Mózg. Rozwiń swój potencjał - ebook

OD AUTORA

Przeczytałem dziesiątki książek i niezliczoną ilość publikacji o ludzkim mózgu. Jego budowie, funkcjach i roli, jaką pełni w organizmie. Zawsze intrygowało mnie jego działanie i to, jak można na niego wpływać. Z każdą kolejną informacją, nabierałem przekonania, że my sami możemy go kształtować i rozwijać, tym samym mając realny wpływ na nasze życie. Dziś trafia w twoje ręce książka MÓZG. Rozwiń swój potencjał, w całości poświęcona funkcjonowaniu najważniejszego organu naszego ciała.

Mózg jako jednostka autonomiczna, a jednocześnie zależna od wielu innych narządów występujących w naszym ciele odpowiada za procesy zapamiętywania, myślenia, zapominania, tworzenia, oraz metabolizm organizmu i podstawowe funkcje życiowe. To w jego gestii jest podejmowanie najbardziej istotnych decyzji dotyczących życia i śmierci człowieka. Mózg to organ stworzony, by nami kierować, a jednocześnie nam służyć. Aby prawidłowo funkcjonować w relacjach społecznych, każdego dnia człowiek musi podejmować setki decyzji, a mózg realizować tysiące procesów skutkujących milionami bardziej i mniej istotnych następstw.

Książka ta w praktyczny sposób prezentuje najważniejsze obszary pracy mózgu, a także mechanizmy działania, których zrozumienie ułatwi ci wpływ na jego właściwe funkcjonowanie i korzystanie z niego.

W kolejnych rozdziałach poruszam zagadnienia dotyczące budowy, funkcjonowania, sposobu odżywiania, a także rozwijania tego kluczowego dla naszego życia organu. Chciałbym pomóc ci zoptymalizować pracę mózgu, byś czerpał z niego możliwie najwięcej korzyści.

Jak ćwiczyć pamięć i koncentrację? Jak zwiększyć obszar postrzegania? Jak doprowadzić do szybszego przyswajania wiedzy? To nie pytania retoryczne, ale cele tej książki.

Stanowi ona kompendium wiedzy z zakresu prawidłowego funkcjonowania mózgu i jego obsługi na poziomie użytkownika. Porównując książkę do instrukcji obsługi samochodu, można powiedzieć, że jest swoistym elementarzem stanowiącym niezbędny materiał, służący zdaniu egzaminu na prawo jazdy.

Mam nadzieję, że po tej lekturze jeszcze lepiej i skuteczniej będziesz potrafił używać swojego MÓZGU, gwarantując mu przy tym bezawaryjne i długotrwałe działanie.ROZDZIAŁ I

BUDOWA MÓZGU

Co sprawia, że ludzki umysł jest tak niezwykły? Co powoduje, że naukowcy ciągle badają nie tylko mózgi ludzkie, ale także wszystkich znanych nam zwierząt? Do czego ta wiedza jest nam potrzebna?

Jeszcze nie tak dawno wielu badaczy myślało, że wszystkie mózgi ssaków zbudowane są w identyczny sposób, z liczbą neuronów zawsze proporcjonalną do wielkości mózgu. Gdyby jednak tak było w rzeczywistości, wyszłoby na to, że większe mózgi powinny mieć większą ilość neuronów.

Twierdzenie, że wszystkie mózgi zbudowane są tak samo, niezupełnie jest zgodne z prawdą. Nie jest prawdą również, że większy mózg powinien oznaczać większe możliwości poznawcze. Gdyby bowiem tak było, istniałaby pewna zła wiadomość – ludzki mózg nie jest największy z możliwych i waży średnio od 1200 do 1400 g^(). Może to się okazać nieco irytujące, zwłaszcza gdy mózg słonia waży pięć kilogramów, a mózg wieloryba niemal dziewięć. Z tego też względu naukowcy uznali, że nasz mózg jest pod niektórymi względami niezwykły. Jeszcze kilka lat temu popularna była informacja, że mamy 100 miliardów neuronów. Czy wiemy, skąd pochodzi ta liczba? Niestety, niezwykle ciężko znaleźć wiarygodne źródło tej informacji. Brazylijska neurolog Suzana Herculano-Houzel poszukując tej informacji, wymyśliła własny sposób wyliczania komórek w mózgu. Opiera się on na rozpuszczaniu mózgu (lub jego fragmentu) w specjalnym detergencie do konsystencji zupy. Detergent niszczy błony, ale pozostawia jądra komórkowe, które dają się mieszać i rozprowadzać po powierzchni. To z kolei pozwala prowadzić obserwacje pod mikroskopem i szybko je liczyć. Tak właśnie niezwykle prosto można było określić liczbę neuronów. Okazało się, że mózg ma średnio 86 miliardów neuronów z których 16 miliardów znajduje się w korze mózgowej. Wiedząc z kolei, że kora mózgowa odpowiada za funkcje takie jak świadomość oraz logiczne i abstrakcyjne myślenie, jest to najprostsze wytłumaczenie naszych niezwykłych zdolności poznawczych.

WIELKOŚCI MÓZGÓW ZWIERZĄT
Słoń – 4750 g
(waga mózgu w stosunku do wagi ciała 1/560)
Człowiek – 1300 g
(waga mózgu w stosunku do wagi ciała 1/50)
Wielbłąd – 760 g
(waga mózgu w stosunku do wagi ciała 1/650)
Żyrafa – 680 g
(waga mózgu w stosunku do wagi ciała 1/1485)
Hipopotam – 582 g
(waga mózgu w stosunku do wagi ciała 1/2789)
Koń – 532 g
(waga mózgu w stosunku do wagi ciała 1/600)
Szympans – 420 g
(waga mózgu w stosunku do wagi ciała 1/113)

Jak działa nasz system nerwowy?

Ośrodkowy układ nerwowy składa się z dwóch zasadniczych części: mózgowia i rdzenia kręgowego.

Z punktu widzenia neurobiologii, mózgowie składa się z pnia mózgu i rdzenia przedłużonego.

Z kolei patrząc na mózg z punktu widzenia anatomiczno-ontologicznego, w obrębie mózgowia wyróżnia się pięć części odpowiadających pięciu pęcherzykom zarodkowym. Są to: kresomózgowie, międzymózgowie, śródmózgowie oraz most i rdzeń przedłużony.

Najczęstszy podział, z jakim mamy do czynienia, dotyczy półkul. Każda z nich, mimo iż obie ze sobą ściśle współpracują, pełni odmienne funkcje.

Mózg skupia 86 miliardów komórek nerwowych i podobną liczbę komórek glejowych. Komórki glejowe stanowią drugi niezwykle istotny składnik tkanki nerwowej. Ich funkcja polega na chronieniu i odżywianiu neuronów. Profesor Vetulani^() twierdził, że być może to one są istotą naszego człowieczeństwa. W eksperymencie przeszczepiania ludzkich komórek glejowych myszom okazało się, że szybkość ich uczenia się wielokrotnie wzrosła.

Szacowana liczba komórek nerwowych w móżdżku – 69 miliardów
Szacowana liczba komórek nerwowych w korze mózgowej – 16 miliardów

Jeszcze do niedawna sądzono, że móżdżek odpowiada głównie za utrzymanie równowagi. Dziś wiemy, że decyduje o sprawności procesów psychicznych, takich jak szybkość myślenia, pisania i czytania. Nasze mózgi nadal ewoluują. Spoglądając choćby na kształt czaszki, można zauważyć, że zmniejsza się jej objętość. Jeszcze 100 czy 200 lat temu czaszki miały kształt bardziej pękaty. Dziś wydłużają się, umożliwiając rozwój części czołowej.

Kresomózgowie osiąga u człowieka najwyższy poziom rozwoju ewolucyjnego i odróżnia w sposób istotny ludzi od zwierząt. Obejmuje obie półkule mózgu. To tu występuje istota biała, ciało prążkowane oraz struktury węchomózgowia. Wszystkie większe obszary kory mózgowej, które można wyodrębnić, noszą nazwę płatów.

Płat czołowy – odpowiada za czynności ruchowe oraz wyższe funkcje psychiczne. Odpowiedzialny jest także za planowanie, przestrzeganie norm etycznych, analizę stanów emocjonalnych, podejmowanie decyzji i myślenie abstrakcyjne. Uszkodzenie tego płata może doprowadzić do zaburzeń ruchu, w tym paraliżu, braku odczuwania wstydu lub konsekwencji swoich czynów.
Płat skroniowy – położony w bocznej części kory mózgowej. Odpowiada za wrażenia słuchowe oraz rozumienie mowy. Niezwykle ważny dla funkcji werbalnych. Uszkodzenie tego płata może doprowadzić między innymi do zaburzeń rozumienia i rozpoznawania dźwięków, w tym mowy.
Płat ciemieniowy – odpowiada za wrażenia płynące z ciała, w tym orientację w przestrzeni, odczuwanie temperatury, bólu, dotyku. Istotny dla bodźców ruchowych. Tu zachodzą procesy odpowiedzialne za rozumienie pojęć symbolicznych oraz geometrii. Ewentualne uszkodzenie płata ciemieniowego może prowadzić do zaburzeń równowagi i koordynacji ruchowej, braku świadomości niektórych obszarów ciała i przestrzeni zewnętrznej, trudności w liczeniu. Płat ciemieniowy współpracuje z płatem potylicznym przy analizie barw, czytaniu i pisaniu.
Płat potyliczny – znajduje się w tylnej części kory mózgowej. Odpowiada za widzenie oraz skojarzenia z nim związane. Ewentualne uszkodzenie prowadzi do zaburzeń widzenia, trudności z rozpoznawaniem przedmiotów, halucynacji wzrokowych, a także zaburzeń pisania, czytania, odbioru bodźców czuciowych.

Śródmózgowie stanowi górną część pnia mózgu, położoną między mostem a międzymózgowiem. Jego części to pokrywa, nakrywka śródmózgowia i konarów mózgu. Przez jego środek przebiega 15–20-milimetrowy wodociąg Sylwiusza zaliczany do ośrodkowego systemu przeciwbólowego. Z kolei pokrywa śródmózgowia tworzy cztery uwypuklenia^() należące do układu słuchowego oraz wzgórki górne należące do układu wzrokowego. Tu również znajdują się jądra oraz ośrodki zaliczane do układu limbicznego i ruchowego. Ważną funkcją śródmózgowia jest koordynacja ruchów.

Międzymózgowie stanowi przednią część pnia mózgu. Składa się z nadwzgórza, zawzgórza, wzgórza, podwzgórza i niskowzgórza. W przyśrodkowej części znajduje się jądro przyśrodkowe grzbietowe, przekazujące impulsy płynące z układu limbicznego do kory przedczołowej. Inne jądra odgrywają znaczącą rolę w procesie snu. Międzymózgowie odpowiada za regulację rytmów biologicznych oraz między innymi za dojrzewanie płciowe.

Móżdżek zajmuje powierzchnię stanowiącą około 75% kresomózgowia i śródmózgowia (mimo iż jego waga zazwyczaj nie przekracza 10% wagi całego mózgu). Zawiera w sobie drzewo życia^(). Móżdżek odpowiada między innymi za koordynację precyzyjnych ruchów, utrzymanie równowagi i choć nie jest niezbędny do podtrzymania życia, to jego uszkodzenie bądź usunięcie wywołuje astazję^() i astenię^().

Rdzeń przedłużony ma do wykonania zadania regulujące oddychanie, pracę układu krążenia, a także bezwarunkowe odruchy obronne. Jego uszkodzenie powoduje natychmiastowe zatrzymanie czynności serca oraz oddechowych. Rdzeń przedłużony jest leżącą najbardziej z tyłu częścią mózgowia. Na jego brzusznej stronie znajdują się jądra oliwkowe dolne współdziałające w korygowaniu czynności ruchowych. Z kolei na grzbietowej stronie rdzenia przedłużonego znajdują się jądra smukłe, które wraz z jądrami klinowatymi stanowią ośrodki czucia dotyku oraz czucia głębokiego. Rdzeń przedłużony uczestniczy także w przemianie materii, rozszerzaniu naczyń krwionośnych, odpowiada za odruchy: ssania, wymiotny i połykania. Funkcje rdzenia przedłużonego odpowiadają za przeżycie organizmu.

Dzięki miliardom powiązanych ze sobą neuronów mózg jest najbardziej złożonym narządem ciała. Ze względu na wagę jego funkcji przykuwa uwagę naukowców wielu dziedzin. Jednym z projektów służących zgłębieniu wiedzy na jego temat jest Human Brain Project powołany do życia, by stworzyć, po przeniesieniu wszystkich informacji do superkomputerów, informatyczny model mózgu. Czy to będzie oznaczało stworzenie w pełni funkcjonalnej sztucznej inteligencji?

Młody programista jednej z największych firm internetowych zostaje zaproszony do posiadłości swojego szefa. Dzieje się tak za sprawą pozornie wygranego konkursu. W rzeczywistości ma wziąć udział w bardzo nietypowym eksperymencie. Stawką jest przetestowanie sztucznej inteligencji. Jeśli maszyna zda test Turinga^(), sztuczna inteligencja stanie się faktem. Choć film Aleksa Garlanda Ex Machina jest gatunkiem science fiction w klasycznym wydaniu, to trzeba przyznać, że doskonale wyreżyserowany pokazuje granice i programy ludzkich mózgów.

Stworzenie ludzkiego mózgu nie jest niemożliwe. Skoro w trakcie projektu Blue Gene^(), prowadzonego od roku 2005, udało się stworzyć prototyp urządzenia potrzebnego do symulacji modelu mózgu, to kolejne przedsięwzięcia mogą nas tylko do tej chwili przybliżać. Dzięki uzyskaniu wiernego modelu mózgu w wersji sztucznej inteligencji możliwe stanie się badanie leków i ich oddziaływania na mózg bez konieczności badań testowych na ludziach, przyspieszenie rozwoju medycyny, farmacji, informatyki, neurobiologii. Dostęp do wyników obrazowania mózgu odbywa się w wielu przypadkach online i pozwala nie tylko naukowcom na poznawanie tajemnic tego wyjątkowego tworu. Amerykańscy naukowcy opublikowali atlas ludzkiego mózgu^() identyfikujący 1000 punktów informacyjnych, opartych na ponad 100 milionach danych dotyczących biochemii każdego punktu. Projekt kosztował 55 milionów dolarów.

Przykładowy zrzut z ekranu atlasu mózgu umieszczonego na amerykańskiej stronie www.brain-map.org

W tyle nie pozostają też europejscy naukowcy, którzy uruchamiając projekt Human Brain Project, również udostępnili nowoczesne i niezwykle użyteczne atlasy obrazowania mózgu, uzupełniając je danymi z prowadzonych badań.

Przykładowy zrzut z ekranu atlasu mózgu umieszczonego na stronie www.humanbrainproject.euROZDZIAŁ II

MÓZG KOBIECY
VS.
MÓZG MĘSKI

Hormony zgoła odmiennie kształtują mózgi kobiece i męskie. W okresie dzieciństwa tworzy się między nimi spory dystans, który w czasie adolescencji przekształca się w przepaść. Proces dojrzewania płciowego występuje w chwili, gdy organizm ma już za sobą stadium projektowania płci. Hormony wykonują swoją rolę, dostarczając mózgowi niezbędnych stymulacji.

Hormonem odgrywającym w procesie dojrzewania chłopców największą rolę jest testosteron. To steryd anaboliczny pomagający rozbudować ciało, zwiększając jego zdolność do gromadzenia fosforu, wapnia i innych pierwiastków niezbędnych do wzrostu i regeneracji mięśni i kości.
Główne hormony żeńskie to progesteron i estrogen. Rozkładają białka i tłuszcze znajdujące się w pokarmie oraz kontrolują ich dystrybucję w organizmie.

Każdy z hormonów powoduje nie tylko przyrost masy mięśniowej, rozwój piersi, wystąpienie menstruacji, lecz wpływa także w znaczący sposób na inne procesy zachodzące w mózgu. Oznacza to, że zgoła odmiennie – w zależności od płci – możemy reagować na bodźce zewnętrzne, inaczej przeżywać identyczne sytuacje. Różnice kobieta – mężczyzna omawiane były w literaturze wielokrotnie. Są udokumentowane naukowo, potwierdzone badaniami, a mimo to nadal stanowią obiekt żartów. Mark Gungor jest doskonałym mówcą, który koncentruje się głównie na relacjach między oboma płciami. Dzięki swojemu poczuciu humoru porywa publiczność na całym świecie. Jeden z jego najsłynniejszych monologów dotyczy różnic mózgu kobiety i mężczyzny. W jego wizualizacji mężczyzna jest posiadaczem zbioru pudełek, z których każde zawiera „coś”. W osobnym miejscu przechowywane są informacje o pracy, w osobnym o samochodach czy hobby. Mężczyźni, zdaniem Gungora, mają także skarb bezcenny w swojej głowie – pudełko nicości. To tam chowają się, by mieć święty spokój. Kobiety z kolei, potrafiące wykonywać miliony czynności z wielkim zainteresowaniem i pasją, nie tylko wykonują wszystko jednocześnie, ale tworzą w miejscu męskich pudełeczek plątaninę miliona przewodów łączących każde miejsce w mózgu z każdym, co daje efekt gigantycznego chaosu. Żartobliwe teorie o różnicach funkcjonowania mózgów potwierdzane są naukowo i stale weryfikowane. Naukowcy uważali pierwotnie, że kobiecy mózg z racji swoich mniejszych rozmiarów nie funkcjonuje tak poprawnie jak mózg mężczyzny. Po drugiej wojnie światowej w wielu krajach uaktywniły się liczne ruchy feministyczne dążące do całkowitej niezależności kobiet. To za ich sprawą głównie ukształtował się pogląd, że mózg kobiety i mężczyzny jest identyczny, a ewentualne różnice wynikają wyłącznie z pełnionych ról społecznych i stawianych im wymagań. Dziś dzięki doskonale rozwiniętym technikom neuroobrazowania wyjaśniono wiele dotychczasowych zagadek. I choć rzeczywiście różnice w mózgu kobiety i mężczyzny rzeczywiście istnieją, to nie są aż tak spektakularne, jak się tego część badaczy spodziewała.

Co najczęściej wymienia się w obszarze różnic budowy i funkcjonowania mózgów kobiecych i męskich?

1. Wielkość mózgu

Mózg męski różni się od kobiecego wielkością. Najczęściej jest większy o 10–12%. Nie wiąże się z tym jednak żadna tendencja ubytkowa w procesach myślowych. Najprawdopodobniej różnice w wielkości i ciężarze mózgów przypisać należy wielkości osobniczej wynikającej z budowy całego ciała.

2. Działanie półkul

Mężczyźni w większości procesów myślowych korzystają z lewej półkuli mózgu. Kobiety w większości mają tendencję do używania obu półkul. Na bazie tej informacji można na przykład łatwiej uzasadnić częstszy fakt lepszego rozwiązywania zdań matematycznych przez mężczyzn czy orientację w terenie. Z kolei kobiety działające emocjonalnie są skuteczniejsze i wrażliwsze na otoczenie.

3. Budowanie relacji międzyludzkich

Ze względu na lepszą pamięć emocjonalną i lepiej rozwiniętą zdolność empatii kobiety potrafią precyzyjniej dobierać słowa, gesty i tworzyć z nich skuteczne sekwencje komunikacyjne. W ten sposób szybciej docierają do odbiorców przekazu. Mężczyźni nieposiadający tej umiejętności dłużej nawiązują kontakt z otoczeniem i mają większy problem z otwarciem się na grupę.

4. Reakcja na stresory

O ile w przypadku wystąpienia sytuacji niebezpiecznej u mężczyzn uaktywnia się mechanizm pierwotny „uciekaj albo walcz” i następuje próba siłowego rozwiązania konfliktu, w przypadku pań najczęściej pierwszym sposobem poradzenia sobie z problemem będzie rozmowa. Podczas sytuacji stresowej mężczyźni pobudzeni działaniem testosteronu gotowi są do gwałtownych reakcji. Kobiety z kolei podczas wystąpienia silnego stresora wydzielają większe ilości oksytocyny, która działa uspokajająco.

5. Różnice językowe

Mężczyźni i kobiety komunikują się inaczej. Części mózgu odpowiedzialne za mowę są z reguły większe u kobiet niż u mężczyzn. Procesy odpowiedzialne za mowę u mężczyzn skupiają się w jednej półkuli, a u kobiet w obu. Samo mówienie często służy czemuś zupełnie innemu. Panie z reguły komunikują się w grupie w celu wymiany informacji. W przypadku panów dotyczy to budowania pozycji w stadzie. Kobiety dzielą się zazwyczaj całym przebiegiem myślowym, podczas gdy mężczyźni zachowują go w swoim umyśle, oznajmiając jedynie rezultat procesu. Panie potrafią rozmawiać o kilku rzeczach naraz, co kompletnie może gubić mężczyzn. Mężczyźni są bardziej rzeczowi i konkretni, mniej domyślni i stosują prostszy język. Posługiwanie się czasami nie jest identyczne. Panowie ograniczają się najchętniej do czasu teraźniejszego. Panie z kolei uwielbiają czas przyszły i sięganie do przeszłości.

6. Choroby związane z psychiką

Najprawdopodobniej z powodu różnic w budowie mózgu płcie wykazują tendencje do innych chorób. Panowie częściej doświadczają dysleksji, kłopotów z wymową, autyzmu, ADHD czy zespołu Tourette’a^(), panie z kolei – zaburzeń afektywnych dwubiegunowych i depresji.

7. Emocje

Kobiety zapamiętują więcej obrazów emocjonalnych niż mężczyźni, przykładają do nich większą wagę. Są też bardziej empatyczne, a emocje jako takie stanowią cenny drogowskaz do zachowań w życiu codziennym. Mężczyźni mniej chętnie okazują emocje, tłumią je i racjonalizują.

Z pewnością różnic działania mózgów kobiecych i męskich jest znacznie więcej. Ich nasycenie zależy także od cech osobniczych niezwiązanych bezpośrednio z płcią. Jakie ty widzisz najistotniejsze różnice?

Typowe zachowania przedstawicieli płci

Socjologowie podkreślają występowanie dwóch płci różniących się formą kształtowania i czynnikami sprawczymi. Wyróżniamy płeć biologiczną (sex) i kulturową (gender). Płeć biologiczna kategoryzowana jest przez pryzmat anatomicznych i fizjologicznych różnic między ciałem kobiety i ciałem mężczyzny. Płeć kulturowa odnosi się do psychologicznych, społecznych, kulturowych różnic między mężczyznami a kobietami i jest tworzona w procesie socjalizacji^().

Można sobie zadać pytanie, co właściwie oznacza bycie kobietą lub mężczyzną. Historia zna wiele przypadków, gdy ktoś twierdził, że nie urodził się we właściwym ciele.

Janeen przyszła na świat jako chłopiec, ale od najmłodszych lat dręczyło ją pragnienie bycia dziewczynką. Wraz z upływem lat własne ciało stawało się jej coraz bardziej obce. Ożeniła się i została ojcem dwójki dzieci, ale poczucie, że jest uwięziona w obcym ciele, jej nie opuszczało. David przyszedł na świat jako dziewczynka, ale przez całe dzieciństwo żył ze świadomością, że wewnętrznie jest chłopcem. Jak dziś mówi, tak mu to ciążyło, że czasami marzył o tym, żeby w ogóle nie mieć ciała. Ostatecznie Janeen i David, by uporać się z tą „straszną pomyłką natury”, jak to nazwała Janeen, poddali się długiemu procesowi zmiany płci obejmującemu terapię hormonalną i leczenie operacyjne.

Poznali się dzięki organizacji walczącej o prawa dla transseksualistów. Z czasem znajomość przerodziła się w trwały związek. Zgodnie z brytyjskim prawem nie mogli się jednak pobrać, bo w takim przypadku za ich płeć uznana byłaby płeć widniejąca w świadectwach urodzenia. Janeen i David pobrali się więc w Danii, gdzie zmiana płci nie przeszkadza w ceremonii zaślubin^().

Czy ta historia jest komedią omyłek natury, czy prawem do stanowienia o sobie? Każdy osąd z pewnością będzie inny, a każdy sądzący na swój sposób może mieć rację.

Czy twoim zdaniem prawdą jest, że mężczyźni chcą seksu, a kobiety chcą związków między ludźmi?
Mężczyźni chcą ciała, kobiety miłości?
Tak samo jak chłopcy chcieli balonów, zabawek i gaźników, a dziewczynki kontaktu duchowegoi towarzystwa?

Potrzeby płci^()

Określenie płci mózgu, zarówno tej kulturowej, jak i biologicznej, jest możliwe na przykładzie badań, obserwacji i testów. W kultowej książce na ten temat Płeć mózgu znajduje się wersja uproszczona testu.

TEST NA PŁEĆ MÓZGU^()

Wprowadzenie

Można sprawdzić, w jakiej mierze męski lub kobiecy jest twój umysł. To, w jakim stopniu zachowanie kobiet i mężczyzn jest kobiece lub męskie, zależy od modelu, według którego uformowany jest ich mózg. Można być kobietą i mieć pewne męskie cechy umysłu, a zależy to po prostu od obecności lub nieobecności hormonów męskich w określonych stadiach ciąży.

1. Słyszysz niewyraźne miauczenie. Jak łatwo możesz zlokalizować kota bez rozglądania się wokoło?

a) Jeśli się zastanowisz, możesz go wskazać.

b) Możesz go wskazać bez zastanowienia.

c) Nie jesteś pewien/pewna, czy mógłbyś/mogłabyś go wskazać.

2. Jak łatwo możesz zapamiętać piosenkę, którą przed chwilą usłyszałeś/usłyszałaś?

a) Jest to bardzo łatwe; możesz zaśpiewać jej kawałek czysto.

b) Możesz ją zaśpiewać czysto pod warunkiem, że jest prosta i rytmiczna.

c) Sprawia ci to trudność.

3. Dzwoni do ciebie osoba, którą spotkałeś/spotkałaś kilka razy. Czy łatwo ci rozpoznać jej głos w ciągu kilku sekund, zanim się przedstawi?

a) Jest to dla ciebie łatwe.

b) Rozpoznałbyś/rozpoznałabyś głos przynajmniej w połowie przypadków.

c) Sprawia ci to trudność.

4. Jesteś w towarzystwie zaprzyjaźnionych z tobą małżeństw. Dwie osoby spośród obecnych mają potajemny romans. Czy wykryłbyś/wykryłabyś ich związek?

a) Niemal zawsze.

b) W połowie przypadków.

c) Rzadko.

5. Jesteś na dużym, czysto towarzyskim spotkaniu. Zostajesz przedstawiony/przedstawiona pięciu nieznanym ci osobom. Czy łatwo będzie ci przypomnieć sobie ich twarze na wspomnienie ich nazwisk następnego dnia?

a) Będziesz pamiętać większość z nich.

b) Będziesz pamiętać tylko niektóre.

c) Rzadko zapamiętasz którekolwiek z nich.

6. Czy łatwe były dla ciebie ortografia i pisanie wypracowań we wczesnych latach szkolnych?

a) Obie rzeczy były dość łatwe.

b) Jedna z nich była łatwa.

c) Żadna nie była łatwa.

7. Spostrzegasz miejsce na parkingu, ale musisz wjechać na nie tyłem, a miejsce jest dość wąskie:

a) Szukasz innego miejsca.

b) Wjeżdżasz tyłem... ale uważnie.

c) Nie myśląc wiele, wjeżdżasz tyłem.

8. Po trzech dniach spędzonych w nieznanej ci miejscowości ktoś cię pyta, gdzie jest północ:

a) Jest mało prawdopodobne, żebyś umiał/umiała ją wskazać.

b) Nie jesteś pewien/pewna, ale mając chwilę czasu, zorientujesz się.

c) Wskazujesz północ.

9. Jesteś w poczekalni u dentysty z paroma osobami tej samej co ty płci. Jak blisko którejś z nich możesz usiąść, nie czując się niezręcznie?

a) Mniej niż 15 cm.

b) 15 do 60 cm.

c) Ponad 60 cm.

10. Odwiedzasz nowego sąsiada/sąsiadkę i prowadzicie rozmowę. W tle słychać kapanie z kranu. Poza tym w pokoju jest cicho.

a) Zwróciłbyś/zwróciłabyś uwagę na ten dźwięk natychmiast i próbował/próbowała go ignorować.

b) Gdybyś zwrócił/zwróciła na niego uwagę, prawdopodobnie byś o tym wspomniał/wspomniała.

c) W ogóle by ci ten dźwięk nie przeszkadzał.

Punktacja

---------------------------- ---------------
Mężczyźni Kobiety
a) 10 punktów a) 15 punktów
b) 5 punktów b) 5 punktów
c) -5 punktów c) -5 punktów
Brak odpowiedzi: 5 punktów
---------------------------- ---------------

Większość mężczyzn osiąga od 0 do 60 punktów.

Większość kobiet osiąga od 50 do 100 punktów.

Wyniki pokrywające się, to znaczy między 50 a 60 punktami, oznaczają zgodność w myśleniu obu płci.

Wyniki mężczyzny poniżej 0 i kobiety powyżej 100 punktów wskazują na mózgi uformowane skrajnie odmiennie od mózgów płci przeciwnej... ale różnice też są atrakcyjne.

Wyniki mężczyzny powyżej 60 punktów mogą wskazywać na kobiece skłonności jego umysłu. Wyniki kobiety poniżej 50 punktów mogą wskazywać na męskie skłonności jej umysłu.

Jednakże wszystkie te porównania odnoszą się do wartości przeciętnych. Mężczyzna może uzyskać wynik powyżej 60 punktów, a mimo to mieć mózg męski. Kobieta może uzyskać poniżej 50 punktów, a mimo to mieć mózg kobiecy. Istnieją różnice głębsze niż te, które ujawniają się w tak prostym teście.

------------------------------------------------------------------------

Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki

------------------------------------------------------------------------