Między zwierzętami. Opowiadania i fragmenty - ebook

Półmordek

Nie, nie, w ża­den spo­sób nie mogę się zgo­dzić ze zda­niem Mo­ru­sa – choć wiem, że tra­cę przez to wie­le w jego oczach. Mam zresz­tą wra­że­nie, że i tak mnie tro­chę lek­ce­wa­ży. Ale nikt nie może ode mnie żą­dać, abym zmie­nia­ła swo­je zda­nie tyl­ko dla­te­go, że Mo­rus ma inne. Mu­szę być w po­rząd­ku ze sobą – nie­za­leż­nie od tego, jak się Mo­ru­so­wi bę­dzie po­do­ba­ło na to za­pa­try­wać.

Mo­rus jest sta­ry wyga. Mo­rus jest nie­uf­ny wzglę­dem wszyst­kie­go, co nie jest chłod­nym ro­zu­mo­wa­niem. Mo­rus nie ro­zu­mie uczu­cia. „Och, te wa­sze sen­ty­men­ty” – uśmie­cha się wzgar­dli­wie, gdy tyl­ko jest mowa o Pół­mord­ku.

Pół­mor­dek to duży, bar­dzo brzyd­ki, a rze­czy­wi­ście do nie­moż­li­wo­ści roz­piesz­czo­ny pies po­dwó­rzo­wy, bia­ło-czar­ny, ku­dła­ty na py­sku, z sier­ścią pół­dłu­gą, twar­dą jak szcze­ci­na. Mor­da w po­ło­wie bia­ła, w po­ło­wie czar­na, zdra­dza po­cho­dze­nie w pro­stej li­nii od foks­te­rie­ra (czym Pół­mor­dek w prze­ci­wień­stwie do Mo­ru­sa nig­dy się nie cheł­pi). O zmro­ku i w nocy wi­docz­na jest tyl­ko bia­ła (lewa) po­ło­wa mor­dy, co na­da­je zwie­rzę­ciu urok pew­nej ory­gi­nal­no­ści.

Mo­rus ma słusz­ność, Pół­mor­dek istot­nie jest zma­nie­ro­wa­ny. Pół­mor­dek jest tak zma­nie­ro­wa­ny, że pisz­czy i stę­ka, gdy ma wy­gryźć so­bie pchłę z ogo­na. Je­że­li mu przyj­dzie po­dra­pać się w ucho, to wy­da­je nie­ludz­kie jęki, zgrzy­ty i wes­tchnie­nia. Przed po­wzię­ciem ja­kiejś de­cy­zji za­wsze dłu­go się waha i też przy tym po­stę­ku­je. (Na przy­kład, gdy mu już ko­niecz­nie każą wyjść za drzwi).

Ale nie zgo­dzę się nig­dy, aby Pół­mor­dek był zwie­rzę­ciem ze­psu­tym. W grun­cie rze­czy na pew­no nie jest to zły pies. Razi tyl­ko ową prze­sa­dą, z któ­rą przy­stę­pu­je do każ­dej spra­wy.

Pół­mor­dek, nie ba­cząc na po­wierz­chow­ność swo­ją i roz­mia­ry, zwykł w po­rze je­dze­nia sia­dać na krze­śle przy sto­le. Idzie mu je­dy­nie o to­wa­rzy­stwo zresz­tą, gdyż zo­sta­ło usta­lo­ne, że nie jest ła­ko­my ani in­te­re­sow­ny.

1. Gór­ki. „Dom nad łą­ka­mi”

Sie­dzi spo­koj­nie, po­glą­da życz­li­wie po bie­siad­ni­kach. Nie­kie­dy pod­no­si pra­wą przed­nią łapę i póty ma­cha nią ku ota­cza­ją­cym, za­kre­śla­jąc ła­god­ne pół­ko­la w po­bli­żu wła­sne­go ucha, póki się wresz­cie ktoś nie wzru­szy i żą­da­nej dło­ni mu nie poda. Wów­czas Pół­mor­dek przy­trzy­mu­je ją swo­ją łapą i dłu­go, czu­le, a ze sma­kiem, liże.

Gdy się zda­rzy, że Pół­mor­dek wej­dzie do ja­dal­ni i nie znaj­dzie dla sie­bie wol­ne­go miej­sca przy sto­le, wów­czas wzdy­cha. Na­stęp­nie po nie­ja­kim na­my­śle wła­zi na krze­sło za­ję­te, wci­ska­jąc się (bez uwa­gi na pro­te­sty) mię­dzy oso­bę sie­dzą­cą i opar­cie krze­sła. Zresz­tą spo­so­bem ła­god­nym, nig­dy od razu, dźwi­ga­jąc po ko­lei każ­dą łapę z osob­na. I stę­ka przy tym, i na­rze­ka, jak­by mu do­praw­dy kto ka­zał.Boy

Smar­ka­ty Boy, szpic bia­ły jak mle­ko, nie li­czy się z tym, że Pół­mor­dek nie za­wsze ma ocho­tę do za­ba­wy.

Mó­wiąc o Boyu, nie chcę wca­le wspo­mi­nać o jego hi­sto­rii z osio­ra­mi⁹. Boy przy­rzekł wów­czas po­pra­wę i pra­gnę wie­rzyć, że się to na­praw­dę wię­cej nie po­wtó­rzy.

Pół­mor­dek jest bar­dzo do Boya przy­wią­za­ny. Zresz­tą, jako na­tu­ra ma­rzy­ciel­ska, nie ma tej lot­no­ści umy­słu ani spraw­no­ści ru­chów, co nie­let­ni i lek­ko­myśl­ny szcze­niak. Boy z tego ko­rzy­sta, wiecz­nie go ob­gry­za, wie­sza mu się zę­ba­mi na uszach i w ogó­le na wszel­kie spo­so­by go nęka.

Pół­mor­dek słusz­nie po­wia­da o so­bie, że jest wraż­li­wy i sub­tel­ny. Nie od­gry­za się po pro­stu (jak­by to nie­wąt­pli­wie uczy­nił Mo­rus), tyl­ko stę­ka, hu­czy, mo­le­stu­je, per­swa­du­je. Jest prze­ciw­ni­kiem kary cie­le­snej w wy­cho­wa­niu. W ogó­le hoł­du­je no­wym prą­dom i czę­sto źle na tym wy­cho­dzi.

– Mhu, mhu – – ahu, ahu – miaj, miaj – och, och, och – –

A Boy gry­zie, za­cie­trze­wia się co­raz bar­dziej. Ska­cze, war­czy, po­szcze­ku­je – aż uszy pę­ka­ją.

I wresz­cie wszyst­ko to ra­zem wy­la­tu­je za drzwi.Morus

Mo­rus jest to pies ma­ło­mów­ny, zna­ją­cy so­bie cenę i tak­tow­ny. Naj­star­szy w gro­nie mo­ich zwie­rząt, rasy nie­okre­ślo­nej, bar­wy czar­no-brą­zo­wej. Mor­da szla­chet­na i cięż­ka – w ty­pie wy­żła, oczy zło­te, ogon pu­szy­sty. W ogó­le – pies przy­jem­nej po­wierz­chow­no­ści i nad­zwy­czaj miły w obej­ściu. Nie na­rzu­ca się nig­dy. Mię­dzy ludź­mi prze­by­wa tyl­ko wte­dy, kie­dy nie da się tego już wca­le unik­nąć. Po­zo­sta­je czas ja­kiś, aby nie po­wie­dzia­no, że stro­ni od to­wa­rzy­stwa, ulat­nia się jed­nak przy pierw­szej spo­sob­no­ści. Wy­cho­dzi za­wsze po an­giel­sku. Jest uprzej­my, ale lubi za­cho­wać dy­stans. Stąd bu­dzi mi­mo­wol­ny sza­cu­nek.

Mo­rus ma wie­le za­let, ale i dużą wadę, że jest próż­ny. Przy oka­zji lubi – niby nie­umyśl­nie – bąk­nąć mi­mo­cho­dem, że je­den z jego przod­ków był wy­żłem. Gdy go przy­przeć do muru, nig­dy nie wie, czy to był dzia­dek, czy wuj, czy może brat cio­tecz­ny.

– A ja, czy je­stem ra­so­wy? – za­in­te­re­so­wał się na­gle Boy.

Pół­mor­dek w krót­kich sło­wach wy­ja­śnił mu, że wię­cej od po­cho­dze­nia zna­czą za­słu­gi oso­bi­ste, przy czym na­po­mknął coś o szla­chec­twie du­szy.

Mo­rus przy­słu­chi­wał się, jak zwy­kle, z pew­nej od­le­gło­ści. Zra­zu usiadł na za­dzie, póź­niej do­pie­ro zro­bił parę drob­nych kro­ków przed­ni­mi ła­pa­mi i spo­koj­nie legł brzu­chem na zie­mi. Z miną peł­ną po­czu­cia wła­snej god­no­ści, z no­sem utkwio­nym w po­wie­trze, pa­trzył po­błaż­li­wie na Pół­mord­ka swy­mi zło­ty­mi ocza­mi. Ni­czym zresz­tą nie za­zna­czał lek­ce­wa­że­nia. I tak wia­do­mo było, co o tym są­dzi. Jako naj­star­szy i w zę­bach naj­moc­niej­szy, prze­wo­dził nad wszyst­ki­mi. Ale rzad­ko ko­rzy­stał ze swej prze­wa­gi.

Gdy Boy, znu­dzo­ny mo­ra­ła­mi o za­słu­gach oso­bi­stych, za­czął go­nić ku­ra­ki, Pół­mor­dek wes­tchnął i za­jął się swo­ją to­a­le­tą. Prze­cze­sał zę­ba­mi ogon i przy­gła­dził łapą uszy, za­gar­nia­jąc od tyłu – jak­by chciał na­śla­do­wać wdzięk my­ją­ce­go się kot­ka. Na­gle spo­waż­niał, w mgnie­niu oka przy­brał kształt zwi­nię­tej musz­li i za­czął się z ca­łym im­pe­tem dra­pać w szy­ję.

Pa­trząc na Pół­mord­ka, Mo­rus uśmie­chał się wzgar­dli­wie. Osta­tecz­nie – nikt prze­cież nie bę­dzie utrzy­my­wał, że gry­zie­nie pchły jest wiel­ką przy­jem­no­ścią. Ale po cóż za­raz ta poza prze­sad­na, mor­da z za­sty­głym uśmie­chem mę­czeń­skim (od ucha do ucha) w nie­bo wy­cią­gnię­ta, pod­czas gdy sztyw­na i pa­zu­rza­sta tyl­na łapa skro­bie kon­wul­syj­nie w ku­dłach na pier­si, a ku słoń­cu pły­nie przez zęby jęk ci­chy i bez­na­dziej­ny.

„Każ­dy z nas nie­raz znaj­dzie się w tej sy­tu­acji – my­śli Mo­rus. – Po co za­raz wpa­dać w roz­pacz? Star­czy po­dra­pać się i już. I spać da­lej”.

2. Staw na Gór­kachSens życia

Jed­ne­go po­ran­ku wy­kry­ła się rzecz nie­wia­ro­god­na, przej­mu­ją­ca zgro­zą każ­de ser­ce szla­chet­ne. Pół­mor­dek skradł z kuch­ni i zjadł pół­to­ra kilo mię­sa cie­lę­ce­go. Nie kot, Ha­mil­kar po­nu­ry i brą­zo­wy, któ­ry sły­nął z ta­kich gra­bie­ży, ale wła­śnie Pół­mor­dek. Mię­sa po­kra­ja­ne­go w ka­wał­ki na ko­tle­ty.

Ni­ko­mu nie przy­szło­by na­wet do gło­wy po­dej­rze­wać Pół­mord­ka. Ale los sam chciał wy­świe­tle­nia spra­wy. Ilość mię­sa i po­śpiech, z ja­kim spo­ży­te zo­sta­ło, nie wy­szły Pół­mord­ko­wi na zdro­wie. To­też, prze­cha­dza­jąc się nie­pew­nym kro­kiem w oko­li­cy drzwi ku­chen­nych, nie­spo­dzia­nie dla sie­bie i z wie­lu wzglę­dów wbrew in­te­re­som wła­snym, znacz­ną część ukra­dzio­ne­go mię­sa zwró­cił na ja­sny pia­sek ście­ży­ny. Ta oko­licz­ność zdra­dzi­ła go mo­men­tal­nie. Ku­char­ka usta­li­ła, jako bie­gła, winę Pół­mord­ka. Z bó­lem, ale bez żad­nej wąt­pli­wo­ści.

Moż­na wy­obra­zić so­bie, jak cier­piał Pół­mor­dek mo­ral­nie po do­ko­na­niu wy­żej opi­sa­ne­go. Nie­usta­ją­ce wy­rzu­ty su­mie­nia i wstyd pa­lą­cy mu po­licz­ki, w po­łą­cze­niu z nie­straw­no­ścią, po­grą­ży­ły go w stan, przy któ­rym zwy­kła jego rzew­ność i me­lan­cho­lia mo­gły do­sko­na­le ucho­dzić za szał ra­do­ści. Wi­dząc tyle skru­chy, prze­ba­czo­no mu. Nikt go nie zbił. Mimo to za zbli­że­niem się ko­go­kol­wiek wy­da­wał z sie­bie strasz­ne jęki, od­wra­cał zbo­la­łą gło­wę, wzdy­chał tak prze­pa­ści­ście, że ka­mień by się wzru­szył.

Boy, po­wia­do­mio­ny o zda­rze­niu, przy­biegł w pod­sko­kach. Miał oczy świe­cą­ce z ucie­chy, ogon ro­ze­śmia­ny do roz­pu­ku i roz­dzia­wio­ną pasz­czę, mo­krą i ró­żo­wą jak cac­ko, wy­kła­da­ną ostry­mi zę­ba­mi.

Od razu za­czął do­ka­zy­wać. Ob­gry­za­ny przez Boya na prze­mian od stro­ny uszów i ogo­na, Pół­mor­dek stę­kał tyl­ko, opę­dzał się i hu­czał, wy­da­jąc ta­kie gło­sy, jak pła­czą­ce dziec­ko.

– Och, tyl­ko nie dziś, nie dziś – –

– Cóż ta­kie­go? Bo to raz się komu zda­rzy. Pa­mię­tasz w ze­szłym ty­go­dniu moje osio­ry?

Pół­mor­dek od­po­wie­dział ze smut­kiem:

– Co mi tam bę­dziesz gło­wę za­wra­cał osio­ra­mi.

Prze­cież to nie ma na­wet po­rów­na­nia z jego zbrod­nią.

– Mój dro­gi, czyż idzie o osio­ry. Go­rzej, że to była wła­śnie ró­żo­wa ka­nap­ka pa­nien­ki. A zresz­tą też nie po­wi­nie­nem był ich ru­szać, bo prze­cież były przy­go­to­wa­ne dla świń. Sam nie wiem, co mnie ugry­zło, żem to zjadł. Po­ję­cia nie masz, ja­kie to było obrzy­dli­we w tym sza­fli­ku.

Boy spo­waż­niał.

– I chcia­łem so­bie tyl­ko co­kol­wiek wy­po­cząć na ka­nap­ce u pa­nien­ki, bo mnie okrop­nie mdli­ło – – Och, te nud­no­ści! A póź­niej ta ka­nap­ka…

– Toś brzyd­ko zro­bił – stęk­nął pe­da­go­gicz­nie Pół­mor­dek.

Boy się ura­ził.

– Pa­trz­cie go, mnie uwa­gi bę­dzie ro­bił o głu­pie osio­ry, a sam mię­so z kuch­ni krad­nie!

Pół­mor­dek ze smut­kiem po­pa­trzył na Boya.

– Po­stą­pi­łem bar­dzo źle – rzekł, wzdy­cha­jąc. – Ale któż jest bez winy. Błą­dzi­my wszy­scy. Cały urok ży­cia – wię­cej po­wiem: cały sens ży­cia po­le­ga na tym, że wal­czy­my z in­stynk­ta­mi, po­ko­ny­wa­my złe na­mięt­no­ści, wy­stęp­ne żą­dze. Po­stą­pi­łem da­le­ko go­rzej niż ty, Boyu, bo je­stem star­szy i ro­zu­miem ży­cie.Rodzeństwo

Kie­dyś przy­je­cha­ła do Boya w od­wie­dzi­ny sio­strzycz­ka jego i ró­wie­śni­ca, ślicz­na Gaja. Gdy dwa szpi­ce szyb­ko bie­ga­ły mię­dzy no­ga­mi sto­łu, mo­gło się zda­wać, że są cał­kiem jed­na­ko­we. Na­wet trud­no było od­róż­nić je od sie­bie. Woła się Gaję i ze spe­cjal­ną uprzej­mo­ścią, na­leż­ną go­ścio­wi, czę­stu­je się ją ład­nym ka­wał­kiem cu­kru. A tu mor­da się pod­no­si i po oczach od razu wi­dać, że to szel­ma Boy tak chęt­nie ko­rzy­sta z nie­po­ro­zu­mie­nia.

W isto­cie ro­dzeń­stwo róż­ni­ło się bar­dzo mię­dzy sobą. Boy był to psiak tęgi, do­brze zbu­do­wa­ny, sprę­ży­sty i ru­chli­wy, z moc­ny­mi ła­pa­mi, z ocza­mi świe­cą­cy­mi jak kasz­ta­ny, z twa­rzą otwar­tą, szcze­rą, peł­ną hu­mo­ru.

Gaja na­to­miast była de­li­kat­na i wy­smu­kła, okry­ta sier­ścią nie­po­ka­la­ną i lśnią­cą, jak fu­tro bia­łe­go lisa, z ogo­nem dłu­go­wło­sym, pu­szy­stym, jak wiel­ka bia­ła pleu­reu­za¹⁰. Łap­ki mia­ła wą­skie i bie­ga­jąc, wy­rzu­ca­ła nimi wy­so­ko, co nada­wa­ło jej ru­chom lek­kość nie­wia­ro­god­ną.

Ile­kroć ra­czy­ła się uło­żyć – choć­by prze­lot­nie – na wał­ku od sofy, jed­na jej łap­ka zwi­sa­ła za­wsze z ta­kim nie­dba­łym wdzię­kiem, jak rącz­ka damy z po­rę­czy loży.

Mia­ła pysz­czek drob­niej­szy i bar­dziej wy­dłu­żo­ny niż Boy, oczy mniej­sze i wą­skie – jak­by wciąż przy­mru­żo­ne. Gdy otwo­rzy­ła mord­kę, to całe wnę­trze było niby wy­bi­te ró­żo­wym, mo­krym atła­sem, a ostre zą­becz­ki świe­ci­ły jak małe ćwie­ki z por­ce­la­ny.

Na przy­wi­ta­nie Gaja lek­ko war­cza­ła, gdyż nie lu­bi­ła się z każ­dym po­ufa­lić. Boy czuł się onie­śmie­lo­ny.

– Jak­że się ma na­sza mama, Lala? – za­py­tał.

– Zu­peł­nie do­brze. Ale ja rzad­ko mamę wi­du­ję.

– Dla­cze­go?

– Nie mamy wie­le cza­su na utrzy­my­wa­nie ro­dzin­nych sto­sun­ków. Każ­da z nas ma wła­sne swo­je to­wa­rzy­stwo. Ży­cie świa­to­we tak ab­sor­bu­je – –

I na tym ko­niec. Ale Boy nie wy­trzy­mał dłu­go. Po dłuż­szym mil­cze­niu z lek­ka szczek­nąw­szy, ugryzł wy­twor­ną sio­strę w tyl­ną łap­kę. Gaja od­gry­zła się bły­ska­wicz­nie. I po­ro­zu­mie­nie fa­mi­lij­ne na­stą­pi­ło.

Za­czy­na­ło się zwy­kle od fi­glów: oba szpi­ce sta­wa­ły dęba, bra­ły się za bary i z lek­ka, dla ani­mu­szu, po­war­ku­jąc, ob­gry­za­ły so­bie szy­je i kar­ki. Oży­wie­nie ro­sło z każ­dą chwi­lą, zęby pra­co­wa­ły bez wy­tchnie­nia, za­pa­sy były tak za­żar­te, że psia­ki, nie wie­dząc o tym, ta­cza­ły się na czte­rech tyl­nych no­gach od ścia­ny do ścia­ny, wę­dro­wa­ły od drzwi do okna i z po­wro­tem, po­trą­ca­ły me­ble, prze­wra­ca­ły krze­sła, aż wresz­cie jed­no z nich tra­ci­ło mia­rę i przez za­po­mnie­nie ugry­zło w za­pa­le za moc­no. Na­tych­miast za­czy­nał się wrzask nie do opi­sa­nia, w ró­żo­wych gar­dłach go­to­wa­ło się ze zło­ści, jak w sa­ga­nach¹¹, zęby gry­zły za­żar­cie gdzie po­pa­dło. Po chwi­li w jed­nym ką­cie Boy ki­chał i splu­wał, wy­rzu­ca­jąc z py­ska całe kłęb­ki i mot­ki bia­łych kła­ków Gai. Ona zaś w dru­gim ką­cie po­ko­ju krztu­si­ła się tak samo kła­ka­mi Boya.

W mi­nu­tę póź­niej żale i pre­ten­sje wza­jem­ne szły w za­po­mnie­nie i fi­gle za­czy­na­ły się na nowo.