Nieukarani - ebook

28 X 2012 CHŁÓD

------------------------------------------------------------------------

Gdyby czas mógł zwolnić, wszystko wyglądałoby inaczej. Okrutnie sroga zima nie nadeszłaby tak szybko, nie w październiku. Mrok nie spowijałby miasta jeszcze za dnia, a ludzie nie snuliby się ulicami bez życia i wiary w nadejście lepszego jutra. I może mrok nie przyniósłby tych wszystkich zdarzeń?

Henryk Potocki szedł wzdłuż sklepowych witryn przystrojonych świątecznymi lampkami, ostrożnie stąpając po oblodzonym chodniku. Zastanawiał się, co jeszcze, oprócz przedwczesnego wystroju bożonarodzeniowego, przyniesie ta dziwaczna pogoda. Odkąd żył, czyli przez sześćdziesiąt lat, nie widział czegoś równie niepokojącego. Kolorowe choinki i gwiazdy zdobiły lampy rozciągające się wzdłuż największych ulic w centrum miasta. Na łysych drzewach zawieszono migoczące sznury światełek. Zupełnie jakby lokalne władze uznały, że skoro śnieg spadł w tym roku wcześniej, święta Bożego Narodzenia można zorganizować nieco szybciej. Być może w ten sposób chciano zrekompensować ludziom paskudną pogodę i ciągły mrok.

Być może.

On nie czuł tej rodzinnej, świątecznej atmosfery. Ostatnimi czasy jakby więcej rozmyślał nad swoim życiem. A właściwie nad jego marnością. Sprzyjały temu spacery, na które decydował się coraz częściej, nawet jeśli siarczysty mróz paraliżował kończyny. Nie czuł się pewnie za kierownicą. Musiał to wreszcie przed sobą przyznać. Dopiero teraz, po trzydziestu pięciu latach pracy w policji, w niewielkiej, powiatowej jednostce, gdy przyszło mu przerzucić się z czterech kółek na własne nogi, zrozumiał, że miasto o powierzchni niespełna pięćdziesięciu kilometrów kwadratowych wcale nie jest tak małe, jak mogło się wydawać.

Idąc ulicą Stefana Wyszyńskiego, mijał ludzi, w których widział swoje odbicie. Wszyscy wyglądali podobnie. Zasępieni, z głowami zanurzonymi w wysokie kołnierze puchowych kurtek, mrużący oczy przed zacinającym śniegiem albo przed czymś, czego nie potrafił nazwać. Nazywanie dawało moc temu, co jest zawieszone w próżni. Sprawiało, że to coś się materializuje. On ostatnimi czasy unikał nazywania czegokolwiek po imieniu. Inaczej musiałby wypowiedzieć słowo na literę d. Bo przecież to dziwne schorzenie, którego prawdziwego istnienia nie był nawet pewien, nie imało się takich ludzi jak on. Od jak dawna to się ciągnie? Narastająca frustracja, poczucie, że jest się nikomu niepotrzebnym. Samotność. Próżnia. Tak, depresja.

Brak słońca. Brak witaminy D. Kiedy przyjdzie wiosna, wszystko się zmieni. Wierzył w to.

Przystanął przed bramą wjazdową na teren szpitala miejskiego. Oświetlany potężnymi lampami kompleks budynków wyglądał imponująco. Remont kosztował miliony, ale było warto. Ruszył w kierunku dawnego Szpitala Moviusa zbudowanego w drugiej połowie XIX wieku. Mimo dobudowy i zmiany elewacji budynek wciąż zachował swój sanatoryjny styl. Po przekroczeniu progu przystanął. Wziął głęboki wdech. Mogli odmalować ściany, podłogi wyłożyć nowymi kaflami, stare lampy wymienić na jarzeniówki, ale jednego niepodobna było zmienić. Zapach szpitala wciąż pozostawał ten sam. Może to dziwne, ale lubił go. Zapachy środków do dezynfekcji, leków i starych murów tworzyły niepowtarzalną mieszankę. Woń dla większości ludzi nieprzyjemną, przynoszącą niemiłe skojarzenia. Dla niego była ona jednak czymś wyjątkowym. Powrotem do przeszłości, za którą tak tęsknił. To był zapach dzieciństwa. Tak pachniał ojciec, gdy późną nocą wracał do domu i tulił go, a on udawał, że śpi.

Gdyby tak czas mógł trochę zwolnić, a on nadal być młodym, beztroskim chłopcem…

Przystanął na środku długiego, pustego korytarza i przez chwilę wpatrywał się w potężną tablicę, na której rozpisano położenie wszystkich oddziałów. Nocą szpital miejski tonął w ciszy przełamywanej jedynie jednostajnym buczeniem jarzeniówek.

– Naczelniku! – Drgnął, usłyszawszy znajomy głos za plecami. Miał nadzieję, że chwila, zanim to wszystko nastąpi, nim cała machina ruszy, nadejdzie jak najpóźniej. Mógłby odwlekać to w nieskończoność.

Gdy się odwrócił, dostrzegł Martę Helczer. Szefowa działu techniki kryminalistycznej, czy po prostu szefowa laboratorium, patrzyła na niego wzrokiem zatroskanej córki, której nigdy nie miał. Dotąd sądził, że zrezygnowanie jest w środku, niewidoczne dla innych, że doskonale je ukrywa. Spojrzenie Marty mówiło jednak coś innego.

– Próbuję się zorientować… – Podrapał się po brodzie, sugerując, że intensywnie nad czymś myśli.

Oboje wiedzieli, że zna ten budynek na pamięć. Spędzał tu wiele czasu, gdy jego ojciec dniami i nocami pracował na miano jednego z najlepszych chirurgów w regionie.

– Jest późno, wszyscy jesteśmy zmęczeni – powiedziała cicho.

Dobra dziewczyna, pomyślał. Naprawdę dobra dziewczyna.

– Co właściwie tutaj robisz? – zagadnął, gdy pokonali ostatnie schody prowadzące na drugie piętro.

Marta Helczer nie należała do osób, które bywały w takich miejscach, o ile nie były to miejsca zbrodni. Działała w terenie jako technik kryminalistyczny lub zaszywała się w swoim laboratorium. To ona jako pierwsza miała dostęp do miejsc zbrodni, ściągała odciski palców i zabezpieczała wszelkie potencjalne dowody, aby później analizować je pod mikroskopem.

– To takie dziwne, że od czasu do czasu chcę popracować z kimś żywym? – zażartowała, ale nie oczekiwała, że na twarzy naczelnika wydziału kryminalnego pojawi się choć cień uśmiechu. – Szefie, nie jest tak źle, jak to może wyglądać. Dziewczyna ma naskórek pod paznokciami, sporo zebrałam też z jej ubrań i podeszew butów. Sprawa może zakończyć się szybciej, niż myślimy.

Skinął głową. Bez entuzjazmu.

Pierwsze piętro przywitało ich czerwonym napisem na szklanych drzwiach: NIEUPOWAŻNIONYM WSTĘP WZBRONIONY. Marta pchnęła ciężkie skrzydło i weszli na oddział intensywnej terapii. Naczelnik poczuł, jak drętwieje mu kark, gdy w jego stronę jednocześnie zwróciły się dwie pary oczu.

Zaczęło się, pomyślał, i przybierając lekki, pełen współczucia uśmiech, wyciągnął rękę.

Mężczyzna w jasnym prochowcu mocno ją uścisnął.

Gdyby Henryk Potocki miał zwizualizować sobie człowieka władzy, byłby on dokładnie taki jak stojący przed nim Grzegorz Kostecki. Mężczyzna był wysoki i barczysty, a włosy i krzaczaste, oprószone siwizną brwi wcale nie sprawiały, że wydawał się starszy, lecz dodawały mu powagi i dostojeństwa. W jego spojrzeniu było coś srogiego i niepokojącego.

– Przykro mi, że musiał pan wrócić z urlopu – powiedział.

Wiedział, że nie musi się przedstawiać. Był znaną w mieście grubą rybą. Prowadził kilka sporych biznesów i – co najważniejsze – przewodniczył Radzie Miasta. Naczelnik nie miał pojęcia, jakie są jego kompetencje jako radnego ani czym są owe biznesy, ale był wystarczająco mądry, by wiedzieć, że jego macki sięgają nawet policji.

– Komisarz Henryk Potocki. Jestem naczelnikiem wydziału kryminalnego – przedstawił się dla formalności. Nie był pewien, czy wcześniej się już spotkali. – Jak się czuje państwa córka? – spytał, zwracając się do drobnej, dygoczącej kobiety, którą, choć nigdy jej nie widział, uznał za żonę Kosteckiego.

– Trudno powiedzieć – odpowiedział biznesmen, zanim kobieta otworzyła usta. – Lekarze naszpikowali ją lekami. Nie chcę nawet myśleć, co będzie, gdy wróci do domu i spojrzy w lustro. Zdaje pan sobie sprawę, że znalezienie człowieka, który to zrobił, jest w tej chwili priorytetem? – zapytał tonem nieznoszącym sprzeciwu.

A co nim nie jest? Napad na kantor i obława złodzieja czy może wypadek na krajowej dziesiątce, w którym zginęła czteroosobowa rodzina, a sprawca uciekł z miejsca zdarzenia? Która z tych spraw zasługuje na mniej uwagi?

– Oczywiście – odpowiedział. – Zrobimy wszystko, co w naszej mocy.

Zapadła krótka, lecz krępująca cisza. Henryk Potocki nie miał ani planu działania, ani ochoty, by tłumaczyć się przed Kosteckim. Wiedział jednak, że nie może zachowywać się w stosunku do tego człowieka tak, jak zwykle wobec rodziców ofiary. Ulżyło mu, gdy zza drzwi do sali, w której leżała dziewczyna, wyłonił się Tomasz Walkowiak. Mógł nie darzyć tego młodego, ambitnego policjanta sympatią, ale nie był w stanie odmówić mu profesjonalizmu. Z całą pewnością był jego najlepszym podwładnym.

– Jest ledwo przytomna. Nie kontaktuje i nic nie pamięta – powiedział, zaczesując do tyłu bujną blond czuprynę. – Pobrano krew do badania, ale lekarz jest niemal pewny, że została czymś odurzona. Choć pod uwagę bierzemy także czynnik stresu.

– Musimy zaczekać – odparł naczelnik.

– Zaczekać? – wtrącił Kostecki – Równie dobrze może się okazać, że nigdy sobie niczego nie przypomni. Musicie działać!

– Naczelnik źle się wyraził. Musimy odłożyć rozmowę z państwa córką, a co do pozostałych działań, robimy wszystko, nie bacząc na porę. Nasi najlepsi technicy zostali ściągnięci do komendy i już pracują nad nawet najmniejszym okruszkiem i włoskiem, jaki znaleźli.

– Doprawdy, nie wiem, czy nie powinniśmy poprosić o pomoc komendę wojewódzką. To może być zbyt duża sprawa dla powiatowej jednostki.

– Panie Kostecki – Tomasz Walkowiak kontynuował pewnym siebie, spokojnym tonem – to komenda wojewódzka zwraca się do naszych ludzi o pomoc. Mamy świetnych fachowców. Proszę nam zaufać.

Henryk Potocki niczym zahipnotyzowany wpatrywał się w poważną i mądrą twarz Tomasza Walkowiaka. Był pełen podziwu dla mistrzowskiej pokerowej zagrywki. Trzydziestodziewięcioletni podkomisarz miał w sobie coś, co skazywało go na poważanie u ludzi. I na sukces. Nie przepadał za nim. Nie rozumiał, jak można być tak idealnym. Walkowiak należał do ludzi, którzy w życiu mają wszystko. Wysportowane ciało, idealne rysy twarzy, śnieżnobiały uśmiech, który prezentował za każdym razem, gdy prawił komplementy zapatrzonym w niego kobietom, i włosy tak zdrowe i lśniące, jakby właśnie wyszedł z telewizyjnej reklamy szamponu. Nie chodziło jednak tylko o wygląd. Policjant był przede wszystkim inteligentny i – co lubił udowadniać – oczytany. Naczelnik nie mógł pojąć, jakim cudem facet, który z komendy wychodzi jako ostatni, a przychodzi jako pierwszy, znajduje czas na siłownię, zdrowe odżywianie i czytanie książek. Ten perfekcjonizm go wkurzał, chociaż nie mógł odmówić mu tego, że jest świetnym gliną.

– Marto, dziękuję za wszystko. Możesz jechać do laboratorium. A my musimy porozmawiać. – Przy podkomisarzu można było zapomnieć, kto rzeczywiście jest liderem, dlatego Potocki delikatnie to podkreślił.

Zeszli na dół. Usiedli w kawiarence dla pacjentów. Sklep był nieczynny, ale ku radości naczelnika był tam automat z kawą.

– Co dokładnie się wydarzyło i co udało się ustalić? – spytał, wybierając na panelu automatu podwójne espresso.

– Tak jak mówiłem przez telefon…

– Wiem, że mówiłeś mi przez telefon, ale chcę to usłyszeć jeszcze raz. Po kolei – powiedział, ciężko opadając na krzesło.

Tomasz Walkowiak uśmiechnął się pod nosem. To był wstrętny, lisi uśmiech. A może ocenia go zbyt surowo? Tak, zdecydowanie jest uprzedzony.

– Dziewczyna to Bianka Kostecka. Dziewiętnaście lat, najmłodsza ze swojej paczki. Najwyraźniej jej starsze o kilka lat koleżanki bardzo jej imponowały, bo prowadziła dość rozrywkowy jak na swój wiek tryb życia. Niedawno dostała się na Uniwersytet Szczeciński, ale wybrała zaoczne studia, więc była zaledwie na jednym zjeździe. Nie zdążyła się tam jeszcze z nikim zaprzyjaźnić. Tak przynajmniej twierdzą jej koleżanki, więc oczywiście będziemy to sprawdzać. Dziewczyna jest typem imprezowiczki. W szkole radziła sobie średnio, ale rodzice nie sprzeciwiali się jej stylowi życia. Ojciec postawił jej ultimatum. Żadnych ograniczeń pod jednym warunkiem – będzie miała przynajmniej dostateczne stopnie w szkole, aby nie przynieść mu wstydu. Tak więc Bianka Kostecka wypracowywała swoje minimum i praktycznie w każdy weekend z grupą znajomych wybierała się na nocny clubbing.

– To jakiś rodzaj orgii? – Naczelnik tak wytrzeszczył oczy, że między powieki można było włożyć dwie pięciozłotówki.

Podkomisarz z trudem powstrzymał się od śmiechu.

– Dzieciaki chodzą od klubu do klubu. To znaczy, że jednej nocy nie spędzają w jednym miejscu, ale w kilku klubach. W naszym mieście nie jest tego za wiele, więc często wybierają Szczecin. Tej nocy Bianka Kostecka i jej dwie przyjaciółki bawiły się w Euforii. To obecnie największa dyskoteka w Stargardzie, prowadzona przez Malickiego, biznesmena z Poznania. Ale to nie ma w tej chwili znaczna – dodał Walkowiak, widząc zniecierpliwione spojrzenie naczelnika. W dyskotece pojawiły się kilka minut po dziesiątej. Zajęły lożę na tyłach lokalu, w strefie VIP.

– Alkohol, narkotyki?

– Zgodziły się na badania krwi, więc niedługo się okaże, ale nie ukrywały, że trochę wypiły.

– Jakieś towarzystwo?

– Tym razem nie. Tym razem, bo jedna z dziewczyn twierdzi, że rzadko bawią się same. Zwykle ktoś się do nich dosiada. Wygląda na to, że często godziły się na towarzystwo zupełnie obcych mężczyzn.

– To już coś. Jakieś nazwiska?

Walkowiak chrząknął zakłopotany. Zerknął przez ramię i odpowiedział ściszonym głosem:

– Dziewczyny nie przywiązywały wagi do nazwisk, ale do grubości portfela. – Zawiesił głos. – Choć oczywiście nie powiedziały tego wprost.

Naczelnik westchnął ciężko. W takich chwilach jak ta cieszył się, że nigdy nie przyszło mu zostać ojcem.

– Bianka Kostecka zniknęła im z oczu około pierwszej – kontynuował Walkowiak. – Podobno źle się poczuła i chciała wracać. Mówiła, że da sobie radę. Nie powiedziała, jak wróci, choć dyskoteka znajduje się kilka kilometrów od jej domu. Nie wykonywała żadnych połączeń z telefonu komórkowego, a dotychczas, żadna korporacja taksówkarska nie potwierdziła zlecenia na taki kurs.

– A kamery? Przecież to największy klub w mieście.

– Kamery są…

– Ale?

– Wyłącznie w strefie dostępnej dla wszystkich. Lokal VIP, jak tłumaczył nam właściciel, ma gwarantować intymność, dlatego nie zamontowano w nim kamer. Są też dwie przy wyjściu. Atrapy. A to oznacza, że jedyne, co zarejestrował monitoring, to moment, gdy Bianka Kostecka wchodzi do lokalu, następnie przedziera się przez tłum ludzi w strefie dla szaraczków, a kilka godzin później, jeszcze szybszym krokiem opuszcza lokal.

Naczelnik zanurzył twarz w dłoniach. Po chwili uniósł przekrwione oczy i błagalnym tonem powiedział:

– Powiedz, że właśnie w tym momencie zadziałały miejskie kamery.

– Przykro mi, naczelniku, ale tak się nie stało – odpowiedział oschle Walkowiak.

Wymienili krótkie porozumiewawcze spojrzenia. Oboje dokładnie pamiętali gorące obrady Rady Miasta w ubiegłym miesiącu, które pokazała nawet ogólnopolska telewizja. Kilkoro radnych o mały włos nie skoczyło sobie do gardeł. Posiedzenie odbyło się kilka dni po tym, jak w nocy, w samym środku miasta, rozpędzony samochód potrącił grupkę wracającej z imprezy młodzieży. Byli pijani, jedna osoba zginęła na miejscu, druga do końca życia będzie sparaliżowana. Nie było żadnych świadków, kierowca odjechał i zniknął bez śladu, a uczestnicy wypadku nie byli w stanie podać nawet koloru samochodu. Okazało się, że policyjny monitoring rejestruje obrazy z częstotliwością dziesięciu minut, a dokładnie co dziesięć minut uaktywnia się na kilka sekund. Kamery były dotowane z funduszu miejskiego i taki stan rzeczy tłumaczono oszczędnością. Komendant od dawna zabiegał o wymianę sprzętu, a po wypadku dyskusja rozgorzała na nowo. Jednym z zagorzałych przeciwników nieplanowego wydatku z budżetu miasta był nie kto inny, jak sam przewodniczący Grzegorz Kostecki, który uważał, że sedno problemu tkwi w zbyt małej liczbie nocnych patroli policyjnych. Ostatecznie odrzucono projekt uchwały przyznający policji pieniądze na nowoczesny monitoring.

– W takim razie dziewczyna wyszła o pierwszej w nocy, po trzech godzinach w klubie – podsumował naczelnik. – Rodzice znaleźli ją pod bramą posiadłości położonej niemal dziesięć kilometrów od centrum miasta – zerknął na zegar wiszący nad wejściem, dochodziła siódma trzydzieści – o czwartej z minutami, po czym natychmiast wezwali pogotowie. Ktoś porwał tę dziewczynę, zerwał z jej twarzy skórę, a następnie odwiózł ją pod dom. I to wszystko w trzy godziny – dodał, twardo sylabizując.

– Nie możemy z góry zakładać, że została porwana. Równie dobrze ona i sprawca mogli się znać.

– Oczywiście, w tej chwili wszystko musimy brać pod uwagę. Co ze śladami opon? Przecież musiał mieć jakiś samochód.

– Niestety nic. Na ośnieżonym podjeździe nie ma żadnych śladów, a droga, która do niego prowadzi jest pełna zamarzniętego błota. Próbowaliśmy cokolwiek tam znaleźć, ale to bez sensu. Czas na mnie, szefie, mamy dużo tropów do sprawdzenia. Trzeba kuć żelazo, póki gorące.

Tomasz Walkowiak spojrzał na naczelnika wydziału kryminalnego, ale ten patrzył przed siebie nieobecnym wzrokiem. Zapadła głucha cisza.

– Będziemy w kontakcie – powiedział po dłuższej chwili młody policjant i wstał od stołu.

Henryk Potocki w milczeniu powiódł wzrokiem za jego barczystymi plecami.

Oczy miał ciężkie, jakby ktoś przywiązał mu do powiek odważniki. Zanurzył twarz w dłoniach z nadzieją, że gdy ponownie je otworzy, znajdzie się nad Bałtykiem. Na piaszczystej, kołobrzeskiej plaży, ze schłodzonym piwem w ręku. To był jego jedyny urlop w sezonie letnim. Cztery lata temu. Z Marią. Gdyby tak czas mógł trochę zwolnić…

***

14 czerwca 1986 roku

Ojciec mawiał, że ludzka pamięć skonstruowana jest tak, by kodować tylko to, na co godzi się sumienie. Nigdy tego nie rozumiałem. Nigdy też ojciec nie wyjaśnił mi, co dokładnie miał na myśli, ale nadszedł wreszcie dzień, kiedy to pojąłem.

Estera była najpiękniejszą kobietą, jaką spotkałem w życiu. Ktoś mógłby uznać mnie za głupca i stwierdzić, że jestem ślepy, bo ceniłem jej nieokiełznany, diaboliczny cygański urok ponad delikatne, anielskie, niczym nieskalane piękno Heleny. Estera była moją pierwszą miłością. A ta, nie mam co do tego najmniejszych wątpliwości, jest najważniejsza.

Tamtego dnia kochaliśmy się po raz pierwszy. Był mglisty, chłodny wieczór. Z oddali dochodziły echa bawiących się na plaży ludzi. Jeszcze chwilę temu byliśmy wśród nich. Piliśmy wino domowej roboty, wiśniowe, a może malinowe. Kogo to wtedy obchodziło? Liczyło się to, że byliśmy razem. Młodzi, szczęśliwi.

To Estera zapytała, czy nie miałbym ochoty porozmawiać gdzieś dalej od tego hałasu. Z początku nie miałem pojęcia, że „ten hałas” nie oznacza wcale głośnej muzyki i krzyku ludzi, ale był to swego rodzaju kod. Kod, zgodnie z jego przeznaczeniem, nieoczywisty, ale jednocześnie na tyle łatwy, bym mógł go szybko odczytać. Estera miała na sobie niebieską sukienkę i duże kolczyki, srebrne koła. Była bosa i niesamowicie piękna.

Po wszystkim wcale nie czuliśmy się zażenowani, choć moglibyśmy, gdyby wziąć pod uwagę, że oboje oczekiwaliśmy czegoś znacznie przyjemniejszego i… dłuższego. Byliśmy szczęśliwi. Kochaliśmy się. Przeżywaliśmy naszą pierwszą miłość.

Leżeliśmy na trawie pod wielkim drzewem, pijani i niemal całkiem nadzy, nie martwiąc się, że ktoś może nas przyłapać. Mierzwiłem jej gęste, kruczoczarne włosy, odurzając się ich cudownym zapachem, i właśnie wtedy to zrozumiałem. Ludzka pamięć skonstruowana jest tak, by kodować tylko to, na co godzi się sumienie.

***

Gabinet doktora Igora Felczaka mieścił się w starej części miasta przy ulicy Wojska Polskiego. Pamiętające jeszcze czasy drugiej wojny światowej kamienice rozciągały się po dwóch stronach dziurawej drogi. Przez całą noc sypał śnieg, ale nad ranem mróz zelżał i zaczęła się odwilż. Po chodnikach spływała brunatnoszara breja. W powietrzu unosił się smród dymu z kominów. Nikt nie był przygotowany na przyjście surowej zimy tak wcześnie, dlatego ludzie palili w kominach i piecach wszystkim, co mieli pod ręką.

Jan Berent zatrzymał się przed potężnymi drzwiami kamienicy z numerem trzydziestym ósmym. Domofon był czymś umazany. Nie miał ochoty sprawdzać, czy tym, na co to wyglądało. Scyzorykiem podważył zamek i wszedł do środka. Uderzył go zapach wilgoci, moczu i starych, spróchniałych desek.

Zapukał. Był przyzwyczajony, że doktor nie otwiera drzwi od razu. Wyczuwał jego obecność po drugiej stronie, wiedział, że jest obserwowany przez judasza, ale nauczony doświadczeniem, czekał cierpliwie.

Wreszcie drzwi zaskrzypiały i spomiędzy niewielkiej szpary błysnęły małe, przestraszone oczka.

– Dzień dobry! – Jan delikatnie pchnął drzwi, a doktor uskoczył, omal nie przewracając się o własne nogi.

– Nigdy więcej tego nie rób! – zawołał urażony i gdy tylko policjant przekroczył próg gabinetu, zamknął drzwi na klucz oraz na wszelki wypadek zabezpieczył łańcuszkiem. Po tym zerknął jeszcze raz przez judasza. – Dobrze wiesz, że mam problem ze wzrokiem.

– I nieuzasadnionymi lękami.

Doktor wyraźnie się nachmurzył.

Igor Felczak nie był starym człowiekiem, ale aby to stwierdzić, potrzebny był niezbity dowód, na przykład dokument tożsamości. Wszystko inne, wygląd i zachowanie, mówiło coś przeciwnego. Doktor miał pięćdziesiąt cztery lata, co Jan sprawdzał w systemie policyjnym dwukrotnie, myśląc, że za pierwszym razem mu się przywidziało. Niską, zgarbioną sylwetkę policyjnego psychologa wieńczyła głowa z resztkami włosów, które dawno oprószyła siwizna, a z głęboko zapadniętych oczodołów spoglądały szare, pozbawione życia oczy. Wyglądał dość zabawnie w marynarkach z szerokimi ramionami. Prawdopodobnie miały zakryć jego przesadną chudość, a wywoływały odwrotny skutek. Pociągła twarz wyglądała tak, jakby ktoś wyjął z niej wszelkie tkanki mięśniowe, ale zapomniał pozbyć się nadmiaru skóry. Doktor przypominał Janowi wiecznie smutnego psa rasy bloodhound.

– Pozwól, że zapalę – powiedział, siadając przy potężnym mahoniowym biurku. Srebrna popielnica stała zawsze w tym samym miejscu, tuż obok sterty porannych gazet i białej filiżanki na spodku w kwiaty. Doktor zerknął na czubek papierosa, a następnie na swojego gościa, po czym wstał i otworzył okno na oścież. Do gabinetu wpadło światło, odsłaniając grubą warstwę kurzu na ciemnobrązowych meblach. Pomieszczenie było ponure i ciemne. To chyba nie jest odpowiedni wystrój na gabinet psychologa, pomyślał któregoś razu Jan, ale w gruncie rzeczy nie miał nic przeciwko takim wnętrzom.

Pokój wypełniło rześkie powietrze.

– Za każdym razem zapominam o twoim wyczulonym węchu.

Doktor zaciągnął się papierosem. Na jego koniuszku zatlił się żar.

– Lekcja odrobiona?

Jan wzruszył ramionami. Zsunął się po oparciu skórzanej sofy i teraz prawie leżał.

Pozycja lekceważąca.

– Miałem żyć jak normalny człowiek, więc żyłem. Rozmawiałem z ludźmi.

Doktor skinął głową z uznaniem, ale po chwili zmarszczył czoło, jakby coś nagle do niego dotarło.

– Z ludźmi – powtórzył. – Opowiedz mi o nich.

– Chyba nie chcesz listy nazwisk?

– Czy to ktoś poza twoim szefem i technikami z laboratorium?

Jan po raz kolejny wzruszył ramionami.

– W porządku. W takim razie, czy zapoznałeś się z dokumentami, które otrzymałeś od psychiatry?

– Tak.

– I co masz do powiedzenia?

– Że nie jest to coś, co mogłoby wykluczyć mnie z wykonywania zawodu. Co najwyżej z życia społecznego, ale… – Jan niezbyt udolnie przybrał zatroskaną minę – to chyba nastąpiło już dawno.

Doktor wyjął z szuflady grubą teczkę. Musiała być ciężka, bo gdy sięgnął po nią jedną ręką, cicho jęknął. Był dalekowidzem, dlatego odsunął jedną z wyjętych z teczki kartek na szerokość długich, chudych rąk i zaczął czytać.

– Zaburzenia integracji sensorycznej objawiające się zbyt wysoką wrażliwością na zapachy, dźwięki, a w szczególności dotyk. – Zerknął na Jana. – Brak reakcji na niektóre bodźce zmysłowe. Nietypowa dla zespołu umiejętność odczytywania ludzkich intencji oraz emocji przy jednoczesnym upośledzeniu kontaktów społecznych. Typowe objawy obsesyjnych zainteresowań, związanych z wykonywanym zawodem. Nadzwyczajna umiejętność zapamiętywania szczegółów oraz obsesyjna konieczność sprawdzania informacji, których pacjent nie posiada, co powoduje problemy w koncentrowaniu się na bardziej istotnych rzeczach. Trudności w akceptowaniu zmian. Brak objawów dyspraksji, merytoryka ciała w normie. – Doktor Felczak położył kartkę na biurku i patrząc Janowi w oczy, dodał od siebie: – Agresywne zachowanie w stosunku do osób łamiących barierę intymności. Wydaje mi się, czy ty się uśmiechasz?

– Uderzyłem policjanta. W porządku. Poniosłem za to karę. Zostałem zesłany do Archiwum X z wydziału kryminalnego. Faceci czasem dają sobie po mordach, a wy wysyłacie mnie na jakieś badania, gdzie traktują mnie jak królika doświadczalnego, robicie śmieszne testy i eksperymenty, żeby postawić diagnozę: zespół… no właśnie czego?

– Zespół Aspergera – odpowiedział doktor. – Choć nie do końca. Lekarze stwierdzili kilka zachowań typowych dla zespołu, ale z całą pewnością nie jesteś jednostką chorą.

– No cóż, w takim razie to chyba koniec naszych spotkań.

– Nie bądź taki szybki – przystopował go doktor. – Nie zapominaj o pierwotnej przyczynie, dla której cię tu skierowano.

– Uderzyłem policjanta poza godzinami pracy. Na pewno nie jest to powód, dla którego miałbym zostać wydalony ze służby.

– Nie, Janku. – Doktor westchnął ciężko. – Oboje wiemy, że konflikt między tobą a Tomaszem Walkowiakiem nie jest główną przyczyną. To skutek. Komendant ma wątpliwości, czy jesteś zdolny do służby po wypadku. Szczerze? Na razie nie udowodniłeś mi, że jesteś.

– To dlaczego wciąż pracuję?

– Nikt nie chce cię zawieszać z powodu wątpliwości.

Jan prychnął pod nosem.

– Ledwo uszedłeś z życiem z płonącego samochodu, twoje ciało uległo poważnemu poparzeniu, zginął twój policyjny partner. Chcesz mi powiedzieć, że nie wpłynęło to…

– Minął rok! – wrzasnął Jan. – Rok i dwa miesiące.

Twarz miał bordową, a oczy zaszły mu mgłą.

– Nie jestem twoim wrogiem. Dobrze wiesz, że chcę ci pomóc.

– Okej – skwitował obojętnie Jan. – Powiedz tylko, co mam robić, żeby nie stracić pracy.

– Praca – powtórzył kwaśno doktor. – Wolałbym skupić się na tym, co można zrobić, abyś odzyskał życie po za nią.