Facebook - konwersja
Czytaj fragment
Pobierz fragment

Blaski i cienie życia małżonków. Z notatnika psychologa - ebook

Wydawnictwo:
Rok wydania:
2010
Format ebooka:
EPUB
Format EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie. Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz w dziale Pomoc.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego, który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego, który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Produkt niedostępny.  Może zainteresuje Cię

Blaski i cienie życia małżonków. Z notatnika psychologa - ebook

„Blaski i cienie życia małżonków to opis złożoności życia małżeńskiego, wielu przeciwstawnych doświadczeń. Opis doświadczania miłości, przyjaźni, bliskości intymnej, partnerstwa i więzi, wspólnoty i poczucia bezpieczeństwa. W większej części są to opisy doświadczeń trudnych. Wydaje się, że intencją Autora jest uwrażliwienie Czytelnika na to, co trudne, a jednocześnie nieuchronne we wspólnej drodze małżonków; może nawet przekonanie Czytelników, że trudności są naturalnie wpisane w losy małżeńskiej drogi przez życie. Są one naturalne, ponieważ trzeba się zmagać z budowaniem wspólnoty z zachowaniem autonomii; trzeba się uczyć, że rozumienie świata może być wieloznaczne; że nic nie jest dane raz na zawsze i wszystko zależy od tego, jak partnerzy będą dochodzić do uzgadniania i realizowania indywidualnych i wspólnych zadań małżeńskich i rodzinnych”.
Z „Przedmowy” prof. dr. hab. Jana Czesława Czabały


Bogusław Borys, dr hab., specjalista psycholog kliniczny, certyfikowany psychoterapeuta (Polskie Towarzystwo Psychiatryczne). Emerytowany kierownik Zakładu Psychologii Klinicznej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Wieloletni Konsultant Wojewódzki (województwo pomorskie) w dziedzinie psychologii klinicznej. Autor lub współautor ponad siedemdziesięciu publikacji naukowych. Promotor czterech ukończonych doktoratów i pięciu przygotowywanych prac doktorskich, a także opiekun około dwudziestu ukończonych prac magisterskich i licencjackich. Autor trzech pozycji książkowych o charakterze popularyzującym wiedzę psychologiczną (obecna jest czwartą). Żonaty (żona Elżbieta – lekarz pediatra), czworo dorosłych dzieci.

Kategoria: Poradniki
Zabezpieczenie: Watermark
Watermark
Watermarkowanie polega na znakowaniu plików wewnątrz treści, dzięki czemu możliwe jest rozpoznanie unikatowej licencji transakcyjnej Użytkownika. E-książki zabezpieczone watermarkiem można odczytywać na wszystkich urządzeniach odtwarzających wybrany format (czytniki, tablety, smartfony). Nie ma również ograniczeń liczby licencji oraz istnieje możliwość swobodnego przenoszenia plików między urządzeniami. Pliki z watermarkiem są kompatybilne z popularnymi programami do odczytywania ebooków, jak np. Calibre oraz aplikacjami na urządzenia mobilne na takie platformy jak iOS oraz Android.
ISBN: 978-83-7660-539-5
Rozmiar pliku: 3,8 MB

FRAGMENT KSIĄŻKI

Od au­to­ra

To już ko­lej­ny, czwar­ty zbiór tek­stów, któ­ry pro­po­nu­ję Czy­tel­ni­kom. Tym ra­zem treść po­szcze­gól­nych ar­ty­ku­łów do­ty­czy bez­po­śred­nio lub po­śred­nio pro­ble­ma­ty­ki ży­cia mał­żon­ków, ale tak­że ich re­la­cji z naj­bliż­szy­mi, czy­li dzieć­mi. Po­ru­szam w nich za­gad­nie­nia róż­ne, te ko­ja­rzą­ce się sym­pa­tycz­nie z ży­ciem mał­żeń­skim, ale pi­szę też o za­wi­ło­ściach i dra­ma­tach dwoj­ga lu­dzi, któ­rym – z róż­nych po­wo­dów – cza­sem bar­dzo trud­no ze sobą być. W kon­se­kwen­cji nie­kie­dy de­cy­du­ją się na ro­zej­ście, co nie za­wsze jest jed­no­znacz­ne z roz­wią­za­niem wszyst­kich do­tych­cza­so­wych pro­ble­mów. Pi­sząc o sym­pa­tycz­nych, ale tak­że dra­ma­tycz­nych sy­tu­acjach ży­cia mał­żeń­skie­go i ro­dzin­ne­go po­sta­no­wi­łem za­ty­tu­ło­wać ten zbiór: Bla­ski i cie­nie ży­cia mał­żon­ków. Z no­tat­ni­ka psy­cho­lo­ga. Ten ostat­ni człon ty­tu­łu okre­śla nie­ja­ko cha­rak­ter za­war­tych tu tek­stów. Pi­sze je psy­cho­log, w sty­lu „no­tat­ni­ko­wym”.

Pra­cu­jąc już bar­dzo wie­le lat jako psy­cho­log kli­nicz­ny, a tak­że psy­cho­te­ra­peu­ta, za­uwa­ży­łem, że – szcze­gól­nie w ostat­nich kil­ku la­tach – więk­szość spo­śród mo­ich roz­mów­ców zgła­sza się do ga­bi­ne­tu z pro­ble­ma­mi mał­żeń­ski­mi. Za­sta­na­wia­łem się, skąd ten wzrost za­po­trze­bo­wa­nia na tę pro­ble­ma­ty­kę, a tak­że – dla­cze­go z tymi spra­wa­mi lu­dzie zwra­ca­ją się do mnie? Je­stem wpraw­dzie psy­cho­te­ra­peu­tą, ale przede wszyst­kim kli­ni­cy­stą, stąd – z za­ło­że­nia – pro­ble­my i za­wi­ło­ści mał­żeń­skie­go ży­cia nie­ko­niecz­nie sta­no­wi­ły istot­ną treść mo­ich za­wo­do­wych zma­gań. Oka­zu­je się, że te­ma­ty­ka mał­żeń­ska sta­no­wi ge­ne­ral­nie duży pro­cent pro­ble­mów, z któ­ry­mi lu­dzie przy­cho­dzą po po­moc psy­cho­lo­gicz­ną do spe­cja­li­stycz­nych ga­bi­ne­tów. Nie­kie­dy za­da­wa­łem so­bie py­ta­nie, dla­cze­go, mimo mo­je­go wy­raź­nie kli­nicz­ne­go ro­do­wo­du za­wo­do­we­go, lu­dzie zwra­ca­ją się z tymi pro­ble­ma­mi rów­nież do mnie? Zda­rza­ło mi się py­tać nie­kie­dy mo­ich roz­mów­ców, w jaki spo­sób do mnie tra­fi­li. Oka­zu­je się, że nie­któ­rzy lu­dzie przy­cho­dząc z bar­dzo trud­ny­mi dla sie­bie spra­wa­mi prze­pro­wa­dza­ją wcze­śniej swo­isty wy­wiad na te­mat oso­by psy­cho­lo­ga, do któ­re­go się wy­bie­ra­ją. Wła­ści­wie trud­no się temu dzi­wić. To nie są prze­cież zwy­kłe roz­mo­wy, o zwy­kłych spra­wach. W ra­mach tego wy­wia­du py­ta­ją o kom­pe­ten­cje za­wo­do­we, co jest oczy­wi­ste, ale w do­cie­ka­niach idą nie­jed­no­krot­nie jesz­cze da­lej. Waż­ną in­for­ma­cją sta­ją się też dane na te­mat oso­bi­ste­go ży­cia sa­me­go psy­cho­lo­ga. Jak się oka­zu­je, nie bez zna­cze­nia jest fakt, że je­ste­śmy z moją żoną w do­brym, sta­bil­nym, wie­lo­let­nim związ­ku mał­żeń­skim, że po­sia­da­my czwo­ro do­ro­słych, do­brze re­ali­zu­ją­cych się w ży­ciu dzie­ci. Te in­for­ma­cje na te­mat mo­je­go oso­bi­ste­go ży­cia mał­żeń­sko-ro­dzin­ne­go oka­zu­ją się waż­ne w kon­tek­ście pro­ble­mów mał­żeń­skich, z któ­ry­mi ci lu­dzie się do mnie zgła­sza­ją.

Zbiór tek­stów za­war­tych w tej książ­ce nie sta­no­wi ja­kie­goś sys­te­ma­tycz­ne­go, kom­plet­ne­go opra­co­wa­nia na te­mat pro­ble­ma­ty­ki mał­żeń­skiej. Nie ma też cha­rak­te­ru pod­ręcz­ni­ko­we­go ani nie sta­no­wi cze­goś w ro­dza­ju po­rad­ni­ka mał­żeń­skie­go. Czy­tel­nik, któ­ry chciał­by przede wszyst­kim zna­leźć w tych tek­stach po­ra­dę mał­żeń­ską, bę­dzie pew­nie roz­cza­ro­wa­ny. Za­war­te tu ma­te­ria­ły nie sta­no­wią też za­mknię­tej ca­ło­ści do­ty­czą­cej psy­cho­lo­gicz­nych aspek­tów mał­żeń­stwa i ro­dzi­ny. Po­szcze­gól­ne ar­ty­ku­ły po­wsta­wa­ły na prze­strze­ni ostat­nich kil­ku lat i każ­dy z nich jest ja­kąś od­ręb­ną ca­ło­ścią. Nie­któ­re z nich były już pu­bli­ko­wa­ne wcze­śniej, w in­nym ze­sta­wie­niu i w zmie­nio­nej for­mie, a tak­że pod in­ny­mi ty­tu­ła­mi. Całe to pi­sa­nie jest efek­tem mo­ich prze­my­śleń i póź­niej­szych re­flek­sji zwią­za­nych z tre­ścia­mi po­szcze­gól­nych roz­mów, któ­re pro­wa­dzi­łem. Mam świa­do­mość, że po­ru­sza­ne tu te­ma­ty cza­sem za­cho­dzą na sie­bie w róż­nych tek­stach, stąd po­ja­wia­ją się pew­ne po­wtó­rze­nia, któ­re jed­nak wy­stę­pu­ją w in­nym kon­tek­ście tej sa­mej, sze­ro­ko ro­zu­mia­nej pro­ble­ma­ty­ki. Ktoś z mo­ich Roz­mów­ców, czy­ta­jąc nie­któ­re z mo­ich tek­stów przed ich opu­bli­ko­wa­niem, za­py­tał mnie, dla­cze­go one są ta­kie krót­kie i dla­cze­go tyl­ko sy­gna­li­zu­ję po­szcze­gól­ne pro­ble­my, nie roz­wi­ja­jąc ich póź­niej? Moim za­mie­rze­niem było rze­czy­wi­ście przede wszyst­kim sy­gna­li­zo­wa­nie pro­ble­mów; swo­iste pro­wo­ko­wa­nie Czy­tel­ni­ków do dal­szych wła­snych prze­my­śleń i roz­mów w gro­nie naj­bliż­szych na okre­ślo­ny te­mat. Je­że­li tak by się dzia­ło, był­bym bar­dzo usa­tys­fak­cjo­no­wa­ny, bo to pi­sa­nie, któ­re za­war­łem w tym zbio­rze, ad­re­so­wa­ne jest przede wszyst­kim do mał­żon­ków, za­rów­no tych, któ­rym do­brze jest ze sobą, jak i tych, któ­rzy zna­leź­li się na ostrym za­krę­cie swo­jej mał­żeń­skiej dro­gi. Jed­ni i dru­dzy mają o czym roz­ma­wiać, a te tek­sty – mam na­dzie­ję – mogą być in­spi­ra­cją do tych roz­mów. Są­dzę, że rów­nież lu­dzie młod­si, do­pie­ro my­ślą­cy o mał­żeń­stwie, mogą tu zna­leźć coś in­te­re­su­ją­ce­go dla sie­bie. Wszyst­kim po­ten­cjal­nym Czy­tel­ni­kom ży­czę więc owoc­nej lek­tu­ry.

Sło­wo wpro­wa­dza­ją­ce au­to­ra by­ło­by nie­peł­ne gdy­bym w tym miej­scu nie po­dzię­ko­wał wszyst­kim, któ­rzy w ja­ki­kol­wiek spo­sób przy­czy­ni­li się do po­wsta­nia tej książ­ki.

W pierw­szej ko­lej­no­ści dzię­ku­ję moim Roz­mów­com, któ­rzy po­wie­rza­li mi swo­je spra­wy, sta­jąc się w ten spo­sób, w ja­kimś sen­sie, Współ­au­to­ra­mi tych tek­stów. Spo­tka­nia i roz­mo­wy z Nimi były rów­nież oka­zją do swo­istej te­ra­pii dla mnie i na­sze­go związ­ku z Elż­bie­tą – moją żoną. Bar­dzo ser­decz­nie Wam dzię­ku­ję.

Sło­wa po­dzię­ko­wa­nia kie­ru­ję rów­nież do Pro­fe­so­ra Jana Cze­sła­wa Cza­ba­ły, z któ­rym zna­my się i współ­pra­cu­je­my od wie­lu lat, za­wsze znaj­du­jąc wspól­ny ję­zyk. Ser­decz­nie dzię­ku­ję za wni­kli­we za­po­zna­nie się z tre­ścią tych tek­stów przed ich opu­bli­ko­wa­niem, za wy­ra­że­nie po­zy­tyw­nej o nich opi­nii oraz za na­pi­sa­nie tek­stu Przed­mo­wy.

Z dużą przy­jem­no­ścią przy­ją­łem zgo­dę Zbysz­ka Juj­ki na ko­lej­ne ry­sun­ko­we ko­men­to­wa­nie mo­ich tek­stów. Jest to już trze­cie na­sze spo­tka­nie na ła­mach wspól­nie przy­go­to­wa­nej pu­bli­ka­cji. Bar­dzo so­bie ce­nię dow­cip ry­sun­ko­wy Zbysz­ka i uwa­żam, że ten „pół żar­tem” wy­ra­żo­ny ko­men­tarz ry­sun­ko­wy do­sko­na­le kom­po­nu­je się na­wet z naj­po­waż­niej­szy­mi tre­ścia­mi. Dla­te­go, Zbysz­ku, je­stem Ci wdzięcz­ny za tę współ­pra­cę.

Dzię­ku­ję Wy­daw­nic­twu „Jed­ność” za go­to­wość do wy­da­nia ko­lej­nej mo­jej po­zy­cji. Szcze­gól­nie wdzięcz­ny je­stem Panu Dy­rek­to­ro­wi To­ma­szo­wi Gor­low­skie­mu, z któ­rym do­sko­na­le współ­pra­cu­je się nam już nie­mal od dzie­się­ciu lat.

Na ko­niec mam po­trze­bę po­dzię­ko­wa­nia mo­jej Ro­dzi­nie – żo­nie i dzie­ciom, przede wszyst­kim za to, że byli pierw­szy­mi, wca­le nie po­błaż­li­wy­mi, re­cen­zen­ta­mi po­szcze­gól­nych mo­ich tek­stów. Nie­je­den raz zmu­szo­ny by­łem do so­lid­nych ko­rekt na­pi­sa­nych już tek­stów, ale przy­zna­ję – wy­szło to im na do­bre. Dzię­ku­ję Wam Ko­cha­ni!

Gdańsk, sier­pień 2010 r.Przed­mo­wa

Pro­fe­sor Bo­gu­sław Bo­rys po raz ko­lej­ny dzie­li się z nami swo­imi re­flek­sja­mi na te­mat zło­żo­no­ści ludz­kie­go ży­cia. Tym ra­zem są to re­flek­sje do­ty­czą­ce mał­żeń­stwa; dwoj­ga lu­dzi, któ­rzy z im tyl­ko zna­nych po­wo­dów de­cy­du­ją się na „wy­pra­wę we dwo­je”, wy­pra­wę przez ży­cie, trud­ną do prze­wi­dze­nia mimo na­kre­ślo­ne­go celu i mimo wy­po­sa­że­nia w nie­zwy­kłe na­rzę­dzia po­trzeb­ne do ta­kiej wy­pra­wy: fa­scy­na­cję, mi­łość, przy­wią­za­nie, bli­skość, za­ufa­nie i na­dzie­ję. Po­czą­tek ta­kiej wy­pra­wy jest naj­czę­ściej ra­do­sny. Wy­pra­wa we dwo­je to jed­nak duże wy­zwa­nie, to do­świad­cza­nie wie­lu unie­sień i wie­lu roz­cza­ro­wań, wie­lu suk­ce­sów, ale tak­że po­ra­żek, ra­do­ści i roz­pa­czy. Ży­cie ro­dzin­ne jest źró­dłem naj­więk­szych ra­do­ści, ale tak­że naj­więk­sze­go cier­pie­nia.

Bla­ski i cie­nie ży­cia mał­żon­ków to opis zło­żo­no­ści ży­cia mał­żeń­skie­go, tych prze­ciw­staw­nych do­świad­czeń. Opis do­świad­cza­nia mi­ło­ści, przy­jaź­ni, bli­sko­ści in­tym­nej, part­ner­stwa i wię­zi, wspól­no­ty i po­czu­cia bez­pie­czeń­stwa. W więk­szej czę­ści są to opi­sy do­świad­czeń trud­nych. Wy­da­je się, że in­ten­cją Au­to­ra jest uwraż­li­wie­nie Czy­tel­ni­ka na to, co trud­ne, a jed­no­cze­śnie nie­uchron­ne we wspól­nej dro­dze mał­żon­ków; może na­wet prze­ko­na­nie Czy­tel­ni­ków, że trud­no­ści są na­tu­ral­nie wpi­sa­ne w losy mał­żeń­skiej dro­gi przez ży­cie. Są one na­tu­ral­ne, po­nie­waż trze­ba się zma­gać z bu­do­wa­niem wspól­no­ty z za­cho­wa­niem au­to­no­mii; trze­ba się uczyć, że ro­zu­mie­nie świa­ta może być wie­lo­znacz­ne; że nic nie jest dane raz na za­wsze i wszyst­ko za­le­ży od tego, jak part­ne­rzy będą do­cho­dzić do uzgad­nia­nia i re­ali­zo­wa­nia in­dy­wi­du­al­nych i wspól­nych za­dań mał­żeń­skich i ro­dzin­nych.

Pro­fe­sor Bo­rys nie pro­po­nu­je re­cep­ty na do­bre mał­żeń­stwo. On je­dy­nie daje nam oka­zję do re­flek­sji nad tym, co jest waż­ne w mał­żeń­skiej dro­dze, co może po­ma­gać, a co utrud­niać wspól­ne po­dró­żo­wa­nie. To, co może uła­twiać, zda­niem Au­to­ra, to roz­wią­zy­wa­nie zło­żo­nych i wy­da­wa­ło­by się trud­nych do po­go­dze­nia zda­rzeń w re­la­cji mał­żeń­skiej: zo­bo­wią­za­nia i wol­na prze­strzeń, wspól­no­ta i au­to­no­mia, tro­ska o part­ne­ra i tro­ska o sie­bie, dą­że­nie do wspól­no­ty z za­cho­wa­niem róż­no­rod­no­ści, ak­cep­ta­cja od­mien­no­ści, wy­ko­rzy­sty­wa­nie do­świad­cza­nej ra­do­ści, ale tak­że zło­ści. Nie­umie­jęt­ność do­strze­ga­nia ta­kich pro­ble­mów, nie­umie­jęt­ność re­ago­wa­nia na nie, po­szu­ki­wa­nia spo­so­bów roz­wią­zy­wa­nia po­ja­wia­ją­cych się trud­no­ści jest źró­dłem wie­lu cier­pień, a nie­kie­dy po­czu­cia zmar­no­wa­ne­go ży­cia.

To, co jest w mo­jej oce­nie naj­waż­niej­sze w tej książ­ce, to per­spek­ty­wa, z ja­kiej Au­tor pa­trzy na opi­sy­wa­ne do­świad­cze­nia mał­żeń­skie. Ude­rza przede wszyst­kim zro­zu­mie­nie dla zło­żo­no­ści re­la­cji mał­żeń­skich. To nie tyl­ko róż­no­rod­ność do­świad­czeń, ale tak­że po­szu­ki­wa­nie wy­ja­śnień tej róż­no­rod­no­ści. Au­tor ni­cze­mu się nie dzi­wi, sta­ra się po­ka­zać po­wo­dy po­ja­wia­ją­cych się trud­no­ści i nie­speł­nio­nych ocze­ki­wań. Po­ka­zu­je, jak waż­na jest umie­jęt­ność otwar­to­ści na róż­no­rod­ność do­świad­czeń mał­żeń­skich i ro­dzin­nych. Oso­by two­rzą­ce pary mał­żeń­skie są róż­ne, kon­tekst ich ży­cia mał­żeń­skie­go i ro­dzin­ne­go jest tak­że zróż­ni­co­wa­ny – to wy­zna­cza nie­po­wta­rzal­ność do­świad­czeń, ale tak­że oka­zje do two­rze­nia nie­po­wta­rzal­nej ja­ko­ści wła­sne­go związ­ku. Inną ce­chą tych re­flek­sji jest prze­ko­na­nie Au­to­ra o tym, że o ja­ko­ści do­świad­czeń ro­dzin­nych nie de­cy­du­je brak do­świad­czeń trud­nych, ale spo­so­by ra­dze­nia so­bie z tymi trud­no­ścia­mi. Wa­run­kiem sku­tecz­ne­go ra­dze­nia so­bie jest po­czu­cie wspól­no­ty udzia­łu i od­po­wie­dzial­no­ści za zda­rze­nia ro­dzin­ne, umie­jęt­ność dia­lo­gu we wspól­nym po­szu­ki­wa­niu spo­so­bów ra­dze­nia so­bie, umie­jęt­ność do­strze­ga­nia wła­snych ogra­ni­czeń i moż­li­wo­ści ich prze­kra­cza­nia przy udzia­le współ­mał­żon­ka i in­nych człon­ków ro­dzi­ny.

To po­wo­du­je, że re­flek­sje Au­to­ra nad trud­ny­mi do­świad­cze­nia­mi mał­żeń­ski­mi i ro­dzin­ny­mi są opty­mi­stycz­ne. Trud­ne do­świad­cze­nia są udzia­łem oboj­ga part­ne­rów w eta­pie ich po­wsta­wa­nia, prze­ży­wa­nia i ko­rzy­sta­nia z nich dla pod­no­sze­nia ja­ko­ści mał­żeń­stwa. Prze­kaz Au­to­ra jest nie­zwy­kle waż­ny – do­bre mał­żeń­stwo nie za­le­ży od ja­ko­ści osób je two­rzą­cych, nie za­le­ży od ilo­ści trud­nych zda­rzeń ży­cio­wych i za­dań ży­cio­wych; za­le­ży od otwar­to­ści na sie­bie i na do­świad­cze­nia ży­cio­we i od go­to­wo­ści cią­głe­go two­rze­nia wspól­no­ty ba­zu­ją­cej na róż­no­rod­no­ści osób ją two­rzą­cych.

Prof. dr hab. Jan Cze­sław Cza­ba­łaMał­żeń­stwa trze­ba się uczyć

Dwo­je lu­dzi, czę­sto bar­dzo róż­nych pod wie­lo­ma wzglę­da­mi, de­cy­du­je się na stwo­rze­nie ży­cio­we­go du­etu, któ­re­go kon­se­kwen­cją naj­czę­ściej jest ro­dzi­na zło­żo­na z jed­ne­go, dwoj­ga lub wię­cej dzie­ci… Duet, któ­ry tak na­praw­dę – w du­żej mie­rze – wy­bie­ra się w nie­zna­ne, na­wet gdy teo­re­tycz­nie jest do ży­cia do­brze przy­go­to­wa­ny… Dwo­je, któ­rzy nie za­wsze mie­li oka­zję po­znać się w trud­nych, a nie­jed­no­krot­nie eks­tre­mal­nych sy­tu­acjach, po­sta­na­wia ze sobą być na do­bre i na złe… To nie jest pro­ste za­da­nie. Żeby je zre­ali­zo­wać, nie wy­star­czy peł­ne opty­mi­zmu i wdzię­ku stwier­dze­nie: „ko­cha­my się”. Tej „wy­pra­wy we dwo­je” trze­ba się uczyć.

Gdzie jest taka szko­ła?

Jak­kol­wiek ba­nal­nie to za­brzmi, od­po­wiedź jest względ­nie pro­sta. Pierw­szą, pod­sta­wo­wą, a jed­no­cze­śnie naj­waż­niej­szą szko­łą tej sztu­ki jest dom. Wła­sny, ro­dzin­ny dom. Szko­ły, jak wia­do­mo, są róż­ne. Bar­dzo do­bre, nie­co gor­sze, złe i bar­dzo złe. Po­dob­nie jest z tą szko­łą, któ­rą sta­no­wi dom ro­dzin­ny. Nie­za­leż­nie od oce­ny tej szko­ły, jest ona bar­dzo waż­na, bo tre­ści w niej prze­ka­zy­wa­ne do­cie­ra­ją do dziec­ka od naj­wcze­śniej­szych lat i prze­ka­zy­wa­ne są co­dzien­nie. Ta wcze­sność i in­ten­syw­ność prze­ka­zu jest tu bar­dzo istot­na.

Cze­go uczy się dziec­ko w tej szko­le? Wszyst­kie­go, co pod­sta­wo­we i naj­waż­niej­sze w re­la­cjach z in­ny­mi ludź­mi. Ci inni lu­dzie na tym eta­pie to przede wszyst­kim ro­dzi­ce, ewen­tu­al­nie ro­dzeń­stwo, może jesz­cze bab­cia i dzia­dek. I to jest nie­mal cały świat dziec­ka na tym naj­wcze­śniej­szym, wbrew po­zo­rom, bar­dzo waż­nym eta­pie. Tu dziec­ko uczy się otwar­to­ści na lu­dzi, tu do­świad­cza po­czu­cia bez­pie­czeń­stwa opar­te­go na za­ufa­niu. Tu kształ­tu­ją się pierw­sze zrę­by po­staw „ku lu­dziom” lub „od lu­dzi”. Dziec­ko uczy się by­cia po­god­nym i ra­do­snym, gdy do tego skła­nia je ota­cza­ją­ca at­mos­fe­ra. Te do­bre na­wy­ki kształ­tu­ją się oczy­wi­ście tyl­ko wte­dy, gdy ta szko­ła jest do­bra. To zna­czy gdy lu­dzie, któ­rzy tę szko­łę two­rzą i na­da­ją jej ton, od­no­szą się do sie­bie z sza­cun­kiem, mi­ło­ścią, gdy czę­sto go­ści tu uśmiech i miłe sło­wa, któ­re – na­wet je­że­li dziec­ko ich nie ro­zu­mie – to brzmią sym­pa­tycz­nie. Isto­tą tych „lek­cji” jest nie tyle teo­re­tycz­ny prze­kaz, ile prak­ty­ka, czy­li dzia­nie się, at­mos­fe­ra, któ­ra temu wszyst­kie­mu to­wa­rzy­szy. Nie ma więc tu przed­mio­tu na­zwa­ne­go „przy­go­to­wa­nie do mał­żeń­stwa”, ale wszyst­ko to, co się w tym śro­do­wi­sku, w dziec­ku i wo­kół nie­go dzie­je, jest fak­tycz­nie wła­śnie ta­kim naj­bar­dziej pod­sta­wo­wym przy­go­to­wa­niem do roli przy­szłej żony czy męża. To przy­go­to­wa­nie, za­rów­no w sen­sie po­zy­tyw­nym, jak i ne­ga­tyw­nym – gdy dom jest pe­łen na­pięć, nie­po­ko­ju, wza­jem­nej nie­życz­li­wo­ści, wy­zwisk i agre­sji, sta­no­wi istot­ny fun­da­ment ży­cio­wej po­sta­wy, na któ­rej kształ­to­wać się będą okre­ślo­ne na­sta­wie­nia i za­cho­wa­nia wo­bec dru­gie­go, czło­wie­ka w ogó­le, wo­bec czło­wie­ka naj­bliż­sze­go tak­że. My­lił­by się jed­nak ktoś, kto są­dził­by, że wy­star­czy do­bra, cie­pła at­mos­fe­ra do­mo­wa we wcze­snym i nie­co póź­niej­szym okre­sie dzie­ciń­stwa, by ukształ­to­wa­ła się au­to­ma­tycz­nie po­sta­wa, któ­ra w przy­szło­ści bę­dzie gwa­ran­to­wa­ła peł­ną go­to­wość do roli do­bre­go, doj­rza­łe­go part­ne­ra ży­cio­we­go. Tak nie jest. Ten etap przy­go­to­wa­nia kształ­tu­je – wpraw­dzie bar­dzo waż­ne dla dal­szej pra­cy – ale je­dy­nie pod­sta­wy do­bre­go lub złe­go part­ner­stwa. Na tym fun­da­men­cie, na­wet naj­bar­dziej so­lid­nym, mogą wy­ro­snąć „nie­uda­ne bu­dow­le”, je­że­li za­brak­nie dal­szej, sen­sow­nej na­uki mał­żeń­stwa.

Na­stęp­ny etap

Z za­mknię­te­go krę­gu ro­dzin­ne­go pierw­szych mie­się­cy i lat ży­cia, małe dziec­ko, po­przez pia­skow­ni­cę, plac za­baw, przed­szko­le, po­cząt­ko­we kla­sy szko­ły pod­sta­wo­wej, co­raz bar­dziej wcho­dzi w świat ró­wie­śni­ków. Tu za­czy­na­ją się pierw­sze for­my ko­le­żeń­stwa, pierw­sze sym­pa­tie i an­ty­pa­tie. Stop­nio­wo po­sze­rza się i po­głę­bia krąg ró­wie­śni­czych kon­tak­tów. Idąc da­lej ścież­ką szkol­nej edu­ka­cji, dziec­ko, a po­tem mło­dy czło­wiek po­zna­je co­raz bar­dziej skom­pli­ko­wa­ne re­la­cje spo­łecz­ne. Uczy się ko­le­żeń­stwa, lo­jal­no­ści, so­li­dar­no­ści, przy­jaź­ni, ale tak­że do­zna­je cza­sem przy­kro­ści od­rzu­ce­nia, zdra­dy oraz go­ry­czy dzie­cię­cych in­tryg. Wszyst­ko to sta­no­wi swo­iste przy­go­to­wa­nie do ży­cia spo­łecz­ne­go w ogó­le, nie wy­łą­cza­jąc z tego sfe­ry bliż­szych re­la­cji emo­cjo­nal­nych, z mał­żeń­stwem w przy­szło­ści włącz­nie. W nie­co póź­niej­szym okre­sie edu­ka­cyj­nym za­czy­na­ją na­wią­zy­wać się pierw­sze sym­pa­tie „dam­sko-mę­skie”, pierw­sze mi­ło­ści. Jest to nie­zbęd­ny etap ucze­nia się mał­żeń­stwa. Etap czę­sto bar­dzo „go­rą­cy” emo­cjo­nal­nie, nie­po­zba­wio­ny wie­lu błę­dów i dra­ma­tów, ale trud­no by­ło­by po­mi­nąć tę fazę w dro­dze do mał­żeń­stwa. Uwień­cze­niem tego okre­su „edu­ka­cji mał­żeń­skiej”, po­sze­rzo­ne­go o lata stu­diów czy pierw­sze lata pra­cy za­wo­do­wej, jest naj­czę­ściej za­war­cie mał­żeń­stwa lub też, ostat­nio co­raz czę­ściej, de­cy­zja o wspól­nym za­miesz­ka­niu pary w wol­nym związ­ku. Oba­wiam się, że dla spo­rej czę­ści mło­dych mał­żon­ków na tym koń­czy się go­to­wość do dal­szej edu­ka­cji w tym za­kre­sie. Akt ślu­bu dla nie­któ­rych wy­da­je się swo­istym „dy­plo­mem” ukoń­cze­nia wszel­kiej edu­ka­cji mał­żeń­skiej i pa­ten­tem po­twier­dza­ją­cym kom­pe­ten­cje by­cia mał­żon­kiem lub mał­żon­ką. Nic bar­dziej myl­ne­go. Je­że­li taki „eks­pert” od mał­żeń­stwa nie ock­nie się z tego „le­tar­gu”, to nie­ste­ty przy­szłość związ­ku wy­glą­da mi­zer­nie i ma on ra­czej krót­ką per­spek­ty­wę.

Kształ­ce­nie usta­wicz­ne

Uwzględ­nia­jąc wszyst­kie wcze­śniej­sze eta­py „edu­ka­cji mał­żeń­skiej” i zdo­by­te w tym za­kre­sie do­świad­cze­nie, w mo­men­cie za­war­cia mał­żeń­stwa za­czy­na się praw­dzi­we „kształ­ce­nie usta­wicz­ne” w za­kre­sie ucze­nia się tego kon­kret­ne­go związ­ku. Bar­dzo waż­na oka­zu­je się tu doj­rza­łość mło­dych mał­żon­ków. Jej prze­ja­wem na tym eta­pie jest przede wszyst­kim świa­do­mość po­trze­by i otwar­tość na kon­ty­nu­owa­nie ucze­nia się sie­bie we dwo­je. Para, któ­ra w mo­men­cie roz­po­czę­cia wspól­ne­go ży­cia uwa­ża, że ze wzglę­du na ich go­rą­cą, nie­wzru­szo­ną mi­łość, jest ab­so­lut­nie od­por­na na wszel­kie ewen­tu­al­ne za­gro­że­nia dla ich związ­ku i ni­cze­go wię­cej tu nie trze­ba, jest w ogrom­nym błę­dzie. Jest to prze­jaw nie­doj­rza­ło­ści, żeby nie po­wie­dzieć na­iw­no­ści tych mło­dych lu­dzi. Je­że­li szyb­ko nie zre­flek­tu­ją się, że ba­zo­wa­nie na sa­mej mi­ło­ści po pro­stu nie wy­star­czy, będą się mu­sie­li zde­rzyć z bru­tal­ną rze­czy­wi­sto­ścią. Ucze­nie się mał­żeń­stwa to przede wszyst­kim co­raz głęb­sze, wza­jem­ne po­zna­wa­nie się tych dwoj­ga w róż­nych sta­nach psy­chicz­nych, w róż­nych okre­sach ży­cia, w róż­nych oko­licz­no­ściach. Wy­ma­ga to wza­jem­nej otwar­to­ści na sie­bie i by­cia uważ­nym, wy­ma­ga em­pa­tii. Po­trze­ba tu wie­lu roz­mów, by le­piej po­znać wza­jem­ne ocze­ki­wa­nia, mniej wi­docz­ne po­trze­by (a nie tyl­ko do­my­ślać się ich), by do­wie­dzieć się, co rani, a co spra­wia praw­dzi­wą przy­jem­ność. Ży­cie w ogó­le, ży­cie mał­żeń­skie rów­nież, jest nie­ustan­nym pro­ce­sem. A za­tem zja­wi­skiem dy­na­micz­nym. To, co waż­ne było wczo­raj, nie­ko­niecz­nie waż­ne jest dzi­siaj, a może waż­ne bę­dzie zno­wu ju­tro. Dy­na­mi­ka ży­cia, w tym ży­cia mał­żeń­skie­go, wy­ma­ga dużo do­brej woli (do­bre­go na­sta­wie­nia do sie­bie). Wy­ma­ga otwar­tych wza­jem­nie na sie­bie oczu i uszu. In­a­czej są ze sobą mał­żon­ko­wie w pierw­szej fa­zie mał­żeń­stwa, in­a­czej, gdy mają małe dzie­ci, jesz­cze in­a­czej, gdy dzie­ci wy­ro­sły, a zu­peł­nie in­a­czej, gdy są zno­wu sami, bo ich do­ro­słe dzie­ci są już ab­so­lut­nie nie­za­leż­ne. Je­że­li mał­żon­ko­wie nie uwzględ­nią tej dy­na­mi­ki związ­ku, wów­czas może się zda­rzyć, że do­brze do­tych­czas funk­cjo­nu­ją­ce mał­żeń­stwo na pew­nym eta­pie na­gle prze­sta­je się ro­zu­mieć. Mał­żon­ko­wie za­czy­na­ją się szyb­ko od sie­bie od­da­lać i ku za­sko­cze­niu zna­jo­mych, przy­ja­ciół, a cza­sem i wła­snych, do­ro­słych dzie­ci po­sta­na­wia­ją się ro­zejść.

Wie­lo­let­nie mał­żeń­stwa żywe emo­cjo­nal­nie, żywe sek­su­al­nie – mimo wie­lu wspól­nie spę­dzo­nych lat – uczą się sie­bie na­wza­jem do koń­ca ży­cia i nie są tą na­uką zmę­czo­ne. Wręcz prze­ciw­nie, moż­na po­wie­dzieć, że wła­śnie to cią­głe ucze­nie się sie­bie na­wza­jem sta­no­wi siłę na­pę­do­wą ży­wot­no­ści i trwa­ło­ści ich związ­ków.

mniej..

BESTSELLERY

Kategorie: