Chadży Abrek - ebook

Chadży Abrek

Abrekiem nazywaja Kabardyńcy górala, który uczynił ślub, że i chwili nie odpocznie dopóki nie zabije oznaczonej przez siebie liczby nieprzyjaciół.

I.

Auł Dżemata wielki bogaty,

Nie płaci dani, własną ma wolę;

Murami jego - ręczne bułaty,

Meczetem jego - jest bitwy pole.

A jego wolni dzielni synowie,

Zahartowani w krwawych walk żarze;

Ich sławę cały Kaukaz opowie,

Zna ją i sąsiad i ludy wraże.

A strzał ich pewny każdy uśmierca.

Bo nigdy wrogów nie chybił serca.

* * *

Niebo aż płonie; dzień tak gorący,

Że ze skał spiekłych para się wije;

Orzeł na skrzydłach w chmurze wiszący,

Jak punkt czerniejąc zwolna się kryje.

Cisza gdzie tylko zwrócisz oczyma,

W aule tylko spokoju niéma:

I lud w popłochu zwraca swe kroki,

Gdzie strumień bije z twardéj opoki.

Powoli tłum się w krąg jeden splata;

O czémże radzą męże Dżemata?

Czyli się w góry chcą puscić znowu

Dla trzód sąsiednich śmiałéj grabieży?

A może, chciwy krwi i połowu,

Z mordem i ogniem wróg wieczny bieży?

O nie bo tylko smutne spojrzenie

Rzucają wszyscy dzielni uzdzienie.

W obcego aułu odziany szaty,

Siedząc na głazie pomiędzy niemi,

Siwy Lezginiec, schylony laty,

Przemawia do nich słowy rzewnemi;

A z oka które ogniem mu błyska,

Dokola tęskne spojrzenie ciska.

Wszyscy współczując starca boleści,

Słuchali smutnéj jego powieści:

„Trzech dzielnych synów trzy krasne córy,

Na stare lata to mój skarb cały;

Wtém nadciągnęły piorunne chmury,

Wszystkie gałęzie drzewa złamały:

I teraz stoję oto jedyny

Jako pień nagi pośród doliny.

Niestety dzisiaj już jestem stary,

A włos mój bielszy niż śnieżne szczyty;

Lecz czasem pędząc kipiące wary,

Pod śniegiem strumień bywa ukryty.

Wzywam was dzielne syny Dżemata!

Kto mi odwagę swoją pokaże?

Który z was szacha zna Bej-Bułata,

Córkę niech wróci, hańbę mą zmaże!

W niewoli dwoje zwiędło mych dzieci;

Syny zginęli w walce zaciętéj:

Dwaj z nich w obczyźnie a przy mnie trzeci,

Przez wroga w piersi bagnetem pchnięty.Хаджи Абрек

Велик, богат аул Джемат,

Он никому не платит дани;

Его стена — ручной булат;

Его мечеть — на поле брани.

Его свободные сыны

В огнях войны закалены;

Дела их громки по Кавказу,

В народах дальних и чужих,

И сердца русского ни разу

Не миновала пуля их.

По небу знойный день катится,

От скал горячих пар струится;

Орел, недвижим на крылах,

Едва чернеет в облаках;

Ущелья в сон погружены:

В ауле нет лишь тишины.

Аул встревоженный пустеет,

И под горой, где ветер веет,

Где из утеса бьет поток,

Стоит внимательный кружок.

Об чем ведет переговоры

Совет джематских удальцов?

Хотят ли вновь пуститься в горы

На ловлю чуждых табунов?

Не ждут ли русского отряда,

До крови лакомых гостей?

Нет, — только жалость и досада

Видна во взорах узденей.

Покрыт одеждами чужими,

Сидит на камне между ними

Лезгинец дряхлый и седой;

И льется речь его потоком,

И вкруг себя блестящим оком

Печально водит он порой.

Рассказу старого лезгина

Внимали все. Он говорил:

«Три нежных дочери, три сына

Мне бог на старость подарил;

Но бури злые разразились,

И ветви древа обвалились,

И я стою теперь один,

Как голый пень среди долин.

Увы, я стар! Мои седины

Белее снега той вершины.

Но и под снегом иногда

Бежит кипучая вода!..

Сюда, наездники Джемата!

Откройте удаль мне свою!

Кто знает князя Бей-Булата?

Кто возвратит мне дочь мою?

В плену сестры ее увяли,

В бою неровном братья пали;

В чужбине двое, а меньшой

Пронзен штыком передо мной.

Он улыбался, умирая!

Он верно зрел, как дева рая

К нему слетела пред концом,

Махая радужным венцом!..

И вот пошел я жить в пустыню

С последней дочерью своей.

Ее хранил я, как святыню;

Всё, что имел я, было в ней:

Я взял с собою лишь ее,

Да неизменное ружье.

В пещере с ней я поселился,

Родимой хижины лишен;

К беде я скоро приучился,

Давно был к воле приучен.

Но час ударил неизбежный,

И улетел птенец мой нежный!..

Однажды ночь была глухая,

Я спал... Безмолвно надо мной

Зеленой веткою махая,

Сидел мой ангел молодой.