Nowy sposób malowania – Edouard Manet (1867) - ebook

CZŁO­WIEK I AR­TY­STA

Oto jak so­bie wy­ja­śniam na­ro­dzi­ny każ­de­go praw­dzi­we­go ar­ty­sty, na przy­kład Édo­uar­da Ma­net. Czu­jąc, że nic nie osią­ga na dro­dze na­śla­do­wa­nia mi­strzów i ma­lo­wa­nia na­tu­ry wi­dzia­nej po­przez in­dy­wi­du­al­no­ści od­mien­ne od jego wła­snej, zro­zu­miał po pro­stu pew­ne­go pięk­ne­go dnia, że po­wi­nien spró­bo­wać zo­ba­czyć na­tu­rę taką, jaka ona jest, nie pa­trząc na nią po­przez cu­dze dzie­ła i po­glą­dy. Kie­dy przy­szło mu to do gło­wy, wziął do­wol­ny przed­miot, isto­tę lub rzecz, umie­ścił ją w głę­bi swej pra­cow­ni i za­czął ją od­twa­rzać na płót­nie zgod­nie z wła­sną zdol­no­ścią wi­dze­nia i ro­zu­mie­nia. Usi­ło­wał za­po­mnieć o wszyst­kim, co stu­dio­wał w mu­ze­ach; sta­rał się nie pa­mię­tać otrzy­ma­nych rad, obej­rza­nych ob­ra­zów. Po­zo­stał mu tyl­ko wła­sny ro­zum, wspar­ty na uzdol­nio­nych w okre­ślo­nym kie­run­ku zmy­słach, tłu­ma­czą­cy po swo­je­mu na­tu­rę, któ­rą miał przed ocza­mi.

Ar­ty­sta uzy­skał w ten spo­sób dzie­ło, któ­re było jego cia­łem i krwią. Nie­wąt­pli­wie dzie­ło to było zwią­za­ne z wiel­ką ro­dzi­ną dzieł ludz­kich, mia­ło swo­ich bra­ci wśród ty­się­cy dzieł już stwo­rzo­nych i w więk­szym lub mniej­szym stop­niu było po­dob­ne do nie­któ­rych spo­śród nich. Ale było ono pięk­ne od­ręb­nym pięk­nem, chcę po­wie­dzieć – żyło wła­snym ży­ciem. Róż­no­rod­ne ele­men­ty, któ­re się na nie zło­ży­ły, być może za­czerp­nię­te tu i ów­dzie, sto­pi­ły się w ca­łość o no­wym sma­ku i szcze­gól­nym wy­glą­dzie; i ta ca­łość, stwo­rzo­na po raz pierw­szy, sta­no­wi­ła nie zna­ne jesz­cze ob­li­cze ge­niu­szu ludz­kie­go. Z tą chwi­lą Édo­uard Ma­net od­na­lazł swą dro­gę lub, in­a­czej mó­wiąc, od­na­lazł sam sie­bie: wi­dział wła­sny­mi ocza­mi i od­tąd w każ­dym ze swych płó­cien miał nam da­wać prze­kład na­tu­ry na ten ory­gi­nal­ny ję­zyk, któ­ry od­krył w głę­bi sie­bie.