Wzorce protokołów operacyjnych w chirurgii ogólnej i naczyniowej. Tom 1 - ebook
Wzorce protokołów operacyjnych w chirurgii ogólnej i naczyniowej. Tom 1 - ebook
226 rozdziałów – opisów zabiegów stanowiących listę typowych operacji chirurgii ogólnej i naczyniowej.
Sprawdzone narzędzie do prawidłowego sporządzenia dokumentacji pooperacyjnej.
Napisane przez wybitnych specjalistów z dziedziny.
„Chirurdzy kochają operowanie, ale nikt nie lubi pracy papierkowej. Protokół operacyjny, zwany powszechnie opisem operacji, jest jednym z najważniejszych elementów dokumentacji medycznej, który jest sporządzany przez chirurga. Dokładne odnotowanie tego, co wydarzyło się w sali operacyjnej – jakie były wskazania, co stwierdzono, co wykonano, kto uczestniczył w operacji, jakich szwów i narzędzi użyto, jakie stwierdzono anomalie anatomiczne – jest podstawową umiejętnością, której chirurg musi się nauczyć. Obecnie lekarze szkolący się w zakresie chirurgii rzadko otrzymują szczegółową instrukcję, jak stworzyć zwięzły protokół operacyjny zawierający kluczowe informacje. Chcielibyśmy, aby z książki, którą oddajemy do rąk Czytelnika, korzystały właśnie osoby szkolące się z zakresu chirurgii.
· Tom 1 - przełyk, żołądek i dwunastnica, jelito cienkie i wyrostek robaczkowy
· Tom 2 - jelito grube, odbyt, odbytnica i okolica krzyżowo-guziczna, wątroba i drogi żółciowe, trzustka
· Tom 3 - śledziona, leczenie przepuklin i operacje przy martwiczym zapaleniu powięzi, piersi, węzły chłonne, głowa i szyja, inne procedury
· Tom 4 - niedrożność naczyń mózgowych, niedrożność tętnic krezkowych i nerkowych, niedrożność aortalno-biodrowa, niedrożność podpachwinowa, tromboembolektomia.
· Tom 5 - tętniaki, choroby żył, tworzenie dializacyjnych przetok tętniczo-żylnych, sympatektomia, amputacje, inne procedury oraz skorowidz.
Spis treści
Przedmowa do wydania polskiego XXI
Przedmowa Profesora Pawła Lampego XXV
Przedmowa Profesora Grzegorza Wallnera XXV
Przedmowa - przesłanie do szkolących sie lekarzy XXVII
Wprowadzenie XXIX
Część I. Przełyk
1. Ezofagektomia: prawostronna torakotomia i laparotomia z zespoleniem w klatce piersiowej – Carol E.H. Scott-Conner (tłum. Grzegorz Wallner, Witold Zgodziński)
2. Ezofagektomia: prawostronna torakotomia i laparotomia z zespoleniem na szyi – Carol E.H. Scott-Conner (tłum. Grzegorz Wallner, Witold Zgodziński)
3. Ezofagogastrektomia – Elizabeth A. Marshall (tłum. Grzegorz Wallner, Witold Zgodziński)
4. Przezrozworowa resekcja przełyku – Carol E.H. Scott-Conner (tłum. Grzegorz Wallner, Michał Solecki)
5. Torakoskopowa resekcja przełyku – Edward Y. Chan, Edward H. Chin (tłum. Tadeusz Orłowski, Juliusz Gątarek)
6. Fundoplikacja sposobem Nissena z dostępu brzusznego – Linda P. Zhang, Scott Q. Nguyen (tłum. Grzegorz Wallner, Michał Solecki)
7. Laparoskopowa fundoplikacja sposobem Nissena – Jessica K. Smith (tłum. Grzegorz Wallner, Michał Solecki)
8. Gastroplastyka metodą Collisa i fundoplikacja metodą Nissena z dostępu klatkowego – Mark Shapiro, Edward H. Chin (tłum. Tadeusz Orłowski, Dariusz Dziedzic)
9. Laparoskopowa plastyka żołądka sposobem Collisa z fundoplikacją sposobem Nissena – Mohamad H. Alaeddine, Bassem Y. Safadi (tłum. Grzegorz Wallner, Michał Solecki)
10. Górna miotomia przełyku i operacja uchyłka gardłowo- przełykowego (Zenkera) – Nabil Fuleihan (tłum. Mariusz Frączek)
11. Przezgardłowa septotomia staplerowa uchyłka Zenkera – Nabil Fuleihan (tłum. Tadeusz Orłowski, Dariusz Dziedzic)
12. Miotomia przełyku w przypadku achalazji lub rozlanego kurczu przełyku – Carol E.H. Scott-Conner (tłum. Grzegorz Wallner, Michał Solecki)
13. Laparoskopowa kardiomiotomia z częściową fundoplikacją – Carol E.H. Scott-Conner (tłum. Grzegorz Wallner, Michał Solecki)
Część II. Żołądek i dwunastnica
14. Zespolenie żołądkowo-czcze – Lori K. Soni (tłum. Ewelina Frejlich, Julia Rudno-Rudzińska, Robert Tarnawa, Wojciech Kielan)
15. Wagotomia proksymalna – Carol E.H. Scott-Conner (tłum. Ewelina Frejlich, Julia Rudno-Rudzińska, Robert Tarnawa, Wojciech Kielan)
16. Wagotomia pniowa i pyloroplastyka – Carol E.H. Scott-Conner (tłum. Ewelina Frejlich, Julia Rudno-Rudzińska, Robert Tarnawa, Wojciech Kielan)
17. Częściowa resekcja żołądka sposobem Billrotha I – Roy R. Danks (tłum. Wojciech Kielan, Adam Skalski, Julia Rudno-Rudzińska, Ewelina Frejlich)
18. Częściowa resekcja żołądka sposobem Billrotha II – Roy R. Danks (tłum. Wojciech Kielan, Adam Skalski, Julia Rudno-Rudzińska, Ewelina Frejlich)
19. Zszycie perforacji owrzodzenia trawiennego – Georgios Tsoulfas (tłum. Julia Rudno-Rudzińska, Ewelina Frejlich, Robert Tarnawa, Wojciech Kielan)
20. Zszycie perforacji owrzodzenia metodą laparoskopową – Roy R. Danks (tłum. Julia Rudno-Rudzińska, Ewelina Frejlich, Wojciech Kielan)
21. Gastrostomia – Philip M. Spanheimer (tłum. Maciej Słodkowski)
22. Przezskórna endoskopowa gastrostomia (PEG) – Carol E.H. Scott-Conner (tłum. Maciej Słodkowski)
23. Obwodowa (dystalna) resekcja żołądka z powodu raka z wycięciem węzłów chłonnych w zakresie D2 oraz z rekonstrukcją sposobem Roux-en-Y – Hisakazu Hoshi (tłum. Piotr Richter)
24. Całkowita resekcja żołądka z wycięciem węzłów chłonnych w zakresie D2, rekonstrukcja sposobem Roux-en-Y, jejunostomia odżywcza – Hisakazu Hoshi (tłum. Piotr Richter)
25. Pionowa opaskowa plastyka żołądka – Carol E.H. Scott-Conner (tłum. Mariusz Wyleżoł, Krzysztof Paśnik)
26. Wszczepienie opaski żołądkowej regulowanej techniką laparoskopową w leczeniu otyłości – Mohammad A. Hojeij, Bassem Y. Safadi (tłum. Mariusz Wyleżoł, Krzysztof Paśnik)
27. Wyłączenie żołądkowe sposobem Roux z powodu otyłości – Yi-Horng Lee (tłum. Janusz Strzelczyk)
28. Laparoskopowe przedokrężnicze wyłączenie żołądkowe na pętli Roux w leczeniu otyłości – Mohammad K. Jamal (tłum. Krzysztof Paśnik, Mariusz Wyleżoł)
29. Laparoskopowa rękawowa resekcja żołądka – Mohamad H. Alaeddine, Bassem Y. Safadi (tłum. Krzysztof Paśnik, Mariusz Wyleżoł)
30. Proste wycięcie uchyłka dwunastnicy – Roy R. Danks (tłum. Krzysztof Paśnik)
31. Przezdwunastnicze wycięcie uchyłka dwunastnicy – Roy R. Danks (tłum. Krzysztof Paśnik)
Część III. Jelito cienkie i wyrostek robaczkowy
32. Resekcja jelita cienkiego – Ross Bengtson (tłum. Wiesław Tarnowski)
33. Laparoskopowa resekcja jelita cienkiego – Walid Faraj, Ahmad Zaghal (tłum. Wiesław Tarnowski)
34. Uwalnianie zrostów w niedrożności jelit – Carol E.H. Scott-Conner (tłum. Wiesław Tarnowski)
35. Laparoskopowe uwolnienie zrostów w niedrożności jelita cienkiego – Mohamad H. Alaeddine, Bassem Y. Safadi (tłum. Wiesław Tarnowski)
36. Jejunostomia odżywcza – Carol E.H. Scott-Conner (tłum. Maciej Słodkowski)
37. Appendektomia – Lori K. Soni (tłum. Wiesław Tarnowski)
38. Appendektomia laparoskopowa – Georgios Tsoulfas (tłum. Wiesław Tarnowski)
39. Wycięcie uchyłka Meckela – Ross Bengtson (tłum. Wiesław Tarnowski)
Skorowidz tomu 1 – Grzegorz Krasowski, Piotr Szenk
Kategoria: | Inne |
Zabezpieczenie: |
Watermark
|
ISBN: | 978-83-200-4979-4 |
Rozmiar pliku: | 1,5 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Jamal J. Hoballah, MD, MBA, FACS
Professor and Chairman
Department of Surgery
American University of Beirut
Medical Center
Beirut, Lebanon
Professor of Surgery
Department of Surgery
Vascular Surgery Division
University of Iowa Carver
College of Medicine
Iowa City, IA, USA
[email protected]
Carol E.H. Scott-Conner, MD, PhD, MBA, FACS
Professor of Surgery
Department of Surgery
University of Iowa Carver College
of Medicine
Iowa City, IA, USA
[email protected]
Maher A. Abbas, MD Regional Colon and Rectal Surgery, SCPMG
Director, Permanente National Center of Excellence Chair, Center for
Minimally Invasive Surgery, Los Angeles, CA, USA
Ahmed M. Abou-Zamzam, MD Department of Cardio Vascular
and Thoracic Surgery, Loma Linda University Medical Center,
Loma Linda, CA, USA
Maen S. Aboul Hosn, MD Department of Surgery,
American University of Beirut Medical Center, Beirut, Lebanon
Mark Adelman, MD Department of Surgery,
NYU Langone Medical Center, New York, NY, USA
Abdi Ahari, MD General Surgery, Mason City Clinic,
Mason City, IA, USA
Houssein Haidar Ahmad, MD Department of Surgery,
American University of Beirut Medical Center, Beirut, Lebanon
Mohamad H. Alaeddine, MD Department of Surgery/Division
of General Surgery, American University of Beirut Medical Center,
Beirut, Lebanon
Parth B. Amin, MD Department of Vascular Surgery,
University of Iowa Hospitals and Clinics, Iowa City, IA, USA
Evgeny V. Arshava, MD Department of Surgery,
University of Iowa, Iowa City, IA, USA
Jeffrey L. Ballard, MD Division of Vascular Surgery,
Loma Linda University Medical Center, Loma Linda, CA, USA
Hisham Bassiouny, MD Department of Surgery,
University of Chicago, Chicago, IL, USA
Ross Bengtson, MD Department of General Surgery,
St. Joseph’s Medical Center, Brainerd, MN, USA
Christian Bianchi, MD Division of Vascular Surgery,
Loma Linda University Medical Center, Loma Linda, CA, USA
Kelly S.A. Blair, MD Department of Surgery, Section
of Vascular Surgery, University of Chicago, Chicago, IL, USA
Michael Bonebrake, MD Department of Surgery,
University of Iowa Hospitals and Clinic, Iowa City, IA, USA
Kevin A. Bridge, MD, MSPH Department of General Surgery,
University of Iowa Hospitals and Clinics, Iowa City, IA, USA
Christopher Bunch, MD Department of Vascular Surgery,
Essentia Health System/Duluth Clinic, Duluth, MN, USA
John C. Byrn, MD Department of Surgery, University of Iowa
Hospital and Clinics, Iowa City, IA, USA
Keith D. Calligaro, MD Department of Surgery,
Division of Vascular Surgery, University of Pennsylvania Hospital,
Philadelphia, PA, USA
Daniel Calva-Cerqueira, MD Department of Surgery,
University of Iowa Hospitals & Clinics, Iowa City, IA, USA
Gregory A. Carlson, MD Memorial Health System,
Colorado Springs, CO, USA
Cassius Iyad Ochoa Chaar, MD, MS Department of Vascular
Surgery, University of Pittsburgh Medical Center,
Pittsburgh, PA, USA
Roderick T.A. Chalmers, MD Vascular Surgical Service,
Royal Infirmary of Edinburgh, Edinburgh, UK
Edward Y. Chan, MD Department of Surgery,
Mount Sinai Hospital, New York, NY, USA
Edward H. Chin, MD Department of Surgery,
Mount Sinai School of Medicine, New York, NY, USA
Jason Chiriano, DO Department of Surgery, Loma Linda
University Medical Center, Loma Linda, CA, USA
Sung Woon Chung, MD Department of Thoracic
and Cardiovascular Surgery, Pusan National University Hospital,
Busan, Korea
Brian A. Coakley, MD Department of Surgery, The Mount Sinai
Medical Center, New York, NY, USA
Thomas E. Collins, MD Department of Surgery, University of
Iowa Hospitals and Clinics, Iowa City, IA, USA
Michael S. Connors III, MD Division of Vascular Surgery,
Department of Surgery, Ochsner Clinic, New Orleans, LA, USA
David C. Corry, MD Department of Vascular/Endovascular
Surgery, Memorial Health System, Colorado Springs, CO, USA
John W. Cromwell, MD Department of Surgery,
University of Iowa Carver College of Medicine, Iowa City, IA, USA
Roy R. Danks, DO School of Medicine, St. Lukes Health System,
Cushing Memorial Hospital, Leavenworth, KS, USA
R. Clement Darling III, MD Department of Vascular Surgery,
Division of Vascular Surgery, Albany Medical Center Hospital,
Albany, NY, USA
Celia M. Divino, MD Department of Surgery,
The Mount Sinai Medical Center, New York, NY, USA
Matthew J. Dougherty, MD Department of Surgery,
Division of Vascular Surgery, University of Pennsylvania Hospital,
Philadelphia, PA, USA
Laura Doyon, MD Department of Surgery, The Mount Sinai Hospital, New York, NY, USA
Walid Faraj, MD, FRCS Department of Surgery,
American University of Beirut-Medical Center, Beirut, Lebanon
Michael C. Fraterelli, MD Department of Surgery,
Medical Center of Aurora, Aurora, CO, USA
Julie Freischlag, MD Department of Surgery, Johns Hopkins
University School of Medicine, Baltimore, MD, USA
Joshua R. French, MD Department of Surgery,
University of Iowa Hospitals and Clinics, Iowa City, IA, USA
Peter C. Fretz, MD Department of Urology,
Elkhart General Hospital, Elkhart, IN, USA
Nabil Fuleihan, MD Department of Otolaryngology-Head
and Neck Surgery, American University of Beirut,
Beirut, Lebanon
Julie Guidroz, MD Department of Surgery, University of Iowa
Hospitals and Clinics, Iowa City, IA, USA
Fady F. Haddad, MD Department of Surgery,
American University of Beirut Medical Center, Beirut, Lebanon
Susan Skaff Hagen, MD, MSPH Department of Surgery,
University of Iowa Hospital and Clinics, Iowa City, IA, USA
Mazen M. Hashisho, MD Department of Surgery,
Stony Brook University Hospital, Northport VA Medical Center,
Northport, NY, USA
Jamal J. Hoballah, MD, MBA Department of Surgery,
American University of Beirut Medical Center, Beirut, Lebanon;
Department of Surgery, Vascular Surgery Division,
University of Iowa Carver College of Medicine, Iowa City, IA, USA
Mohammad A. Hojeij, MD Department of Surgery/Division
of General Surgery, American University of Beirut Medical Center,
Beirut, Lebanon
Hisakazu Hoshi, MD Department of Surgery,
Division of Endocrine and Surgical Oncology, University of Iowa
Hospitals and Clinics, Iowa City, IA, USA
Rabih Houbballah, MD Department of Vascular
and Endovascular Surgery, Henri Mondor Hospital, Creteil, France
James Howe, MD Department of Surgery, University of Iowa
Hospitals and Clinics, Iowa City, IA, USA
Jennifer E. Hrabe, MD Department of Surgery,
University of Iowa, Iowa City, IA, USA
Mohammad K. Jamal, MD Department of Surgery,
University of Iowa Hospitals and Clinics, Iowa City, IA, USA
Faek R. Jamali, MD Department of Surgery,
American University of Beirut Medical Center, Beirut, Lebanon
Bellal A. Joseph, MD Department of Surgery Section of Trauma,
Critical Care, and Emergency Surgery, University of Arizona,
Tucson, AZ, USA
Sergy Khaitov, MD Division of Colon and Rectal Surgery,
Department of Surgery, The Mount Sinai Hospital,
New York, NY, USA
Ismail Mohamad Khalil, MD Department of Surgery,
American University of Beirut Medical Center, Beirut, Lebanon
Mohammad Khreiss, MD Department of Surgery,
University of Arizona, Tucson, AZ, USA
Prashant Khullar, MD Department of Surgery,
University of Iowa Hospitals and Clinics, Iowa City, IA, USA
[email protected]
John Lane, MD Department of Surgery, University of California,
Irvine, Orange, CA, USA
Chad Laurich, MD Department of Surgery, University of Iowa
Hospital and Clinics, Iowa City, IA, USA
Yi-Horng Lee, MD Department of Surgery, University of Iowa
Hospitals and Clinics, Iowa City, IA, USA
Timothy D. Light, MD Department of Surgery,
University of Iowa Hospitals and Clinics, Iowa City, IA, USA
Danny Liu, MD Department of Surgery, University of Iowa
Hospitals and Clinics, Iowa City, IA, USA
Shauna Lorenzo-Rivero, MD Department of Surgery,
University of Tennessee School of Medicine, Chattanooga,
TN, USA
Catherine Madorin, MD Department of Surgery,
The Mount Sinai Hospital, New York, NY, USA
Dale Maharaj, MBBS Caribbean Vascular and Vein Clinic,
St. Clair Medical Center, St. Clair, Trinidad
Michel S. Makaroun, MD Department of Vascular Surgery,
University of Pittsburgh Medical Center, Pittsburgh, PA, USA
Samy Maklad, MD Department of General Surgery,
University of Iowa Hospitals and Clinics, Iowa City, IA, USA
Elizabeth A. Marshall, MD University of Iowa Hospital
and Clinics, Iowa City, IA, USA
Mario Martinasevic, MD Department of Surgery,
University of Iowa Hospital and Clinics, Iowa City, IA, USA
Manish Mehta, MD, MPH The Institute for Vascular Health
and Disease, Albany Medical Center Hospital, Albany, NY, USA
Samuel R. Money, MD Department of Surgery,
Division of Vascular Surgery, Ochsner Clinic,
New Orleans, LA, USA
Charles H. Mosher, MD University Medical Center,
University of Arizona, Tucson, AZ, USA
Munier M.S. Nazzal, MD Department of Surgery,
University of Toledo Medical Center, Toledo, OH, USA
Scott Q. Nguyen, MD Department of Surgery, Mount Sinai
School of Medicine, New York, NY, USA
Kathleen J. Ozsvath, MD Department of Vascular Surgery,
Albany Medical Center Hospital, Albany, NY, USA
F. Ezequiel Parodi, MD Department of Vascular Surgery,
University of South Florida, Tampa, FL, USA
Graeme Pitcher, MBBCh University of Iowa Hospital
and Clinics, Iowa City, IA, USA
Simon Roh, MD Department of Surgery, University of Iowa
Hospital and Clinics, Iowa City, IA, USA
Bassem Y. Safadi, MD Department of Surgery/Division
of General Surgery, American University of Beirut Medical Center,
Beirut, Lebanon
Jean Salem, MD Department of Surgery, American University
of Beirut Medical Center, Beirut, Lebanon
Carol E.H. Scott-Conner, MD
Department of Surgery, University of Iowa Carver College
of Medicine, Iowa City, IA, USA
Pierre Sfeir, MD Department of Surgery,
American University of Beirut Medical Center, Beirut, Lebanon
Murray L. Shames, MD Division of Vascular and Endovascular
Surgery, University of South Florida, Tampa, FL, USA
Mark Shapiro, MD Department of Cardiothoracic Surgery,
The Mount Sinai Medical Center, New York, NY, USA
Mel J. Sharafuddin, MD Department of Surgery and Radiology,
University of Iowa Hospitals and Clinics, Iowa City, IA, USA
William J. Sharp, MD Department of Surgery,
University of Iowa Hospitals and Clinics, Iowa City, IA, USA
Rajesh Shetty, MD Organ Transplant Centre,
University of Iowa Hospitals and Clinics, Iowa City, IA, USA
Joel Shilyansky, MD Division of Pediatric Surgery,
Department of Surgery, University of Iowa Children’s Hospital,
Iowa City, IA, USA
Kristen C. Sihler, MD, MS Departments of General Surgery,
Trauma, and Critical Care, Maine Medical Center, Portland,
ME, USA
Jessica K. Smith, MD Department of Surgery,
University of Iowa Hospitals and Clinics, Iowa City, IA, USA
Lori K. Soni, MD Department of Surgery, University of Iowa
Hospitals and Clinics, Iowa City, IA, USA
Philip M. Spanheimer, MD Department of Surgery,
University of Iowa Hospitals and Clinics, Iowa City, IA, USA
Amy Bobis Stanfill, MD Department of Pediatric Surgery,
Children’s Hospital of Illinois, University of Illinois College
of Medicine, Peoria, IL, USA
Emily Steinhagen, MD Department of Surgery,
The Mount Sinai Medical Center, New York, NY, USA
Sujata Subramanian, MD Department of Surgery,
Division of Vascular Surgery, University of Pennsylvania Hospital,
Philadelphia, PA, USA
Raphael C. Sun, MD Department of Surgery,
University of Iowa Hospital and Clinics, Iowa City, IA, USA
Gary William Swain, Jr., MD Department of Surgery,
Mount Sinai Hospital, New York, NY, USA
Theodore H. Teruya, MD Department of Vascular Surgery,
Loma Linda University Medical Center, Loma Linda, CA, USA
Vassiliki Liana Tsikitis, MD Department of Surgery,
University of Arizona, Tucson, AZ, USA
Georgios Tsoulfas, MD Department of Surgery,
Aristoteleion University of Thessaloniki, Thessaloniki, Greece
Kaare Weber, MD Department of Surgery, The Mount Sinai
Hospital, New York, NY, USA
Jessemae L. Welsh, MD Department of Surgery,
University of Iowa Hospitals and Clinics, Iowa City, IA, USA
Eanas S. Yassa, MD Department of Surgery,
University of Iowa Hospitals and Clinics, Iowa City, IA, USA
John W. York, MD Division of Vascular Surgery,
Department of Surgery, Ochsner Clinic, New Orleans, LA, USA
Ahmad Zaghal, MD Department of Surgery, American
University of Beirut-Medical Center, Beirut, Lebanon
Linda P. Zhang, MD Department of General Surgery,
Mount Sinai School of Medicine, New York, NY, USATłumaczenie
Prof. dr hab. n. med. Piotr Andziak
Klinika Chirurgii Ogólnej i Naczyniowej CSK MSW w Warszawie
Klinika Chirurgii Ogólnej, Naczyniowej i Onkologicznej II WL WUM
Dr n. med. Zbigniew Biejat
Klinika Chirurgii Ogólnej i Naczyniowej CSK MSW w Warszawie
Dr hab. n. med. Krzysztof Bojakowski
Klinika Chirurgii Ogólnej i Naczyniowej CSK MSW w Warszawie
Prof. dr hab. n. med. Andrzej Budzyński
Klinika Chirurgii Endoskopowej, Metabolicznej oraz Nowotworów Tkanek Miękkich II Katedry Chirurgii Ogólnej UJ CM w Krakowie
Dr n. med. Jakub Ciosek
Katedra i Klinika Chirurgii Przewodu Pokarmowego SUM w Katowicach
Prof. dr hab. n. med. Jacek Dadan
Kierownik I Kliniki Chirurgii Ogólnej i Endokrynologicznej UM w Białymstoku
Prof. dr hab. n. med. Marek Dobosz
Oddział Chirurgii Ogólnej, Gastroenterologicznej i Żywienia, COPERNICUS, Podmiot Leczniczy Sp. z o.o. w Gdańsku
Dr n. med. Dariusz Dziedzic
Klinika Chirurgii Klatki Piersiowej, Instytut Chorób Płuc w Warszawie
Prof. dr hab. n. med. Adam Dziki
Klinika Chirurgii Ogólnej i Kolorektalnej UM w Łodzi
Dr hab. n. med., prof. WIML Mariusz Frączek
Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej w Warszawie
Lek. med. Ewelina Frejlich
II Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej i Chirurgii Onkologicznej UM we Wrocławiu
Klinika Chirurgii Ogólnej i Chirurgii Onkologicznej, Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Jana Mikulicza-Radeckiego we Wrocławiu
Dr n. med. Juliusz Gątarek
Klinika Chirurgii, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie
Dr n. med. Andrzej Grabarczyk
Katedra i Klinika Chirurgii Przewodu Pokarmowego SUM w Katowicach
Dr n. med. Michał Grąt
Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Transplantacyjnej i Wątroby WUM
Dr n. med. Beata Jabłońska
Katedra i Klinika Chirurgii Przewodu Pokarmowego SUM w Katowicach
Prof. dr hab. n. med. Arkadiusz Jeziorski
Klinika Chirurgii Onkologicznej UM w Łodzi
Mjr lek. med. Emil Jędrzejewski
Klinika Chirurgii Ogólnej, Onkologicznej, Metabolicznej i Torakochirurgii, Centralny Szpital Kliniczny MON, Wojskowy Instytut Medyczny
Prof. dr hab. n. med. Piotr Kaliciński
Klinika Chirurgii Dziecięcej i Transplantacji Narządów, Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie
Dr n. med. Krzysztof Kaseja
Oddział Chirurgii Ogólnej i Naczyniowej, Specjalistyczny Szpital im. prof. A. Sokołowskiego w Szczecinie-Zdunowie
Prof. dr hab. n. med. Wojciech Kielan
II Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej i Chirurgii Onkologicznej UM we Wrocławiu
Dr hab. n. med. Małgorzata Kołodziejczak
Warszawski Ośrodek Proktologii, Szpital św. Elżbiety w Warszawie
Lek. med. Paulina Kołomańska
Klinika Chirurgii Ogólnej i Naczyniowej CSK MSW w Warszawie
Prof. dr hab. n. med. Marek Krawczyk
Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Transplantacyjnej i Wątroby WUM
Dr n. med. Michał Kusiński
Klinika Chirurgii Endokrynologicznej, Ogólnej i Naczyniowej UM w Łodzi
Dr n. med. Katarzyna Kuśnierz
Katedra i Klinika Chirurgii Przewodu Pokarmowego SUM w Katowicach
Prof. dr hab. n. med. Krzysztof Kuzdak
Kierownik Kliniki Chirurgii Endokrynologicznej, Ogólnej i Naczyniowej UM w Łodzi
Prof. dr hab. n. med. Paweł Lampe
Katedra i Klinika Chirurgii Przewodu Pokarmowego SUM w Katowicach
Dr hab. n. med. Wojciech Lisik
Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej i Transplantacyjnej, Instytut Transplantologii WUM
Prof. dr hab. n. med. Andrzej Matyja
I Katedra Chirurgii Ogólnej i Klinika Chirurgii Ogólnej, Onkologicznej i Gastroenterologicznej CMUJ w Krakowie
Lek. med. Maciej Matyja
II Katedra Chirurgii Ogólnej CMUJ w Krakowie
Dr hab. n. med. Maciej Michalik, prof. UWM
Kierownik Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej i Małoinwazyjnej, Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Olsztynie
Prof. dr hab. n. med. Maciej Misiołek
Katedra i Oddział Kliniczny Otorynolaryngologii i Onkologii Laryngologicznej w Zabrzu SUM w Katowicach
Dr n. med. Marcin Możański
Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Centralny Szpital Kliniczny MON, Wojskowy Instytut Medyczny
Dr hab. n. med. Sławomir Mrowiec
Katedra i Klinika Chirurgii Przewodu Pokarmowego SUM w Katowicach
Dr hab. n. med. Piotr Myśliwiec
I Klinika Chirurgii Ogólnej i Endokrynologicznej UM w Białymstoku
Prof. dr hab. n. med. Tadeusz M. Orłowski
Klinika Chirurgii, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie
Dr n. med. Artur Pasternak
I Katedra Chirurgii Ogólnej i Kliniki Chirurgii Ogólnej, Onkologicznej i Gastroenterologicznej CMUJ w Krakowie
Katedra Anatomii CMUJ w Krakowie
Prof. dr hab. n. med. Krzysztof Paśnik
Klinika Chirurgii Ogólnej, Onkologicznej, Metabolicznej i Torakochirurgii, Centralny Szpital Kliniczny MON, Wojskowy Instytut Medyczny
Lek. med. Alicja Przywózka
Kliniczny Oddział Chirurgii Ogólnej i Kolorektalnej, Szpital Bielański w Warszawie
Prof. dr hab. n. med. Piotr Richter
I Katedra Chirurgii Ogólnej, Onkologicznej i Gastroenterologicznej CMUJ w Krakowie
Dr n. med. Julia Rudno-Rudzińska
II Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej i Chirurgii Onkologicznej UM we Wrocławiu
Prof. dr hab. n. med. Piotr Rutkowski
Klinika Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków, Centrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie
Prezes Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej
Dr n. med. Adam Skalski
II Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej i Chirurgii Onkologicznej UM we Wrocławiu
Lek. med. Robert Skibiński
I Katedra Chirurgii Ogólnej i Kliniki Chirurgii Ogólnej, Onkologicznej i Gastroenterologicznej CMUJ w Krakowie
Prof. dr hab. n. med. Maciej Słodkowski
Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Gastroenterologicznej i Onkologicznej WUM
Dr n. med. Michał Solecki
II Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Gastroenterologicznej i Nowotworów Układu Pokarmowego UM w Lublinie
Dr n. med. Rafał Solecki
I Katedra Chirurgii Ogólnej i Kliniki Chirurgii Ogólnej, Onkologicznej i Gastroenterologicznej CMUJ w Krakowie
Prof. dr hab. n. med. Janusz Strzelczyk
Klinika Chirurgii Ogólnej i Transplantacyjnej UM w Łodzi
Prof. dr hab. n. med. Marek Szczepkowski
Kliniczny Oddział Chirurgii Ogólnej i Kolorektalnej, Szpital Bielański w Warszawie
Wydział Rehabilitacji, Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie
Dr n. med. Mirosław Szura
I Katedra Chirurgii Ogólnej i Kliniki Chirurgii Ogólnej, Onkologicznej i Gastroenterologicznej CMUJ w Krakowie
Dr n. med. Robert Tarnawa
II Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej i Chirurgii Onkologicznej UM we Wrocławiu
Prof. dr hab. n. med. Wiesław Tarnowski
Klinika Chirurgii Ogólnej, Onkologicznej i Przewodu Pokarmowego CMKP w Warszawie
Płk dr n. med. Piotr Trojanowski
Klinika Chirurgii Ogólnej, Onkologicznej, Metabolicznej i Torakochirurgii, Centralny Szpital Kliniczny MON, Wojskowy Instytut Medyczny
Prof. dr hab. n. med. Grzegorz Wallner
II Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Gastroenterologicznej i Nowotworów Układu Pokarmowego UM w Lublinie
Konsultant krajowy w dziedzinie chirurgii ogólnej
Lek. med. Piotr Worobiec
Klinika Chirurgii Naczyniowej CSK MSW w Warszawie
Dr hab. n. med., prof. WIML Mariusz Wyleżoł
Klinika Chirurgii, Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej w Warszawie
Dr n. med. Witold Zgodziński
II Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Gastroenterologicznej i Nowotworów Układu Pokarmowego UM w LubliniePrzedmowa do wydania polskiego
Mimo istnienia odpowiednich przepisów prawa w polskiej chirurgii nadal brak jest wzorców wskazujących, jak powinien zostać sporządzony protokół operacyjny. Tradycyjny, międzypokoleniowy przekaz zasad sporządzania protokołów przyczynia się do braku ich uniwersalności i utrudnia porównywanie protokołów sporządzanych na różnych oddziałach chirurgicznych. Ponadto w przypadku wystąpienia zdarzenia niepożądanego wszelkie zapewnienia, że operację przeprowadzono zgodnie z zasadami sztuki medycznej, są niejednokrotnie bezskuteczne, jeżeli dokumentacja medyczna tego nie potwierdza. Dlatego też w krajach, w których dostrzeżono tę sytuację, już przed wieloma laty opracowano i uszczegółowiono zasady sporządzania protokołów operacyjnych. Już pierwszy rzut oka na zawartość książki, której tłumaczenie oddajemy właśnie do rąk Czytelników, wskazuje, jaka przepaść dzieli w tym zakresie polską chirurgię od chirurgii światowej.
Konieczność opracowania wzorcowych opisów zabiegów operacyjnych została dostrzeżona przez Zarząd Główny Towarzystwa Chirurgów Polskich, gdzie w Komisji Nauki pracującej pod przewodnictwem Pana Profesora Pawła Lampe podjęto prace inicjujące opracowanie takich wzorców. Jednak, jak głosi stare przysłowie mówiące o wyważaniu otwartych drzwi, na pewno korzystniejsze jest przetłumaczenie i adaptowanie odpowiedniej publikacji zagranicznej niż opracowywanie zasad od początku. Podobnego zdania był także Pan Profesor Paweł Lampe, kiedy przedstawiłem mu propozycję wspólnego z PZWL przetłumaczenia i wydania książki.
Najbardziej jednak dumny jestem z faktu, że propozycja wydania dzieła w Polsce znalazła pełne poparcie obecnego prezesa Towarzystwa Chirurgów Polskich, a jednocześnie Konsultanta Krajowego w dziedzinie chirurgii ogólnej – Pana Profesora Grzegorza Wallnera, który także osobiście zaangażował się w tłumaczenie i redakcję naukową książki.
Ponieważ publikacja zawiera zarówno rozdziały poświęcone chirurgii ogólnej, jak i chirurgii naczyniowej, wydanie jej polskiego tłumaczenia byłoby niemożliwe bez osobistego zaangażowania się w jej przetłumaczenie i wydanie Pana Profesora Piotra Andziaka – Konsultanta Krajowego w dziedzinie chirurgii naczyniowej.
Żywię nadzieję, że polskie wydanie książki będzie cieszyło się dużym powodzeniem wśród polskich chirurgów oraz że wypełni lukę w tym zakresie w polskim piśmiennictwie.
Jednak najważniejszym w mojej opinii efektem wydania dzieła w naszym kraju – dzięki zapoznaniu się polskich chirurgów z wzorcami protokołów operacyjnych i zastosowaniu się do nich – będzie zwiększenie bezpieczeństwa pacjentów.
Niewątpliwie dodatkową korzyścią wynikającą z wprowadzenia tego typu wzorców do codziennej praktyki będzie możliwość prowadzenia wieloośrodkowych badań oraz porównywania wyników leczenia uzyskiwanych przez poszczególne ośrodki chirurgiczne.
Chciałbym podkreślić, że podawanie w książce konkretnych nazw zastosowanych narzędzi czy materiałów nie jest równoznaczne z ich zalecaniem, gdyż publikacja nie promuje żadnej z firm, której nazwy towarowe zostały użyte w tekście. Chodzi jedynie o to, aby dokładnie odnotować w protokole, czego użyto, co zastosowano, w jaki sposób, kiedy i dlaczego.
Ponadto uznaliśmy, że zastosowanie jednego rodzaju gramatycznego w odniesieniu do pacjentów przyczyni się do większej czytelności i przejrzystości książki, a przypadek tylko sprawił, że wybraliśmy rodzaj męski.
Chciałbym serdecznie podziękować najwybitniejszym polskim chirurgom za ogrom pracy, jaki włożyli w przetłumaczenie poszczególnych rozdziałów niniejszej książki. Mam nadzieję, że opracowanie polskiego skorowidza ułatwi praktyczne posługiwanie się nią.
dr hab. n. med., prof. WIML Mariusz WyleżołPrzedmowa Profesora Pawła Lampego
Aktualny wzór opisu operacyjnego jest regulowany rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 21 grudnia 2010 roku (Dz.U. 2010 Nr 252 poz. 1697), określającego formalnoprawne cechy tego dokumentu. W Klinice, którą kieruję, od 3 lat obowiązuje wzór opisu pankreatoduodenektomii, który w mojej ocenie pozwoli w przyszłości dokładnie retrospektywnie analizować elementy techniki operacyjnej oraz szczegóły anatomii (w tym anomalie) istotne dla wczesnych i odległych skutków operacji. Dlatego z wielką przychylnością podszedłem do pomysłu prof. Mariusza Wyleżoła dotyczącego przetłumaczenia z języka angielskiego dzieła „Operative dictations in general and vascular surgery”, zawierającego wzorcowe opisy podstawowych operacji wewnątrzbrzusznych. Książka ta jest oparta na doświadczeniach amerykańskich chirurgów, którzy wcześniej niż my stwierdzili, że potrzebna jest unifikacja opisów operacyjnych, wynikająca zarówno z uwarunkowań medycznych, jak i wymagań prawnych. Polskie wydanie tej wartościowej pozycji wychodzi naprzeciw inicjatywie Zarządu Głównego Towarzystwa Chirurgów Polskich i pozwala środowisku polskich chirurgów – przed ewentualnym opracowaniem własnych wzorców opisów – zapoznać się z niebagatelnym doświadczeniem kolegów amerykańskich. Jestem przeświadczony, że książka, którą oddajemy w Państwa ręce, przetłumaczona przez wybitnych polskich specjalistów, będzie kamieniem milowym na trudnej drodze do stworzenia dokumentu pomocnego w unifikacji postępowania i stworzenia zaleceń dotyczących postępowania w podstawowych typach operacji. W najmniejszym stopniu nie zależy nam na ograniczaniu swobody działania chirurgów, a raczej na wyrobieniu nawyku skrupulatnego odnotowywania wszelkich procedur wykonywanych w polu operacyjnym, co może istotnie przyczynić się do zwiększenia ich poprawności. Z żalem żegnam czas, gdy wystarczyło napisać „w sposób typowy wycięto przełyk – materiał zgodny”. W interesie pacjenta i własnym musimy się dostosować do wymogów współczesności i postępu. Mimo krytycznej oceny sposobu organizacji polskiego lecznictwa musimy obiektywnie stwierdzić, że odnosi ono sukcesy, których miarą jest zwiększenie długości życia społeczeństwa.
prof. dr hab. n. med. Paweł LampePrzedmowa Profesora Grzegorza Wallnera
Jednym z podstawowych dogmatów współczesnej medycyny jest dążenie do podnoszenia jakości leczenia i zwiększenia bezpieczeństwa pacjenta. Kanonem współczesnej medycyny, w tym wszystkich dyscyplin zabiegowych, łącznie z chirurgią, jest postępowanie zgodnie z zasadami evidence-based medicine (medycyny opartej na dowodach) i evidence-based surgery (chirurgii opartej na dowodach). Elementem tej strategii w przypadku nowoczesnej chirurgii jest upowszechnianie zasad kompleksowego leczenia, stosowania tych samych, standardowych procedur diagnostyczno-terapeutycznych oraz personalizacja i indywidualizacja terapii. Konieczność porównywania wyników leczenia operacyjnego, analizy powikłań, monitorowania odległych wyników terapii itp. wymaga prowadzenia jednolitej dokumentacji medycznej i ujednolicenia zasad profesjonalnej komunikacji między poszczególnymi chirurgami i ośrodkami oraz komunikacji globalnej – między wszystkimi krajami.
Standardem stało się opracowywanie przez towarzystwa naukowe, gremia ekspertów i organizacje sprawujące nadzór nad jakością opieki medycznej w poszczególnych krajach wytycznych, które wychodziłyby naprzeciw oczekiwaniom grup pacjentów, firm ubezpieczeniowych oraz narodowych płatników. Jednocześnie profesjonalne wytyczne (guidelines) stanowią dla wszystkich lekarzy, w tym również chirurgów, podstawę do wykonywania procedur diagnostyczno-terapeutycznych zgodnie z aktualnym stanem wiedzy. Jest to także niezbędny element weryfikacji badań naukowych i obiektywnych analiz na świecie.
W trend tych działań znakomicie wpisuje się publikacja „Operative dictations in general and vascular surgery”. Wspólne dzieło wielu uznanych chirurgów, głównie ze Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, opublikowane przez wydawnictwo Springer, stanowi znakomity materiał źródłowy dotyczący standardów, jakie powinny obowiązywać przy opracowywaniu protokołów operacyjnych. To także świetne kompendium odzwierciedlające dynamiczny postęp wiedzy w zakresie aktualnie wykonywanych procedur operacyjnych, w tym z zastosowaniem technik minimalnie inwazyjnych. Imponuje szeroki zakres i standaryzacja opracowanych protokołów operacyjnych, z zachowaniem identycznego schematu opisu i konieczności zawarcia niezbędnych informacji niezależnie od rodzaju operacji, techniki operacyjnej czy operowanego narządu. Niniejsze opracowanie jest również istotne w kontekście ewentualnych aspektów prawnych – kompletności i poprawności dokumentacji protokołów operacyjnych.
To pierwsza tego rodzaju publikacja na temat standaryzacji dokumentacji medycznej w zakresie przygotowywania protokołów operacyjnych w piśmiennictwie polskim. Co ważne, dzieło to zostało przetłumaczone i opracowane przez grono wybitnych polskich specjalistów, ekspertów, którzy łączą codzienną praktykę kliniczną z dbałością o jakość leczenia w chirurgii.
Dla mnie osobiście niezmiernie ważny jest fakt, że wersja polska niniejszej publikacji została opracowana z inicjatywy i pod patronatem Towarzystwa Chirurgów Polskich, przy wydatnym współudziale członków Zarządu Głównego tego stowarzyszenia. W moim przekonaniu opracowanie „Operative dictations in general and vascular surgery” powinno być w posiadaniu wszystkich chirurgów w Polsce.
Prof. dr hab. n. med. Grzegorz WallnerPrzedmowa – przesłanie do szkolących się lekarzy
Chirurdzy kochają operowanie – nikt nie lubi papierkowej roboty. Protokół operacyjny, zwany powszechnie opisem operacji, jest jednym z najważniejszych elementów dokumentacji medycznej, który jest sporządzany przez chirurga. Dokładne odnotowanie tego, co wydarzyło się w sali operacyjnej – jakie były wskazania, co stwierdzono, co wykonano, kto uczestniczył w operacji, jakich szwów i narzędzi użyto, jakie stwierdzono anomalie anatomiczne – jest podstawową umiejętnością, której chirurg musi się nauczyć. Obecnie lekarze szkolący się w zakresie chirurgii rzadko otrzymują szczegółową instrukcję, jak stworzyć zwięzły protokół operacyjny zawierający kluczowe informacje. Chcielibyśmy, aby z książki, którą oddajemy do rąk Czytelnika, korzystały właśnie osoby szkolące się z zakresu chirurgii.
Młody lekarzu, stwórz swoją wersję tej książki! W miejscach przeznaczonych na notatki opisz krótko odmiany technik operacyjnych preferowane przez chirurgów, z którymi przyszło Ci współpracować. Odnotuj ich preferencje dotyczące materiału szewnego, ułożenia chorego i innych, nawet najdrobniejszych detali. Przyjmij jako zasadę przeglądanie tych materiałów przed umyciem się do danego rodzaju operacji. Chirurgia składa się z tysięcy drobnych detali. Zanotuj, co jest dobre, a co mniej przydatne. Wcześniej niż Ci się wydaje, staniesz przed komisją egzaminacyjną i podejmiesz samodzielną pracę. Kiedy tak się stanie, ta książka pomoże Ci przypomnieć sobie wszystko to, czego się nauczyłeś, i pomoże Ci w określeniu Twoich własnych preferencji w odniesieniu do technik operacyjnych. Mamy nadzieję, że będziesz zadowolony, korzystając z tej wyjątkowej książki.
Prosimy o przekazywanie komentarzy i sugestii, które pomogą nam ulepszyć kolejne jej wydania.
Jamal H. Hoballah
Carol E.H. Scott-ConnerWprowadzenie
Drugie wydanie tej książki, podobnie jak pierwsze, zostało przygotowane w celu wprowadzenia Czytelnika w świat technik operacyjnych. Dzięki wygodnemu formatowi mieści się w kieszeni fartucha i w podręcznej szafce na sali operacyjnej. Obecne wydanie książki zostało rozszerzone o 60 nowych opisów operacji, co zaowocowało powiększeniem objętości o 35%. Zostało w szczególności uzupełnione o techniki endowaskularne, co odzwierciedla zmiany, jakie dokonały się w ostatnich latach w leczeniu chorób naczyń.
Niniejszej publikacji postawiono dwa zasadnicze zadania. Po pierwsze, aby zawierała wzorce protokołu operacyjnego, który może być indywidualizowany i używany jako szablon. Po drugie, aby była pewnego rodzaju listą kontrolną dającą chirurgowi zasadnicze informacje na temat każdej operacji. Jednocześnie pozostawiono w niej dużo miejsca na własne notatki Czytelnika. Dzięki zapoznaniu się z informacjami zawartymi w książce szkolący się chirurg wejdzie na salę operacyjną znacznie lepiej przygotowany, co pozwoli mu na aktywne uczestnictwo w operacji i nauczenie się tak wiele, jak to tylko możliwe. Po zakończeniu procesu szkoleniowego książka z zebranymi przez adepta chirurgii notatkami będzie stanowiła bezcenne źródło wiedzy, podobnie jak indywidualne notatki sporządzane przez wielu znanych chirurgów. Pierwsze wydanie tej książki zostało również bardzo pozytywnie ocenione i uznane za cenny materiał do wykorzystania przed przystąpieniem do egzaminu specjalizacyjnego z chirurgii.
Książka ta jest przeznaczona także dla praktykujących chirurgów, którzy mogą zmodyfikować każdy szablon, aby odzwierciedlić własne doświadczenie. Zawiera ponadto zwięzłe przypomnienie zasadniczych etapów tych operacji, które są rzadziej wykonywane.
W niniejszej publikacji znajdą Państwo zwięzły opis 226 operacji, czyli większości zabiegów wykonywanych współcześnie przez chirurgów ogólnych i naczyniowych. Dla każdej operacji określono najczęstsze wskazania, które obejmują aż 95% sytuacji, w których dana operacja jest wykonywana. W dalszej kolejności opisano zasadnicze etapy operacji, co pozwala na wyobrażenie sobie przebiegu zabiegu, do którego właśnie przystępujemy. Następnie wymieniono możliwe odmiany techniki wykonania operacji, aby podpowiedzieć chirurgowi, jakie konkretne sytuacje mogą się zdarzyć podczas operacji i powinny zostać odnotowane w protokole operacyjnym. Muszą one być indywidualizowane, gdyż ich różnorodność jest bardzo duża, począwszy od zasadniczych odmian w technice operacyjnej, takich jak wykonanie zespolenia ręcznego lub mechanicznego, przez takie szczegóły, jak rodzaj szwu, czy też wykorzystanie urządzeń do autotransfuzji. W kolejnej części opisu wymieniono możliwe powikłania, które są typowe dla poszczególnych operacji. Powikłania (np. zawał mięśnia sercowego, krwawienie, zakażenie), które mogą towarzyszyć każdej interwencji chirurgicznej, nie zostały wymienione, chyba że są charakterystyczne i częściej związane z daną operacją.
Kolejnym elementem opisu przebiegu operacji jest wzorzec protokołu operacyjnego. Wierzymy, że papier jest tani, a czas cenny, i założyliśmy, że Czytelnik oczekuje od tej części rozdziału wygody i kompletności. W związku z tym zminimalizowaliśmy potrzebę sięgania do innych części rozdziału, mimo że niektóre informacje zostały już w nich zawarte i będą powtórzone. W tym celu zawarliśmy w opisach podobne elementy początkowe i końcowe (np. jak otworzyć i zamknąć brzuch), chociaż w celu zachowania zwięzłości istotne dla każdego protokołu operacyjnego informacje dotyczące utraty krwi, toczenia płynów i liczenia narzędzi nie zostały uwzględnione w poszczególnych opisach. Bardziej skomplikowane operacje mają liczne odmiany, dlatego staraliśmy się zachować równowagę między zwięzłością a kompletnością wzorców protokołów operacyjnych. W związku z tym, na podstawie doświadczenia, zamieściliśmy we wzorcach opisy odpowiadające najczęstszym sytuacjom klinicznym i ich dodatkowym modyfikacjom.
Zalecamy, aby korzystając z tej książki, sięgać także do innych opracowań, np. takich jak:
Scott-Conner C.E.H. (red.): Chassin’s Operative Strategy in General Surgery, 3^(rd) edition, Springer-Verlag, New York 2001.
Scott-Conner C.E.H. (red.): Chassin’s Operative Strategy in Colon and Rectal Surgery. Springer-Verlag, New York 2006.
Scott-Conner C.E.H. (red.): The SAGES Manual: Fundamentals of Laparoscopy and GI Endoscopy, 2^(nd) edition. Springer-Verlag, New York 2006.
Scott-Conner C.E.H., Cuschieri A., Carter A.F.: Minimal Access Surgical Anatomy. Lippincott Williams & Wilkins, Philadelphia 2000.
Scott-Conner C.E.H., Dawson D.L.: Operative Anatomy, 3^(rd) edition. Lippincott Williams & Wilkins, Philadelphia 2009.
Lumley J.S.P., Hoballah J.J.: Vascular Surgery. Springer Surgery Atlas Series. Springer, Heidelberg (forthcoming 2010).
Hoballah J.J.: Vascular Reconstructions: Anatomy, Exposures and Techniques. Springer-Verlag, New York 2000.
Większość rozdziałów zostało napisanych przez lekarzy specjalizujących się w chirurgii na University of Iowa College of Medicine oraz American University of Beirut, przedstawionych na kolejnych stronach niniejszej książki. Jej powstanie było możliwe właśnie dzięki nim. Za wszelkie błędy są natomiast odpowiedzialni redaktorzy poszczególnych części książki. Na zakończenie chcielibyśmy podziękować: Katherine Carolan, za ciężką pracę i pomoc, Laurze Gillan, za wsparcie i przyczynienie się do ukazania pierwszego wydania tej książki, a także Richardowi Hruska i Elizabeth Orthmann za czuwanie nad opracowaniem drugiego wydania, jak również lekarzom specjalizującym się w chirurgii i naszym kolegom.