Regionalizacja demograficzna. Wybrane metody i ich aplikacje - ebook

Publikacja dotyczy regionalizacji demograficznej, mającej na celu wyodrębnienie obszarów jednorodnych z punktu widzenia charakterystyk ludnościowych. Jest próbą syntezy dotychczas stosowanych metod regionalizacyjnych. Zawiera także propozycje autorki w zakresie modyfikacji niektórych procedur oraz adaptacji metod wielocechowej analizy porównawczej dla celów delimitacji regionów demograficznych. W monografii zaprezentowano również efekty regionalizacji demograficznej obszarów Polski i Europy na początku pierwszej i drugiej dekady XXI w., przy wykorzystaniu proponowanych metod.

Książka adresowana jest do studentów, naukowców, pracowników administracji publicznej i samorządowej zainteresowanych przestrzennym ujęciem kwestii społecznych i ekonomicznych, w tym demograficznych.

Wstęp 7

Rozdział I. Metody klasyfikacji i regionalizacji 11

1.1 Wprowadzenie. Podstawowe pojęcia   11

1.2 Podstawy metodologiczne 19

1.2.1 Dobór zmiennych diagnostycznych 22

1.2.2 Metody transformacji zmiennych diagnostycznych 23

1.2.3 Miary odległości obiektów 25

1.3 Procedury klasyfikacji obiektów 28

1.3.1 Metody porządkowania liniowego obiektów oraz ich grupowania 29

1.3.2 Metody nieliniowego porządkowania i grupowania obiektów 34

1.3.3 Klasyfikacja obiektów z punktu widzenia natężenia zmian (dynamiki) zjawiska w czasie 39

1.3.4 Autokorelacja przestrzenna 41

1.3.5 Graficzne metody klasyfikacji i grupowania obiektów 44

1.4 Metody delimitacji regionów demograficznych 46

1.4.1 Geneza badań regionalizacyjnych w demografii 46

1.4.2 Charakterystyka dotychczas prowadzonych badań 51

1.4.3 Dotychczas stosowane procedury regionalizacji 59

1.4.4 Adaptacja wybranych metod wielocechowej analizy porównawczej oraz własne propozycje procedur przydatnych dla celów regionalizacji demograficznej 64

1.4.5 Ocena rezultatów klasyfikacji i regionalizacji 68

Rozdział II. Charakterystyka demograficzna obszarów Europy, ze szczególnym uwzględnieniem Polski 75

2.1. Charakterystyka krajów europejskich z punktu widzenia struktur demograficznych 76

2.1.1. Struktura ludności według płci     76

2.1.2. Struktura ludności według wieku 77

2.2. Wybrane charakterystyki demograficzne obszarów Polski 83

2.2.1. Ocena sytuacji z punktu widzenia struktur demograficznych 83

2.2.2. Ocena sytuacji z punktu widzenia procesów ludnościowych 92

2.3. Obraz sytuacji pod względem struktur i procesów ludnościowych w krajach europejskich i w Polsce w 2014 r. 100

Rozdział III. Zastosowanie wybranych metod w delimitacji regionów demograficznych w Europie, ze szczególnym uwzględnieniem Polski 105

3.1. Przykłady typologii i regionalizacji obszarów Europy z punktu widzenia struktury wieku ludności       106

3.2. Przykłady typologii i regionalizacji obszarów Polski 123

3.2.1. Klasyfikacje obszarów Polski z punktu widzenia struktury wieku ludności          123

3.2.2. Dynamika struktur wieku populacji w latach 2002–2012   142

3.2.3. Klasyfikacje przestrzenne Polski z punktu widzenia ekonomicznych następstw zmian w strukturze wieku populacji 147

3.2.4. Wewnątrzregionalne zróżnicowanie sytuacji w zakresie struktury wieku populacji         153

3.2.5. Zróżnicowanie struktury wieku ludności w powiatach i gminach województwa łódzkiego 156

3.2.6. Klasyfikacje przestrzenne Polski z punktu widzenia potencjału ludnościowego 163

Podsumowanie 177

Bibliografia 181

Spis rysunków 193

Spis tabel 197

Aneks 200