Zostawić Islandię - ebook

2

Kino i ślub

W Bielawie mieliśmy dwa kina. To pierwsze nazywało się „Ludowe” i było duże. Duże w rozumieniu ludzi z małego miasta. Kiedy się mieszka na prowincji, odległości się wydłużają. Ludzie mówią, że coś jest daleko, a to raptem trzy przystanki autobusowe lub piętnastominutowy spacer. Z tego można sobie zdać sprawę dopiero wtedy, gdy wyjedzie się do wielkiego miasta, prowincjonalne odległości już podczas pierwszego tygodnia pobytu skracają się w dramatyczny sposób.

Rozumiem ludzi z prowincji i nie śmiałem się, kiedy stołeczny Islandczyk opowiadał mi z uśmiechem na twarzy o kilku wieśniakach z północy, którzy nie zdążyli na samolot do Akureyri i się zgubili w Reykjavíku! Faktem jest, że stolica Islandii to miejsce stosunkowo łatwe w obsłudze. Kilka dłuższych ulic, kilkanaście krótszych, plac, jeziorko, port i strzelista wieża betonowego kościoła, która w prosty sposób może pomóc w odnalezieniu drogi. Na pozór trudno się zgubić. Ale na Wyspie jest pełno osad, które nawet wsi nie przypominają. Ot, kilka domków. Ludzie tam pracują, pędzą bimber, piją, kochają się, dzieci płodzą, owieczki zaganiają na ubój raz czy dwa razy w roku. I wtedy spotykają innych ludzi, innych rolników. Ziemniaki posadzą, potem je wykopią. Co wykopią, to zjedzą, czego nie zjedzą, to przepędzą, czego nie przepędzą, z tego zrobią paszę dla świń, potem te świnie zjedzą, część mięsa sprzedadzą, czasem do kościoła pojadą oddalonego o kilkanaście kilometrów. Bogu podziękują, że żyją, że mają co jeść, w co się ubrać, z kim przespać. Za duże auto i za internet oraz radio i telewizję też podziękują.

Tylko że czasami trzeba do stolicy przylecieć. Matkę, ojca w domu starców odwiedzić, córkę, syna na studiach. Kiedy się przylatuje ze wsi i wpada w wir zwariowanego wielkiego miasta, po którym jeżdżą żółte autobusy, i gdy wejdzie się do centrum handlowego, a potem zahaczy o jakąś knajpę przy głównej ulicy, to rzeczywiście można się spóźnić na samolot, można się zgubić, a potem siedzieć na ławce pod nowoczesnym betonowym ratuszem i płakać. Islandczyk opowiadał mi, jak wieśniacy z północy płakali, a przez to zwrócili na siebie uwagę i otrzymali pomoc. Wsadzono ich do aut policyjnych i odstawiono na lotnisko, czekali tam na następny lot, bezpieczni i szczęśliwi, że opuszczają to piekło. Nawiasem mówiąc, lotnisko znajduje się około dwóch kilometrów w linii prostej od ratusza. Raptem dwadzieścia minut spacerkiem...

Tak więc kino „Ludowe” było duże, bo miało duże drzwi wejściowe, duży napis z nazwą nad tymi drzwiami, coś w rodzaju holu, kasę biletową z szybą, w której był wycięty mniej więcej na środku otwór komunikacyjny oraz drugi otwór na samym dole, przez który podawało się kasjerce pieniądze, a w zamian otrzymywało bilety. Nad kasą wisiała tablica informująca, co grają i od ilu lat dozwolone. Bardziej rozwinięci fizycznie mieli lepiej, udawało się im wchodzić na filmy dla bardziej rozwiniętych emocjonalnie. A potem opowiadali o nagich piersiach, pośladkach, pocałunkach. W środkowej części holu były schody prowadzące na balkon. Balkon, miejsce dla wybrańców, droższe bilety, lepsza widoczność, wygodniejsze fotele obite zielonym aksamitem. Te na dole były obite fioletowym, mniejsze i ma się rozumieć, było ich więcej. Jeśli już siadać na dole, to tylko w rzędach pod balkonem. Ci z balkonu często charkali w przypływie złości. Charkali na morderców, złoczyńców, czarne charaktery lub też na tych zbyt miękkich. Spluwali na bohaterów, ale dostawało się widowni. Tej pod balkonem ze względów oczywistych nie, raczej zawsze przód cierpiał. Po drugiej stronie schodów na balkon były dwie toalety. Jedna męska, a druga damska. Męska, odwiedzana częściej, nie tylko przed seansem i po, ale przede wszystkim w trakcie, kiedy ruchome obrazy stawały się jeszcze bardziej ruchome. Pachniała nie tylko lizolem, lecz i tym charakterystycznym zapachem błyskawicznego samozadowolenia, które skraplało się na deskach klozetowych, małych oknach, białych kafelkach, terakotowej posadzce, drzwiach, klamkach.

Co poniektórzy opowiadali, że po seansie Barbarelli nawet sufit przyjął kilkanaście strzałów. Operator, a zarazem kierownik kina, to była ważna osoba. Trzecia pod względem ważności w miasteczku. Ustępował tylko proboszczowi z dolnej parafii i pierwszemu sekretarzowi partii. Kłaniali mu się na mieście. Pytali, czy sprowadzi ten amerykański film, o którym wcześniej przeczytali w „Gazecie Robotniczej”.

Miał dwie pomagierki. Krążyły plotki, że żyją w trójkącie. Operator i dwie panie razem z nim w jednym łóżku. Marzenie każdego pracownika państwowych zakładów włókienniczych. Ta jedna sprzedawała bilety, a ta druga przedzierała je przed wejściem na salę. I gdy ktoś się spóźnił albo nie chciał oglądać kroniki, to otwierała mu drzwi. Trzymając w dłoni małą latarkę, pożółkłym snopem światła wskazywała w ciemnej sali miejsce. Czasami uciszała zbyt głośno trajkocących widzów. Podniecały nie tylko ruchome obrazy. To, co działo się na ekranie, często było mniej interesujące niż to, co działo się poza nim. Ktoś zaszlochał, kto inny się zakrztusił, pani Jadzia, która już trzeci raz oglądała ten sam film, uspokajała męża, wyprzedzając akcję.

– Nie martw się, najpierw ona go zabije, potem zabiją ją, a na samym końcu wszyscy inni się pozabijają, ale dziecka nikt nie ruszy. Nie ściskaj mi ręki tak mocno, rozluźnij się, bo mi ją urwiesz. No, daj spokój, to tylko kino. Nie wierzysz mi? Komu innemu miałbyś uwierzyć jak nie swojej żonie?!

Potem nagły krzyk i syk. Ale to już w innym rzędzie. Piękna pani przez nieuwagę i w wielkim podnieceniu otrzymała dawkę białej i piekącej substancji prosto w oko. Ci sami ludzie wieczorami w swoich małych mieszkankach stawali się sobie obcy, wyczekiwali na następny seans, nowy tytuł, który na nowo ich zbliży. Nie wiem, kiedy zamknięto kino „Ludowe”, nie było mnie już w mieście. Pamiętam, kiedy zamknięto to drugie, mniejsze, na uboczu. Kino „Słowianin”, bo tak się nazywało, znajdowało się w podwórku, do którego można było dotrzeć, wciskając się w wąską uliczkę między dwiema poniemieckimi kamienicami. Zanim się w nią weszło, trzeba było się przeżegnać. Jezus, również poniemiecki, wisiał na kamiennym krzyżu, strzegąc drogi do kina. Co bardziej wierzący opowiadali, że kino zamknięto dzięki wstawiennictwu Jezusa. Ponoć w ten sposób uchronił część ludności miasta przed tymi wszystkimi świństwami, które w nim wyświetlano. Kinomani i katolicy postępowi pukali się w czoło, mówiąc, że tradycjonalistom rozumy poodbierało, gdyż żaden niemiecki Jezus nigdy nie zamartwiałby się stanem moralnym polskich zaborców.

------------------------------------------------------------------------

Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki

------------------------------------------------------------------------