Po prostu przyjaźń - ebook

Łukaszowi

Nasza przyjaźń żyje we mnie

WSTĘP

Każdy, kto mnie bliżej zna, wie, jak ważna jest dla mnie przyjaźń. Dla przyjaciół jestem w stanie zrobić wiele. Są mi drodzy niczym rodzina. A właściwie – są moją rodziną. Może dlatego, że nie mam rodzeństwa, chociaż myślę, że to zbyt proste wyjaśnienie. Związki przyjacielskie wielokrotnie dawały mi siłę w trudnych momentach, a w tych dobrych były paliwem pozytywnych zmian. Pozwalały mi się rozwijać, doświadczać stanów, których istnienia wcześniej nawet nie podejrzewałam. O wszystkich bliskich mi ludziach myślę często i z czułością. Również o tych, z którymi dziś nie mam już kontaktu lub też których po prostu już nie ma. Dzięki nim jestem dzisiaj tym, kim jestem. A tych, którzy są ze mną, na wyciągnięcie ręki, nieodmiennie hołubię. I wciąż narzekam, że nie mam dla nich tyle czasu, ile bym chciała. Nigdy nie mam ich dosyć.

Dlatego gdy Paweł Goźliński zaproponował mi, żebym przygotowała książkę o przyjaźni, zgodziłam się bez wahania. To mój temat. Nigdy nie rozumiałam, dlaczego w sztuce, popkulturze czy mediach ciągle przegrywa on z miłością. Przyjaźń bywa trwalsza, a jednak poświęcamy jej znacznie mniej uwagi. O miłości wciąż powstają kolejne filmy, seriale, piosenki, a związki przyjacielskie pojawiają się zazwyczaj gdzieś w tle, na marginesie opowiadanych historii. Mimo że w obliczu postępującego osłabienia więzi opartych na pokrewieństwie to właśnie grupa przyjaciół nierzadko staje się dla nas opoką. Wspólnotą, w której możemy się schronić. W polskiej literaturze również brakuje opracowań, które wielowymiarowo mówiłyby o psychologii przyjaźni. Nieliczne wyjątki potwierdzają regułę. A eksperci, których spotkałam przy okazji pracy nad tą książką, powtarzali: Wreszcie! Jak dobrze, że ktoś w końcu zajął się przyjaźnią.

Nie ukrywam, że niniejsza książka to pean na cześć przyjaźni. Psychologowie, socjologowie, terapeuci opowiadają w niej o różnych aspektach przyjacielskich relacji: archetypie przyjaciela z dzieciństwa, erotycznej fascynacji, która może się wytworzyć w pierwotnie platonicznym związku, różnych fazach przyjaźni – od inicjacji przypominającej stan zakochania, aż po głębokie, dojrzałe przywiązanie. Zaproszeni przeze mnie eksperci na przyjaźń patrzą też przez pryzmat ekspansji nowych technologii. W królestwie smartfonów, rodem z serialu „Black Mirror”, coraz trudniej jest odróżnić sztukę przyjaźni od sztuki autoprezentacji. A jednak – a może właśnie dlatego – przyjaźń jest czymś, o czym każdy marzy.

Uzupełnieniem części psychologicznej są wywiady z ludźmi, którzy wprowadzają nas w świat swoich przyjaźni. Przyjaźń między matką a córką, zawodowo-przyjacielski duet, bliska przyjaźń między byłymi kochankami – to tylko niektóre z możliwych konfiguracji. Przyjaźń w tej książce zostaje doceniona. Okazuje się uczuciem wielowymiarowym, magicznym. I, co ważne, bezinteresownym. Zwrócił na to uwagę już Ray Pahl, brytyjski socjolog, na którego słowa będę się jeszcze powoływać, a który zauważył: „Przyjaźń (...) może jawić się jako coś, co podkopuje ugruntowane instytucje i utrwalone formy społeczne. Jest ze swej istoty anarchistyczna; pozostaje w zasadniczej opozycji wobec mentalności rynkowej i zaborczego indywidualizmu”.

Jak to rozumiem? Przyjaźń to coś skrajnie prywatnego. Najbardziej intymnego i w pewnym sensie wywrotowego. To w jej obrębie możemy pielęgnować to, co w nas najlepsze. Dawać i nie oczekiwać niczego w zamian. A korzyści i tak pojawią się same. Jak wykazały badania przeprowadzone przez duńskich naukowców, obecność przyjaźni w naszym życiu zmniejsza ryzyko wystąpienia u nas zawału serca nawet o 50 proc.

Hanna Rydlewska