Maria - ebook

1

Dwór królewski w Oslo, lato 1064

Ellisiv wzięła małą Ingegjerd na ręce i wyszła na słońce. Wiedziała, że słudzy i niewolnicy poszeptują za jej plecami o tym, iż królowej nie godzi się osobiście zajmować dzieckiem. Dziewczynki powinna pilnować piastunka. Nie uchodziło też, by królowa siadała sama pod ścianą domu. Ellisiv jednak nie miała siły przejmować się wszystkim, co gadano. W oczach tych ludzi wciąż była obcym ptakiem i zapewne na zawsze nim pozostanie. Nawet teraz, chociaż mieszkała w Norwegii już od tylu lat, wciąż nie zdołała się przyzwyczaić do niskich, pogrążonych w półmroku chat. Przez całe dzieciństwo wszak miała swoją komnatę na wieży zamku w Kijowie, do której przez okna wpadało słońce, z widokiem na miasto, rzekę i równiny.

Na królewskim dworze panował ożywiony ruch. Nie tylko ona oczekiwała powrotu króla do domu...

Nie przejmując się wszystkimi ciekawskimi spojrzeniami, jakie rzucali służący, niewolnicy i strażnicy, wyminęła nowy kościół Marii Panny i wyszła na cypel, skąd miała widok na fiord.

Panowała zupełna cisza, nie było nawet tchnienia wiatru, powierzchni morza nie mąciła żadna zmarszczka. Nad jej głową ochryple krzyczały mewy, a dalej przy ujściu rzeki kilku mężczyzn naprawiało jeden ze statków, gniewnie pokrzykując coś do siebie. Poza tym było naprawdę cicho, zdumiewająco cicho. To prawie jak cisza przed burzą, pomyślała nagle, nie pojmując, skąd wzięła się taka myśl.

Harald na pewno czekał na sprzyjające wiatry. Miał przed sobą zbyt długą drogę, by przebyć ją tylko na wiosłach, a ponadto nowy królewski okręt był wielki. Chyba że zdecydował się na podróż przez góry na końskim grzbiecie.

Upłynęło już kilka miesięcy, odkąd widziała go ostatnio. Wyruszył wraz ze swą drużyną do Romerike i Hadeland, żeby zebrać daniny i ukarać tych chłopów, którzy odmawiali płacenia. Jak zawsze gdy wyjeżdżał, tęskniła dniem i nocą. Życie bez Haralda nie było życiem. Teraz nie mogła pojąć, w jaki sposób wytrzymała przez wszystkie te lata w Gudbrandsdalen, kiedy to żyła jako więźniarka na jednym z jego dworów. Gdyby nie owo niezwykłe przeczucie, że on pewnego dnia do niej powróci, na pewno nie zdołałaby przeżyć.

Mała Ingegjerd zakwiliła i Ellisiv z uśmiechem przytuliła ją mocniej do siebie.

– Moje ukochane dziecko, owoc miłości – szepnęła czule, wspominając w tej samej chwili letni dzień w pozaprzeszłym roku, kiedy to Harald tak nagle się pojawił – wrócił do niej, jak gdyby nic się nie zdarzyło – i pożądał jej. Próbowała się droczyć, bo gorycz wywołana jego zdradą nigdy nie przyblakła. Gdy jednak on na poły żartem chciał ją brać siłą, ciało ją zdradziło, jak zawsze stała się uległa i chętna, kiedy tylko poczuła jego dotyk.

Mała Ingegjerd została poczęta w tamten letni dzień, o tym Ellisiv była przekonana.

Nagle tuż w pobliżu usłyszała dziewczęcy śmiech i głosy. Odwróciła się zaciekawiona. Nikogo nie było widać, ale zaraz zrozumiała, że głosy musiały dobiegać zza kościoła. Z wahaniem przeszła do rogu maleńkiego kościółka i zobaczyła swoją starszą córkę. Jednocześnie zaś dostrzegła jakiś ciemny cień, znikający na tyłach świątyni.

– Maria! – wykrzyknęła zaskoczona.

Dziewczyna stała zawstydzona, w poczuciu winy, policzki jej pałały, zaś jasne włosy otaczały głowę niczym rozwichrzona gloria.

Pomimo przerażenia Ellisiv pomyślała, tak jak i tyle razy wcześniej, że jej córka musi być najpiękniejszym stworzeniem, jakie Bóg obdarzył życiem tu, na ziemi.

– Któż to taki zniknął tak pośpiesznie? – spytała, bardziej zaciekawiona niż rozgniewana.

Maria nie odpowiedziała. Stała z pochyloną głową i nie śmiała nawet spojrzeć na matkę.

Ellisiv w jednej chwili zdała sobie sprawę, że to może oznaczać kłopoty.

– Spodziewamy się powrotu ojca w każdej chwili – oświadczyła, żeby tylko coś powiedzieć.

Maria pokiwała głową, potem gwałtownie się odwróciła, skoczyła ku nagrzanej ścianie kościoła i wybuchnęła płaczem.

– Ależ, Mario! – wykrzyknęła Ellisiv. Nie pamiętała, kiedy ostatnio widziała córkę zapłakaną, Maria zwykle bywała roześmiana i pogodna jak letni dzień. Czym prędzej pośpieszyła do dziewczyny i delikatnie głaskała ją po ramieniu.

– Moja kochana Mario, co się z tobą dzieje? Czy coś się stało?

Maria pokręciła głową, ale płakała nadal. Ellisiv stała spokojnie i czekała.

W końcu Maria popatrzyła na nią z mroczną rozpaczą w oczach.

– Nie chcę zostać jego żoną, matko!

– Mówisz o Øysteinie Orre? – spytała przerażona Ellisiv.

A więc to tak się sprawy mają, pomyślała od razu.

Ellisiv przez chwilę stała zupełnie bezradna. Maria nie była pierwszą młodą osobą, która sprzeciwiała się dokonanemu przez rodziców wyborowi małżonka, lecz cóż to za pociecha dla osoby, którą to dotyka.

Westchnęła ciężko.

– Wiem, co czujesz, Mario, ale...

Więcej nie zdołała nic powiedzieć.

– Wiesz, co czuję? – zduszonym od płaczu głosem powtórzyła Maria. – Ty, której pozwolono samej wybrać męża i która nigdy nie chciałaś żadnego innego poza ojcem! Niemożliwe, żebyś cokolwiek rozumiała!

Ellisiv znów westchnęła.

– Tak, ja miałam szczęście – powiedziała cicho. – Ale ty lepiej niż ktokolwiek inny powinnaś wiedzieć, że to miało swoją cenę. Ojciec z miłości do ciebie wybrał mężczyznę, który zapewni ci dobry, bezpieczny dom i możliwość pozostania w swoim kraju.

Maria roześmiała się krótkim, szyderczym śmiechem. Po raz pierwszy w odczuciu Ellisiv przypomniała w tym Haralda.

– Ciebie nie dręczyło rozstanie z rodzinnym krajem, kiedy miałaś dziewiętnaście lat!

– Rzeczywiście – przyznała Ellisiv z powagą. – Ale w głębi serca nigdy nie stałam się na tyle Norweżką, na ile miałam nadzieję. Chociaż robiłam wszystko, żeby do tego doszło. Gdy wiosenne słońce zaczyna grzać i budzi przyrodę do życia po surowej zimie, wtedy myślę o Kijowie. Gdy czuję się samotna i zagubiona, to do Kijowa uciekam w myślach. Im starsza jestem, tym lepiej zdaję sobie sprawę, jakie znaczenie mają dla człowieka jego korzenie. Wyjechałam dziewiętnaście zim temu i już nigdy nie zobaczyłam matki ani ojca. Nawet o tym, że nie żyją, dowiedziałam się po wielu latach.

Na moment w oczach Marii błysnęło współczucie, lecz zaraz jej własne nieszczęście znów zagłuszyło słowa matki.

– Gdyby dane ci było żyć jeszcze raz, mimo wszystko i tak z pewnością zrobiłabyś to samo. Sama mi mówiłaś, jak bardzo miłowałaś ojca i że gotowa byłaś wiele znosić, byle tylko móc zatrzymać go przy sobie.

Ellisiv kiwnęła głową.

– To prawda, lecz nie wynika z tego wcale, że to najlepsza rzecz, jaka mogła mi się przydarzyć. Przeżyłam wiele ciężkich chwil, kiedy ojciec uczynił z Tory drugą królową, a w dodatku pozwolił, by przewyższyła mnie godnością. Gdybym nie żywiła dla niego silnych uczuć, nie bolałoby mnie to tak bardzo. Pragnęłam wtedy jedynie śmierci. Goryczy i nienawiści, z jaką musiałam się potem zmagać, nie życzę najgorszemu wrogowi.

– Chcesz powiedzieć, że wolałabyś raczej nie doświadczyć miłości?

Ellisiv znów westchnęła. Wiedziała, że tę bitwę przegrała.

– Nie – rzekła cicho.

Maria zebrała się na odwagę.

– Wobec tego powinnaś zrozumieć, jakie to uczucie być zmuszonym do poślubienia jednego, lecz miłować kogoś innego.

Ellisiv drgnęła.

– Kogo? – spytała przerażona.

– Przyrzekniesz, że nie powiesz o tym ojcu? – rozległ się udręczony głos córki.

Ellisiv skinęła głową.

– To Kjetil. Z królewskiej straży ojca.

Ellisiv nie była w stanie nic na to powiedzieć. Strażnik, jeden z obrońców królewskiego dworu. Maria równie dobrze mogła wybrać któregoś ze sług, dla Haralda nie oznaczałoby to wcale mniejszego zła. On nigdy, przenigdy nie odda swojej córki człowiekowi stojącemu o tyle niżej od niego.

– Nic nie mówisz – gniewnie odezwała się Maria. – Ty też uważasz, że on nie jest nic wart. Jesteś tak samo żądna władzy jak ojciec!

Ellisiv zasmucona pokręciła głową.

– Dobrze wiesz, że ojciec, gdy raz już coś postanowi, nie słucha nikogo. I nie czyni tego wcale powodowany żądzą władzy, Mario. Tym razem na pewno nie. Ojciec bardzo cię kocha i jest z ciebie ogromnie dumny. Wydaje mi się, że nie ma osoby, która byłaby bliższa jego sercu niż ty. On pragnie jedynie twego dobra i od dawna szukał kogoś, kto w jego oczach będzie godny cię poślubić.

Maria prychnęła.

– I wybiera brata swej własnej nałożnicy! – wykrzyknęła ze złością.

– Ależ, Mario, nie wolno ci mówić takich rzeczy! Tora nie była wcale nałożnicą ojca, prawnie ją poślubił.

– Wcale nie! Kościół zabrania mężczyznom posiadania więcej niż jednej żony.

– Ojciec nigdy nie przejmował się kościołem. Biskupi usiłowali go od tego odwieść, lecz to im się nie udało.

– Sama widzisz! Ojciec robi dokładnie to, co chce. Jak więc możesz się spodziewać, że jego córka będzie postępować inaczej?

Z tymi słowami odwróciła się i uciekła.

Ellisiv długo stała, patrząc za nią. Gdyby Harald odkrył, że Maria ma potajemne schadzki z jednym z jego strażników, wpadłby w szał, zmieniłby się w berserka^()!

Nieszczęsna Maria! To tak bardzo boli, kiedy jest się młodym i zakochanym bez nadziei, że poślubi się tego, kogo się pragnie.

– Byle tylko nie uczyniła czegoś niemądrego – mruknęła Ellisiv do siebie, przypominając sobie zachowanie innej dziewiętnastolatki pewnego lata w Kijowie, dziewiętnaście zim wcześniej. Upartej, obdarzonej niezwykle silną wolą dziewiętnastolatki, która świetnie wiedziała, kogo pragnie. Na poły ze wstydem przypominała sobie, co powiedziała swemu ojcu, księciu Jarosławowi, tamtego dnia, gdy oznajmiła mu, że się zdecydowała: „Nigdy nie zdołałabym zawrzeć małżeństwa, które budziłoby we mnie odrazę. W moim wypadku konieczne jest, abym czuła pożądanie dla tego, z którym mam dzielić łoże”.

Teraz historia się powtarzała, lecz mimo wszystko dzieliła je różnica szeroka jak morze. Jej ojciec był słaby i uległy, wolał pokój od konfliktów, ojciec Marii natomiast był najbardziej samowładnym człowiekiem, jaki istniał.

Ellisiv odwróciła się przygnębiona i ruszyła z powrotem w stronę królewskiego dworu. Miała szczerą nadzieję, że nikt nie widział ani nie słyszał jej rozmowy z córką, nie tylko z uwagi na zwierzenia Marii, lecz także z uwagi na niezwykle śmiałe zachowanie dziewczyny wobec matki, królowej. Innym niełatwo to było zrozumieć, a już zwłaszcza tym, którzy nie wiedzieli o samotnym życiu Ellisiv i Marii przez wszystkie te lata, kiedy to były więźniarkami Haralda. Niewola bardzo je do siebie zbliżyła.

Pomimo jednak pełnych goryczy wyznań Marii i pomimo iż Harald zaniedbywał córkę przez większą część jej młodego życia, Ellisiv wiedziała również, że Maria jest bardzo przywiązana do ojca. Od chwili kiedy odkrył, jaki posiada klejnot w postaci córki, pokazywał ją z dumą i zabierał wszędzie tam, gdzie tylko było to możliwe. Właściwie Maria częściej siadywała u boku Haralda aniżeli Ellisiv, jej matka.

Marii nie było w izbie niewieściej, kiedy Ellisiv tam przyszła. Nie śmiała pytać służących, czy nie wiedzą, gdzie jest córka. Resztę popołudnia spędziła, krążąc niespokojnie tam i z powrotem po pogrążonej w półmroku izbie i zastanawiając się, co powie Haraldowi, kiedy się zjawi. Coś w jej wnętrzu, przeczucie, jakiego doznawała coraz częściej, powtarzało jej, że mąż przybędzie już wkrótce.

Próbowała usiąść przy krosnach. Tkała kilim przedstawiający sobór Sofijski w Kijowie, piękny kościół, który wzniósł jej ojciec, nie była jednak w stanie się skupić. Przez cały czas po głowie krążyły jej te same pytania, na które nie potrafiła znaleźć odpowiedzi. Maria odziedziczyła siłę woli zarówno po niej, jak i po Haraldzie i Ellisiv nie była wcale pewna, czy Harald rozmową będzie w stanie przekonać córkę, jeśli Maria sprzeciwi się małżeństwu z Øysteinem Orre. Podczas takiej kłótni Maria może się zdradzić, a gdyby Harald dowiedział się, o którego z jego strażników chodzi, życie tego człowieka nie byłoby wiele warte. Dla Haralda odbieranie życia, gdy tylko ktoś mu się sprzeciwiał, to nie pierwszyzna. O tym zaś, jak Maria zareagowałaby na taką tragedię, Ellisiv nie śmiała nawet myśleć.

Dopiero gdy Ellisiv przyszła do halli na wieczerzę, Maria wróciła. Nie patrzyła na matkę, nie odezwała się ani słowem, lecz z wyrazu jej twarzy i postawy Ellisiv zrozumiała, że dziewczyna pełna jest buntu i zdecydowania, lecz również poczucia winy.

Wszyscy udali się na spoczynek i Ellisiv zapadała już w sen, gdy usłyszała na zewnątrz halli tętent końskich kopyt i męskie głosy. Uniosła się lekko i nasłuchiwała. Serce uderzyło jej mocniej.

Tak, to musi być Harald i jego ludzie! Przecież gdyby pojawili się nieproszeni goście, wartownicy i straże podnieśliby alarm!

Ellisiv na siedząco wsłuchiwała się w odgłosy jeszcze przez chwilę, potem szybko wdziała lnianą suknię, otworzyła drzwiczki zabudowanego łoża i na palcach przekradła się po podłodze z twardo ubitej ziemi, którą niedawno posypano świeżą słomą.

Akurat w momencie, gdy otwierała drzwi do sieni, Harald szedł jej na spotkanie. Już w następnej chwili znalazła się w jego objęciach.

– Jak dobrze cię widzieć! – westchnęła z ulgą.

Harald się śmiał.

– Mówisz tak, jakbyś nie liczyła już na to, że kiedykolwiek jeszcze mnie zobaczysz.

Ellisiv uśmiechnęła się.

– Czułam po sobie, że przyjedziesz dzisiaj, zaraz po nonie^() zeszłam na cypel wypatrywać statków.

Harald znów się roześmiał.

– A nie mówiłem, że ożeniłem się z czarownicą?

Przesunął dłonią po jej ciężkich piersiach, nakrytych cienką lnianą materią, i głos mu zmiękł.

– Musiałem wrócić dzisiejszej nocy, bo nie zniósłbym czekania o jeszcze jeden dzień dłużej.

– Nie jesteś głodny? – spytała Ellisiv, zakłopotana tym, że mąż zachowuje się tak jakby nie przeszkadzała mu zupełnie obecność mężczyzn, wchodzących przez drzwi.

– Owszem – rzekł Harald ochryple. – Jestem głodny, ciebie.

Wkrótce byli już w łożu i Harald z niecierpliwością zdzierał z niej suknię. Ellisiv oszołomiona, na wpół przytomna z pożądania, przez moment zastanawiała się, ile z głośnych postękiwań Haralda mogą usłyszeć inni obecni w pomieszczeniu, lecz jak zawsze już wkrótce wszelkie myśli zniknęły i pozostała jedynie rozkosz z ich wzajemnej bliskości.

Dopiero nazajutrz, gdy się obudziła, przypomniała sobie o Marii. I zdecydowała, że pomoże córce, przynajmniej odrobinę, tyle, ile będzie mogła dla niej zrobić.

– Wydaje mi się, że powinniśmy na jakiś czas odłożyć to małżeństwo – zaczęła ostrożnie, gładząc Haralda po rozwichrzonych włosach.

– Odłożyć? – burknął Harald, nic nie rozumiejąc. – Przecież już dwa lata wstecz powiedziałem ci, kogo wybrałem dla Marii na męża. Chyba przygotowanie wesela nie zabiera aż tyle czasu?

– Mam wrażenie, że czasu potrzebuje sama Maria – delikatnie próbowała go przekonywać Ellisiv. – Dziewczyna nie czuje się jeszcze dojrzała do małżeństwa.

Harald śmiał się głośno.

– Nie jest dość dojrzała? – wykrzyknął wesoło. – Przecież ma tyle samo lat, ile ty miałaś, kiedy nie mogłaś się już doczekać nocy poślubnej!

– To było zupełnie co innego – rzekła Ellisiv z powagą. – Ja cię kochałam i odczuwałam do ciebie pożądanie. Maria ma zaś poślubić Øysteina Orre jedynie dlatego, że ty tak zdecydowałeś.

Harald natychmiast nabrał podejrzeń.

– Co ty mi właściwie próbujesz wmówić, Jelizawieto?

Ellisiv się wystraszyła. Widać uległa zbytniemu pośpiechowi.

– Nic poza tym, że Maria się lęka – powiedziała tak spokojnie, jak tylko potrafiła. – I nie jest wcale pewne, że już dojrzała do zamążpójścia, pomimo iż ze mną w jej wieku tak właśnie było.

Harald burknął niezadowolony:

– Ona ma więcej lat niż większość królewskich córek, gdy wychodzą za mąż.

– Owszem, lecz nie wiodła zwykłego życia – czym prędzej podkreśliła Ellisiv. – Gdyby dorastała na twoim dworze, nawykłaby do towarzystwa mężczyzn, ale tam, w górach, w Gudbrandsdalen, nie widywała nikogo poza strażnikami i sługami.

– Przecież przez te ostatnie dwa lata nie robiłem nic innego, tylko ciągle zabierałem ją wszędzie ze sobą! – wykrzyknął zniecierpliwiony Harald. – Była na większości moich dworów, poznała wielmożów, lenników i høvdingów^().

– Czy nie możemy po prostu odłożyć tego ślubu choćby do późnego lata? – spytała błagalnie Ellisiv. – Zrobię, co tylko będę mogła, żeby ją przekonać. Ona ledwie widziała swego narzeczonego. W tamte dni, kiedy tu bawił, leżała w łóżku złożona gorączką i bólem w piersiach.

– Ach, te kobiety! – prychnął Harald gniewnie.

Ellisiv jednak zrozumiała, że wygrała pierwszą rundę.

Teraz chodzi tylko o to, by Maria zachowała ostrożność, pomyślała z troską, przygryzając wargę. Przed oczami stanęły jej zapłonione policzki i błyszczące oczy córki. Poznawała w niej samą siebie. Jeśli Maria darzyła tego Kjetila strażnika równie silnym uczuciem, jakie ona żywiła dla Haralda, to odłożenie ślubu o kilka tygodni nie na wiele się zda. Maria, jeśli naprawdę jej na tym zależy, gotowa jest ryzykować życie.

Jeszcze tego samego poranka Ellisiv zauważyła, że Maria w stosunku do Haralda zachowuje się inaczej niż zwykle. Dziewczyna, która zazwyczaj z podziwem śledziła ojca wzrokiem i zawsze słuchała go z wielką uwagą, teraz raczej próbowała go unikać. Gdyby Harald nie był tak zajęty doglądaniem wszystkiego po długiej nieobecności, zapewne by to zauważył i zażądał wyjaśnień.

Kiedy Ellisiv wyszła na dwór, z ulgą stwierdziła, że pogoda jest równie piękna jak poprzedniego dnia. Odkąd Maria zdecydowała się jej zwierzyć, dręczył ją niepokój, a nie miała siły siedzieć w zamknięciu, kiedy prześladowały ją takie nieprzyjemne myśli.

Dziedziniec już tętnił życiem. Na progu siedział jeden z kotów i prychał gniewnie na koguta, który piał na kalenicy, a podwórzowy pies szczekał zaciekle, próbując zerwać się z łańcucha na widok biegnącego charta Ellisiv, zaś z obory wypędzono kozy, które miały zostać pognane w górę Krossbrekka do Eikaberg. Ze stajni drużynnicy Haralda wyprowadzali konie, zapewne wybierali się wypełnić jakieś zadanie zlecone im przez króla.

Stadko gęsi podreptało do sadzawki, a Ellisiv poszła za nimi. Kiedy zbliżała się do warzywnika, zauważyła dwa cienie znikające szybko za krzakami po przeciwnej stronie i z przerażeniem rozpoznała czerwoną suknię Marii.

– Jezu Chryste – szepnęła wystraszona. – Jak ona może być taka nieostrożna!

Odwróciła się czym prędzej, żeby sprawdzić, czy Haralda nie ma przypadkiem w pobliżu, i właśnie w tej chwili go zobaczyła. Szedł prosto w jej stronę. Ellisiv jeszcze raz nerwowo zerknęła na zielny ogród. Czerwona suknia Marii była już ledwie widoczna za krzakami.2

Ellisiv przez moment stała, nie wiedząc, co ma robić, a wreszcie ruszyła prędko Haraldowi na spotkanie w nadziei, że zdoła go utrzymać z dala od ogrodu z ziołami.

– Taka piękna dzisiaj pogoda, że nabrałam ochoty na przechadzkę – powiedziała, kiedy stanęli już naprzeciwko siebie. Sama słyszała, jak wielkie podniecenie brzmi w jej głosie.

Harald popatrzył na nią zdumiony.

– Skąd nagle taki pośpiech?

– Zobaczyłam ciebie i pomyślałam, że spytam, czy nie moglibyśmy wybrać się na przejażdżkę za miasto. Tak dawno nie wystawiałam już nosa poza królewski dwór.

Harald przez chwilę się zastanawiał.

– Może to i niezły pomysł. Zamierzałem wyprawić się do miasta obejrzeć nowe domy. Zaczekaj tutaj, powiem któremuś ze stajennych, żeby osiodłał konie.

Niebawem wyruszali już z królewskiego dworu, a Ellisiv oddychała z ulgą, myśląc o tym, że Harald jednak nie zauważył Marii i strażnika Kjetila. Muszę z nią poważnie porozmawiać, postanowiła zatroskana. Jeśli to tak dalej będzie trwało, może się stać coś złego.

Błoto po zeszłotygodniowym deszczu jeszcze nie wyschło, ale wąskie zaułki wyłożone były drewnianymi balami, które chroniły przed najgorszym. Uderzył ich odór rynsztoka, wszędzie roiło się od zwierząt i ludzi, odskakujących na boki, kiedy królewski orszak z hałasem nadciągał w ich stronę. Na dachach z torfu pasły się owce, a z dymników unosił się dym z ognia, na którym przygotowywano poranny posiłek. Znad fiordu nadciągali rybacy, niosąc na przerzuconych przez ramiona żerdziach nabite ryby.

Ellisiv z zainteresowaniem rozglądała się dokoła. Chociaż domy były nieduże i dość ubogie, to jednak w mieście dawał się dostrzec rosnący dobrobyt. Ludzie wyglądali na sytych i zadowolonych, w wielu miejscach prowadzono ożywione prace budowlane. Ci z ludzi króla, dla których nie starczyło miejsca na królewskim dworze, kwaterowali w domach w mieście i swoją obecnością ubarwiali życie mieszkańców.

A kiedy królewski orszak dojechał na północ od kościoła świętego Klemensa, w miejsce gdzie handlarze zachwalali swoje towary, zrobiło się jeszcze rojniej i gwarniej. I latem, i zimą do handlowej osady Oslo przybywali kupcy z innych krajów, z Anglii, Danevelde^() i Flandrii.

Kierowali się dalej na północ. W końcu przejechali most nad strumieniem Hovin i znaleźli się poza miastem. Ellisiv chłonęła świeże powietrze, zapach mokrej ziemi i kwiatów. Trzmiel przemknął jej koło twarzy, a w blasku słońca unosiły się żółte motyle. Wszystko to przypominało jej lata spędzone w Gudbrandsdalen. Wtedy w miarę upływu czasu, gdy już przywykła do niewoli, polubiła życie na wsi. Niosło ono ze sobą niezwykły spokój, który doceniała tym bardziej, im była starsza. Marii również takie życie służyło, chociaż czuła się samotna. Żyły bezpiecznie i beztrosko, nie groziły im ataki żadnych wrogów, nie dokuczał gorączkowy hałas, jaki zwykle panował na królewskim dworze. Harald miał ostatnio stu dwudziestu mężczyzn w swojej drużynie i sześćdziesięciu strażników, nierzadko na dworze bawiło jeszcze sześćdziesięciu gości.

– W najbliższych dniach spodziewam się ludzi z północy – oświadczył nagle Harald, jak gdyby umiał czytać w myślach żony.

Ellisiv odwróciła się do niego pytająco, czując, jak ogarnia ją niepokój.

– Kogo? – spytała, choć domyślała się odpowiedzi.

– Kilku høvdingów z Trøndelag i mojego lennika z Giske – odparł, nie patrząc na nią.

– Øysteina Orre? Dlaczego nie powiedziałeś tego wtedy, gdy o nim rozmawialiśmy?

– Ponieważ okazałaś wobec niego taką niechęć.

Ellisiv zacisnęła wargi.

– Czy naprawdę bardzo cię dziwi, iż tak mało mnie obchodzą ludzie z Giske? Może nie pamiętasz już, że to jeden z braci Tory nakłonił cię podstępem, byś ją poślubił, pomimo iż byłeś już żonaty ze mną? Najbardziej bym chciała, żebyś nie miał nic wspólnego z tymi ludźmi. I uważam, że powinieneś wybrać dla Marii innego narzeczonego aniżeli brata Tory.

Harald roześmiał się.

– Chyba nie gnębi cię wciąż jeszcze zazdrość o Torę, Jelizawieto? – spytał kpiąco. – Jesteś najwspanialszą i najgorętszą kobietą, jaką miałem!

Zatrzymał konie i zeskoczył na ziemię.

– Chodź! – zawołał, podając jej rękę, żeby pomóc jej zsiąść, a jednocześnie dając znak towarzyszącym mu ludziom, by jechali dalej w górę wąskiej ścieżki. – Zawsze kiedy się złościsz, nabieram na ciebie ochoty – powiedział głosem, w którym wciąż utrzymywał się żartobliwy ton.

Potem wziął ją na ręce i mocno przycisnął do ciała.

– Pragnę cię, Jelizawieto – szepnął jej ochryple do ucha. – Pragnę cię tu i teraz!

– Jesteś szalony – stwierdziła Ellisiv.

Harald tylko się roześmiał.

– Nie szalony, tylko szaleńczo rozpalony – mruknął. – Ciesz się, że pożądam swojej żony, a nie innych kobiet – dodał, pociągając ją za sobą w trawę.

Ellisiv pozostała wyjątkowo obojętna. Myśl o Marii i Øysteinie Orre uniemożliwiała skupienie się na odczuwaniu rozkoszy.

– O czym myślałaś? – spytał Harald urażony, gdy było już po wszystkim. – Wciąż nie możesz się uporać z własną zazdrością?

Ellisiv nie odpowiedziała. Lepiej żeby Harald tak właśnie uważał, aniżeli domyślił się prawdy. Pogłaskała go po policzku.

– Cieszę się, że właśnie mnie pożądasz, Haraldzie – rzekła z powagą.

Podczas dalszej wycieczki jej myśli nieustannie krążyły wokół mającego wkrótce przybyć gościa. Ellisiv spotkała Øysteina Orre ledwie raz i już wówczas przeraziło ją, że Harald wybrał dla Marii takiego podstarzałego, zniszczonego już życiem mężczyznę. I to Harald, taki wszak dumny z urody Marii! Czy on nigdy nie myślał o uczuciach córki? O tym, że będzie musiała sypiać w jednym łożu z człowiekiem o takim wyglądzie?

Zadrżała na samą myśl.

Najgorsze, że Øystein Orre miał przybyć akurat teraz, w najtrudniejszym ze wszystkich możliwych momentów. Uczucia Marii dla Kjetila strażnika z pewnością zbledną w miarę upływu letnich miesięcy; ze swymi dziewiętnastoma zimami Maria przypominała raczej trzynastolatkę, nie nawykła do kontaktów z mężczyznami. W takim wieku serce prędko się odmienia, akurat teraz jednak doznania były świeże i gwałtowne. Rozumu i rozsądku nabiera się na ogół dopiero później.

Ellisiv ciężko westchnęła. Potrafiła wyobrazić sobie Haralda i jego lennika jak żywych, gdy będą siedzieć rozochoceni nad napitkami i dyskutować o tym małżeństwie z coraz większym zapałem w miarę opróżniania kolejnych rogów. Jeśli Harald już złoży obietnicę, trudno będzie mu się od niej wykręcić, gdy wraz z nadejściem nowego dnia wytrzeźwieje.

Kiedy w powrotnej drodze zbliżali się do królewskiego dworu, Ellisiv poczuła strach, który odezwał się w jej ciele bólem. Znała Haralda. Nie bez powodu otrzymał przydomek Hardråde^(). Był mądry i odważny, dumny i żądny władzy, szczodry w stosunku do przyjaciół, których darzył sympatią, lecz zaciekle surowy wobec tych, którzy mu się sprzeciwiali. Jego skaldowie ułożyli niejedną pieśń mówiącą o surowości władcy, zwłaszcza Tjodolf, po wyprawie Haralda do Ringerike śpiewał:

Mężczyźni błagali o życie.

Pożoga wydała wyrok

na ludzi z Ringerike

nim czapki przestały płonąć.

Któryś ze skaldów nazwał go także „Karmicielem kruków”.

Ellisiv nie miała wątpliwości, jaki los przypadłby Kjetilowi strażnikowi, gdyby Harald odkrył, że chłopak spotyka się potajemnie z jego córką.

------------------------------------------------------------------------

Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki

------------------------------------------------------------------------POSTACI HISTORYCZNE WYSTĘPUJĄCE W KSIĄŻCE

ELLISIV (Jelizawieta Jarosławna), córka wielkiego księcia kijowskiego Jarosława Mądrego oraz Ingegjerd Olavsdotter. Około roku 1043 została żoną Haralda Sigurdssona (Hardråde). Urodziła dwie córki, Marię na początku małżeństwa i Ingegjerd, 2-3 lata przed śmiercią Haralda. Drugie małżeństwo zawarła ze Sveinem Ulvssonem, miała z nim syna. Według Snorrego, Ellisiv wraz z córkami towarzyszyła Haraldowi na Orkady przed bitwą pod Stamford Bridge. Nie wiemy, co działo się z Ellisiv po tym, jak Harald poślubił Torę.

HARALD SIGURDSSON (Hardråde) – 1015-1066. Syn Sigurda Syra i Åsty Gudbrandsdotter (matki świętego Olafa). Miał dwie żony: Ellisiv i Torę Torbergsdotter. Zginął 25 września pod Stamford Bridge. Z Torą miał dwóch synów, Magnusa i Olafa, z Ellisiv – dwie córki, Marię i Ingegjerd. Według Snorrego przed ostatnią bitwą otworzył trumnę z relikwiami świętego Olafa, następnie zamknął ją, a klucz wrzucił do rzeki Nid.

INGEGJERD OLAVSDOTTER, matka Ellisiv, córka szwedzkiego króla Olafa Skautkonunga. W młodości zaręczona z Olafem Haraldssonem (świętym), w roku 1019 poślubiła Jarosława, księcia Nowogrodu, a później Kijowa. Zmarła około roku 1050.

JAROSŁAW, WIELKI KSIĄŻĘ KIJOWSKI. Po śmierci ojca, Włodzimierza, która nastąpiła w roku 1015, walczył o władzę z braćmi i w 1034 został jedynym władcą Rusi Kijowskiej. Zmarł w roku 1054. Z jego małżeństwa z Ingegjerd Olavsdotter urodziło się sześciu synów i cztery córki.

ANASTAZJA JAROSŁAWNA, siostra Ellisiv, około roku 1046 została wydana za króla węgierskiego Andrzeja I, który panował do roku 1060, kiedy to podczas ucieczki został zamordowany przez swego brata.

ANNA JAROSŁAWNA, siostra Ellisiv, wydana za króla Francji Henryka I. Po jego śmierci w roku 1060 została regentką sprawującą rządy w imieniu małoletniego syna, Filipa.

ANUND JAKOB, król szwedzki, syn Olafa Skautkonunga, ożeniony z Gunnhild Sveinsdotter. Po jego śmierci Gunnhild poślubiła króla Danii, Sveina Ulvssona, małżeństwo to jednak zostało unieważnione ze względu na łączące ich zbyt bliskie pokrewieństwo.

ASTRID, królowa Norwegii, nieślubna córka Olafa Skautkonunga, przyrodnia siostra Anunda Jakoba oraz Ingegjerd Olavsdotter. Była żoną Olafa Haraldssona (świętego).

EINAR TAMBARSKJELVE, ożeniony z Bergljot, córką bardzo w swoim czasie wpływowego jarla, Håkona. Uczestnik bitwy pod Svolder w roku 1000, zamordowany przez Haralda Hardråde w roku 1050.

TORA TORBERGSDOTTER, córka Torberga Arnessona i Ragnhild. Od roku 1047 lub 1048 była drugą, obok Ellisiv, żoną Haralda Sigurdssona i królową Norwegii. Kiedy Harald na wyprawę na Anglię zabrał ze sobą Olafa, Ellisiv zaś, Marię i Ingegjerd na Orkady, Tora wraz z synem Magnusem została w Norwegii.

OLAF HARALDSSON – święty Olaf – 995-1030. Syn Haralda Grenske i Åsty Gudbrandsdotter, żonaty z Astrid Olavsdotter. Królem Norwegii został w roku 1016, kiedy to w bitwie pod Nesjar pokonał jarla Sveina. To święty Olaf ostatecznie wprowadził w Norwegii chrześcijaństwo, które umacniał ogniem i mieczem. W roku 1030 wystąpili przeciwko niemu zbuntowani chłopi i jarlowie, w bitwie pod Stiklestad na północy kraju Olaf zginął. W rok później został uznany za świętego.

TORFINN SIGURDSSON, jarl Orkadów, 1000ń 1065, syn jarla Sigurda Digre i córki króla szkockiego, Malkolma II. W czasach jarla Torfinna hrabstwo Orkadów obejmowało Szetlandy, Orkady, Hebrydy i duże części północnej Szkocji. W roku 1050 wyruszył na pielgrzymkę do Rzymu. Wzniósł rezydencję i kościół na odcinanym od lądu przez przypływ półwyspie Brough of Birsay (BYRGISHERAD).

TOSTE (Tostig), syn jarla Gudine, jarl Northumbrii. Zbiegł z Anglii podczas wymierzonej przeciwko niemu rebelii, według Snorrego do walki o koronę angielską usiłował nakłonić najpierw Sveina Ulvssona, a następnie Haralda Hardråde, zginął pod Stamford Bridge.

VILJALM BASTARD (Wilhelm Zdobywca), został królem Anglii po tym, jak w miesiąc po bitwie pod Stamford Bridge pokonał Haralda Gudinessona.

ØYSTEIN ORRE, syn Torberga Arnessona, osiadły w Giske. Lennik Haralda Hardråde, jeden z jego najbardziej zaufanych ludzi.

SVEIN ULVSSON, 1020-1076. Jego matką była przyrodnia siostra Olafa Skautkonunga, babką – według Snorrego – Sygryda Storrada. Przez wiele lat toczył wojnę z Haraldem Hardråde. Według Adama z Bremy poślubił matkę Olafa – Vera Henriksen odczytuje, że chodzi o Ellisiv, ponieważ w innym źródle wspomniane jest, że pochodziła ona z Rusi. Svein miał czternastu synów (większość z nich była dziećmi nałożnic), którzy kolejno obejmowali tron Danii. Jeden z nich poślubił Ingegjerd, córkę Ellisiv, inny wyjechał do Gardarike i tam pozostał, trzeci zginął w Vinlandii (Vinland – część wybrzeża Ameryki Północnej odkryta przez wikingów). Córka Sveina, Ingerid, poślubiła Olafa, syna Haralda Hardråde.

OLAF HARALDSSON (KYRRE – czyli Spokojny), syn Tory Torbergsdotter i Haralda Hardråde, ur. w 1049, towarzyszył ojcu w wyprawie na Anglię, lecz nie brał udziału w bitwie. Wraz z Ellisiv pozostał na Orkadach do wiosny następnego roku, następnie wrócił do Norwegii, gdzie dzielił władzę królewską z bratem Magnusem, a po jego śmierci został jedynym królem.

MAGNUS HARALDSSON, 1048-1069, syn Haralda Hardråde i Tory Torbergsdotter. Pozostawił syna Håkona, urodzonego po jego śmierci. Matka dziecka jest nieznana z imienia, prawdopodobnie była służącą.

MARIA HARALDSDOTTER, córka Ellisiv i Haralda Hardråde, podczas pobytu na Orkadach zaręczona z Øysteinem Orre. Według Snorrego zmarła w tej samej chwili, gdy zginął król Harald.

INGEGJERD HARALDSDOTTER, ur. ok. 1063, córka Ellisiv i Haralda Hardråde, poślubiła Olafa, syna Sveina Ulvssona, drugie małżeństwo z Filipem Hallsteinssonem, królem Szwecji.

HARALD GUDINESSON (Harold Godwinson), syn jarla Gudine, wybrany przez Edwarda Ethelredsona jako jego następca na tronie Anglii. Miesiąc po bitwie pod Stamford Bridge został pobity przez Wilhelma Zdobywcę pod Hastings.