Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego. Komentarz - ebook

Krzysztof Ślebzak - doktor habilitowany nauk prawnych, LL.M.; adiunkt w Katedrze Prawa Pracy i Prawa Socjalnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; dyrektor Biura Studiów i Analiz Sądu Najwyższego; autor wielu publikacji z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych i prawa pracy. Komentarz jest pierwszym na polskim rynku prawniczym opracowaniem dotyczącym przepisów regulujących koordynację systemów zabezpieczenia społecznego, które weszły w życie 1 maja 2010 r. W książce omówiono rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 i nr 987/2009 oraz odnoszące się do nich decyzje Komisji Administracyjnej ds. Zabezpieczenia Społecznego. Uwzględniono całościowo piśmiennictwo polskie, częściowo zagraniczne, a także orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz sądów polskich w zakresie mającym znaczenie dla omówienia poszczególnych unormowań. Publikacja przeznaczona jest przede wszystkim dla wykonawców zabezpieczenia społecznego (m.in. Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Narodowego Funduszu Zdrowia, Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwa Zdrowia, urzędów pracy) oraz ich pracowników, jak również dla sądów powszechnych oraz administracyjnych - w zakresie, w jakim komentowane akty prawne są przedmiotem kognicji. Komentarz skierowany jest również do przedstawicieli praktyki oraz osób przemieszczających się w obrębie Unii Europejskiej (a szerzej Europejskiego Obszaru Gospodarczego) zainteresowanych pozyskaniem informacji o swoich prawach i obowiązkach w związku z koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego.

Wykaz skrótów 27
Wstęp 29
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego 31
Tytuł I. Przepisy ogólne 39
Literatura 39
1. Geneza i ewolucja regulacji prawnych w dziedzinie koordynacji 41
2. Aktualne regulacje prawne 43
Artykuł 1 Definicje 45
1. Uwagi ogólne 55
2. Praca najemna oraz działalność na własny rachunek 55
3. Ubezpieczony 60
4. Urzędnik służby cywilnej 60
5. System specjalny dla urzędników służby cywilnej 61
6. Pracownik przygraniczny 62
7. Uchodźca i bezpaństwowiec 63
8. Członek rodziny 63
9. Zamieszkanie i pobyt 64
10. Ustawodawstwo 65
11. Władza właściwa 66
12. Komisja administracyjna 66
13. Rozporządzenie wykonawcze 66
14. Instytucja 67
15. Instytucja właściwa 67
16. Instytucja miejsca zamieszkania oraz instytucja miejsca pobytu 67
17. Właściwe państwo członkowskie 68
18. Okres ubezpieczenia 68
19. Okres zatrudnienia i okres pracy na własny rachunek 68
20. Okres zamieszkania 69
21. Świadczenie rzeczowe 69
22. Emerytura lub renta 71
23. Świadczenie przedemerytalne 71
24. Świadczenie z tytułu śmierci 72
25. Świadczenie rodzinne 72
Orzecznictwo TS 74
Orzecznictwo sądów polskich 115
Artykuł 2 Zakres podmiotowy 117
1. Uwagi ogólne 117
2. Kryterium ekonomiczne 118
3. Obywatelstwo 119
4. Kryterium rodzinne 121
Orzecznictwo TS 123
Artykuł 3 Zagadnienia objęte rozporządzeniem 124
1. Uwagi ogólne 125
2. Gałęzie zabezpieczenia społecznego (ust. 1) 126
2.1. Świadczenia z tytułu choroby 126
2.2. Świadczenia z tytułu macierzyństwa i świadczenia równoważne dla ojca 129
2.3. Świadczenia z tytułu inwalidztwa 130
2.4. Świadczenia z tytułu starości 131
2.5. Renty rodzinne 132
2.6. Świadczenia z tytułu wypadków przy pracy i choroby zawodowej 133
2.7. Zasiłki na wypadek śmierci 133
2.8. Świadczenia dla bezrobotnych 133
2.9. Świadczenia przedemerytalne 135
2.10. Świadczenia rodzinne 135
3. Zakres zastosowania - systemy świadczeń (ust. 2) 136
4. Specjalne nieskładkowe świadczenia pieniężne 137
5. Zobowiązania armatora 137
6. Wyłączenie pomocy społecznej i medycznej 137
7. Wyłączenie świadczeń odszkodowawczych 138
8. Relacja do art. 9 rozporządzenia 140
Orzecznictwo TS 140
Orzecznictwo sądów polskich 152
Artykuł 4 Zasada równego traktowania 152
Orzecznictwo TS 154
Orzecznictwo sądów polskich 158
Artykuł 5 Równe traktowanie świadczeń, dochodów, okoliczności lub zdarzeń 159
Orzecznictwo TS 164
Orzecznictwo sądów polskich 172
Artykuł 6 Sumowanie okresów 172
Orzecznictwo TS 178
Orzecznictwo sądów polskich 180
Artykuł 7 Uchylenie zasad dotyczących miejsca zamieszkania 180
Orzecznictwo TS 184
Orzecznictwo sądów polskich 185
Artykuł 8 Relacje między niniejszym rozporządzeniem a innymi instrumentami koordynacji 187
Orzecznictwo TS 190
Orzecznictwo sądów polskich 191
Artykuł 9 Oświadczenia Państw Członkowskich dotyczące zakresu niniejszego rozporządzenia 192
Orzecznictwo TS 193
Artykuł 10 Zakaz kumulacji świadczeń 193
Orzecznictwo TS 196
Tytuł II. Określanie mającego zastosowanie ustawodawstwa 199
Literatura 199
Orzecznictwo TS 201
Artykuł 11 Zasady ogólne 205
1. Zasada jednego ustawodawstwa właściwego 208
2. Ustalanie ustawodawstwa dla poszczególnych grup 211
2.1. Osoba wykonująca pracę najemną 211
2.2. Osoba wykonująca pracę na własny rachunek 211
2.3. Urzędnicy służby cywilnej 212
2.4. Osoby otrzymujące zasiłek dla bezrobotnych 213
2.5. Służba w siłach zbrojnych i służba cywilna 213
2.6. Osoby niewykonujące pracy (działalności zarobkowej) oraz pobierające świadczenia pieniężne 214
2.7. Osoby pracujące na morzu 214
Orzecznictwo TS 216
Artykuł 12 Zasady szczególne 219
1. Uwagi wstępne 222
2. Delegowanie pracowników 222
2.1. Wykonywanie pracy na rzecz wysyłającego pracodawcy 224
2.2. Normalne wykonywanie pracy na terytorium państwa członkowskiego 226
2.3. Czas delegowania 228
2.4. Brak możliwości zastąpienia dotychczas delegowanego pracownika 229
2.5. Problem relacji decyzji A2 do treści rozporządzeń 229
3. Przejściowe wykonywanie działalności na terytorium innego państwa członkowskiego 230
4. Obowiązki informacyjne - postępowanie 232
5. Obowiązek współdziałania instytucji właściwych 233
Orzecznictwo TS 234
Orzecznictwo sądów polskich 235
Artykuł 13 Wykonywanie pracy w dwóch lub w kilku Państwach Członkowskich 238
1. Uwagi ogólne 242
2. Wykonywanie pracy w przynajmniej dwóch państwach członkowskich 243
3. Prowadzenie działalności w przynajmniej dwóch państwach członkowskich 246
4. Wykonywanie pracy i prowadzenie działalności w przynajmniej dwóch państwach członkowskich 248
5. Pełnienie służby urzędniczej i wykonywanie pracy/prowadzenie działalności w przynajmniej dwóch państwach członkowskich 248
6. Fikcja wykonywania pracy/prowadzenia działalności 249
7. Obowiązki osób objętych art. 13 rozporządzeniem nr 883/2004 249
Orzecznictwo TS 251
Orzecznictwo sądów polskich 253
Artykuł 14 Ubezpieczenie dobrowolne lub fakultatywne kontynuowane 255
Orzecznictwo TS 258
Artykuł 15 Personel kontraktowy Wspólnot Europejskich 258
Orzecznictwo TS 259
Artykuł 16 Wyjątki od przepisów art. 11 do 15 260
1. Porozumienia wyjątkowe 260
2. Wyłączenie ustawodawstwa państwa zamieszkania 262
Orzecznictwo TS 262
Tytuł III. Przepis y szczególne dotyczące różnych kategori świadczeń 263
Rozdział 1. Świadczenia z tytułu choroby, macierzyństwa i równoważne świadczenia dla ojca 263
Literatura 263
Orzecznictwo TS 266
Sekcja 1. Ubezpieczeni i członkowie ich rodzin, z wyjątkiem emerytów lub rencistów i członków ich rodzin 275
Artykuł 17 Miejsce zamieszkania w Państwie Członkowskim innym niż właściwe Państwo Członkowskie 275
Orzecznictwo TS 284
Artykuł 18 Pobyt we właściwym Państwie Członkowskim, kiedy miejsce zamieszkania jest w innym Państwie Członkowskim - zasady szczególne w odniesieniu do członków rodzin pracowników przygranicznych 286
Artykuł 19 Pobyt poza właściwym Państwem Członkowskim 292
1. Uwagi ogólne 294
2. Pobyt w innym państwie członkowskim aniżeli państwo właściwe 295
3. Uprzednie porozumienia dotyczące korzystania ze świadczeń 297
4. Zwrot kosztów 297
5. Europejska karta ubezpieczenia zdrowotnego 299
Orzecznictwo TS 300
Artykuł 20 Udanie się w celu uzyskania świadczeń rzeczowych - zezwolenie na stosowne leczenie poza Państwem Członkowskim miejsca zamieszkania 304
1. Uwagi ogólne 310
2. Zezwolenie instytucji właściwej 311
3. Zakres udzielanych świadczeń oraz przesłanki wyrażenia zgody 312
4. Prawa członków rodziny 315
5. Rozliczenie ryczałtowe pomiędzy instytucjami 315
Orzecznictwo TS 315
Orzecznictwo sądów polskich 318
Artykuł 21 Świadczenia pieniężne 319
1. Uwagi ogólne 326
2. Świadczenia pieniężne a rzeczowe 327
3. Problem uznawania zaświadczeń lekarskich 327
4. Postępowanie 328
5. Prawny status ubezpieczonego i członków rodziny (ust. 1) 330
6. Obliczenia świadczeń pieniężnych (ust. 2-4) 330
Orzecznictwo TS 331
Artykuł 22 Osoby ubiegające się o emeryturę lub rentę 332
Sekcja 2. Emeryci i renciści oraz członkowie ich rodzin 335
Artykuł 23 Prawo do świadczeń rzeczowych na podstawie ustawodawstwa Państwa Członkowskiego miejsca zamieszkania 335
Orzecznictwo TS 337
Artykuł 24 Brak prawa do świadczeń rzeczowych na podstawie ustawodawstwa Państwa Członkowskiego miejsca zamieszkania 338
Orzecznictwo TS 346
Artykuł 25 Emerytury lub renty na podstawie ustawodawstwa jednego lub kilku Państw Członkowskich innych niż państwo miejsca zamieszkania, w przypadkach, gdy istnieje prawo do świadczeń rzeczowych w tym ostatnim Państwie Członkowskim 347
Artykuł 26 Miejsce zamieszkania członków rodziny w państwie innym niż to, w którym zamieszkuje emeryt lub rencista 349
Artykuł 27 Pobyt uprawnionego lub członków jego rodziny w państwie innym niż to, w którym mają miejsce zamieszkania - pobyt we właściwym Państwie Członkowskim - zgoda na uzyskanie właściwej opieki poza Państwem Członkowskim miejsca zamieszkania 353
Artykuł 28 Zasady szczególne dotyczące emerytowanych pracowników przygranicznych 361
1. Uwagi ogólne 364
2. Kontynuowanie opieki w dotychczasowym państwie zatrudnienia 365
3. Prawo do świadczeń rzeczowych byłych pracowników przygranicznych 367
4. Prawo do świadczeń rzeczowych członków rodzin pracowników przygranicznych lub osób pozostałych przy życiu 367
5. Realizacja roszczeń 368
6. Zwrot kosztów między instytucjami 368
Artykuł 29 Świadczenia pieniężne dla emerytów lub rencistów 368
Artykuł 30 Składki obciążające emerytów lub rencistów 371
1. Uwagi ogólne 372
2. Pobór składek przez instytucję obciążoną kosztami świadczeń rzeczowych w przypadku państw, w których świadczenia zależą od opłacania składki 373
3. Pobór składek przez instytucję obciążoną kosztami świadczeń rzeczowych w przypadku państw, w których świadczenia zależą od zamieszkania 374
Orzecznictwo TS 374
Sekcja 3. Przepisy wspólne 376
Artykuł 31 Przepis ogólny 376
Artykuł 32 Pierwszeństwo prawa do świadczeń rzeczowych - zasada szczególna dotycząca prawa członków rodziny do świadczeń w Państwie Członkowskim zamieszkania 378
Orzecznictwo TS 381
Artykuł 33 Świadczenia rzeczowe o znacznej wartości 382
Artykuł 34 Zbieg świadczeń z tytułu długotrwałej opieki 383
Artykuł 35 Zwroty między instytucjami 388
1. Uwagi ogólne 396
2. Zasada pełnego zwrotu kosztów 397
3. Zwrot faktycznie poniesionych wydatków 398
4. Zwrot na podstawie kwot zryczałtowanych (ust. 2) 399
5. Spory między instytucjami właściwymi w zakresie zwrotu kosztów oraz odsetki od nieuregulowanych należności 400
6. Szczególne uprawnienia państw członkowskich w zakresie rozliczeń 401
Orzecznictwo TS 401
Rozdział 2. Świadczenia z tytułu wypadku przy pracy i choroby zawodowej 402
Literatura 402
Orzecznictwo TS 408
Artykuł 36 Prawo do świadczeń rzeczowych i pieniężnych 415
1. Uwagi ogólne 420
2. Ogólne reguły udzielania świadczeń rzeczowych - ust. 1 421
3. Szczególne świadczenia rzeczowe - ust. 2 423
4. Zgoda na udanie się w celu realizacji świadczenia - ust. 2a 425
5. Świadczenia pieniężne 425
Artykuł 37 Koszty przewozu 426
Artykuł 38 Świadczenia w razie choroby zawodowej, jeżeli zainteresowany narażony był na takie samo ryzyko w kilku Państwach Członkowskich 427
Orzecznictwo TS 432
Artykuł 39 Pogłębienie się choroby zawodowej 433
Artykuł 40 Zasady dotyczące uwzględniania odrębności niektórych ustawodawstw 436
Orzecznictwo TS 441
Artykuł 41 Zwroty między instytucjami 441
Rozdział 3. Świadczenia z tytułu śmierci 442
Artykuł 42 Prawo do świadczeń w przypadku gdy śmierć nastąpiła, lub gdy uprawniony zamieszkuje, w Państwie Członkowskim innym niż właściwe Państwo Członkowskie 442
Artykuł 43 Udzielanie świadczeń w przypadku śmierci emeryta lub rencisty 443
Rozdział 4. Świadczenia z tytułu inwalidztwa 444
Literatura 444
Artykuł 44 Osoby podlegające wyłącznie ustawodawstwu typu A 446
Artykuł 45 Przepisy szczególne dotyczące sumowania okresów ubezpieczenia 452
Artykuł 46 Osoby podlegające wyłącznie ustawodawstwu typu B lub ustawodawstwu typu A i B 453
Artykuł 47 Pogłębienie się stanu inwalidztwa 455
Artykuł 48 Zamiana świadczeń z tytułu inwalidztwa na świadczenia z tytułu starości 457
Artykuł 49 Przepisy szczególne dotyczące urzędników służby cywilnej 460
Rozdział 5. Emerytury i renty rodzinne 460
Literatura 460
Orzecznictwo sądów polskich 463
Artykuł 50 Przepisy ogólne 464
Orzecznictwo TS 471
Artykuł 51 Przepisy szczególne dotyczące sumowania okresów 473
Orzecznictwo TS 480
Orzecznictwo sądów polskich 481
Artykuł 52 Przyznawanie świadczeń 482
1. Uwagi ogólne 483
2. Świadczenie niezależne 484
3. Świadczenie proporcjonalne 485
4. Prawo do świadczenia wyższego 486
5. Wyłączenia 486
Orzecznictwo TS 487
Orzecznictwo sądów polskich 490
Artykuł 53 Zasady przeciwdziałania kumulacji 490
1. Uwagi ogólne 491
2. Świadczenia tego samego oraz różnego rodzaju 491
3. Przesłanki stosowania regulacji antykumulacyjnych 492
4. Sytuacje, w których przepisy antykumulacyjne będą znajdowały zastosowanie 493
Orzecznictwo TS 494
Artykuł 54 Zbieg świadczeń tego samego rodzaju 495
Orzecznictwo TS 496
Artykuł 55 Zbieg świadczeń różnego rodzaju 497
Artykuł 56 Przepisy dodatkowe dotyczące wyliczania świadczeń 500
Artykuł 57 Okresy ubezpieczenia lub zamieszkania krótsze niż jeden rok 504
Artykuł 58 Przyznawanie dodatków 506
Artykuł 59 Ponowne obliczenie i rewaloryzacja świadczeń 508
Orzecznictwo TS 509
Artykuł 60 Przepisy szczególne dla urzędników służby cywilnej 510
Orzecznictwo TS 512
Rozdział 6. Zasiłki dla bezrobotnych 513
Literatura 513
Orzecznictwo sądów polskich 515
Artykuł 61 Zasady szczególne w odniesieniu do kumulacji okresów ubezpieczenia, zatrudnienia lub pracy na własny rachunek 515
1. Uwagi ogólne 518
2. Instytucja właściwa 518
3. Sumowanie okresów 520
Orzecznictwo TS 522
Orzecznictwo sądów polskich 523
Artykuł 62 Ustalanie wysokości świadczeń 524
Orzecznictwo TS 528
Artykuł 63 Przepisy szczególne w odniesieniu do uchylenia zasad zamieszkania 529
Orzecznictwo TS 530
Artykuł 64 Bezrobotni udający się do innego Państwa Członkowskiego 531
1. Uwagi ogólne 534
2. Zachowanie prawa do świadczenia pieniężnego mimo udania się do innego państwa członkowskiego 537
3. Zachowanie prawa do świadczenia pieniężnego w przypadku powrotu do państwa właściwego 539
4. Współpraca między instytucjami oraz postępowanie 540
Orzecznictwo TS 541
Orzecznictwo sądów polskich 544
Artykuł 65 Bezrobotni, którzy zamieszkiwali w Państwie Członkowskim innym niż państwo właściwe 545
1. Uwagi ogólne 548
2. Świadczenia dla bezrobotnego częściowo lub w pewnych odstępach czasu 548
3. Ustalenie instytucji właściwej dla osób całkowicie bezrobotnych oraz świadczenia (ust. 2, 3 i 5) 549
4. Rozliczenia między instytucjami (ust. 4, 6-7) 552
Orzecznictwo TS 553
Rozdział 7. Świadczenia przedemerytalne 553
Artykuł 66 Świadczenia 553
Rozdział 8. Świadczenia rodzinne 554
Literatura 554
Orzecznictwo TS 556
Orzecznictwo sądów polskich 557
Artykuł 67 Członkowie rodziny, którzy zamieszkują w innym Państwie Członkowskim 559
Orzecznictwo sądów polskich 560
Artykuł 68 Zasady pierwszeństwa w przypadku zbiegu praw do świadczeń 562
1. Uwagi ogólne 563
2. Zbieg świadczeń z różnego tytułu 565
3. Zbieg świadczeń z tego samego tytułu 565
4. Ustalenie wysokości świadczeń rodzinnych w przypadku zastosowania zasad pierwszeństwa - dodatek dyferencyjny (ust. 2) 567
5. Procedura przyzwania i realizacji świadczeń rodzinnych (ust. 3) 567
6. Nienależnie pobrane świadczenia rodzinne 570
Orzecznictwo sądów polskich 570
Artykuł 68a Udzielanie świadczeń 572
Orzecznictwo sądów polskich 573
Artykuł 69 Przepisy dodatkowe 574
Rozdział 9. Specjalne nieskładkowe świadczenia pieniężne 576
Artykuł 70 Przepis ogólny 576
1. Zagadnienia ogólne 577
2. Charakterystyka specjalnych nieskładkowych świadczeń pieniężnych 578
2.1. Mieszany charakter świadczeń 579
2.2. Ochrona na wypadek ryzyk z art. 3 ust. 1 gwarantująca minimum środków utrzymania 579
2.3. Zapewnienie wyłącznej ochrony dla niepełnosprawnego 580
2.4. Finansowanie świadczeń nieopartych na składce 580
2.5. Zamieszczenie świadczeń w załączniku X 581
3. Specjalne zasady koordynacji dla świadczeń specjalnych 581
Orzecznictwo TS 582
Orzecznictwo sądów polskich 589
Tytuł IV. Komisja Administracyjna i Komitet Doradczy 590
Literatura 590
Uwagi wstępne 590
Artykuł 71 Skład i metody działania Komisji Administracyjnej 591
Artykuł 72 Zadania Komisji Administracyjnej 593
1. Uwagi ogólne 594
2. Zadania wynikające z art. 72 rozporządzenia nr 883/2004 595
2.1. Wykładnia i ujednolicanie stosowania prawa 595
2.2. Wspieranie współpracy między państwami członkowskimi 597
2.3. Zachęcanie do wykorzystywania nowych technologii 598
2.4. Wspieranie rozwoju koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego oraz inne zadania 598
3. Zadania wynikające z pozostałych przepisów rozporządzenia podstawowego i wykonawczego 599
Orzecznictwo TS 600
Orzecznictwo sądów polskich 603
Artykuł 73 Komisja Techniczna ds. Przetwarzania Danych 603
Artykuł 74 Komisja Obrachunkowa 605
Artykuł 75 Komitet Doradczy ds. Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego 606
Tytuł V. Przepis y pr zejściowe 608
Literatura 608
Artykuł 76 Współpraca 609
1. Wzajemne informowanie się władz państw członkowskich 613
2. Pomoc administracyjna 613
3. Bezpośredni kontakt władz i instytucji 614
4. Obowiązki instytucji właściwej oraz zainteresowanych 614
5. Przekazywanie informacji i współpraca między instytucjami a postępowanie w sprawie świadczeń na podstawie ustawodawstwa krajowego 616
6. Kwestie sporne dotyczące wykładni lub stosowania rozporządzenia 616
7. Język właściwy 617
Orzecznictwo TS 617
Artykuł 77 Ochrona danych osobowych 618
Artykuł 78 Przetwarzanie danych 619
1. Uwagi ogólne 622
2. System Elektronicznej Wymiany Informacji dotyczących Zabezpieczenia Społecznego - EESSI 623
3. Moc prawna dokumentów elektronicznych 624
Artykuł 79 Finansowanie działań w dziedzinie zabezpieczenia społecznego 625
Artykuł 80 Zwolnienia 626
Orzecznictwo TS 628
Artykuł 81 Wnioski, oświadczenia i odwołania 628
1. Uwagi ogólne 631
2. Bezzwłoczne przekazywanie wniosków, oświadczeń i odwołań 631
3. Dzień wpływu wniosków, oświadczeń i odwołań 633
4. Kwestia pomyłkowego przekazywania dokumentów lub wniosków 633
5. Odpowiedzialność z tytułu przekazywania dokumentów lub wniosków 633
Artykuł 82 Badania lekarskie 634
1. Uwagi ogólne 635
2. Badanie lekarskie 636
3. Kontrola administracyjna oraz świadczenia pielęgnacyjne 637
4. Środki aktywizujące podjęcie pracy 638
Orzecznictwo TS 638
Artykuł 83 Wprowadzenie w życie ustawodawstwa 639
Artykuł 84 Ściąganie składek i odzyskiwanie składek 639
1. Zagadnienia ogólne 649
2. Zwrot należności a ustalenie prawa właściwego 651
3. Ściąganie należności - ustalenie prawa właściwego 651
4. Ściąganie należności - strony postępowania 652
5. Ściąganie należności - postępowanie 653
6. Ściąganie należności - obowiązki i uprawnienia strony wezwanej 657
7. Odzyskiwanie należności - określenie waluty oraz warunki płatności, odsetki 658
8. Terminy przedawnienia 658
9. Wyrównanie należności 659
10. Zwrot kosztów 660
Orzecznictwo sądów polskich 661
Artykuł 85 Prawa instytucji 661
1. Uwagi ogólne 663
2. Kolizja norm dotyczących statusu socjalnego i cywilnego (ust. 1) 665
3. Skutki zwolnienia z odpowiedzialności (ust. 2) 666
4. Przejście roszczenia cywilnoprawnego w przypadku rezygnacji z dokonywania zwrotów 666
Orzecznictwo TS 667
Artykuł 86 Porozumienia dwustronne 669
Tytuł VI. Przepis y pr zejściowe i końcowe 669
Artykuł 87 Przepisy przejściowe 670
1. Uwagi ogólne 674
2. Wstecznie działanie, uwzględnianie zdarzeń oraz okresów ubezpieczenia i zatrudnienia 675
3. Świadczenia nieprzyznane lub zawieszone 676
4. Ponowne ustalenie prawa do emerytury lub renty 677
5. Ustalenie ustawodawstwa 678
6. Uchylenie klauzul antykumulacyjnych 679
7. Sytuacja wybranych państw 679
8. Obowiązki informacyjne 680
9. Decyzje Komisji Administracyjnej 680
Orzecznictwo TS 681
Artykuł 88 Aktualizacja załączników 683
Artykuł 89 Rozporządzenie wykonawcze 684
Artykuł 90 Uchylenie 685
Artykuł 91 Wejście w życie 686
ZAŁĄCZNIKI 687
Załącznik I. Zaliczki z tytułu świadczeń alimentacyjnych oraz specjalne zasiłki porodowe i adopcyjne (art. 1 lit. z)) 687
Załącznik II. Postanowienia konwencji, które pozostają w mocy i które, w stosownych przypadkach, są ograniczone do objętych nimi osób (art. 8 ust. 1) 690
Załącznik III. Ograniczenie praw do świadczeń rzeczowych dla członków rodziny pracownika przygranicznego (o którym mowa w art. 18 ust. 2) 696
Załącznik IV. Więcej praw dla emerytów lub rencistów powracających do właściwego państwa członkowskiego (art. 27 ust. 2) 697
Załącznik V. Więcej praw dla byłych pracowników przygranicznych, którzy powracają do państwa członkowskiego, w którym poprzednio byli zatrudnieni lub wykonywali pracę na własny rachunek (mających zastosowanie wyłącznie, jeżeli państwo członkowskie, w którym znajduje się (art. 28 ust. 2) 698
Załącznik VI. Określanie ustawodawstwa typu a, które powinno być przedmiotem szczególnej koordynacji (art. 44 ust. 1) 698
Załącznik VII. Zgodność między ustawodawstwami państw członkowskich w sprawie warunków odnoszących się do stopnia inwalidztwa (art. 46 ust. 3 rozporządzenia) 700
Załącznik VIII. Przypadki, w których odstępuje się od wyliczenia proporcjonalnego lub nie stosuje się go (art. 52 ust. 4 i 5) 704
Załącznik IX. Świadczenia i umowy, które pozwalają na stosowanie przepisów art. 54 709
Załącznik X. Specjalne nieskładkowe świadczenia pieniężne (art. 70 ust. 2 lit. c)) 713
Załącznik XI. Przepisy szczególne dotyczące stosowania ustawodawstw państw członkowskich (art. 51 ust. 3, art. 56 ust. 1 i art. 83) 718
Wykaz orzeczeń 739
Akty prawne 759
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego 761
ZAŁĄCZNIKI 842
ZAŁĄCZNIK 1. Pozostające w mocy postanowienia wykonawcze do umów dwustronnych oraz inne przepisy wykonawcze (o których mowa w art. 8 ust. 1 i art. 9 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego) 842
ZAŁĄCZNIK 2. Systemy specjalne dla urzędników służby cywilnej (o których mowa w art. 32 ust. 2 i art. 41 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego) 852
ZAŁĄCZNIK 3. Państwa członkowskie występujące o zwrot kosztów świadczeń rzeczowych na podstawie zryczałtowanych kwot (o których mowa w art. 63 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego) 853
ZAŁĄCZNIK 4. Szczegółowy opis bazy danych, o której mowa w art. 88 ust. 4 rozporządzenia wykonawczego 854
ZAŁĄCZNIK 5. Państwa członkowskie określające na zasadzie wzajemności maksymalną kwotę zwrotu, o której mowa w art. 65 ust. 6 zdanie trzecie rozporządzenia podstawowego, na podstawie średniej kwoty zasiłków dla bezrobotnych przewidzianej w ustawodawstwie tych państw członkowskich w poprzednim roku kalendarzowym (o których mowa w art. 70 rozporządzenia wykonawczego) 855
Decyzja nr A1 z dnia 12 czerwca 2009 r. w sprawie ustanowienia procedury dialogu i koncyliacji w zakresie ważności dokumentów, określenia ustawodawstwa właściwego oraz udzielania świadczeń na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 856
Decyzja nr A2 z dnia 12 czerwca 2009 r. dotycząca wykładni art. 12 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 w sprawie ustawodawstwa mającego zastosowanie do pracowników delegowanych i osób wykonujących pracę na własny rachunek, tymczasowo pracujących poza państwem właściwym 863
Decyzja nr A3 z dnia 17 grudnia 2009 r. dotycząca sumowania nieprzerwanych okresów delegowania przebytych na podstawie rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 i rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 870
Decyzja nr E1 z dnia 12 czerwca 2009 r. w sprawie praktycznych porozumień dotyczących okresu przejściowego dla wymiany danych drogą elektroniczną, o której mowa w art. 4 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 873
Decyzja nr E2 z dnia 3 marca 2010 r. w sprawie ustanowienia procedury zarządzania zmianami mającej zastosowanie do danych dotyczących organów określonych w art. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 wymienionych w elektronicznym wykazie, który stanowi integralną część EESSI 877
Decyzja nr F1 z dnia 12 czerwca 2009 r. dotycząca wykładni art. 68 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 odnoszącego się do zasad pierwszeństwa w przypadku zbiegu praw do świadczeń rodzinnych 880
Decyzja nr H1 z dnia 12 czerwca 2009 r. dotycząca zasad przechodzenia od rozporządzeń Rady (EWG) nr 1408/71 i (EWG) nr 574/72 do rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 i (WE) nr 987/2009 oraz stosowania decyzji i zaleceń Komisji Administracyjnej ds. Koordynacji Systemów Zabezpieczenie Społecznego 884
DECYZJA NR H2 z dnia 12 czerwca 2009 r. sprawie sposobu działania i składu Komisji Technicznej ds. Przetwarzania Danych przy Komisji Administracyjnej ds. Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego 890
DECYZJA NR H3 z dnia 15 października 2009 r. dotycząca daty, którą bierze się pod uwagę przy ustalaniu kursu wymiany, o którym mowa w art. 90 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 897
DECYZJA NR H4 z dnia 22 grudnia 2009 r. dotycząca składu i metod działania Komisji Obrachunkowej przy Komisji Administracyjnej ds. Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego 900
DECYZJA NR H5 z dnia 18 marca 2010 r. dotycząca współpracy w zwalczaniu nadużyć i błędów w ramach rozporządzenia Rady (WE) nr 883/2004 i rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego 906
DECYZJA NR P1 z dnia 12 czerwca 2009 r. w sprawie wykładni art. 50 ust. 4, art. 58 i art. 87 ust. 5 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 w odniesieniu do przyznawania świadczeń z tytułu inwalidztwa, starości oraz rent rodzinnych 911
DECYZJA NR S1 z dnia 12 czerwca 2009 r. dotycząca europejskiej karty ubezpieczenia zdrowotnego 914
DECYZJA NR S2 z dnia 12 czerwca 2009 r. dotycząca specyfikacji technicznych europejskiej karty ubezpieczenia zdrowotnego 920
DECYZJA NR S3 z dnia 12 czerwca 2009 r. określająca świadczenia objęte zakresem art. 19 ust. 1 i art. 27 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 oraz art. 25 lit. A) pkt 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 938
DECYZJA NR S4 z dnia 2 października 2009 r. dotycząca procedur zwrotów kosztów w celu wykonywania art. 35 i 41 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 942
DECYZJA NR S5 z dnia 2 października 2009 r. w sprawie wykładni pojęcia "świadczenia rzeczowe", o którym mowa w art. 1 lit. va) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004, w przypadku choroby lub macierzyństwa zgodnie z art. 17, 19, 20, 22, art. 24 ust. 1, art. 25, 26, art. 27 ust. 1, 3, 4 i 5, art. 28, 34 oraz art. 36 ust. 1 i 2 rozporządzenia (WE) nr 883/2004 oraz dla celów kalkulacji kwot podlegających zwrotowi na mocy art. 62, 63 i 64 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 947
DECYZJA NR S6 z dnia 22 grudnia 2009 r. w sprawie rejestracji w państwie członkowskim zamieszkania zgodnie z art. 24 rozporządzenia (WE) nr 987/2009 oraz tworzenia rejestrów zgodnie z art. 64 ust. 4 rozporządzenia (WE) nr 987/2009 951
DECYZJA NR S7 z dnia 22 grudnia 2009 r. dotycząca przejścia od rozporządzeń (EWG) nr 1408/71 i (EWG) nr 574/72 do rozporządzeń (WE) nr 883/2004 i (WE) nr 987/2009 oraz stosowania procedur zwrotu kosztów 955
DECYZJA NR U1 z dnia 12 czerwca 2009 r. dotycząca art. 54 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 odnoszącego się do zwiększeń zasiłku dla...