Książka młodej chrześcianki: Część 1 listy do mojej córki chrzestnej na różne czasy jej życia. - ebook

KSIĄŻ­KA DLA MŁO­DEJ CHRZE­SCIAN­KI. li­sty do mo­jej cór­ki chrzest­nej na róż­ne cza­sy jej ży­cia.

Prze­kład Bez­i­mien­ny wy­da­ny przez

Teo­do­ze­go Sie­ro­ciń­skie­go

Pro­fes­so­ra ję­zy­ka pol­skie­go… i li­te­ra­tu­ry w In­sty­tu­cie Ale­xan­dryń­skim.

Część Pierw­sza

WAR­SZA­WA.

Na­kła­dem Gu­sta­wa Le­ona Glücks­ber­ga, Księ­ga­rza, przy uli­cy Mio­do­wej.

1847.

LE LI­VRE

DE

LA JEU­NE FEM­ME

CHRÉTIEN­NE.

LET­TRES A MA FIL­LEU­LE

POUR LES DIF­FÉRENS AGES DE SA VIE.

Ay­ant aimé Dieu dès son en­fan­ce, et gar­dé ses com­man­de­mens, elle per­sévéra ju­squ'à la fin.

To­bie, II, 13.

PRE­MI­ÈRE PAR­TIE.

VAR­SO­VIE.

Gu­sta­ve Léon Glücks­berg, Li­bra­ire-Edi­teur.

Rue Mio­do­wa.

1847.

Wol­no dru­ko­wać, z wa­run­kiem zło­że­nia w Ko­mi­te­cie Cen­zu­ry, wy­dru­ko­wa­niu, pra­wem prze­pi­sa­nej licz­by exem­pla­rzy.

W War­sza­wie d. 29 sierp­nia (10 wrze­śnia) 1846 r.

Cen­zor

Nie­za­bi­tow­ski.

W dru­kar­ni Sta­ni­sła­wa Strąb­skie­go.

JA­ŚNIE WIEL­MOŻ­NEJ

ZE­NE­IDZIE GRO­OT­TEN

PRZE­ŁO­ŻO­NEJ IN­STY­TU­TU ALE­XAN­DRYŃ­SKIE­GO

W HOŁ­DZIE

NAJ­GŁĘB­SZE­GO USZA­NO­WA­NIA I WDZIĘCZ­NO­ŚCI

wy­ko­na­ny przez sie­bie

PRZE­KŁAD POL­SKI

dzie­ła tchną­ce­go naj­czyst­szą mo­ral­no­ścią po­świę­ca­ją

Bez­i­mien­ne.

LI­STY

DO MO­JEJ CÓR­KI CHRZEST­NEJ.

LET­TRES

A MA FIL­LEU­LE.

PRZED­MO­WA

Plan tego dzie­ła jest tak pro­sty, iż za­le­d­wo śmiem na­zwać dzie­łem zbiór po­ufa­łych li­stów mat­ki chrzest­nej do cór­ki.

Tu po­boż­na mat­ka pro­wa­dzi stop­nio­wo co­raz daéj mło­dą dzie­wi­cę na dro­dze cno­ty.

W na­szych cza­sach, gdy ko­bie­ty mają umysł może za­nad­to roz­wi­nię­ty przez wy­cho­wa­nie, ja­kie od­bie­ra­ją, a na­de­wszyst­ko przez roz­głos i ruch wy­obra­żeń ze­wsząd je ota­cza­ją­cych, zda­je mi się po­trzeb­niej­szem niż kie­dy, po­bu­dzać je do roz­wa­ża­nia czę­sto tych nauk ewan­gie­licz­nych, tych świę­tych

AVANT-PRO­POS.

Le plan de cet ouvra­ge est bien sim­ple, et j'ose à pe­ine don­ner le­nom d'ouvra­ge à ce re­cu­eil de let­tres fa­mi­li­ères d'une mar­ra­ine à sa fil­leu­le.

C'est l'âme dune jeu­ne fil­le con­du­ite pro­gres­si­ve­ment dans la ro­ute du bien par une pieu­se mar­ra­ine.

Dans un temps où l'in­tel­li­gen­ce des fem­mes est déve­lop­pée, peut-ętre outre me­su­re, par l'édu­ca­tion qu'el­les re­ço­ivent, et sur­to­ut par­le bru­it et le mo­uve­ment des idées qui les enve­lop­pent de to­ute part, je pen­se qu'il est plus néces­sa­ire que ja­ma­is de les ap­pe­ler à médi­ter so­uvent ces en­sei-gne­mens évan­géli­qu­es, ces véri­tés sa­in­tes, qui élè

prawd, któ­re wzno­szą ser­ce, oczysz­cza­ją myśl, uszla­chet­nia­ją cha­rak­ter, i na­da­ją du­szy praw­dzi­wą moc prze­ciw­ko fał­szy­wym po­ły­skom wie­ku i ułu­dom błę­du.

Ta książ­ka nie­jest prze­zna­czo­na dla dzie­ci, cho­ciaż w pierw­szej czę­ści skre­ślo­ne są ich na­uki, miłe za­ba­wy i szczę­ście. Mo­że­by się dały wy­brać nie­któ­re miej­sca do po­ży­tecz­ne­go czy­ta­nia dla mło­dej uczen­ni­cy, ale nie ten jest głów­ny cel, ani ta myśl dzie­ła.

Wie­le osób zna­ko­mi­tych pi­sa­ło dla dzie­ci; te zaś zwy­kle prze­pę­dza­ją swój wiek szczę­śli­wy pod okiem mat­ki lub prze­wod­nicz­ki pew­nej, któ­ra ją za­stę­pu­je t a ja pi­szę dla dzie­ci po­zba­wio­nych tego szczę­ścia.

Mam więc je­dy­nie na celu mło­de pan­ny, któ­re skoń­czyw­szy edu­ka­cya mają wejść w świat, lub z za­kła­du na­uko­we­go, w któ­rym się wy­cho­wa­ły, wró­cić do ro­dzi­ny; dla nich, a na­de­wszyst­ko dla bę­dą­cych sie­ro­ta­mi, pi­szę te li­sty.

Mo­że­by też jesz­cze czy­ta­nie tych li­stów było przy­dat­nem dla każ­dej mło­dej ko­bie­ty od­da­lo­nej od mat­ki i znaj­du­ją­cej się w świe­cie bez téj prze vent le co­eur, épu­rent la pen­sée, en­no­blis­sent le ca­rac­tère, et don­nent a l'Ame une véri­ta­ble for­ce con­tre les faus­ses lu­mi­ères du si­èc­le et les séduc­tions de Ter­reur.

Ce li­vre n'est pas de­sti­né à l'en­fan­ce, bien que la pre­mi­ère par­tie en re­tra­ce les étu­des, les doux pas­se-temps et le bon­heur. Peut-ętre po­ur­ra­it-on en extra­ire qu­elqu­es frag­mens pour en com­po­ser une lec­tu­re uti­le a la jeu­ne pen­sion­na­ire, mais ce n est là nile but es­sen­tiel, ni la pen­sée de Ton* vra­ge.

Plu­sieurs per­son­nes d'un grand méri­te ont écrit pour l'en­fan­ce; cet heu­reux âge se pas­se or­di­na­ire­ment sous les jeux d'une mère, ou d'un gu­ide sûr qui la rem­pla­ce, et j'écris pour cel­les qui sont pri­vées de ce bon­heur.

C'est donc seu­le­ment aux jeu­nes per­son­nes dont l'édu­ca­tion est fi­nie que je m'ad­res­se, qu­and el­les vont en­trer dans le mon­de, on qu­it­ter la ma­ison d'édu­ca­tion où el­les ont été éle­vées pour re­to­ur­ner dans leur fa­mil­le; c'est pour el­les, et sur­to­ut pour cel­les qui sont or­phe­li­nes, que j'ai écrit ces let­tres.

Peut-ętre en­co­re Ia lec­tu­re de ces let­tres po­ur­ra­it-elle co­nve­nir à la jeu­ne fem­me élo­ignée de sa mère t et qui se tro­uve dans le inon­de sans ce gui – wod­nicz­ki, bez tej ręki opie­kuń­czej, aby ją utrzy­mać na dro­dze cno­ty.

Nie spu­ści­łam ani na chwi­lę z uwa­gi tego celu mo­je­go dzie­ła, i we wszyst­kich ra­dach, któ­re sto­su­ję do mo­jej cór­ki chrzest­nej, sta­ra­łam się zga­dy­wać coby jej po­wie­dzia­ła wła­sna mat­ka.

Pierw­sza część tych li­stów by­ła­by tyl­ko szyb­kiem skre­śle­niem dzie­cin­ne­go wie­ku i jego szczę­ścia, gdy­bym nie my­śla­ła, że tu wła­śnie po­dać się mają pierw­sze na­uki re­li­gij­ne, pierw­sze wy­obra­że­nia wszyst­kie­go, jako też nie­któ­re po­strze­że­nia nad wie­lą wa­da­mi roz­wi­ja­ją­ce­mi się w wie­ku dzie­cin­nym, a po­spo­li­te­mi aż nad­to w każ­dym dal­szym wie­ku.

Umiesz­cza­jąc moję cór­kę chrzest­ną w klasz­to­rze, nie mia­łam za­mia­ru przez to wy­dać się z mo­jem zda­niem mniej wię­cej przy­chyl­nym temu lub owe­mu spo­so­bo­wi wy­cho­wa­nia. W rze­czy tak waż­nej każ­da ro­dzi­na ule­ga wzglę­dom, któ­re ja sza­nu­ję, nie wda­jąc się w ich roz­trzą­sa­nie.

Zda­wa­ło mi się, że klasz­tor jest naj­wier­niej­szym wy­obra­zi­cie­lem re­li­gii i Opatrz­no­ści, mia­no­wi­cie wzglę­dem wie­ku dzie­cin­ne­go: że więc w tych ra­mach naj­sto­sow­ni­éj było umie­ścić pierw­szą część mo­je­go dzie­ła, przed­sta­wia­ją­cą pierw­szy wiek ko de, cet­te main tu­téla­irc, pour la so­ute­nir dans la ro­ute du bien.

Je n'ai pas per­du un in­stant de vue ce but de mon ouvra­ge, et dans to­usles con­se­ils que j'ad­res­se à ma fil­leu­le, j'ai tâché de de­vi­ner ce que lui au­ra­it dit sa mère.

La pre­mi­ère par­tie de ces let­tres n'eût été qu'une pe­in­tu­re ra­pi­de du pre­mier age et de son bon­heur, si je n'ava­is pen­sé que c'éta­it la pla­ce où de­va­ient na­tu­rel­le­ment se tro­uver les pre­miers en­sei-gne­mens re­li­gieux, les pre­mi­ères no­tions de to­utes cho­ses, et aus­si qu­elqu­es ob­se­rva­tions sur plu­sieurs défauts qui se déve­lop­pent dans l'en­fan­ce, mais qu­ine sont que trop or­di­na­ires à to­usles ages.

En pla­çant l'en­fan­ce de ma fil­leu­le dans un co­uvent, je n'ai en­ten­du expri­mer nul­le opi­nion plus ou mo­ins fa­vo­ra­ble à tel ou tel mode d'édu­ca­tion. Dans un si grand in­téręt, cha­que fa­mil­le obéit à des con­si­déra­tions que je re­spec­te et que je ne di­scu­te pas.

Le co­uvent m'a sem­blé la plus fi­dèle expres­sion de la re­li­gion et de la Pro­vi­den­ce re­la­ti­ve­ment à l'en­fan­ce: il m'a paru un ca­dre co­nve­na­ble pour y pla­cer a pre­mi­ère par­tie de mon ouvra­ge, qui bi­éty chrze­ścian­ki; ale ta pierw­sza część nie po­win­na być od­osob­nio­na od dal­szej czę­ści dzie­ła, ani uwa­żać się bez­względ­nie.

Zresz­tą nie chcia­łam w tych li­stach wy­sta­wiać nic wy­jąt­ko­we­go, ra­da­bym owszem, aby w nich było juk naj­wię­cej prawd mo­gą­cych zna­leźć po­wszech­ne za­sto­so­wa­nie, przez co by­ły­by uży­tecz­ne­mi dla wszyst­kich.

Nie znaj­dą się w tej książ­ce ani ustę­py dra­ma­tycz­ne, ani unie­sie­nia ro­man­so­wa, i za­ję­cie może tu je­dy­nie po­wstać ze stop­nio­we­go roz­wi­ja­nia rze­czy; ale nie są­dzi­łam, iżby na­le­ża­ło uwa­żać mał­żeń­stwo, ma­cie­rzyń­stwo, śmierć, za przed­mio­ty nie­sto­sow­ne dla mło­dzie­ży. Owszem zda­je mi się, że trze­ba czę­sto znie­wa­lać mło­dzież do za­sta­no­wie­nia się pod wzglę­dem re­li­gij­nym nad temi istot­ne­mi po­win­no­ścia­mi, nad temi po­waż­ne­mi pró­ba­mi ży­cia, któ­re uświę­ca re­li­gia przez sa­kra­men­ta.

re­présen­te le pre­mier âge de la fem­me chrétien­ne; mais cet­te pre­mi­ère par­tie ne doit pas ętre iso­lée du re­ste, ni pri­se d'une ma­ni­ère ab­so­lue.

Du re­ste, je n'ai rien vo­ulu pe­in­dre d'excep­tion­nel; je vo­udra­is, au con­tra­ire, qu'il y eût dans ces let­tres as­sez de véri­tés d'une ap­pli­ca­tion généra­le pour ętre uti­le h tous.

Il ne faut pas espérer tro­uver dans ce li­vre ni épi­so­des dra­ma­ti­qu­es, ni sen­ti­mens ro­ma­ne­squ­es; l'in­téręt ne doit y na­ître que du déve­lop­pe­ment gra­du­el du su­jet; mais je n'ai pas cru de­vo­ir con­si­dérer le ma­ria­ge, la ma­ter­ni­té, Ia mort, com­me des pen­sées dont on ne do­ive pas en­tre­te­nir la jeu­nes­se. Je cro­is, au con­tra­ire, qu'il faut l'ap­pe­ler k réfléchir so­uvent, sous le po­int de vue re­li­gieux, à ces de­vo­irs es­sen­tiels, à ces épreu­ves sérieu­ses de la vie, que la re­li­gion bénit de­ses sa­cre­mens.

LI­STY

DO MO­JEJ CÓR­KI CHRZEST­NEJ.

CZĘŚĆ PIERW­SZA.

WY­CHO­WA­NIE.

LIST PIERW­SZY.

Za­le­d­wie od­dzie­lo­na od cie­bie mu­ra­mi klasz­tor nemi, moja ko­cha­na Lu­dwi­ko, pi­szę do cie­bie co dzień. Po Bogu pierw­sza moja myśl każ­de­go dnia jest dla cie­bie; i ta myśl łą­czy się z wszyst­kie­mi in­ne­mi my­śla­mi dal­sze­mi.

Jak mi przy­szła myśl pi­sa­nia do cie­bie, mu­szę ci po­wie­dzieć, abyś nie była bar­dzo zdzi­wio­ną, je­że­li kie­dy bę­dziesz czy­ta­ła te li­sty.

LET­TRES