List do Efezjan (NPD) - ebook

WSTĘP

Szanowni Państwo,

przekład Listu do Efezjan (NPD) jest przeznaczony dla osób, które nie są objęte jakąkolwiek opieką eklezjalną. Z tego powodu ma on szczególną postać i jest dość nietypowy, jak na polskie warunki kulturowe. Chociaż nosi on nazwę Nowy Przekład Dynamiczny, to w istocie, z uwagi na użycie potrójnego kryterium ekwiwalentów dynamicznych (semantycznego, merytorycznego i kontekstualnego), można śmiało nazwać go przekładem o potrójnej naturze dynamicznej. Co więcej, w redakcji tekstu zastosowaliśmy znany z tradycji hebrajskiej targumiczny styl translacji, co w polskiej tradycji przekładów biblijnych jest przedsięwzięciem całkowicie nowatorskim. Więcej szczegółowych informacji na temat tej metody przekładu, jego formy i stylistyki znajdą Państwo na końcu publikacji – w „Wyjaśnieniach metodologicznych NPD”.

Potrzeba realizacji takiego właśnie tłumaczenia Bożego Słowa zrodziła się z kontaktów członków Zespołu NPD ze zwykłymi ludźmi, którzy w czasie rozmów ewangelizacyjnych wielokrotnie zgłaszali potrzebę dysponowania przystępnym tłumaczeniem Biblii, które będzie zrozumiałe nie tylko dla specjalistów, ale także dla zwykłych zjadaczy chleba. Dla wielu ludzi język i styl współczesnych tłumaczeń Biblii są ciągle poważną barierą w dotarciu do istoty przekazu Pisma św. Inną trudnością, z jaką zmagają się odbiorcy wielu tradycyjnych przekładów, jest dość powszechne ich zorientowanie na kultywowanie religijności. A przecież chrześcijaństwo w swej źródłowej, biblijnej formie nie jest religią, a więc nie powinno być obciążane typowym dla systemów religijnych zespołem obrzędów i ceremonii. Oddawanie Bogu czci powinno – zgodnie ze słowami Jezusa – odbywać się „w duchu i w prawdzie”, gdyż „takich czcicieli chce mieć Ojciec” (J 4,23). Życie chrześcijańskie powinno więc być codziennym, prostym i szczerym, osobistym związkiem ze zmartwychwstałym Chrystusem, a nie systemem pielęgnującym obrzędowy ceremonializm. Innymi słowy, ma być tego rodzaju życiem, w którym ludzki duch jest poddany Bożemu Duchowi Uświęcenia, a ludzka dusza poddana Prawdzie Bożego Słowa, która objawiła się na świecie w widzialny sposób w osobie Chrystusa (por. J 1,14). Takiego życia chce dla nas Jezus, więc tego powinniśmy się trzymać, aby pełnić wolę Boga. Rozumiejąc możliwe zagrożenia, staraliśmy się nie wpaść w pułapkę nadmiernego przywiązania do starotestamentowej koncepcji religijności, co mogłoby negatywnie odcisnąć się na klarowności przekazu Nowego Testamentu. Dlatego dołożyliśmy wszelkich starań, aby unikać interpretowania nauczania Jezusa i Jego Apostołów przez pryzmat religijnego ceremonializmu, gdyż sam Jezus nigdy nikogo do niego nie zachęcał.

Mamy nadzieję, że Nowy Przekład Dynamiczny Nowego Testamentu, który nazwaliśmy Dobrą Wiadomością o ratunku w Chrystusie, wraz z bogatym i wnikliwym niekonfesyjnym komentarzem, podanym we współczesnym języku i nowoczesnej formie, stanie się dla Państwa dobrym źródłem osobistego poznania Boga i Jego woli.

WydawcaList do Efezjan

Autor księgi

Paweł z Tarsu (Apostoł mógł mieć wówczas ok. 53–55 lat).

Czas powstania księgi

Około 60–62 r., a więc 24–26 lat po nawróceniu Apostoła. To oznacza, że list ten powstał nieco później niż List Jakuba. Ma to istotne znaczenie ze względu na spór trwający pośród różnych grup interpretatorów, koncentrujących się na istnieniu rzekomego napięcia pomiędzy tymi dwoma pismami NT.

Miejsce powstania księgi

Rzym, gdzie Paweł był uwięziony w areszcie domowym i oczekiwał na proces przed cesarzem Neronem.

Adresaci księgi

Mogli być nimi Efezjanie, ale istnieją też pewne przesłanki, które wskazują na to, że adresatami byli raczej wierzący w Laodycei. W żadnym z najstarszych zachowanych rękopisów nie znajdujemy nazwy miasta w części adresowej listu. Natomiast w Liście do Kolosan, który jest dokumentem równoległym, Apostoł Paweł nakazuje, aby ten list (tzn. List do Kolosan), został odczytany także w Laodycei, a list skierowany do Laodycei odczytany w Kolosach (por. Kol 4,16). Ta informacja skłania część biblistów do przypuszczeń, że list Pawła, który obecnie uważany jest za List do Efezjan, był w istocie listem Apostoła do wierzących w Laodycei. Pogląd ten wspierany jest również faktem nieobecności w Liście do Efezjan osobistych wątków, a przecież Paweł po dwuletnim pobycie w Efezie z pewnością miał tam wielu bliskich znajomych. Gdyby rzeczywiście był to list do znanego Apostołowi kościoła w Efezie, to z całą pewnością nie zawierałby uwagi zawartej w Ef 3,2. Dzieje wysłanników Chrystusa nie wspominają nic o jakiejkolwiek posłudze Pawła w Laodycei, co dodatkowo wzmacnia przypuszczenie, że list pozbawiony tak typowych dla Pawła wątków osobistych i nieformalnych akcentów był raczej skierowany do odbiorców w Laodycei, a nie w Efezie, gdzie Paweł miał rozległe i serdeczne znajomości. Nie ma to jednak większego wpływu na przesłanie tego dokumentu, gdyż tak czy inaczej jego adresatami byli wierzący zamieszkujący Lidię – krainę położoną w Azji Mniejszej (są to tereny współczesnej tureckiej Anatolii).

Kontekst spisania księgi

W czasach imperium rzymskiego tereny Azji Mniejszej miały duże znaczenie gospodarcze i kulturowe. Paweł doskonale znał te strony, co ukazują następujące fragmenty NT: Dz 18,19-22; Dz 19,1-40; Dz 20,16-38. W swym liście ostrzega wierzących z tego obszaru, aby byli czujni wobec zagrożeń płynących z fałszywego nauczania, które może pochodzić zarówno z zewnątrz, jak i z wewnątrz ich wspólnoty (por. Dz 20,29-30). Gdyby przyjąć, że adresatami tego listu Apostoła byli wierzący w Efezie, to z Ap 2,2 i Ap 2,6 dowiadujemy się, że kościołowi temu przez pewien czas udawało się skutecznie unikać zagrożenia zwiedzeniem, jednak w trakcie zmagań duchowych, które prowadzili z otaczającym ich pogaństwem i światowym myśleniem, żarliwość ich wiary wyraźnie osłabła (por. Ap 2,4-5, Ap 3,14-18). List do Efezjan jest tekstem równoległym do Listu do Kolosan. Paweł nie tylko wysłał oba dokumenty równocześnie, ale porusza w nich analogiczne wątki. Dlatego fragmenty mniej jasne w jednym liście są znakomicie wyjaśniane odpowiadającymi im miejscami w drugim. Tak więc pisma te doskonale się uzupełniają.

Cel spisania księgi

Apostoł obawiał się, że miłość do Boga, jaką wierzący w Lidii mieli początkowo w swoim życiu z wiary, a także ich wzajemne relacje we wspólnocie, mogą zostać wystawione na poważną próbę. Dlatego, omawiając kwestię naśladowania Chrystusa, podkreślał znaczenie postawy Bożej miłości (gr. agape), która nie jest zespołem emocjonalnych uniesień i przeżyć, ale wyborem woli, i to bardzo zasadniczym. Warto tu podkreślić, że greckie słowo agape (czyli Boża miłość) nie ma w języku greckim jakiegokolwiek odcienia emocjonalnego (w przeciwieństwie do fileo), lecz oznacza przenikającą całe życie postawę świadczenia dobra innemu człowiekowi, choćby osoba ta zupełnie na to dobro nie zasługiwała. Tak właśnie Bóg postąpił wobec nas w Chrystusie i tego również oczekuje od wszystkich, którzy – przyjmując Jego dzieło zbawienia – poddają się Mu jako PANU. We wszystkich listach Pawła czasownik agapao występuje 23 razy, z czego w tym liście aż 9 razy, a rzeczownik agape – aż 10 razy (we wszystkich innych listach razem – 55 razy). Potwierdza to, że zawarte w tym liście nauczanie o Bożej miłości i wynikających z niej konsekwencji dla relacji społecznych (małżeńskich, rodzinnych i zawodowych) miało dla Pawła zasadnicze znaczenie. Chciał on umocnić wierzących w pełnym i właściwym zrozumieniu postawy Bożej miłości. Pragnął także, aby nie utracili żarliwości pierwszego zapału, jaki zrodził się w nich dzięki pełnemu zrozumieniu Bożej łaskawości w Chrystusie, a co za tym idzie – nie zaniedbali się w postawie agape wobec swych braci i sióstr w wierze. To bowiem według Jezusa (por. J 13,34-35) jest jedynym prawdziwym znakiem (wyróżnikiem) tych, którzy rzeczywiście i całkowicie złożyli w Nim ufność.

Temat księgi

Odwieczny Boży plan zbawienia ludzkości, a także konsekwencje osobistego przyjęcia i zaakceptowania tego planu przez człowieka. Apostoł z wielką mocą podkreśla, że zbawienie jest możliwe tylko W CHRYSTUSIE, w którym Bóg dał każdemu człowiekowi wolny przystęp do pełni swojej miłości. Paweł uświadamia wierzącym, że człowiek może dostąpić udziału w miłości agape nie dlatego, że na nią zasługuje – jest bowiem wręcz odwrotnie: z powodu grzechu, jaki obciąża i przenika ludzką naturę (gr. sarks), wszyscy jesteśmy dla Boga odrażający przez nasze uczynki – ale dlatego, że Boża miłość została całkowicie i wyłącznie złożona W CHRYSTUSIE. W związku z tym tylko wówczas, gdy znajdziemy się W CHRYSTUSIE, możemy prawdziwie doświadczyć Bożej miłości agape, która nie jest jakimś „zastrzykiem” emocji, lecz wprowadzeniem nas przez Najwyższego w relację Bożego dziecięctwa, czego celem jest całkowita przemiana wewnętrzna realizująca się w procesie wychowawczym (gr. paideia) zmierzającym do wzrostu w dojrzałości duchowej. Dopiero w wyniku tego procesu człowiek staje się Bożym potomkiem zdolnym do dziedziczenia Królestwa (a więc staje się gr. hyios). W CHRYSTUSIE zostajemy „okryci płaszczem” Jego sprawiedliwości i otrzymujemy bezpośredni przystęp do Boga. Tylko trwanie W CHRYSTUSIE gwarantuje nam znalezienie się w strefie Bożej łaskawości, która jest wyrazem Jego postawy agape. Poza Chrystusem – co jest logicznym następstwem – człowiek znajduje się w strefie Bożego gniewu. Aby uwypuklić prawdę o umiejscowieniu Bożego planu zbawienia W CHRYSTUSIE, Apostoł w swym liście często używa określeń: „w Nim”, „w Chrystusie”, „w Jezusie”, „w Umiłowanym”, „przez Niego”, „przez Chrystusa”. Do zrozumienia przesłania tego listu konieczna jest więc gruntowna przemiana myślenia i zorientowanie się na Chrystusa oraz na odwieczny PLAN, jaki Bóg powziął wobec tych, którzy W UMIŁOWANYM odpowiadają na Jego wezwanie. Wszystko, o czym mówi ten list, staje się dla nas dostępne jedynie wtedy, gdy jesteśmy zanurzeni W CHRYSTUSIE i W NIM TRWAMY, ponieważ to On (i tylko On) jest źródłem i nośnikiem wszelkich błogosławieństw oraz pełni Bożej miłości. My sami, przez obciążający nas grzech, nie zasługujemy na nic oprócz Bożego gniewu. List do Efezjan jest w NT najpełniejszym przekazem Dobrej Wiadomości o ratunku w Chrystusie głoszonej przez Apostoła Pawła.

Kluczowy werset

Ef 1,4 (NPD): On bowiem – jeszcze przed założeniem świata – w głębinach swej miłości, postanowił, że w Jego oczach człowiek będzie mógł zostać uznany za świętego i nieskalanego tylko w Chrystusie.

Plan księgi

I. ADRES I POZDROWIENIE (w. 1,1-2)

II. BOŻY PLAN ZBAWIENIA W CHRYSTUSIE

1. Odwieczny plan zbawienia w Chrystusie (w. 1,3-14)

2. Modlitwa o mądrość i zrozumienie przez wierzących Bożego planu (w. 1,15-23)

3. Moc Bożej miłości, czyli łaska w Chrystusie (w. 2,1-10)

4. Boża miłość w Chrystusie usuwa wszelkie etniczne przeszkody w dostępie do zbawienia (w. 2,11-22)

5. Wyjaśnienie roli służby Pawła Apostoła (w. 3,1-13)

6. Modlitwa o umocnienie wierzących w Bożej miłości (w. 3,14-21)

III. BOŻY PLAN ŻYCIA W CHRYSTUSIE

1. Duchowa jedność rozwija Ciało Chrystusa (w. 4,1-17)

2. Porzucenie życia według starej, grzesznej natury (w. 4,17-32)

3. Boża postawa miłości źródłem czystego życia (w. 5,1-20)

4. Małżeństwo według wzoru relacji Chrystus – Kościół (w. 5,21-33)

5. Relacje w rodzinie (w. 6,1-4)

6. Relacje zawodowe (w. 6,5-9)

7. Jak korzystać z mocy Bożej miłości w Chrystusie (w. 6,10-20)

8. Pozdrowienia końcowe (w. 6,21-24)

Adres i pozdrowienie

1 ¹ Ja, Paweł, z woli samego Boga wysłannik¹ Chrystusa Jezusa, kieruję ten list do mieszkającego w Efezie² ludu Bożego, który jest wierny Jezusowi Chrystusowi. ² Łaska i pokój od Boga, naszego Ojca, i od Jezusa Chrystusa, naszego PANA, niech zawsze was otaczają.

Odwieczny plan zbawienia w Chrystusie

³ Wysławiajmy Boga i Ojca PANA naszego Jezusa Chrystusa, który w swym Synu udzielił nam wszelkiego duchowego błogosławieństwa Niebios. ⁴ On bowiem – jeszcze przed założeniem świata – w głębinach swej miłości, postanowił³, że w Jego oczach człowiek będzie mógł zostać uznany za świętego i nieskalanego tylko w Chrystusie⁴. ⁵ A zaplanował to w ten sposób, byśmy w Jezusie Chrystusie stali się zdolni do objęcia dziedzictwa⁵ ⁶ i abyśmy sławili wspaniałość Jego łaskawości⁶, którą tak szczodrze nas obdarował w Umiłowanym. ⁷ W Nim bowiem, a ściślej rzecz ujmując, mocą Jego krwi, dokonał naszego odkupienia⁷ i uwolnienia z mocy grzechu. Uczynił to z powodu wielkiego bogactwa swojej łaski, ⁸ którą tak hojnie obdarował nas w Chrystusie. W niej to udzielił nam także wszelkiej mądrości i zrozumienia, ⁹ jakie są potrzebne do pojęcia tajemnicy, którą złożył w Chrystusie. ¹⁰ Według niej, gdy już nadejdzie ustalony czas⁸, wszystko co jest w Niebiosach i na Ziemi zostanie poddane Chrystusowi. ¹¹ Wtedy również my – zgodnie z odwiecznym planem Tego, który każdą sprawę realizuje według swojej woli – dostąpimy tego zaszczytu, ¹² by zaistnieć w blasku Jego chwały. A mówię to zarówno o tych spośród nas, Żydów, którzy pierwsi całą swoją nadzieję oparliśmy na Chrystusie, ¹³ jak i o was wierzących, którzy pochodzicie z innych narodów, to znaczy o tych, którzy po usłyszeniu Słowa Prawdy, czyli Dobrej Wiadomości o ratunku w Chrystusie, złożyliście w Nim całą swoją ufność i zostaliście opieczętowani obiecanym Duchem Uświęcenia⁹, ¹⁴ który jest zadatkiem¹⁰ przygotowanego dziedzictwa, jakie oczekuje nas w Chwale Bożego Majestatu.