Pitawal łódzki. Głośne procesy karne od początku XX wieku do wybuchu II wojny światowej - ebook

Publikacja stanowi pierwsze dla Łodzi i regionu całościowe opracowanie o charakterze pitawalu dokumentacyjnego. Główny nurt rozważań podejmowanych w książce koncentruje się na obszernym opisie trzynastu wybranych procesów karnych z pierwszej połowy XX wieku - od zabójstwa fabrykanta Juliusza Kunitzera (1905 r.) do sprawy Marii Zajdlowej (1938 r.). Z dużą starannością zebrano materiały rozproszone w archiwalnych aktach sądowych, starych gazetach codziennych i czasopismach oraz w innych źródłach, a następnie zestawiono je z opisem realiów - politycznych, ekonomicznych, społecznych, kulturalnych - właściwych dla danej rzeczywistości historycznej.

W ten sposób udało się oddać tendencje epoki, w której żyli bohaterowie prezentowanych wydarzeń i to, co nimi kierowało bądź mogło kierować. Niezwykle interesujące jest również całościowe spojrzenie na ówczesny wymiar sprawiedliwości w sprawach karnych. Każdy proces to swoisty wyimek z dziejów politycznych, nastawienia społecznego i poglądów na obowiązujący porządek prawny. Opracowanie wzbogacają archiwalne zdjęcia bądź wycinki z prasy, przedstawiające m.in. strony opisywanych procesów. Książka przeznaczona jest głównie dla historyków i prawników, jednak z uwagi na syntetyczne ujęcie oraz przystępny język zainteresuje wszystkich miłośników historii Łodzi i regionu.

Wykaz  skrótów               7

Wstęp   9

Rozdział I. Wprowadzenie do pitawalu, czyli ogólna charakterystyka rozwoju prawa karnego na obszarze Królestwa Polskiego w latach 1815–1918, a także w niepodległej Polsce do wybuchu II wojny światowej 21

Rozdział II. Tramwaj śmierci. Zabójstwo Juliusza Kunitzera (30 IX 1905) 71

Rozdział III. Napad terrorystyczny na transport pocztowy w Łodzi (17 V 1907) i jego konsekwencje       85

Rozdział IV. Interesy zbijane na biedzie szybko przestają się opłacać – zabójstwo fabrykanta Mieczysława Silbersteina (13 IX 1907) i jego konsekwencje         101

Rozdział V. Zabójcy prezydenta Łodzi. Śmierć Mariana Cynarskiego (14 IV 1927)              119

Rozdział VI. „Władcy nocy”. Proces wielkiej organizacji przestępczej (1929)       143

Rozdział VII. Zabójca w palcie z fokowym kołnierzem – Stanisław Łaniucha przed sądem            159

Rozdział VIII. Procesy Ślepego Maksa w Łodzi międzywojennej               177

Rozdział IX. „Ja proszę sąd o rehabilitację” – proces podinspektora policji Zygmunta Noska. U źródeł szczególnej pozycji Ślepego Maksa w środowiskach obozu sanacyjnego w Łodzi     203

Rozdział X. Proces łódzkich „bombiarzy”. Działacze partyjni i związkowi przestępcami  227

Rozdział XI. Proces członków Stronnictwa Narodowego oskarżonych o spowodowanie zajść 3 V 1934 w Łodzi. Drugi „proces brzeski”               239

Rozdział XII. Tajne „piątki” przed sądem. Proces sprawców zamachów bombowych i oskarżonych o ekscesy antyżydowskie               259

Rozdział XIII. Fabryka w ogniu – sprawa Leona Prywesa               273

Rozdział XIV. Potwór w ludzkim ciele. Sprawa „dzieciobójczyni” Marii Zajdlowej (1938)               287

Zakończenie      295

Bibliografia         299

Spis fotografii    309

Indeks osób       311

Indeks nazw geograficznych      323