Mowa ciała kłamców - ebook

PODZIĘKOWANIA

Chciałabym podziękować moim dwóm nieocenionym muzom – pięknej, błyskotliwej i charyzmatycznej mamie, Rosalee Glass („Miss Wdzięku”), oraz ukochanej, milutkiej, mięciutkiej i niewiarygodnie mądrej suni rasy goldendoodle, Annabelli Glass – które zawsze wywołują uśmiech na mojej twarzy. Dziękuję, że umilacie mi wszelkie przerwy w pisaniu.

Dziękuję również mojej drogiej agentce, Pauli Munier, wydawnictwu Career Press, a także Jennifer White z agencji Splash News oraz Mary Velasco z agencji fotograficznej Getty Images – za pomoc w uzyskaniu fotografii celebrytów, które znalazły się w tej książce.WSTĘP

Każdy może zostać oszukany, nabrany, wykiwany lub zwyczajnie okłamany. Nie ma znaczenia, jak bardzo jesteś inteligentny, doświadczony, bogaty lub sławny. Niemal każdy w pewnym momencie życia w taki czy inny sposób pada ofiarą kłamcy – osoby, która zataja prawdę bądź przekazuje fałszywą informację. Bez względu na to, czy miałeś pecha i spotkałeś kogoś, kto oszukał cię w interesach, wyłudził od ciebie pieniądze czy też skrzywdził, rozpowszechniając fałszywe informacje, ukradł ci ukochaną osobę, naciągnął na coś w Internecie lub nabrał, podając się za kogoś, kim nie jest – możesz spać spokojnie, bo nie jesteś sam. Świat jest pełen kłamców, którzy są jednymi z najbardziej toksycznych ludzi.

Gdy dowiadujesz się, że oszukał cię ktoś, komu kiedyś ufałeś, kogo kochałeś i szanowałeś, ogarniają cię niezwykle silne emocje. Są to szok, ból, przygnębienie i/lub złość, a czasem nawet wszystko naraz. Zastanawiasz się, komu naprawdę możesz ufać lub czy kiedykolwiek będziesz w stanie znowu komuś zawierzyć. Zaczynasz kwestionować własne osądy, rozsądek i umiejętność oceny sytuacji. Możesz nawet się zadręczać, bezustannie zadając sobie pytanie, dlaczego wcześniej nie zauważyłeś oznak, które wskazywałyby na to, że ktoś cię okłamuje.

Ale prawdę mówiąc, czy można dostrzec te oznaki, skoro nie wiadomo, na co zwracać uwagę?

Skąd miałaś wiedzieć, że mąż cię oszukuje, że poznana przez Internet sympatia to zwykły oszust, że gosposia cię okrada, a opiekunka zaniedbuje (lub co gorsza, wykorzystuje) twoje dziecko? Skąd miałeś wiedzieć, że szef nie był szczery, gdy chwalił cię za świetne wyniki, a następnego dnia zwolnił? Skąd miałeś wiedzieć, że kolega z pracy obgaduje cię za plecami lub że pracownik podkrada pieniądze z kasy? Czy mogłaś się zorientować, że twoja najbliższa przyjaciółka była nieszczera, gdy mówiła, że poślubienie chłopaka, który sprawia mnóstwo problemów, to świetny pomysł? Jakich sygnałów nie dostrzegłaś, gdy syn przysięgał, że nigdy nie eksperymentował z narkotykami, a potem znalazłaś pod jego łóżkiem fajkę i zapas marihuany?

Skąd masz wiedzieć, czy możesz wierzyć w to, co czytasz w mediach na temat różnych celebrytów? Czy sławne pary naprawdę są ze sobą z miłości, czy ich związek jest jedynie zabiegiem marketingowym? Czy możesz być pewien, że przywódcy polityczni mówią prawdę i że osoby z politycznej sceny świata cię nie okłamują?

Paul Ekman z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Francisco, naukowiec i pionier w dziedzinie badań nad kłamstwem, przebadał dwanaście tysięcy osób i stwierdził, że tylko nieco ponad pięćdziesiąt procent respondentów było w stanie stwierdzić, czy ktoś ich okłamuje. Tak więc prawdopodobieństwo zorientowania się, że ktoś cię oszukuje, nie jest zbyt duże. Jednakże szanse te bardzo wzrosną, jeśli będziesz wiedzieć, jak odczytywać sygnały, które zaalarmują cię, że ktoś nie mówi prawdy. Napisałam tę książkę właśnie w tym celu – by pomóc ci zwiększyć te szanse. Nauczę cię ufać swojemu instynktowi, gdy „masz przeczucie”, że ktoś cię okłamuje. A w szczególności pokażę ci, w jaki sposób szukać oznak kłamstwa w mowie ciała, mimice twarzy (w jej zmianach i wyrazie), w sposobie modulacji głosu i wreszcie w sposobie wysławiania się – jak i co ludzie mówią oraz co piszą w Internecie.

Moje kompetencje

Jako analityk specjalizujący się w mowie ciała mam okazję zajmować się oszustwami i kłamstwami osób z pierwszych stron gazet – polityków, sportowców, światowych przywódców, celebrytów i kryminalistów, którzy pojawiają się w mediach. Robię to od wielu lat. Często występuję w rozmaitych programach telewizyjnych, takich jak 20/20, Dr. Phil, Entertainment Tonight, ABC News, Good Morning America, CNN, The Today Show, The Insider, HLN, Discovery Chanel, MSNBC oraz w wielu innych, a ich jest tyle, że nie zdołam tutaj wszystkich wymienić. Byłam nawet ekspertem od mowy ciała w amerykańskich edycjach Tańca z gwiazdami i Milionerów.

Poza tym regularnie publikuję w gazetach, czasopismach oraz w Internecie i wyrażam swoje opinie na temat tego, czy znane osoby kłamią, czy mówią prawdę. Badam, czy celebryci są szczerzy, mówiąc o swoich związkach, czy tylko je wykorzystują jako element reklamy. Sprawdzam również, czy politycy oraz przywódcy światowi przedstawiają nam fakty, czy posługują się niezbyt szczerą retoryką. Jestem często proszona przez różne instytucje o ekspertyzy mowy ciała w sprawach dotyczących kryminalistów. Wyrażam swoje zdanie i oceniam, czy podejrzani wykazują oznaki kłamstwa, czy mówią prawdę. Co więcej, badam, czy celebryci wplątani w upokarzające publiczne skandale są uczciwi, czy też kłamią w żywe oczy.

Jako analityk mowy ciała prowadzę również wykłady dla organów ścigania w Stanach Zjednoczonych oraz w Kanadzie i wyjaśniam, w jaki sposób wykrywać kłamstwo podczas przesłuchania. Moim największym sukcesem jest chyba to, że zostałam zaproszona przez FBI do wygłoszenia wykładów na temat rozpoznawania symptomów oszustwa.

Większość mojej pracy związanej z wykrywaniem fałszu dotyczy sfery prawnej. Wspieram adwokatów przy zbieraniu istotnych informacji podczas przesłuchań świadków oraz pomagam im się koncentrować na właściwym aspekcie sprawy. Analizuję nagrania akcji przejęcia narkotyków przez policję, taśmy z zeznaniami, materiały z przesłuchań podejrzanych o molestowanie dzieci, napastowanie seksualne i przemoc. W trakcie rozpraw sądowych badam sposób poruszania się podejrzanych, oskarżycieli, pozwanych oraz kluczowych świadków i jestem w stanie wyodrębnić konkretne wzorce oznak fałszu. Postanowiłam więc, że w tej książce podzielę się z wami technikami, które stosuję w swoim życiu zawodowym. Chciałabym w ten sposób wzmocnić waszą zdolność rozpoznawania, kto mówi prawdę, a kto kłamie, a wszystko to za pomocą prostej obserwacji ruchów ciała i twarzy, wsłuchiwania się w brzmienie głosu oraz prawidłowego rozszyfrowania treści słów.

Kłamstwa osób z pierwszych stron gazet

Kiedy obejrzysz zdjęcia osób z pierwszych stron gazet zrobione w chwili, gdy akurat kłamały, z łatwością zdołasz zapamiętać specyficzne sygnały znamionujące oszustwo. Przekonasz się, jakie słowa używane przez nie podczas wywiadów lub zeznań pomagają wykryć ich oszustwa. Będziesz w stanie dostrzec mowę ciała i wyraz twarzy świadczący o kłamstwie oraz ostrzeżenia, które kiedyś ignorowałeś lub pomijałeś. I wszystko zacznie mieć sens, gdy zaczniesz dostrzegać sygnały pojawiające się dokładnie w momencie, gdy ktoś kłamie.

Spojrzysz na te zdjęcia w zupełnie nowy sposób i z innej perspektywy. Zwrócisz na przykład uwagę na pewne niuanse wyrazu twarzy i ruchów byłego prezydenta Billa Clintona i zauważysz symptomy fałszu, które były słyszalne w jego głosie, gdy groził palcem i mówił ze złością: „Nigdy nie uprawiałem seksu z tą kobietą, z panią Lewinsky”. Zauważysz też oznaki kłamstwa u innych polityków i zrozumiesz sygnały, które wysyłał były kandydat na prezydenta John Edwards, gdy podczas wywiadu w programie telewizji ABC Nightline kłamał, że nie jest ojcem dziecka swojej kochanki, Rielle Hunter.

Rozpoznasz bezbłędnie moment, w którym różni przestępcy pokazywani w mediach zaczynają kłamać – począwszy od O.J. Simpsona, przez Jerry’ego Sandusky’ego, Scotta Petersona i Drew Petersona, a skończywszy na oszuście finansowym, Bernardzie Madoffie, oraz wielu innych. Dzięki analizie cech osobowości dowiesz się również, jak scharakteryzować wzorce zachowań najbardziej toksycznych kłamców, czyli socjopatów i psychopatów. Poznasz też modus operandi szczególnie groźnych i pozbawionych sumienia przestępców, takich jak Ted Bundy i Charles Manson. Przyjrzysz się dokładnie mowie ciała i mimice okrytych hańbą sportowców, którzy okazali się kłamcami – Lance’owi Armstrongowi i Barry’emu Bondsowi. Poznasz mowę ciała artystów, którzy popadli w tarapaty, takich jak aktorka i szalona dziewczyna Lindsay Lohan. Przyglądając się zdjęciom celebryckich par, dowiesz się, jak się zorientować, czy ich związek jest zagrożony.

I chociaż znane pary często przekonują media, że w ich związku wszystko jest w porządku, bez problemu zrozumiesz, że ich ciała i twarze opowiadają zupełnie inną historię. Obejrzysz zdjęcia przedstawiające różne znane pary – gwiazdę reality show Kim Kardashian i jej byłego męża, koszykarza Krisa Humphriesa, aktorów Toma Cruise’a i Katie Holmes oraz Ashtona Kutchera i Demi Moore, golfistę Tigera Woodsa i modelkę Elin Nordegren, piosenkarkę Katy Perry i aktora komediowego Russella Branda – i dowiesz się, w jaki sposób mowa ciała demaskuje sygnały wskazujące na rozstanie na długo przed tym, nim staje się ono sprawą publiczną. Przyjrzysz się też mowie ciała piosenkarza Chrisa Browna i jego dziewczyny Rihanny, gdy po raz drugi zostali parą i oświadczyli, że są razem szczęśliwi.

Gdy nauczysz się rozpoznawać dokładnie moment kłamstwa u osób publicznych – pot nad górną wargą, przymrużone oczy, zaciśnięte szczęki, przechylona głowa, grożenie palcem – z łatwością będziesz mógł rozpoznać oznaki kłamstwa u osób, z którymi żyjesz, pracujesz lub spędzasz czas.

Czego się spodziewać po tej książce

Książka jest podzielona na dwie części. W pierwszej dowiesz się, co się dzieje z twoimi emocjami, gdy ludzie cię okłamują, i jak ważne jest zachowanie czujności w tych trudnych chwilach. Następnie odkryjesz, jak rodzi się kłamstwo oraz że jest ono znaczącym elementem ludzkiego rozwoju. Dowiesz się też, dlaczego zwierzęta, dzieci, nastolatki i dorośli kłamią i jakiego rodzaju kłamstwa opowiadają. Zrozumiesz, że „niewinne kłamstwa”, a czasem nawet i te większe, mogą być czymś pozytywnym i wywierać zbawienny wpływ. I na odwrót, dowiesz się też, jak kłamstwo może zniszczyć życie, i poznasz metody rozpoznawania nałogowych kłamców, naciągaczy, oszustów internetowych, a nawet psychopatów. Ponieważ przez Internet nie możesz nikogo zobaczyć ani usłyszeć, dowiesz się, jakich sygnałów ostrzegających przed możliwym oszustwem szukać w wypowiedziach internautów. W tej części znajdziesz również wskazówki, które pomogą ci prowadzić w sieci życie towarzyskie i zawodowe.

W części drugiej poznasz charakterystykę kłamcy. Dowiesz się, jak ważny jest kontekst, zawierzenie intuicji oraz instynktowi, a także słuchanie sygnałów własnego ciała; to wszystko może cię naprowadzić na trop czyjegoś kłamstwa. Nauczysz się, jakich wskazówek szukać w mowie ciała kłamcy, w jego mimice, głosie i sposobie mówienia. Przede wszystkim zaś staniesz się żywym wykrywaczem kłamstw, ponieważ dowiesz się, jakie są typowe oznaki fałszu, które wysyła ludzkie ciało, a konkretnie głowa, oczy, nos, usta, wargi, szczęki, zęby, uszy, włosy, skóra, ramiona, ręce, tors, postawa, nogi i wreszcie stopy. Nauczysz się również, jak prawidłowo słuchać wypowiedzi, modulacji głosu oraz doboru słów, by móc zdemaskować kłamcę. Poznasz nawet kluczowe słowa, zwroty i różne sygnały komunikacyjne, którymi często posługują się kłamcy, gdy mówią lub piszą. I nauczysz się różnych technik rozpoznawania najbardziej toksycznych kłamców, czyli socjopatów.

Nigdy więcej!

W dzisiejszych czasach nie można być zanadto ostrożnym przy określaniu, kto jest naszym przyjacielem, a kto wrogiem, kto jest szczery, a kto zakłamany. Bez względu na to, czy kupujesz samochód, czy podejmujesz nowe przedsięwzięcie biznesowe, awansujesz, poszukujesz odpowiedniego partnera życiowego, decydujesz się na utrzymanie małżeństwa (albo nie!) lub chcesz się upewnić, że twoje dzieci nie biorą udziału w czymś nielegalnym, nie masz wyboru i musisz zostać czujnym obserwatorem. Musisz też wiedzieć, czy osoby publiczne – w tym wybrani przez ciebie urzędnicy – mówią prawdę czy oszukują. A ponieważ duża część życia towarzyskiego i zawodowego odbywa się za pośrednictwem Internetu, nieznajomość sygnałów charakterystycznych dla cybernetycznych kłamców może postawić cię w ogromnie niekorzystnej sytuacji.

Po przeczytaniu tej książki już nigdy więcej nie powiesz: „Nie miałam o tym pojęcia”, „Zostałem nabrany”, „Ktoś mnie oszukał”, „Wykorzystano mnie”. Teraz będziesz w stanie od razu rozpoznać oznaki oszustwa i nigdy więcej nie staniesz się ofiarą kłamcy.

***

Od wydawcy: W celu zapewnienia neutralności tekstu i dla uniknięcia zawiłych struktur stylistycznych staraliśmy się używać wymiennie rodzaju żeńskiego i męskiego.CZĘŚĆ I
SPOTKANIE Z KŁAMCĄ:
KTO I DLACZEGO KŁAMIE?

W tej części dowiesz się, co różne religie i kultury mówią na temat kłamstwa i w jakich okolicznościach jest ono do zaakceptowania. Dowiesz się również, jak rodzi się kłamstwo i w jaki sposób może się stać integralną częścią naszego rozwoju. Przekonasz się, dlaczego oszukują niemowlęta, dzieci, nastolatki, dorośli, a nawet zwierzęta, oraz poznasz różne typy kłamstw. Zrozumiesz, jakie są emocjonalne konsekwencje kłamstwa oraz jego skutki dla psychiki. Przekonasz się też, jakie są potencjalnie pozytywne skutki „niewinnych kłamstw” oraz jak wielkie kłamstwa mogą zrujnować życie. I wreszcie nauczysz się wykrywać oszustwa w cyberprzestrzeni, zarówno w sferze biznesowej, jak i romantycznej.

Ciąg dalszy w wersji pełnej