Czy Twoje dziecko ma zdrowy kręgosłup? Bezpieczne ćwiczenia do stosowania w domu - ebook

Mili Czytelnicy

Od­da­jąc w Wa­sze ręce moją ko­lej­ną już, pią­tą książ­kę, chciał­bym pod­kre­ślić, że jest ona w swym cha­rak­te­rze nie­co inna od po­przed­nich. Owszem, ta rów­nież skie­ro­wa­na jest nie do spe­cja­li­stów, lecz do sze­ro­kie­go gro­na za­in­te­re­so­wa­nych. Jest jed­nak bar­dziej ukie­run­ko­wa­na, do­ty­czy bo­wiem jed­nej z plag dzi­siej­szych cza­sów, jaką są wady po­sta­wy, a w szcze­gól­no­ści naj­trud­niej­sza z nich do le­cze­nia sko­lio­za, daw­niej zwa­na bocz­nym skrzy­wie­niem krę­go­słu­pa. O ile jed­nak moje do­tych­cza­so­we pra­ce uczy­ły Was okre­ślo­nych tech­nik za­bie­go­wych, mo­gą­cych zna­leźć za­sto­so­wa­nie w domu, o tyle ta ma po­móc przede wszyst­kim tym z Pań­stwa, któ­rzy w gro­nie naj­bliż­szych mają oso­bę do­tknię­tą tym scho­rze­niem. Dla­cze­go więc ją na­pi­sa­łem? W dzi­siej­szych cięż­kich cza­sach z roz­po­zna­niem w porę, a przede wszyst­kim z do­brym le­cze­niem za­cho­waw­czym sko­lio­zy bywa bar­dzo róż­nie, zwłasz­cza w ma­łych miej­sco­wo­ściach. Zli­kwi­do­wa­nie eta­tów le­ka­rzy szkol­nych i obo­wiąz­ku re­gu­lar­nych ba­dań okre­so­wych i prze­glą­dów oraz przy­dzia­łów do grup ćwi­czeb­nych w przy­chod­niach re­ha­bi­li­ta­cyj­nych (gim­na­sty­ka ko­rek­cyj­no-wy­rów­naw­cza w szko­le ma na­praw­dę nie­wiel­ką sku­tecz­ność, a ogra­ni­cza się z za­sa­dy do naj­niż­szych klas) spo­wo­do­wa­ło, że w bar­dzo wie­lu przy­pad­kach trud­no jest sko­rzy­stać z fa­cho­wej po­mo­cy or­to­pe­dy i fi­zjo­te­ra­peu­ty. Owszem, kie­dy wada jest już bar­dzo wi­docz­na, po­waż­na (skrzy­wie­nie od 40° wzwyż) i wy­ma­ga le­cze­nia ope­ra­cyj­ne­go, po­moc przy­cho­dzi w mia­rę szyb­ko, cho­ciaż i tu ocze­ki­wa­nie trwa nie­kie­dy wie­le mie­się­cy, a na­wet lat. Pa­mię­taj­my jed­nak, że sko­lio­za rzad­ko kie­dy roz­wi­ja się bar­dzo szyb­ko. Ten pro­ces wy­ma­ga cza­su i za­nim doj­dzie do ko­niecz­no­ści ope­ro­wa­nia, pra­wie za­wsze war­to spró­bo­wać le­cze­nia za­cho­waw­cze­go. Tu jed­nak może po­ja­wić się pro­blem: nie za­wsze jest w po­bli­żu spe­cja­li­stycz­na po­rad­nia or­to­pe­dycz­na, to samo do­ty­czy po­rad­ni re­ha­bi­li­ta­cyj­nej, nie­ła­two się do nich do­stać, po­tem dłu­go trze­ba ocze­ki­wać na wła­ści­we le­cze­nie fi­zjo­te­ra­peu­tycz­ne, na któ­re czę­sto trze­ba da­le­ko do­jeż­dżać. A czas ucie­ka…

Dla­te­go więc po­zwo­li­łem so­bie przed­sta­wić pe­wien mo­del po­stę­po­wa­nia: spraw­dzo­ny w dłu­go­let­niej prak­ty­ce róż­nych ośrod­ków, a sta­no­wią­cy pod­sta­wo­wy wy­bór me­tod na­le­żą­cych do ar­se­na­łu no­wo­cze­sne­go te­ra­peu­ty, bez­piecz­ny do za­sto­so­wa­nia w domu. W od­róż­nie­niu od wie­lu in­nych, rów­nie sku­tecz­nych me­tod, nie wy­ma­ga­ją one żad­ne­go spe­cjal­ne­go wy­po­sa­że­nia, w osta­tecz­no­ści wy­star­cza­ją koc na pod­ło­dze i dwa cia­sno zwi­nię­te ręcz­ni­ki. Nie­ste­ty (o czym jest da­lej mowa), przed­sta­wio­na kon­cep­cja do­ty­czy tyl­ko jed­ne­go, cho­ciaż nie­wąt­pli­wie naj­częst­sze­go typu sko­lio­zy, a tak­że jed­ne­go spo­so­bu po­stę­po­wa­nia.

Oczy­wi­ście ko­rzy­sta­nie z książ­ki nie za­stą­pi wi­zyt (zwłasz­cza pierw­szych) u spe­cja­li­stów i o tym trze­ba za­wsze pa­mię­tać. Po­mo­że jed­nak w ob­ser­wa­cji i kon­tro­li prze­bie­gu le­cze­nia, uła­twi też ro­bie­nie w domu tego, co nie­zbęd­ne.

W pu­bli­ka­cji tej zu­peł­nie świa­do­mie nie umie­ści­łem wia­do­mo­ści z ana­to­mii i fi­zjo­lo­gii. Tej li­te­ra­tu­ry jest na ryn­ku bar­dzo dużo, a w za­sa­dzie w peł­ni wy­star­cza za­sób wie­dzy ze szko­ły śred­niej czy też na­wet gim­na­zjum plus mały atlas ana­to­micz­ny.

Ży­czę owoc­nej lek­tu­ry.

Au­torCO TRZEBA (I WARTO) WIEDZIEĆ O SKOLIOZIE

Wady po­sta­wy sta­no­wią praw­dzi­wą epi­de­mię wśród mło­dzie­ży, nie tyl­ko zresz­tą pol­skiej. We­dług nie­któ­rych źró­deł, za­rów­no pol­skich jak i za­gra­nicz­nych, w więk­szym lub mniej­szym stop­niu ob­cią­żo­ne jest nimi po­nad 50% po­pu­la­cji, zaś naj­waż­niej­szą i naj­nie­bez­piecz­niej­szą z nich jest nie­wąt­pli­wie sko­lio­za.

Jak moż­na prze­czy­tać w po­pu­lar­nych pu­bli­ka­cjach, naj­waż­niej­szy­mi do za­uwa­że­nia jej ce­cha­mi są: unie­sio­ny je­den bark, wy­sta­ją­ca ło­pat­ka (przy po­chy­le­niu się wi­docz­ny garb, zwa­ny że­bro­wym), asy­me­tria ta­lii, unie­sio­ne i wy­sta­ją­ce z jed­nej stro­ny bio­dro, a tak­że, przy­najm­niej nie­kie­dy, wy­gię­ta w jed­ną stro­nę gór­na część szpa­ry po­ślad­ko­wej.

We­dług Cob­ba skrzy­wie­nie w łuku pier­sio­wym po­ni­żej 5°, nie­kwa­li­fi­ku­ją­ce się do le­cze­nia, wy­stę­pu­je u po­nad 40% po­pu­la­cji, może za­tem być uwa­ża­ne za nie ma­ją­ce zna­cze­nia od­chy­le­nie od nor­my. Do tego do­cho­dzi ok. 17% trak­to­wa­nych po­dob­nie skrzy­wień po­ni­żej 10°. Oko­ło 12% to skrzy­wie­nia 10-25°, 10% od 25 do 40°. In­ny­mi sło­wy, na­praw­dę pro­sty krę­go­słup jest dziś nie­mal­że rzad­ko­ścią. Na szczę­ście ta­kie mniej­sze skrzy­wie­nie jest prak­tycz­nie nie­zau­wa­żal­ne, chy­ba że jego „wła­ści­ciel­ka” ma za­miar sta­nąć do kon­kur­su na Miss Uni­ver­sum.

Aby jed­nak zro­zu­mieć, co dzie­je się z cia­łem czło­wie­ka w przy­pad­ku sko­lio­zy, war­to przy­swo­ić so­bie istot­ne wia­do­mo­ści z ana­to­mii.

Cia­ło czło­wie­ka jest okre­śla­ne przez trzy prze­cho­dzą­ce przez nie płasz­czy­zny, w któ­rych wy­ko­ny­wa­ne są okre­ślo­ne ru­chy.

PIERW­SZĄ (1.) z nich jest płasz­czy­zna czo­ło­wa (czy też ra­czej płasz­czy­zny czo­ło­we, jako że w ten spo­sób rów­no­le­gły­mi płasz­czy­zna­mi moż­na cia­ło „po­kro­ić w pla­ster­ki”), któ­ra prze­bie­ga w przy­bli­że­niu rów­no­le­gle do czo­ła. Ru­cha­mi w niej wy­ko­ny­wa­ny­mi są zgię­cia bocz­ne w oby­dwie stro­ny.

DRU­GĄ (2.) jest płasz­czy­zna strzał­ko­wa (czy też zno­wu płasz­czy­zny strzał­ko­we) bie­gną­ca od przo­du do tyłu. Płasz­czy­znę strzał­ko­wą prze­bie­ga­ją­cą przez oś środ­ko­wą cia­ła na­zy­wa­my płasz­czy­zną sy­me­trii cia­ła lub po­środ­ko­wą. Ru­cha­mi w niej od­by­wa­ją­cy­mi się są skłon do przo­du i prze­prost, czy­li wy­gię­cie cia­ła do tyłu.

TRZE­CIĄ (3.) wresz­cie jest płasz­czy­zna po­przecz­na lub po­zio­ma, prze­bie­ga­ją­ca pro­sto­pa­dle do po­przed­nio wy­mie­nio­nych. Ru­cha­mi w niej prze­bie­ga­ją­cy­mi są ro­ta­cje, czy­li mó­wiąc po­pu­lar­nie, ob­ro­ty cia­ła.

La­icy, w tym szcze­gól­nie ro­dzi­ce, uwa­ża­ją czę­sto, że sko­lio­za jest wadą jed­no­płasz­czy­zno­wą, w płasz­czyź­nie czo­ło­wej.

Praw­do­po­dob­nie wy­wo­dzi się to z daw­niej­szej na­zwy tej wady, jaką jest „skrzy­wie­nie bocz­ne krę­go­słu­pa”. Dziś jed­nak mia­nem tym okre­śla­my znie­kształ­ce­nie krę­go­słu­pa o cha­rak­te­rze trój­płasz­czy­zno­wym, w płasz­czyź­nie czo­ło­wej prze­kra­cza­ją­ce 10° (mniej­szy­mi się nie zaj­mu­je­my, cho­ciaż od­po­wied­nia gim­na­sty­ka na pew­no i tu nie za­szko­dzi). Obej­mu­je ono za­tem:

a. skrzy­wie­nie w płasz­czyź­nie czo­ło­wej;

b. skrzy­wie­nie w płasz­czyź­nie strzał­ko­wej (czy­li ple­cy za­okrą­glo­ne lub pła­skie);

c. zmia­ny w płasz­czyź­nie po­zio­mej, zwa­ne ro­ta­cją i tor­sją krę­gów.

Do tego do­cho­dzi za­zwy­czaj ści­śle z tą wadą zwią­za­ne skrę­ce­nie mied­ni­cy, o któ­rym w dal­szej czę­ści roz­dzia­łu po­wie­my wię­cej.

Wszyst­kie te ce­chy wi­dać na po­wyż­szej fo­to­gra­fii.

Ist­nie­ją oczy­wi­ście sy­tu­acje, gdy np. skrzy­wie­nie w płasz­czyź­nie czo­ło­wej nie prze­kra­cza wspo­mnia­nych 10°, na­to­miast naj­bar­dziej wi­docz­na jest znacz­na ro­ta­cja, prze­waż­nie w po­sta­ci tzw. gar­bu że­bro­we­go, o któ­rym mó­wić bę­dzie­my póź­niej. Ta­kie zmia­ny wy­ma­ga­ją już oczy­wi­ście od­po­wied­nie­go po­stę­po­wa­nia te­ra­peu­tycz­ne­go.