Historia XIX wieku. Przeobrażenie świata - ebook

Na kartach tej książki rewolucje, wojny napoleońskie, PaxBritannica, Dziki Zachód czy dominacja i arogancja Europy ukazane są z niezwykłą mocą i plastycznością. Autor z pasją opisuje osiągnięcia epoki industrializacji: maszynowe przyspieszenie,ruchy emancypacyjneczy triumfalny pochód filmu, ale też jej upiory: krwawe wojny, 16-godzinny dzień pracy, anarchię w rachubie czasu czy komercyjne wystawianie na widok publiczny „osobliwych” ludzi. Historia XIX wieku. Przeobrażenie świata to nie tylko wybitna praca historyczna, ale przede wszystkim pasjonująca lektura, od której trudno się oderwać.

Jürgen Osterhammelto wybitny niemiecki badacz dziejów, znany z bezkompromisowego podejścia do historii. Jego zainteresowania naukowe to kolonializm, historia Eurazji od XVIII wieku i teoria historiografii. Wykładał w London School of Economics oraz na uniwersytetach w Kassel, we Fryburgu, Hagen, Genewie, Konstancji. W 2010 roku zdobył Gottfried Wilhelm Leibniz Prize.

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

PRZYBLIŻENIA

I. Pamięć i samoobserwacja
Medialne uwiecznienie XIX stulecia
1. Widzialność i słyszalność
2. Ostoje pamięci, skarby wiedzy, media magazynujące
3. Opis, reportaż, „realizm”
4. Statystyka
5. Wiadomości
6. Fotografia

II. Czas
Kiedy był XIX wiek?
1. Chronologia a charakter epoki
2. Kalendarz a periodyzacja
3. Cezury i przejścia
4. Czas siodła – wiktorianizm – fin de siècle
5. Zegar a przyspieszenie

III.  Przestrzeń
Gdzie leży XIX stulecie?"
1. Przestrzeń. Czas
2. Metageografia: nazwy przestrzeni
3. Mental maps: względność wyobrażeń przestrzennych
4. Przestrzenie interakcji: ląd i morze
5. Porządki przestrzenne: siła i przestrzeń
6. Terytorialność, diaspora, granica

PANORAMY

IV. Osiadłość i mobilność
1. Rzędy wielkości i tendencje
2. Katastrofy demograficzne i demograficzne przejście
3. Dziedzictwo zamorskich migracji we wczesnej nowożytności: kreole i niewolnicy
4. Kolonia karna i emigracja
5. Masowe ucieczki oraz czystki etniczne
6. Wędrówki wewnętrzne oraz transformacje handlu niewolnikami
7. Migracja a kapitalizm
8. Globalne motywy

V. Standardy życia
Zagrożenia i rękojmie bytu materialnego
1. Poziom życia a jakość życia
2. Wydłużenie się życia i homo hygienicus
3. Strach przed epidemiami i prewencja
4. Stare i nowe mobilne niebezpieczeństwa
5. Klęski żywiołowe
6. Głód
7. Rewolucje w rolnictwie
8. Bieda i bogactwo
9. Zglobalizowana konsumpcja

VI. Miasta
Europejskie wzory i globalna odrębność
1. Miasto jako normalność i wyjątek
2. Urbanizacja a systemy miejskie
3. Pomiędzy dezurbanizacją i superwzrostem
4. Miasta specjalne, miasta powszechne
5. Złoty wiek miast portowych
6. Miasta kolonialne, porty traktatowe, imperialne metropolie
7. Obszary wewnętrzne i podziemia
8. Symbolika, estetyka, planowanie

VII. Frontiers
Ujarzmienie przestrzeni i zamach na życie koczownicze
1. Inwazje i procesy zachodzące na frontier
2. „Dziki Zachód” Ameryki Północnej
3. Ameryka Południowa i Afryka Południowa
4. Eurazja
5. Kolonializm osadniczy
6. Podbój środowiska naturalnego: atak na biosferę

VIII. Imperia i państwa narodowe
Trwałość mocarstw
1. Tendencje: dyplomacja wielkich mocarstw i ekspansja imperialna
2. Drogi do państwa narodowego
3. Imperia: co je spaja?
4. Imperia: typy i porównania
5. Imperia: przypadki i przypadki graniczne
6. Pax Britannica
7. Imperia: jak się w nich żyje?

IX. Systemy mocarstw, wojny, internacjonalizmy
Między dwiema wojnami światowymi
1. Kręta droga do globalnego systemu państw
2. Przestrzenie kształtowane przez mocarstwa
3. Wojny: spokojna Europa, niespokojna Azja i Afryka
4. Dyplomacja: narzędzie polityki i sztuka pośredniczenia między kulturami
5. Internacjonalizmy i uniwersalizacja norm

X. Rewolucje
od Filadelfii przez Nankin, do St. Petersburga
1. Rewolucje – oddolne, odgórne i jakie jeszcze?
2. Rewolucyjny Atlantyk
3. Konwulsje środka wieku
4. Rewolucje euroazjatyckie po roku 1900

XI. Państwo
„Minimal government”, przepych władzy i „zapatrzenie w przyszłość”
1. Ład i komunikacja: państwo i sfera polityczna
2. Monarchie wynalezione na nowo
3. Demokracja
4. Administracja
5. Mobilizacja i dyscyplinowanie
6. Wzmocnienie własnego potencjału: polityka z peryferyjnej defensywy
7. Państwo i nacjonalizm

TEMATY

XII. Energia i przemysł
Kto, kiedy i gdzie uwolnił Prometeusza?
1. Industrializacja
2. Ustrój energetyczny: stulecie węgla
3. Ścieżki gospodarczego (braku) rozwoju
4. Kapitalizm

XIII. Praca
Fizyczne podstawy kultury
1. O znaczeniu pracy na roli
2. Miejsca pracy: fabryka, plac budowy, biuro
3. Ścieżki emancypacji w świecie pracy: niewolnictwo, pańszczyzna, uwolnieni chłopi
4. Asymetria pracy najemnej

XIV. Sieci
Zasięg, gęstość, dziury
1. Transport i komunikacja
2. Handel
3. Pieniądze i finanse

XV. Hierarchie
Piony w przestrzeni społecznej
1. Globalna historia społeczna?
2. Arystokracje i ich (powolny) schyłek
3. Mieszczanie i quasi-mieszczanie

XVI. Wiedza
Pomnażanie, zagęszczenie, dystrybucja
1. Języki świata: wielkie przestrzenie komunikacji
2. Alfabetyzacja i scholaryzacja
3. Uniwersytet jako element europejskiego eksportu kulturowego
4. Mobilność wiedzy a przekład
5. Nauki humanistyczne o własnym i o cudzym

XVII. „Cywilizowanie” i wykluczanie
1. „Świat cywilizowany” i jego „misja”
2. Emancypacja niewolników i „biała hegemonia”
3. Obrona przed obcymi i „walka ras”
4. Antysemityzm

XVIII. Religia
1. Pojęcia i warunki religii
2. Sekularyzacje
3. Religia i imperium
4. Reforma i odnowa
Zakończenie: XIX wiek w historii
Posłowie
Posłowie do wydania polskiego
Indeks
Przypisy