Opieka nad osobami starszymi. Wspierający i wspierani - ebook

Publikacja dotyczy sytuacji seniorów w zakresie potrzeb opiekuńczych z dwóch perspektyw: osób starszych oraz ich opiekunów (wspierany-wspierający - pierwsze tego typu badania prowadzone w Polsce). Autorka identyfikuje obszary, w których występuje deficyt wsparcia ze strony krewnych oraz bliskich (określa stopień zaspokojenia potrzeb opiekuńczych przez rodzinę). Analizuje, jak bardzo rodzinni opiekunowie seniorów są obciążeni obowiązkami opiekuńczymi, w jakim zakresie i jakie konsekwencje dla ich życia rodzinnego i zawodowego wynikają z konieczności świadczenia wsparcia potrzebującym krewnym. Wskazuje również na nieformalne sieci wsparcia (znajomi, przyjaciele, sąsiedzi) oraz usługi opiekuńcze świadczone zarówno legalnie, jak i w ramach pracy nierejestrowanej (szara strefa usług opiekuńczych), a także preferencje osób starszych dotyczące opiekunów. Zwraca uwagę na potencjalne możliwości w zakresie opieki i jej usprawnienia dzięki optymalnemu wykorzystaniu zasobów pozostających w dyspozycji samorządu terytorialnego, systemu ochrony zdrowia, systemu pomocy społecznej.

Książka adresowana jest nie tylko do osób naukowo zajmujących się kwestiami opieki nad osobami starszymi, lecz także praktyków kształtujących politykę społeczną.

Wstęp                7

Część I. Opieka nad osobami starszymi      13

1. Czynniki wpływające na konieczność korzystania z pomocy przez osoby starsze       15

1.1. Starość, stan zdrowia, niepełnosprawność               16

1.2. Niesamodzielność i stopnie niesamodzielności       26

1.3. Status rodzinny osób starszych   31

1.4. Sytuacja materialno-bytowa        35

1.5. Nieformalne sieci wsparcie         40

2. System opieki nad osobami starszymi 47

2.1. Logika systemu opieki nad osobami starszymi         49

2.2. Formy pomocy osobom starszym               63

2.2.1. Pomoc świadczona w miejscu zamieszkania osoby starszej   64

2.2.2. Pomoc semiinstytucjonalna          69

2.2.3. Pomoc instytucjonalna   71

2.2.4. Pomoc świadczona w ramach nieformalnych rodzinnych i nierodzinnych sieci wsparcia              77

2.3. Opieka nad osobami starszymi z perspektywy osób starszych i opiekunów w świetle istniejących badań 81

3. Zapotrzebowanie na opiekę wśród najstarszych seniorów            97

Część II. Badanie potrzeb opiekuńczych osób starszych oraz krewnych udzielających pomocy     109

1. Opieka nad osobami starszymi z perspektywy dwóch pokoleń wspierających i wspieranych             111

1.1. Cel i metodologia badania       111

1.2. Sytuacja społeczno-demograficzna badanych     119

1.3. Potrzeby opiekuńcze osób badanych i otrzymywane wsparcie      127

1.3.1. Wsparcie udzielane przez krewnych i powinowatych      128

1.3.2. Wsparcie udzielane przez osoby bliskie niespokrewnione             134

1.3.3. Wsparcie instytucji formalnych             139

1.4. Hierarchia podmiotów udzielających wsparcia   143

1.5. Godzenie życia zawodowego i rodzinnego – perspektywa opiekunów osób starszych 149

1.6. Podsumowanie wyników badania          153

2. Implikacje dla systemu opieki nad niesamodzielnymi osobami starszymi               161

Bibliografia           167