Żydzi w powstańczej Warszawie - ebook

Jak dotąd tylko nieliczni historycy powstania upominali się o pamięć o wkładzie Żydów w czyn zbrojny walczącej Warszawy. Niewielu autorów poświęcało swoją uwagę tym z nich, którzy znaleźli się wśród ludności cywilnej. Niniejsza książka wypełnia tę lukę.

Składa się ona z dwóch zasadniczych części. Pierwsza dotyczy udziału Żydów w walce, druga zaś losu ludności cywilnej w ogarniętej powstaniem Warszawie oraz tych, którzy po kapitulacji zdecydowali się pozostać w gruzach miasta. Obie te perspektywy „wojskowa“ i „cywilna“ choć w wielu miejscach krzyżują się ze sobą, przynoszą odmienne problemy

Aby możliwie najwierniej odtworzyć losy Żydów w powstańczej Warszawie autorzy wykorzystali wszelkie dostępne rodzaje źródeł, zarówno ze strony polskiej, jak i żydowskiej, w wielu miejscach oddając głos swoim bohaterom, wykorzystując ich wspomnienia, pamiętniki i relacje.

Autorzy zebrali cały rozproszony materiał archiwalny w Polsce i w Izraelu, dotarli do wielu nieznanych dotąd relacji, zgromadzili większość znanej literatury.Zmierzyli się z problemem badawczym, który do tej pory był częściej materią emocjonalengo sporu publicystów niż rozważań naukowców. Powstało dzielo, które uzupełnia obraz (...) Powstania Warszawskiego. Książka pokazuje wielki fenomen społeczny i militarny Powstania Warszawskiego, (...) pokazując, że przez próbę tę przeszli rownież Żydzi, walcząc u boku Polaków.

Książka ta w istocie jest opowieścią nie tylko o zaangażowaniu się Żydów w wielkie narodowe Powstanie, ale w dużej mierze, a może nwet przede wszystkim, o relacjach Polaków i Żydow w czasie dwóch miesięcy lata 1944 r. Autorzy (...) starannie rekonstruują fakty, zbierając rozproszone relacje i dokumenty. Do racji podnoszonych dotąd przez polską historiografię odnoszą się z szacunkiem, choć wykazują też wielkie zrozumienie dla cierpienia żydowskiego. Nie są jednak niewolnikami jednej wizji, nie dają się uwieść opowieściom niektórych ocalonych, weryfikują relacje i zeznania zgodnie z warsztatem historyka i możliwościami chwili.

Z recenzji Janusza Marszalca

Wstęp 9

Rozdział I. Przed powstaniem 19

Żydzi i Polacy po powstaniu w getcie 19

Żydowska Organizacja Bojowa po powstaniu 30

Rozdział II. Żydzi w szeregach powstańczych 41

Żydowska Organizacja Bojowa w powstaniu 41

Żydzi w oddziałach AK 58

Zaprzysiężeni przed powstaniem żołnierze AK 58

Problemy z identyfikacją 68

Kobiety w AK 72

Ochotnicy 73

Problem tożsamości 81

Niedobitki Żydowskiego Związku Wojskowego 97

Dzieci w szeregach powstańczych 101

Pracownicy powstańczej służby zdrowia 106

Ochotnicy spośród uwolnionych więźniów Gęsiówki 108

Żydzi i Polacy pochodzenia żydowskiego

w Armii Ludowej i Polskiej Armii Ludowej 147

Polska Armia Ludowa 154

Rozdział III. Kontrowersje 159

Zatrzymania pod zarzutem szpiegostwa 160

Przypadki agresji wobec Żydów towarzyszy broni 168

Postrzeganie Żydów walczących w szeregach powstańczych 176

Przestępstwa kryminalne na ludności cywilnej 181

Rozdział IV. Żydzi cywile w powstaniu warszawskim 195

Od euforii do rozpaczy 195

Warszawa prawobrzeżna 206

Z Woli na Starówkę 209

Stare Miasto 215

Powiśle 225

Mokotów 231

Żoliborz 242

Śródmieście 247

Rozdział V. Warszawscy robinsonowie 259

Zakończenie 321

Wykaz skrótów 327

Bibliografia 329

Indeks osobowy 345

Fotografie 359