zm.).
- Ustawa z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 782).
- Ustawa z 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (Dz.U. z 2011 r. nr 123, poz. 698 ze zm.).
- Ustawa z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. nr 180, poz. 1493 ze zm.).
- Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.).
- Ustawa z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i nie­publicznych szkołach i placówkach (Dz.U. z 2003 r. nr 6, poz. 69 ze zm.).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 8 listopada 2001 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki (Dz.U. nr 135, poz. 1516 ze zm.).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. nr 61, poz. 624 ze zm.).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 7 marca 2005 r. w sprawie ramowych statutów placówek publicznych (Dz.U. nr 52, poz. 466).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz.U. nr 83, poz. 562 ze zm.).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 28 sierpnia 2007 r. w sprawie rodzajów szkół i placówek, w których nie tworzy się rad rodziców (Dz.U. nr 157, poz. 1101 ze zm.).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 27 sierpnia 2012 r. w spra­wie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. z 2012 r. poz. 977).
- Rozporządzenie Rady Ministrów z 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskiej Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” (Dz.U. nr 209, poz. 1245).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. z 2013 r. poz. 532).
- Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z 6 marca 2012 r. w sprawie wzoru i sposobu prowadzenia metryki sprawy (Dz.U. z 2012 r. poz. 250).