Siedem grzechów głównych - ebook

Wprowadzenie

W naszym życiu powinniśmy podejmować ćwiczenia duchowe. Mają one nas nawracać, czyli zmieniać kierunek naszego myślenia i funkcjonowania. Ćwiczenia duchowe mają nam pomóc ocenić sytuację, w której się aktualnie znajdujemy. Tej oceny dokonujemy oczywiście w świetle Ewangelii i nauczania Kościoła. Wszystko to robimy po to, by podejmować decyzję nawrócenia. By to, co zobaczymy, przekuć na decyzję przejawiającą się w konkretnym czynie, który przybliży nas do Boga. Chcę, by to dokonywało się w czasie lektury tej książki.

Mam nadzieję, że będzie to czas przyglądania się ścieżkom, którymi chodzimy, i ich prostowania.

W trakcie lektury przyjrzymy się ośmiu drogom, którymi może podążać człowiek. To drogi błogosławieństw. W kontekście dróg błogosławieństw zobaczymy siedem grzechów głównych, które tak naprawdę są przeciwieństwami błogosławieństw.

Jezus, obchodząc Ziemię Świętą, głosił królestwo Boże i wprowadzał je w życie. Bardzo konkretnie pokazywał, czym jest to królestwo. Podkreślał, że ono już jest między ludźmi. I w postaci ośmiu błogosławieństw zostawił konstytucję tego królestwa. Ten, kto żyje tą konstytucją, ma życie w obfitości.

Wszędzie tam, gdzie pojawia się dobro, pojawia się też Szatan, nieprzyjaciel Boga i człowieka. Robi on wszystko, by człowiek nie chodził Bożymi drogami. Stworzył on podróbki tego wszystkiego, co Bóg przyniósł człowiekowi. W zamian za Boże drogi błogosławieństw proponuje nam drogi grzechu. Siedem grzechów głównych to szatańska konstytucja. Konstytucja antykrólestwa. Konstytucja antywartości.

W związku z tym każdy z nas staje przed decyzją, którą konstytucję przyjąć w życiu. W czasie lektury tych rozważań staniemy przed konstytucją diabła, by uświadomić sobie, jak i czym nas kusi oraz w jaki sposób sprzeciwia się to Bogu.

W Jezusie ludzie są szczęśliwi. Osiem błogosławieństw precyzuje tę drogę szczęścia. W Jezusie szczęśliwi są ubodzy w duchu. Szczęśliwi są ci, którzy cierpią udrękę, choć na pierwszy rzut oka wydaje się to kompletnie nielogiczne. W Nim szczęśliwi są łagodni, miłosierni, głodni i spragnieni sprawiedliwości. Szczęśliwi są ci, którzy mają czyste serca, i ci, którzy wprowadzają pokój. Wreszcie w Nim szczęśliwi są wszyscy, którzy cierpią prześladowania w imię sprawiedliwości i pokoju.

Każdy z nas, słuchając Ewangelii i spotykając żywego Boga, został zaproszony do tego, by wybrać Boże królestwo, które jest dla nas darem darmo danym. Mimo że łaska jest dana za darmo, to królestwo ma jednak swoją cenę. Jeśli ktoś chce wejść w to królestwo i doświadczyć pełni, którą ono przynosi, musi zaakceptować zasady i wymagania, jakie w nim panują. Samym centrum tego królestwa jest Bóg pełen miłości. Bóg, który dzieli się miłością.

Ten, kto chce żyć w królestwie, przede wszystkim musi przyjąć miłość Boga. Ta miłość ma dwa oblicza. Z jednej strony jest czuła, słodka i dająca radość, ale z drugiej jest konkretna i wymagająca. Miłość wymaga nawrócenia, zaparcia się siebie, wzięcia krzyża i pójścia za Jezusem. Decydując się na wejście do królestwa Bożego, człowiek musi odrzucić antykrólestwo. Decydując się na Boga, człowiek musi odrzucić Szatana. Nie da się tych dwóch rzeczywistości połączyć ze sobą.

Wydaje się to oczywiste, ale gdy w czasie lektury tej książki zrozumiesz, czym tak naprawdę są grzechy główne, uświadomisz sobie, że bardzo często chcesz w swoim życiu jednocześnie słuchać Boga i diabła. Że często jednocześnie chcesz Bożego królestwa i jego konstytucji oraz antykrólestwa Szatana wraz z jego konstytucją.

Jeżeli ktoś chce być szczęśliwy jako ubogi w duchu, będzie musiał się sprzeciwić grzechowi pychy, która jest przeciwieństwem tego błogosławieństwa. Jeśli ktoś pragnie żyć błogosławieństwem cichych, musi sprzeciwić się chciwości. Jeśli ktoś chce żyć błogosławieństwem czystości serca, musi sprzeciwić się nieczystości. Jeśli ktoś chce być błogosławiony jako łaknący i pragnący sprawiedliwości, musi przeciwstawić się zazdrości. Błogosławieństwo smucących się ma wroga w grzechu nieumiarkowania, a czyniących pokój w grzechu gniewu. Błogosławieństwo miłosiernych i prześladowanych walczy z przekleństwem lenistwa.

Grzechy główne to sposoby działania złego ducha, które uniemożliwiają życie błogosławieństwami. Na kartach tej książki przeczytasz o grzechu, ale zawsze w kontekście błogosławieństwa. Ten temat będzie przedstawiony w sposób przystępny. Będziesz mógł zdiagnozować to, co nie pozwala ci żyć błogosławieństwami.

Zestawienie siedmiu grzechów głównych z ośmioma błogosławieństwami ma głęboki sens. Jezus nie gorszy się ludzkim grzechem, ale wszędzie tam, gdzie grzech się wzmaga, rozlewa się jeszcze większa propozycja łaski, właśnie łaski błogosławieństwa. Można powiedzieć, że tak jak choroba prowokuje wzięcie lekarstwa, tak grzech niejako prowokuje łaskę Boga. W czasie lektury tej książki, gdy zobaczysz, czym są grzechy główne, i uświadomisz sobie, z czym masz problem, zostaniesz sprowokowany do tego, by wyciągnąć rękę do Jezusa i pozwolić, by On cię uzdrawiał.

Błogosławieństwa są wyzwaniem rzuconym grzechowi. Propozycja błogosławieństw jest adresowana szczególnie do tych, których grzech niszczy.

Pierwsze świadectwa o ośmiu zgubnych duchach, które niszczą życie człowieka i odwracają go od Boga, pochodzą z IV wieku. Pisał o tym Ewagriusz z Pontu, ojciec Kościoła. Niektórzy twierdzą, że jest on jednym z prekursorów psychologii. W dalszych wiekach praktyka utrwaliła naukę o siedmiu grzechach głównych. Wynikało to z połączenia w jedno dwóch zgubnych duchów, o których pisał Ewagriusz. Grzegorz Wielki jako pierwszy nazwał tę rzeczywistość siedmioma grzechami głównymi. Powiedział on, że są to jakby mianowniki wszystkich grzechów. W tych siedmiu grzechach mieszczą się tak naprawdę wszystkie pozostałe. To takie siedem katalogów, do których można przyporządkować wszystkie grzechy świata.

Ojcowie Kościoła zaczęli nazywać grzechami to, co we współczesnej im mentalności postrzegano jako zaletę. Podobnie jest dzisiaj. Gdyby po tę książkę sięgnął człowiek niewierzący, z pewnością miałby wrażenie, że opisywane w niej grzeszne przestrzenie są tak naprawdę czymś normalnym. Że niektóre z nich są sposobem na wygodne i przyjemne życie.

Ta lektura będzie czasem zderzenia logiki tego świata z logiką Boga. Duch tego świata, a więc duch grzechu, zderzy się z Bożym duchem świętości i prawdy. Dzięki tej lekturze odkryjesz, w jak ogromnej ciemności pogrążają się ci, dla których siedem grzechów głównych stanowi wartość lub jakiś sposób na udane życie. Zobaczysz, jak bardzo ich serca są zanurzone w śmierci.

Ci, którzy żyją według mentalności siedmiu grzechów głównych, żyją w kompletnym zaślepieniu. Tak naprawdę nie są w stanie logicznie myśleć i podejmować świadomych decyzji. Nie przyjmują argumentu Ewangelii, ponieważ siedem grzechów dało im tak wielką przyjemność i „zyski”, że nie przychodzi im przez myśl, że coś może być nie tak.

Ojcowie Kościoła uważali grzechy za przejaw wad. Ważne jest, byśmy zobaczyli te grzechy właśnie w kontekście wad. Zdaniem ojców Kościoła należy najpierw wykryć korzenie wady i zobaczyć jej sposób działania, a następnie doprowadzić do jej wykorzenienia. Doprowadzić do takiego działania, które sprawi, że ta wada przestanie we mnie żyć. Ojcowie Kościoła twierdzili, że jeżeli ktoś popełnił cudzołóstwo, to wynika ono z tego, że zbyt długo pielęgnował w swoim sercu wadę nieczystości. Jeżeli ktoś zabił człowieka, próbując go okraść, z pewnością zbyt długo ulegał wadzie chciwości pieniądza.

Grzech jest czynem związanym z jakimś przedmiotem grzechu. Natomiast wada, która jest niezależna od przedmiotu, stanowi pewną predyspozycję i przywiązanie do grzesznego postępowania. Wada chciwości to predyspozycja do tego, by służyć pieniądzu. Wada nieczystości to przywiązanie do szukania zadowolenia i zaspokajania swoich żądz wtedy, kiedy tylko ma się na to ochotę. Wada zazdrości jest przywiązaniem do rodzącego się wciąż smutku z powodu cudzego dobra. Wada nieumiarkowania to niemożność opanowania pragnienia przyjemności i poczucie ciągłego niezaspokojenia swych potrzeb. Wada gniewu jest skłonnością do niewłaściwego rozładowywania pojawiającej się w człowieku agresji. Wada lenistwa stanowi predyspozycję do poddawania się apatii i zniechęceniu, objawia się również w egoizmie i nieumiarkowanym dążeniu do realizacji własnych potrzeb. Wada pychy to skłonność do widzenia siebie w idealnych barwach, nieumiejętność dostrzegania wad.

Jak się rodzi wada i skąd się bierze w naszym życiu? Powstaje ona w wyniku wielokrotnego powtarzania pewnych czynności. Na przykład jeżeli poddaję się ciągłemu myśleniu o sobie w samych superlatywach i przestaję zwracać uwagę na błędy, które popełniam, przyzwyczajam się do nieprawdziwego obrazu siebie. W wyniku utrwalenia takiego myślenia rodzi się wada. Wada pogłębia się, gdy człowiek nad sobą nie pracuje. Zakorzenia się coraz głębiej, gdy człowiek jest względem niej bezczynny.

Jak zatem zwalczać wadę? Jest z nią trochę jak z chwastem. Jeśli nie chcemy, by się rozrastał i rozsiewał swe nasiona, zamiast go podlewać i pielęgnować, musimy go wyciąć razem z korzeniami. Jeżeli będzie rósł zbyt długo i nie zostanie usunięty przed pojawianiem się kwiatów i nasion, bardzo szybko się rozprzestrzeni. Nawet gdy go wtedy wytniesz, wokół będą już rosły jego „dzieci”. Tak samo dzieje się z wadą. Jeżeli się ociągamy w walce z nią, ona rośnie, owocuje, wydaje nasiona i je rozsiewa. Wady bardzo szybko się mnożą. Jak w walce z chwastem konieczne jest odcięcie dopływu wody i odseparowanie go od tego, co przynosi mu wzrost, tak w walce z wadą należy zrezygnować z tego wszystkiego, co może ją karmić i pomnażać.

W pracy nad sobą i walce z siedmioma grzechami głównymi niezwykle ważna jest konkretna wiedza na temat tych grzechów. By stawić czoło wrogowi, trzeba go dobrze poznać. Niniejsza książka zawiera szczegółową charakterystykę siedmiu grzechów głównych. Jak działają? Skąd się biorą? Czym się karmią? Odpowiedzi na te pytania poznasz, czytając te rozważania. Dzięki uzyskanej wiedzy będziesz mógł przystąpić do konkretnego działania.

Będziemy się posługiwali jedną z najskuteczniejszych metod w rozwoju duchowym. To trzyetapowa metoda: widzieć – oceniać – działać. Zdobędziesz wiedzę, która będzie dla ciebie niczym lustro – będziesz mógł się w niej przejrzeć. Zobaczysz, czym jest dany grzech i jakie ma odcienie. Co go pomnaża, a co hamuje jego rozwój? Dzięki temu ocenisz, w jaki sposób dotyka on twojego życia. Stwierdzisz, czy sobie to uświadamiałeś i czy wiesz, co ci dolega. Czy stawiałeś w swoim życiu właściwe diagnozy? Zdobędziesz konkretną wiedzę na temat każdego z grzechów i poznasz wiele ich odcieni, a wtedy będziesz mógł zobaczyć, który z nich wiąże się z twoimi problemami. To będzie cię prowokowało do głębokiego poznawania siebie. Ta lektura nie dotyczy twego współmałżonka, sąsiada czy kolegi z pracy. Ona dotyczy ciebie! Czytając te treści, nie myśl o innych ludziach, choć możesz mieć takie pokusy. Kiedy Bóg przychodzi do twego życia z prawdą, to Szatan, który doskonale wie, że ona wyzwala, robi wszystko, byś nie odniósł jej do siebie, lecz przekierował na innych. Poznajesz prawdę o grzechu i mówisz: „Mój mąż, wypisz, wymaluj, pasuje idealnie”. Nie pozwól sobie na takie myślenie. W czasie tej lektury Bóg będzie mówił o tobie, prosto do twego serca. To może być nieprzyjemne, bo nieraz prawda jest trudna, ale pamiętaj, że to doświadczenie nieprzyjemności też pochodzi od diabła.

Jedna z podstawowych reguł rozeznawania duchowego św. Ignacego Loyoli mówi, że jeżeli człowiek idzie drogą nawrócenia i podejmuje decyzję, że chce być lepszy, to Bóg przychodzi do niego z pocieszeniem i umocnieniem. Przekonuje go, że to jest właściwa droga, i mówi: „Nie bój się, nie martw się, dasz radę, jestem z tobą”. Takie odczucia i wewnętrzne poruszenia daje Bóg, gdy zmierzamy ku nawróceniu. Zapamiętaj to w kontekście tego, co może się w tobie dziać w czasie czytania tej książki. Nawet gdy będziesz poznawał bardzo trudną prawdę, która może odbierze ci chęć do dalszej lektury, i nawet gdy z każdym przeczytanym zdaniem będziesz się załamywał i mówił: „Boże, chyba mam problem ze wszystkim”, Bóg będzie upewniał cię, że jesteś na dobrej drodze, i powie: „Tak, masz problem z tym wszystkim, ale nie zapominaj, że Ja jestem od tego większy”. On jest Panem. On daje siłę i odwagę. On cały czas będzie z tobą.

Co natomiast robi zły duch, kiedy wkraczasz na drogę nawrócenia? Wbija w ciebie szpilki. Podsuwa myśli: „Ale ciężko. I jeszcze to! Już nigdy z tego nie wyjdę, nie mam szans. Po co w ogóle sięgałem po tę książkę? Żyłbym o wiele spokojniej!”. To jest podstawowa pokusa, z jaką Szatan przychodzi do ludzi, którzy zmieniają życie, wstępują do wspólnoty, czytają Pismo Święte i zaczynają się głębiej modlić. Po pewnym czasie wydaje się, że mają więcej problemów niż przed nawróceniem, a wtedy diabeł podsuwa myśl: „No i po co ci było to wszystko? Tak źle ci się żyło? Teraz masz same problemy. To wszystko przez Boga i Kościół. To Bóg generuje twoje problemy”. Szatan robi wszystko, by cię zniechęcić do życia z Bogiem i zawrócić z drogi nawrócenia. Najpierw zwraca twą uwagę na wszystkich wokół, bylebyś tylko nie zauważył, że to ty masz problem. A kiedy jednak uda ci się go zauważyć, robi wszystko, byś w nim trwał, zamiast zwrócić się w tym doświadczeniu do Boga.

Jak pracować nad sobą w czasie lektury tej książki? Powinieneś wejść w te treści sercem. Powinieneś pozwolić, by Bóg cię uzdrawiał. To uzdrowienie będzie dokonywało się we wspomnianych trzech etapach: widzieć – oceniać – działać.

Bóg będzie objawiał ci prawdę o tobie – to etap „widzieć”. To wspomniana już konkretna wiedza na temat wad i grzechów.

Następnie należy ją skonfrontować z własnym życiem – a więc „ocenić”. Trzeba to robić konkretnie, nazwij zatem wady i grzechy, które cię dotyczą. Zapisz je sobie. Zobacz, w jakich sytuacjach się ujawniają. Zbadaj, na jakim są etapie – czy to początek i sporadyczne pokusy, czy zaawansowanie i przyzwyczajenie, czy może już nałóg. Każdy grzech należy rozpatrywać właśnie w kontekście tych trzech faz. Nie wystarczy powiedzieć sobie: „Jestem pyszałkiem”. Trzeba sobie uświadomić, czy co pewien czas doświadczam pokus związanych z pychą, czy mam pewną tendencję do pysznych zachowań, czy też jest to już uzależnienie od tego grzechu i gdy ktoś mnie nie zauważa lub nie chwali, to aż mnie z tego powodu trzęsie.

I ostatnim etapem jest „działać”, a więc podjąć konkretne działanie zmierzające do porzucenia wady bądź grzechu. Chodzi o konkretną decyzję i odpowiedź na pytanie: co zrobię z tym, co dostrzegłem? Można zobaczyć prawdę o grzechu, ocenić swe życie w jej świetle i stwierdzić, że ma się z czymś problem – ale na tym poprzestać. Wówczas nic się nie zmienia. Sama wiedza nic nie zmienia. Wiedza nie ratuje i nie zbawia. Trzeba wejść w etap działania, czyli dać Bogu rękę i zacząć z Nim pracować nad danym grzechem. Należy się danego grzechu wyrzec i odciąć się od tego, co go powoduje i co daje mu wzrost. Jeśli na przykład wyhodowałem w sobie chwast pychy, trzeba go wyplenić i odciąć go od źródła wody i światła, które pozwalają mu się rozwijać. To wymaga bardzo konkretnego działania. To jest orka, która nieraz trwa latami. Nie myśl, że po tej lekturze automatycznie staniesz się wolny od siedmiu grzechów głównych. Być może w niektórych przypadkach może zdarzyć się cudowne uwolnienie, ale z pewnością nie we wszystkich. Na pewno będziemy jednak świadomi, czym są one, jak w nas żyją i jak z nimi walczyć. I z tą świadomością trzeba zabrać się do konkretnej roboty.

Poznawanie tej prawdy i konfrontowanie jej ze swoim życiem nie będzie przyjemne. Gwarantuję ci, że zły duch zrobi wszystko, by uprzykrzyć ci czas tej lektury. By zniechęcić cię do walki i zmusić do poddania się. On nie chce, byś się nawrócił i był święty. Oczywiście z każdym kolejnym etapem tej pracy jego działanie będzie się wzmagać. Szczególnie gdy przejdziesz pierwsze dwa etapy, co będzie oznaczało, że on przegrał już dwie rundy pojedynku. To będzie czas walki duchowej, w której doświadczysz wielkiej przebiegłości złego ducha. Uczyni wszystko, byś nad sobą nie pracował i się nie zmieniał.

Gdy będziesz czytał tę książkę, rób notatki dotyczące tego, co w sobie zaobserwujesz. Rób to od razu, nie zwlekaj. Zapisuj to, co powinieneś zrobić w walce z danym grzechem. To będzie czas łaski i Bóg będzie ci w nim dawał różne natchnienia. To będzie czas modlitwy i słuchania Jego głosu. Wierzę, że Bóg będzie w tym czasie konkretnie wskazywał, co masz robić, by żyć w wolności i pokoju. Zapisuj to wszystko. Pisz: „zauważyłem to, to i tamto”, „muszę zająć się tym i tamtym”, „trzeba odciąć się od tego i tamtego”, „podejmuję decyzję, że biorę się do tego i tamtego”.

Po każdym z rozdziałów znajdziesz modlitwę, która pozwoli ci stanąć w prawdzie o sobie i zaprosić do tej prawdy Boga. Gdy Bóg przychodzi z prawdą, zawsze przynosi też doświadczenie bezwarunkowej miłości, bo bez niej człowiek może wystraszyć się prawdy. Co więcej – bez miłości prawda może człowieka zabić. Dlatego w modlitwie będziemy prosić o doświadczenie prawdy z miłością. To będzie również czas podejmowania decyzji. Będziesz mógł w jej trakcie wyrzec się grzechu i postanowić, jakie działania w walce z nim podejmujesz. Będziesz też mógł prosić Boga, by objawiała się w tobie Jego uzdrawiająca moc. Sami z siebie nic nie możemy uczynić. Jesteśmy słabi. Ale z Bogiem możemy wszystko! Jego miłosierdzie, którego będziemy przyzywać, ma ogromną moc.

Praca nad wadami i grzechem jest zadaniem żmudnym i długotrwałym. Dlatego wystrzegaj się zniechęcenia, bo posługuje się nim zły duch. W czasie tej lektury odkryjesz siebie jako grzesznika, ale jednocześnie doświadczysz, że jesteś grzesznikiem umiłowanym przez Boga. Doświadczysz, że Bóg ukochał cię tak bardzo, że za twoje życie oddał swego jednorodzonego Syna. Dał Go, aby każdy, kto w Niego wierzy i kto podejmie decyzję nawrócenia w Jego imię, zyskał życie wieczne. Bóg ma zawsze ostatnie słowo. Choćby twe grzechy okazały się czerwone jak purpura, w Jego miłosierdziu mogą być białe jak śnieg. Tego się trzymaj. Bóg może dać ci prawdę, która będzie trudna i przerażająca, ale daje ją po to, aby cię wyzwolić i obdarzyć pełnią życia. Dlatego ostatnią częścią tej lektury nie będzie prawda o grzechu, ale o zwycięstwie Jezusa Chrystusa. On zwyciężył nad każdą wadą, słabością i grzechem. Zwyciężył nad Szatanem i śmiercią. I będziesz miał okazję, by swą decyzją wejść w Jego zwycięstwo. Aby doświadczyć, że w Nim jest twoje zwycięstwo. Byś w Nim mógł żyć jako zwycięzca!

Do tego zapraszam cię na początku tej lektury. Nawet jeśli świadomość grzechu będzie cię dobijała, pamiętaj, że na końcu jest zmartwychwstanie. Dla tego, kto wybiera Jezusa i staje po Jego stronie, na końcu jest zwycięstwo.