Manipulacje w tachografie cyfrowym. Wykrywanie, koszty, kary. Wydanie II - ebook
Wydawnictwo:
Data wydania:
17 maja 2017
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
Produkt niedostępny.
Może zainteresuje Cię
![]()
Manipulacje w tachografie cyfrowym. Wykrywanie, koszty, kary. Wydanie II - ebook
Dzięki temu poradnikowi przekonasz się, jakie jakie są konsekwencje manipulacji w tachografie i na kogo mogą zostać nałożone kary. Dowiesz się, co może świadczyć o tym, że dokonywano manipulacji w tachografie. W książce znajdziesz treść rozporządzenia nr nr 165/2014, a także taryfikator mandatów i bazę przydatnych adresów.
| Kategoria: | Transport i logistyka |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-269-6177-9 |
| Rozmiar pliku: | 1,1 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Rozdział 1. Manipulacje w tachografie cyfrowym
1.1. Konsekwencje i koszty manipulacji w tachografie cyfrowym
Pod koniec lat 90. XX wieku Komisja Europejska zainicjowała projekt wykorzystania nowych technologii informatycznych w celu zapewnienia bezpieczeństwa i nienaruszalności danych opisujących czas pracy kierowców. Celem priorytetowym było sprawienie, aby nowy system był mniej podatny na próby fałszowania zapisu przez użytkowników.
Założono również możliwość łatwiejszej i efektywniejszej kontroli czasu pracy kierowców przez ich pracodawców oraz przez organy kontrolne. Czołowe marki producentów tachografów analogowych rozpoczęły prace nad budową nowego tachografu cyfrowego. Minęło dużo czasu, zanim pierwsze tachografy pojawiły się na rynku i otrzymały homologację.
Manipulacje w tachografach analogowych to proceder, który – niestety od dawna – jest stosowany w zarządzaniu firmami transportowymi i bezpośrednio wpływa na atrakcyjność składanych przez nie ofert handlowych. To zadecydowało, że firmy te, obawiając się problemów w funkcjonowaniu swojej działalności, zamawiały pojazdy u dealerów z początkiem roku 2006, aby zdążyć odebrać swoje samochody przed datą 1 maja 2006 r. Dlaczego? Aby miały one jeszcze tachograf analogowy.
Jak powszechnie wiadomo, tachograf analogowy można było zmanipulować w bardzo prosty sposób. Urządzenia takie jak wyłącznik „śpioch” lub generator impulsów „bączek” można było kupić za niewielkie pieniądze. Dzięki nim kierowcy mogli zakłócać pracę tachografu i modyfikować przebiegi pojazdu. W przypadku braku pomysłów na możliwość manipulacji często kończyło się to wyrzuceniem wykresówki.
1.1.1. Sposoby manipulacji przy tachografach
Wprowadzenie tachografów cyfrowych tylko w niewielkim stopniu utrudniło proceder manipulacji. Częste przypadki ingerencji doprowadziły do konieczności prowadzenia ciągłych badań nad próbami manipulacji w stosunku do systemu tachografu cyfrowego. Badania te pokazały również, że istnieją różne sposoby manipulacji, z których faktycznie korzysta się w sektorze transportu drogowego celem oszukania tachografu, a w szczególności systemu tachografu cyfrowego. Tego rodzaju działania i próby manipulacji stanowią poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa drogowego, wywierając także niedopuszczalny, negatywny wpływ na uczciwą konkurencję oraz warunki pracy kierowców. Dzięki lepszemu zabezpieczeniu tachografu cyfrowego w porównaniu z jego analogowym odpowiednikiem nawet same próby manipulacji systemu mogą być łatwiej wykrywane, co powinno działać odstraszająco.
Wbrew obiegowym opiniom krążącym w środowisku kierowców stosowanie magnesów, wyłączników, podwójnych impulsatorów i innych tego typu rozwiązań nie jest procederem nie do sprawdzenia. Wykrywanie przypadków użycia tych urządzeń oraz zapobieganie ich użyciu stanowi ciągły proces, który wymaga stałego zaangażowania. Wraz z postępem technicznym rośnie liczba możliwości ingerencji w system, a tym samym ewentualnych zagrożeń. W związku z tym istotna rola przypada wszystkim podmiotom zaangażowanym w zapewnienie bezpieczeństwa systemu tachografu, w tym funkcjonariuszom służb kontrolnych, uprawnionym warsztatom i instalatorom oraz przestrzegającym przepisów przedsiębiorcom i kierowcom.
1.1.2. Manipulacje przy tachografie a koszty takiego działania
Zacznijmy od konsekwencji manipulacji wynikających z ingerencji w komputer pojazdu.
1. Koszty naprawy pojazdu – informacje, które mogłyby świadczyć o manipulacji w instalacji tachografu, mogą również spowodować nieodwracalne konsekwencje takiego działania. Wiąże się to przede wszystkim z tym, że wiele funkcji pojazdu jest uzależnionych od sygnału prędkości pobieranego wprost z tachografu. Zakłócenie tego sygnału lub jego wyłączenie powoduje wystąpienie wielu błędów w jednostce sterującej pojazdem. W niektórych pojazdach doprowadzało to również do uszkodzenia skrzyni biegów – a to już generuje koszty sięgające nierzadko kilkanaście tysięcy złotych.
2. Brak sygnału prędkości zakłóca pracę urządzeń do poboru opłat drogowych.
3. Zakłócenia sygnału prędkości mają bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo na drodze. Zaburzony sygnał powoduje również poważniejszą w skutkach zależność, mianowicie przestaje działać urządzenie do ograniczania prędkości pojazdu, czyli ogranicznik prędkości, który ma nie dopuścić do przekroczenia zadanej górnej prędkości. Samochody ciężarowe mają obowiązek posiadania ogranicznika prędkości, który jest fabrycznie ustawiony na 90 km/h lub mniej – w zależności od marki pojazdu. Wyłączenie tachografu powoduje, że ogranicznik nie otrzymuje sygnału prędkości, a tym samym nie ogranicza maksymalnie osiągniętej prędkości. Podczas kolizji drogowej z pojazdem osobowym, kiedy pojazd ciężarowy porusza się z prędkością na przykład 110 km/h, kierowca pojazdu osobowego i współpasażerowie są pozbawieni jakichkolwiek szans na przeżycie.
4. Konsekwencje w ruchu drogowym, które wynikają ze zmęczenia kierowcy, wydłużenia jego czasu reakcji i możliwości zaśnięcia za kierownicą.
5. Kary wynikające z takiego działania nie tylko dla kierowcy, ale również dla zarządzającego transportem i samego przedsiębiorstwa. Te wymierzane za granicą wiążą się z bardzo dotkliwymi konsekwencjami finansowymi.
6. Dotkliwe konsekwencje podczas samej kontroli drogowej – bardziej szczegółowa i wydłużona kontrola to w efekcie zmarnowany czas pracy kierowcy i ryzyko niedostarczenia ładunku w terminie.
1.2. Generacje tachografów najbardziej narażone na manipulacje
Wygląd tachografów nie uległ praktycznie żadnej zmianie, ale zmiany, jakie się w nich dokonywały w ciągu kilku lat, można prześledzić po wersji oprogramowania. Od niej zależy możliwość zweryfikowania sposobów manipulacji tachografu.
Jak rozpoznać wersję oprogramowania tachografu? Na przykład w tachografie VDO możemy to zrobić, otwierając szufladę drukarki (rys. 1a). Znajdziemy tutaj tabliczkę znamionową z niezbędnymi informacjami (rys. 1b).
Rysunek 1. Tachograf VDO – szuflada drukarki przed otwarciem
i po otwarciu
Podział generacji tachografów cyfrowych
+---------------------------------------------------+-------------------+----------------------------+------------------------------------------------------------+
| | I generacja | II generacja | III generacja |
+---------------------------------------------------+-------------------+----------------------------+------------------------------------------------------------+
| Wersje oprogramowania tachografów: | DTCO 1.0–1.3x | DTCO 1.4x | DTCO 2.0 – 2.1 |
| | | | |
| DTCO 1381 oraz Stoneridge SE5000 | SE5000 5.0–7.2 | SE5000 Exact 7.3 | SE5000 Exact Duo 7.4–7.5 |
+---------------------------------------------------+-------------------+----------------------------+------------------------------------------------------------+
| Cechy szczególne | | Reguła 1 minuty | Drugi niezależny sygnał (IMS), nowy czujnik ruchu KITAS 2+ |
+---------------------------------------------------+-------------------+----------------------------+------------------------------------------------------------+
| Wymagany czujnik ruchu | KITAS 2 | KITAS 2 | KITAS 2+ |
+---------------------------------------------------+-------------------+----------------------------+------------------------------------------------------------+
| Wymagana instalacja dla pojazdów zarejestrowanych | Od 1 maja 2006 r. | Od 1 października 2011 r. | Od 1 października 2012 r. |
+---------------------------------------------------+-------------------+----------------------------+------------------------------------------------------------+
I i II generacja to tachografy najbardziej narażone na proste manipulacje, takie jak choćby przykładanie magnesu. Te dwie generacje tachografów nie posiadały żadnych dodatkowych zabezpieczeń oprócz rejestracji w pamięci masowej błędów, które czasami pojawiały się po przyłożeniu magnesu.
Oczywiście postęp rozwiązań technicznych stosowanych w systemie tachografów cyfrowych wymusił na osobach trudniących się procederem manipulacji stosowanie nowych, trudnych do wychwycenia metod manipulowania danymi.
Szczególną formą zabezpieczenia było wprowadzenie od 1 października 2012 r. drugiego niezależnego sygnału (IMS) w układzie z czujnikiem ruchu typu KITAS 2+, jako charakterystycznego układu dla III generacji. Założeniem Komisji Europejskiej było uniemożliwienie osobom trzecim działania poprzez weryfikację sygnału prędkości i drogi pochodzącą ze źródła pojazdu – w tym z ABS lub ASR, który to sygnał jest jednocześnie porównywany z sygnałem pochodzącym z czujnika ruchu. Weryfikacja poprawności takiego rozwiązania została pokazana w treści wydruku danych technicznych (szczegółowe omówienie na str. 24 – „Pamięć tachografu – co na wydruku może świadczyć o ingerencji”).
1.3. Ingerencja w układ tachografu cyfrowego
Stosowane dotychczas sposoby ingerencji w prace tachografu bywały uciążliwe – użytkownicy po jakimś czasie zaczęli poszukiwać innych metod zakłócania pracy tego urządzenia.
Przykładanie magnesu było niewygodne – kierowca musiał zatrzymać pojazd, wyjść z kabiny i zamocować magnes na czujniku. Różne konstrukcje skrzyń biegów wpływały na montaż czujników w rozmaitej lokalizacji, w zależności od marki pojazdu. Dodatkowo w niektórych pojazdach, gdzie czujnik ruchu znajdował się od dołu skrzyni biegów, trzeba było wsuwać się pod samochód, aby założyć magnes. Często pojazdy wyposażane były w metalowe obudowy (podest nad skrzynią), co również utrudniało tego typu manipulację.
1.3.1. Zdalne wyłączanie czujnika ruchu
Elektronicy trudniący się konstruowaniem układów manipulacji szukali więc bardziej zawansowanych metod zniekształcania informacji rejestrowanych przez tachograf. Pojawiły się urządzenia do zdalnego wyłączania czujnika ruchu, wykorzystujące do tego odpowiednio zamaskowany wyłącznik lub – w bardziej zaawansowanych rozwiązaniach – pilot sterujący zewnętrznym układem. Do wykonania takiej manipulacji potrzebna już była fachowa wiedza i odpowiednie wyposażenie. Wynikiem tych poszukiwań była modyfikacja samego czujnika ruchu.
Poniżej, na rysunku 1, przedstawiamy przykładowy schemat blokowy. Takie rozwiązanie pozwalało kierowcy zatrzymać tachograf za pomocą pilota.
Wystarczyło, że kierowca zatrzymał pojazd, nacisnął jeden przycisk i bez wysiadania mógł jechać dalej, wykonując przerwę np. 9-godzinną.
Ta manipulacja działała bardzo podobnie jak magnes. Jeśli jednak na drodze podczas kontroli drogowej pojawiło się podejrzenie o manipulację, wówczas służby kontrolne kierowały pojazd na oględziny całego układu tachografu. Urządzenie takie w 90% przypadków jest wykrywane przez serwis, ponieważ fabrycznie czujniki są zabezpieczane przez zaprasowanie połączenia kabla i każde otwarcie obudowy jest widoczne. Firmy, które dokonują takiej modyfikacji, najczęściej zamalowują otwieraną część czujnika farbą w kolorze np. skrzyni biegów lub montują plastikowe fabryczne plomby, które przysłaniają korpus czujnika.
Rysunek 1. Przykładowy schemat blokowy
Tego typu rozwiązanie często jest wykorzystywane również w celu zamaskowania przykładania magnesu, co często pozostawia ślad w postaci porysowanej obudowy czujnika.
Rysunek 2. Przykład zabezpieczenia czujnika ruchu plastikową osłoną
Na rysunku 2 prezentujemy przykład zabezpieczenia czujnika plastikową plombą, która nie stanowi odpowiedniego zabezpieczenia przed manipulacją. Ten rodzaj zabezpieczenia często spotykany jest w pojazdach marki Man i Scania. W przypadku tej drugiej marki mamy również do czynienia z sytuacją wykorzystywania magnesu neodymowego w kształcie podłużnej sztaby, która normalnie stanowi element składowy kieszeni kokpitu pojazdu (zabezpieczając tym samym kieszeń kokpitu przed przypadkowym wysunięciem), czyli jest elementem wyposażenia pojazdu.
Darmowy fragmentRozdział 5. Ważne adresy i numery telefonów
1. ITD Bydgoszcz
ul. Hetmańska 28 85-039 Bydgoszcz tel. 52 323 83 43 faks 52 323 83 45 www.witd.bydgoszcz.pl
e-mail: [email protected]
Godziny urzędowania
poniedziałek, środa, czwartek, piątek: 7.30–15.30 wtorek: 8.00–16.00
Skargi i wnioski
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków w każdy wtorek w godz. 15.00–16.00.
2. ITD Gdańsk
ul. Jaśkowa Dolina 50 80-251 Gdańsk tel. 58 524 12 80 faks 58 524 12 92 www.witd.gdansk.pl
Godziny urzędowania
poniedziałek–piątek: 7.00–15.00
Skargi i wnioski
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków w każdą środę w godz. 15.00–16.00.
3. ITD Gorzów Wielkopolski
ul. Teatralna 30
66-400 Gorzów Wlkp.
tel. 95 72 55 113 faks 95 72 55 114 www.witd.gorzow.pl
Godziny urzędowania
poniedziałek–piątek: 7.30–15.30
Skargi i wnioski
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków w każdy poniedziałek w godz. 15.00–17.00.
4. ITD Katowice
ul. Żeliwna 38 40-599 Katowice tel. 32 42 88 150 faks 32 42 88 151 www.katowice.witd.gov.pl
e-mail: [email protected]
Godziny urzędowania
poniedziałek–piątek: 7.30–15.30
Skargi i wnioski
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków w każdy poniedziałek w godz. 14.30–15.00.
5. ITD Kielce
ul. Zagnańska 232 25-563 Kielce tel. 41 362 54 00 faks 41 362 48 47 www.witd.kielce.pl
Godziny urzędowania
poniedziałek–piątek: 7.30–15.30
Skargi i wnioski
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków w każdy poniedziałek w godz. 8.00–12.00.
6. ITD Kraków
ul. Bratysławska 5 31-201 Kraków tel. 12 41 65 120 faks 12 41 65 130 www.krakow.witd.gov.pl
e-mail: [email protected]
Godziny urzędowania
poniedziałek: 9.00–17.00 wtorek–piątek: 7.30–15.30
Skargi i wnioski
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków: poniedziałek – 8.00–16.00, wtorek–piątek – 7.30–15.30.
7. ITD Lublin
ul. Diamentowa 2 20-447 Lublin tel. 81 740 69 71 do 73 faks 81 740 64 37 www.witd.lublin.pl
Godziny urzędowania
poniedziałek–piątek: 7.30–15.30
Skargi i wnioski
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków w każdy poniedziałek w godz. 14.00–15.00.
8. ITD Łódź
ul. Łagiewnicka 54/56 91-463 Łódźtel. 42 63 98 068 faks 42 63 98 102 www.witd.lodz.pl
Godziny urzędowania
poniedziałek, środa, czwartek, piątek:
7.00–15.00
wtorek: 8.00–16.00
Skargi i wnioski
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków:
oddział Piotrków Trybunalski – poniedziałek: 12.00–14.00,
oddział Łowicz – środa: 13.00–15.00,
oddział Sieradz – wtorek: 12–14.00.
9. ITD Olsztyn
ul. Dworcowa 60 10-437 Olsztyn tel. 89 533 46 16 faks 89 537 14 10 www.witd.olsztyn.pl
e-mail: [email protected]
Godziny urzędowania
poniedziałek–piątek: 7.15–15.15
Skargi i wnioski
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków w każdy wtorek w godz. 14.00–15.45.
10. ITD Opole
ul. Wrocławska 170 45-836 Opole tel. 77 47 42 122 faks 77 47 46 873 www.witd-opole.pl
Godziny urzędowania
poniedziałek–piątek: 7.30–15.30
Skargi i wnioski
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków w dni powszednie w godz. 7.30–15.30.
11. ITD Poznań
ul. Szwajcarska 5 61-286 Poznańtel. 61 656 77 11 faks 61 656 77 10 www.witdpoznan.pl
Godziny urzędowania
poniedziałek–piątek: 7.15–15.15 Dyżur telefoniczny u inspektorów w środy: 9.00–12.00 tel. 61 656 77 21
Skargi i wnioski
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków w każdy poniedziałek w godzinach 15.15–16.15.
12. ITD Rzeszów
ul. Hanasiewicza 21 35-103 Rzeszów www.witd.rzeszow.pl
Godziny urzędowania
poniedziałek–piątek: 7.30–15.30
Skargi i wnioski
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków w każdy poniedziałek w godz. 13.00–15.00.
13. ITD Szczecin
Lubieszyn 10J 72-002 Dołuje tel. 91 311 56 33 faks 91 311 56 41 www.witd.szczecin.pl e-mail: [email protected]
Godziny urzędowania
poniedziałek–piątek: 7.30–15.30
Skargi i wnioski
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków w każdy poniedziałek w godz. 14.00–17.00.
14. ITD Warszawa
ul. Żółkiewskiego 17
05-075 Warszawa-Wesoła
tel. 22 831 60 82
Faks 22 831 72 95
Godziny urzędowania
poniedziałek–piątek: 8.00–16.00
15. ITD Wrocław
ul. Bolesława Krzywoustego 28 51-165 Wrocław tel. 71 326 51 60 faks 71 326 51 61 www. dolnyslask.witd.gov.pl
e-mail: [email protected]
Skargi i wnioski
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków od poniedziałku do piątku w godz. 9.00–14.00.
Godziny urzędowania
poniedziałek–piątek: 7.30–15.30
16. Mazowiecki Inspektorat Transportu Drogowego
Siedziba
Wojewódzki Inspektorat Transportu Drogowego w Radomiu
ul. Bolesława Limanowskiego 29A
26-610 Radom
tel./faks: 48 363 51 87
www.mazowsze.witd.gov.pl
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków w każdy poniedziałek w godz. 14.00–16.00.
17. ITD Białystok
ul. Kombatantów 4 15-110 Białystok tel. 85 662 30 77 faks 85 662 30 53 www.bialystok.witd.gov.pl e-mail: [email protected]
Godziny urzędowania
poniedziałek–piątek: 7.30–15.30
Skargi i wnioski
Wojewódzki Inspektorat Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków w siedzibie Inspektoratu w każdy poniedziałek w godz. 14.00–16.00.
1.1. Konsekwencje i koszty manipulacji w tachografie cyfrowym
Pod koniec lat 90. XX wieku Komisja Europejska zainicjowała projekt wykorzystania nowych technologii informatycznych w celu zapewnienia bezpieczeństwa i nienaruszalności danych opisujących czas pracy kierowców. Celem priorytetowym było sprawienie, aby nowy system był mniej podatny na próby fałszowania zapisu przez użytkowników.
Założono również możliwość łatwiejszej i efektywniejszej kontroli czasu pracy kierowców przez ich pracodawców oraz przez organy kontrolne. Czołowe marki producentów tachografów analogowych rozpoczęły prace nad budową nowego tachografu cyfrowego. Minęło dużo czasu, zanim pierwsze tachografy pojawiły się na rynku i otrzymały homologację.
Manipulacje w tachografach analogowych to proceder, który – niestety od dawna – jest stosowany w zarządzaniu firmami transportowymi i bezpośrednio wpływa na atrakcyjność składanych przez nie ofert handlowych. To zadecydowało, że firmy te, obawiając się problemów w funkcjonowaniu swojej działalności, zamawiały pojazdy u dealerów z początkiem roku 2006, aby zdążyć odebrać swoje samochody przed datą 1 maja 2006 r. Dlaczego? Aby miały one jeszcze tachograf analogowy.
Jak powszechnie wiadomo, tachograf analogowy można było zmanipulować w bardzo prosty sposób. Urządzenia takie jak wyłącznik „śpioch” lub generator impulsów „bączek” można było kupić za niewielkie pieniądze. Dzięki nim kierowcy mogli zakłócać pracę tachografu i modyfikować przebiegi pojazdu. W przypadku braku pomysłów na możliwość manipulacji często kończyło się to wyrzuceniem wykresówki.
1.1.1. Sposoby manipulacji przy tachografach
Wprowadzenie tachografów cyfrowych tylko w niewielkim stopniu utrudniło proceder manipulacji. Częste przypadki ingerencji doprowadziły do konieczności prowadzenia ciągłych badań nad próbami manipulacji w stosunku do systemu tachografu cyfrowego. Badania te pokazały również, że istnieją różne sposoby manipulacji, z których faktycznie korzysta się w sektorze transportu drogowego celem oszukania tachografu, a w szczególności systemu tachografu cyfrowego. Tego rodzaju działania i próby manipulacji stanowią poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa drogowego, wywierając także niedopuszczalny, negatywny wpływ na uczciwą konkurencję oraz warunki pracy kierowców. Dzięki lepszemu zabezpieczeniu tachografu cyfrowego w porównaniu z jego analogowym odpowiednikiem nawet same próby manipulacji systemu mogą być łatwiej wykrywane, co powinno działać odstraszająco.
Wbrew obiegowym opiniom krążącym w środowisku kierowców stosowanie magnesów, wyłączników, podwójnych impulsatorów i innych tego typu rozwiązań nie jest procederem nie do sprawdzenia. Wykrywanie przypadków użycia tych urządzeń oraz zapobieganie ich użyciu stanowi ciągły proces, który wymaga stałego zaangażowania. Wraz z postępem technicznym rośnie liczba możliwości ingerencji w system, a tym samym ewentualnych zagrożeń. W związku z tym istotna rola przypada wszystkim podmiotom zaangażowanym w zapewnienie bezpieczeństwa systemu tachografu, w tym funkcjonariuszom służb kontrolnych, uprawnionym warsztatom i instalatorom oraz przestrzegającym przepisów przedsiębiorcom i kierowcom.
1.1.2. Manipulacje przy tachografie a koszty takiego działania
Zacznijmy od konsekwencji manipulacji wynikających z ingerencji w komputer pojazdu.
1. Koszty naprawy pojazdu – informacje, które mogłyby świadczyć o manipulacji w instalacji tachografu, mogą również spowodować nieodwracalne konsekwencje takiego działania. Wiąże się to przede wszystkim z tym, że wiele funkcji pojazdu jest uzależnionych od sygnału prędkości pobieranego wprost z tachografu. Zakłócenie tego sygnału lub jego wyłączenie powoduje wystąpienie wielu błędów w jednostce sterującej pojazdem. W niektórych pojazdach doprowadzało to również do uszkodzenia skrzyni biegów – a to już generuje koszty sięgające nierzadko kilkanaście tysięcy złotych.
2. Brak sygnału prędkości zakłóca pracę urządzeń do poboru opłat drogowych.
3. Zakłócenia sygnału prędkości mają bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo na drodze. Zaburzony sygnał powoduje również poważniejszą w skutkach zależność, mianowicie przestaje działać urządzenie do ograniczania prędkości pojazdu, czyli ogranicznik prędkości, który ma nie dopuścić do przekroczenia zadanej górnej prędkości. Samochody ciężarowe mają obowiązek posiadania ogranicznika prędkości, który jest fabrycznie ustawiony na 90 km/h lub mniej – w zależności od marki pojazdu. Wyłączenie tachografu powoduje, że ogranicznik nie otrzymuje sygnału prędkości, a tym samym nie ogranicza maksymalnie osiągniętej prędkości. Podczas kolizji drogowej z pojazdem osobowym, kiedy pojazd ciężarowy porusza się z prędkością na przykład 110 km/h, kierowca pojazdu osobowego i współpasażerowie są pozbawieni jakichkolwiek szans na przeżycie.
4. Konsekwencje w ruchu drogowym, które wynikają ze zmęczenia kierowcy, wydłużenia jego czasu reakcji i możliwości zaśnięcia za kierownicą.
5. Kary wynikające z takiego działania nie tylko dla kierowcy, ale również dla zarządzającego transportem i samego przedsiębiorstwa. Te wymierzane za granicą wiążą się z bardzo dotkliwymi konsekwencjami finansowymi.
6. Dotkliwe konsekwencje podczas samej kontroli drogowej – bardziej szczegółowa i wydłużona kontrola to w efekcie zmarnowany czas pracy kierowcy i ryzyko niedostarczenia ładunku w terminie.
1.2. Generacje tachografów najbardziej narażone na manipulacje
Wygląd tachografów nie uległ praktycznie żadnej zmianie, ale zmiany, jakie się w nich dokonywały w ciągu kilku lat, można prześledzić po wersji oprogramowania. Od niej zależy możliwość zweryfikowania sposobów manipulacji tachografu.
Jak rozpoznać wersję oprogramowania tachografu? Na przykład w tachografie VDO możemy to zrobić, otwierając szufladę drukarki (rys. 1a). Znajdziemy tutaj tabliczkę znamionową z niezbędnymi informacjami (rys. 1b).
Rysunek 1. Tachograf VDO – szuflada drukarki przed otwarciem
i po otwarciu
Podział generacji tachografów cyfrowych
+---------------------------------------------------+-------------------+----------------------------+------------------------------------------------------------+
| | I generacja | II generacja | III generacja |
+---------------------------------------------------+-------------------+----------------------------+------------------------------------------------------------+
| Wersje oprogramowania tachografów: | DTCO 1.0–1.3x | DTCO 1.4x | DTCO 2.0 – 2.1 |
| | | | |
| DTCO 1381 oraz Stoneridge SE5000 | SE5000 5.0–7.2 | SE5000 Exact 7.3 | SE5000 Exact Duo 7.4–7.5 |
+---------------------------------------------------+-------------------+----------------------------+------------------------------------------------------------+
| Cechy szczególne | | Reguła 1 minuty | Drugi niezależny sygnał (IMS), nowy czujnik ruchu KITAS 2+ |
+---------------------------------------------------+-------------------+----------------------------+------------------------------------------------------------+
| Wymagany czujnik ruchu | KITAS 2 | KITAS 2 | KITAS 2+ |
+---------------------------------------------------+-------------------+----------------------------+------------------------------------------------------------+
| Wymagana instalacja dla pojazdów zarejestrowanych | Od 1 maja 2006 r. | Od 1 października 2011 r. | Od 1 października 2012 r. |
+---------------------------------------------------+-------------------+----------------------------+------------------------------------------------------------+
I i II generacja to tachografy najbardziej narażone na proste manipulacje, takie jak choćby przykładanie magnesu. Te dwie generacje tachografów nie posiadały żadnych dodatkowych zabezpieczeń oprócz rejestracji w pamięci masowej błędów, które czasami pojawiały się po przyłożeniu magnesu.
Oczywiście postęp rozwiązań technicznych stosowanych w systemie tachografów cyfrowych wymusił na osobach trudniących się procederem manipulacji stosowanie nowych, trudnych do wychwycenia metod manipulowania danymi.
Szczególną formą zabezpieczenia było wprowadzenie od 1 października 2012 r. drugiego niezależnego sygnału (IMS) w układzie z czujnikiem ruchu typu KITAS 2+, jako charakterystycznego układu dla III generacji. Założeniem Komisji Europejskiej było uniemożliwienie osobom trzecim działania poprzez weryfikację sygnału prędkości i drogi pochodzącą ze źródła pojazdu – w tym z ABS lub ASR, który to sygnał jest jednocześnie porównywany z sygnałem pochodzącym z czujnika ruchu. Weryfikacja poprawności takiego rozwiązania została pokazana w treści wydruku danych technicznych (szczegółowe omówienie na str. 24 – „Pamięć tachografu – co na wydruku może świadczyć o ingerencji”).
1.3. Ingerencja w układ tachografu cyfrowego
Stosowane dotychczas sposoby ingerencji w prace tachografu bywały uciążliwe – użytkownicy po jakimś czasie zaczęli poszukiwać innych metod zakłócania pracy tego urządzenia.
Przykładanie magnesu było niewygodne – kierowca musiał zatrzymać pojazd, wyjść z kabiny i zamocować magnes na czujniku. Różne konstrukcje skrzyń biegów wpływały na montaż czujników w rozmaitej lokalizacji, w zależności od marki pojazdu. Dodatkowo w niektórych pojazdach, gdzie czujnik ruchu znajdował się od dołu skrzyni biegów, trzeba było wsuwać się pod samochód, aby założyć magnes. Często pojazdy wyposażane były w metalowe obudowy (podest nad skrzynią), co również utrudniało tego typu manipulację.
1.3.1. Zdalne wyłączanie czujnika ruchu
Elektronicy trudniący się konstruowaniem układów manipulacji szukali więc bardziej zawansowanych metod zniekształcania informacji rejestrowanych przez tachograf. Pojawiły się urządzenia do zdalnego wyłączania czujnika ruchu, wykorzystujące do tego odpowiednio zamaskowany wyłącznik lub – w bardziej zaawansowanych rozwiązaniach – pilot sterujący zewnętrznym układem. Do wykonania takiej manipulacji potrzebna już była fachowa wiedza i odpowiednie wyposażenie. Wynikiem tych poszukiwań była modyfikacja samego czujnika ruchu.
Poniżej, na rysunku 1, przedstawiamy przykładowy schemat blokowy. Takie rozwiązanie pozwalało kierowcy zatrzymać tachograf za pomocą pilota.
Wystarczyło, że kierowca zatrzymał pojazd, nacisnął jeden przycisk i bez wysiadania mógł jechać dalej, wykonując przerwę np. 9-godzinną.
Ta manipulacja działała bardzo podobnie jak magnes. Jeśli jednak na drodze podczas kontroli drogowej pojawiło się podejrzenie o manipulację, wówczas służby kontrolne kierowały pojazd na oględziny całego układu tachografu. Urządzenie takie w 90% przypadków jest wykrywane przez serwis, ponieważ fabrycznie czujniki są zabezpieczane przez zaprasowanie połączenia kabla i każde otwarcie obudowy jest widoczne. Firmy, które dokonują takiej modyfikacji, najczęściej zamalowują otwieraną część czujnika farbą w kolorze np. skrzyni biegów lub montują plastikowe fabryczne plomby, które przysłaniają korpus czujnika.
Rysunek 1. Przykładowy schemat blokowy
Tego typu rozwiązanie często jest wykorzystywane również w celu zamaskowania przykładania magnesu, co często pozostawia ślad w postaci porysowanej obudowy czujnika.
Rysunek 2. Przykład zabezpieczenia czujnika ruchu plastikową osłoną
Na rysunku 2 prezentujemy przykład zabezpieczenia czujnika plastikową plombą, która nie stanowi odpowiedniego zabezpieczenia przed manipulacją. Ten rodzaj zabezpieczenia często spotykany jest w pojazdach marki Man i Scania. W przypadku tej drugiej marki mamy również do czynienia z sytuacją wykorzystywania magnesu neodymowego w kształcie podłużnej sztaby, która normalnie stanowi element składowy kieszeni kokpitu pojazdu (zabezpieczając tym samym kieszeń kokpitu przed przypadkowym wysunięciem), czyli jest elementem wyposażenia pojazdu.
Darmowy fragmentRozdział 5. Ważne adresy i numery telefonów
1. ITD Bydgoszcz
ul. Hetmańska 28 85-039 Bydgoszcz tel. 52 323 83 43 faks 52 323 83 45 www.witd.bydgoszcz.pl
e-mail: [email protected]
Godziny urzędowania
poniedziałek, środa, czwartek, piątek: 7.30–15.30 wtorek: 8.00–16.00
Skargi i wnioski
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków w każdy wtorek w godz. 15.00–16.00.
2. ITD Gdańsk
ul. Jaśkowa Dolina 50 80-251 Gdańsk tel. 58 524 12 80 faks 58 524 12 92 www.witd.gdansk.pl
Godziny urzędowania
poniedziałek–piątek: 7.00–15.00
Skargi i wnioski
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków w każdą środę w godz. 15.00–16.00.
3. ITD Gorzów Wielkopolski
ul. Teatralna 30
66-400 Gorzów Wlkp.
tel. 95 72 55 113 faks 95 72 55 114 www.witd.gorzow.pl
Godziny urzędowania
poniedziałek–piątek: 7.30–15.30
Skargi i wnioski
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków w każdy poniedziałek w godz. 15.00–17.00.
4. ITD Katowice
ul. Żeliwna 38 40-599 Katowice tel. 32 42 88 150 faks 32 42 88 151 www.katowice.witd.gov.pl
e-mail: [email protected]
Godziny urzędowania
poniedziałek–piątek: 7.30–15.30
Skargi i wnioski
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków w każdy poniedziałek w godz. 14.30–15.00.
5. ITD Kielce
ul. Zagnańska 232 25-563 Kielce tel. 41 362 54 00 faks 41 362 48 47 www.witd.kielce.pl
Godziny urzędowania
poniedziałek–piątek: 7.30–15.30
Skargi i wnioski
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków w każdy poniedziałek w godz. 8.00–12.00.
6. ITD Kraków
ul. Bratysławska 5 31-201 Kraków tel. 12 41 65 120 faks 12 41 65 130 www.krakow.witd.gov.pl
e-mail: [email protected]
Godziny urzędowania
poniedziałek: 9.00–17.00 wtorek–piątek: 7.30–15.30
Skargi i wnioski
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków: poniedziałek – 8.00–16.00, wtorek–piątek – 7.30–15.30.
7. ITD Lublin
ul. Diamentowa 2 20-447 Lublin tel. 81 740 69 71 do 73 faks 81 740 64 37 www.witd.lublin.pl
Godziny urzędowania
poniedziałek–piątek: 7.30–15.30
Skargi i wnioski
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków w każdy poniedziałek w godz. 14.00–15.00.
8. ITD Łódź
ul. Łagiewnicka 54/56 91-463 Łódźtel. 42 63 98 068 faks 42 63 98 102 www.witd.lodz.pl
Godziny urzędowania
poniedziałek, środa, czwartek, piątek:
7.00–15.00
wtorek: 8.00–16.00
Skargi i wnioski
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków:
oddział Piotrków Trybunalski – poniedziałek: 12.00–14.00,
oddział Łowicz – środa: 13.00–15.00,
oddział Sieradz – wtorek: 12–14.00.
9. ITD Olsztyn
ul. Dworcowa 60 10-437 Olsztyn tel. 89 533 46 16 faks 89 537 14 10 www.witd.olsztyn.pl
e-mail: [email protected]
Godziny urzędowania
poniedziałek–piątek: 7.15–15.15
Skargi i wnioski
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków w każdy wtorek w godz. 14.00–15.45.
10. ITD Opole
ul. Wrocławska 170 45-836 Opole tel. 77 47 42 122 faks 77 47 46 873 www.witd-opole.pl
Godziny urzędowania
poniedziałek–piątek: 7.30–15.30
Skargi i wnioski
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków w dni powszednie w godz. 7.30–15.30.
11. ITD Poznań
ul. Szwajcarska 5 61-286 Poznańtel. 61 656 77 11 faks 61 656 77 10 www.witdpoznan.pl
Godziny urzędowania
poniedziałek–piątek: 7.15–15.15 Dyżur telefoniczny u inspektorów w środy: 9.00–12.00 tel. 61 656 77 21
Skargi i wnioski
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków w każdy poniedziałek w godzinach 15.15–16.15.
12. ITD Rzeszów
ul. Hanasiewicza 21 35-103 Rzeszów www.witd.rzeszow.pl
Godziny urzędowania
poniedziałek–piątek: 7.30–15.30
Skargi i wnioski
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków w każdy poniedziałek w godz. 13.00–15.00.
13. ITD Szczecin
Lubieszyn 10J 72-002 Dołuje tel. 91 311 56 33 faks 91 311 56 41 www.witd.szczecin.pl e-mail: [email protected]
Godziny urzędowania
poniedziałek–piątek: 7.30–15.30
Skargi i wnioski
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków w każdy poniedziałek w godz. 14.00–17.00.
14. ITD Warszawa
ul. Żółkiewskiego 17
05-075 Warszawa-Wesoła
tel. 22 831 60 82
Faks 22 831 72 95
Godziny urzędowania
poniedziałek–piątek: 8.00–16.00
15. ITD Wrocław
ul. Bolesława Krzywoustego 28 51-165 Wrocław tel. 71 326 51 60 faks 71 326 51 61 www. dolnyslask.witd.gov.pl
e-mail: [email protected]
Skargi i wnioski
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków od poniedziałku do piątku w godz. 9.00–14.00.
Godziny urzędowania
poniedziałek–piątek: 7.30–15.30
16. Mazowiecki Inspektorat Transportu Drogowego
Siedziba
Wojewódzki Inspektorat Transportu Drogowego w Radomiu
ul. Bolesława Limanowskiego 29A
26-610 Radom
tel./faks: 48 363 51 87
www.mazowsze.witd.gov.pl
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków w każdy poniedziałek w godz. 14.00–16.00.
17. ITD Białystok
ul. Kombatantów 4 15-110 Białystok tel. 85 662 30 77 faks 85 662 30 53 www.bialystok.witd.gov.pl e-mail: [email protected]
Godziny urzędowania
poniedziałek–piątek: 7.30–15.30
Skargi i wnioski
Wojewódzki Inspektorat Transportu Drogowego przyjmuje interesantów w sprawach skarg i wniosków w siedzibie Inspektoratu w każdy poniedziałek w godz. 14.00–16.00.
więcej..
