Naturalna terapia biologiczna w leczeniu boreliozy z Lyme - ebook

O autorze

Jan Oruba jest fitoterapeutą, specjalistą akupunktury oraz szkoleniowcem. Specjalizuje się w fitoterapii chorób odkleszczowych oraz chorób układu immunologicznego. Prowadzi szkolenia z zakresu fitoterapii oraz naturalnej terapii biologicznej. Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Zielarzy i Fitoterapeutów oraz American Herbalists Guild – Association of Herbal Practitioners. Jest autorem specjalistycznego bloga o zastosowaniu roślin i grzybów leczniczych w terapii chorób układu immunologicznego http://www.fitoterapeuta.wordpress.com/1. Prewencja i leczenie wczesnej boreliozy z Lyme naturalną terapią biologiczną.

Borelioza z Lyme jest multinfekcją (bakterii, pierwotniaków, wirusów), w której główną rolę, we wczesnej fazie choroby, odgrywa bakteria Gram-ujemna z rzędu Spirochaetales borrelia. Wektorem infekcji jest pajęczak należący do podgromady roztoczy (Acari), kleszcz. Kleszcz wraz z krwią wstrzykuje bakterie pod skórę gospodarza, gdzie pierwsza linia obrony, głównie układ dopełniacza, neutrofile, komórki dendrytyczne oraz makrofagi czekają w gotowości do atakowania obcych intruzów. Jednakże, w przypadku infekcji krętkiem borrelia odpowiedz immunologiczna jest nietypowo łagodna jak na infekcje bakteryjne. Krętki, jak również sam kleszcz, stosują różne mechanizmy, które manipulują wspomnianym układem dopełniacza, neutrofilami oraz komórkami dendrytycznymi tak by zneutralizować ich obronne działanie.

Ślina kleszczy zawiera składniki, które hamują układ immunologiczny. Białko o nazwie Salp15 znajdujące się w ślinie kleszcza hamuje aktywacje limfocytów T, w tym odpowiedzi komórkowej, co najczęściej prowadzi do chronicznej infekcji. W fazie wczesnej infekcji bakteria hamuje migracje komórek dendrycznych do węzłów chłonnych, przez co tłumi aktywację limfocytów Th1. Dzięki umiejętności hamowania migracji komórek dendrytycznych do węzłów chłonnych krętek ma czas na skuteczną replikację oraz budowanie tzw. biofilmu, który chroni go przed układem immunologiczny gospodarza. Wadliwe funkcjonowanie komórek dendrycznych może również spowodować opóźnione odpowiedzi przeciwciał IGM oraz IGG, które mogłyby zahamować infekcje.

Same krętki borellia w 24 godziny po dostaniu się do krwi aktywują molekułę układu immunologicznego zwaną interleukiną IL-10, która tłumi odpowiedz komórkową układu immunologicznego, a tym samym hamuje skuteczne wyeliminowanie tej bakterii.

Według najnowszych badań silna odpowiedz komórkowa, za którą odpowiedzialne są limfocyty Th1, jest kluczowa do eliminacji krętka borrelia w początkowej fazie infekcji. Aktywowanie limfocytów Th1, w tym interleukiny IL-12, oraz tłumienie cytokin odpowiedzi humoralnej Th2 (IL-4, IL-5) w momencie ukąszenia przez kleszcza chroni przed zakażeniem (Zeidner et al. 2008). Zwiększenie rekrutacji komórek układu odpornościowego (neutrofilów) do miejsca zakażenia, dramatycznie osłabia zakaźność krętków borelia jak również skutecznie hamuje kolonizację komórek gospodarza. Dwie cytokiny prozapalne TNF-alfa (ang. Tumor Necrosis Factor, czynnik martwicy guza) oraz INF-y (ang. Interferon gamma) również odgrywają wyraźną rolę prewencyjną przed rozwojem chronicznej boreliozy z Lyme.

Istnieje wiele przypadków osób wielokrotnie ukoszonych przez kleszcza, które są bezobjawowe. Najnowsze badania naukowe sugerują, że osoby z tzw. mutacją TLR2 (Arg753Gln) nie są podatne na manipluacje bakterii borelia w związku z czym mają wystarczająco silną odpowiedz immunologiczną, która zwalcza infekcje w początkowym stadium choroby.

Leczenie wczesnej infekcji krętkami borrelia do 14 dni po ukąszeniu kleszcza. Należy tu zaznaczyć że czas trwania tzw. wczesnej fazy infekcji może być różny u różnych osób i jest to w głównej mierze uzależnione od naszego układu immunologicznego:

Protokół ukierunkowany na aktywowanie odpowiedzi komórkowej (limfocytów Th1):

a) Sosna zwyczajna (Pinus sylvestris) — hamuje interleukine IL-4, aktywuje cytokiny (IL-12, IFN-y, IL-10), silnie promuje limfocyty Th1 i odpowiedź komórkową.

b) Piżmian jadalny (Abelmoschus esculentus) — aktywuje produkcję cytokin IL-12 (120%) i IFN-y (75%), hamuje produkcję interleukiny IL-10(66%), silnie promuje limfocyty Th1 i odpowiedź komórkową. Piżmian można zastąpić złocień wieńcowy (Chrysanthemum coronarium).

c) Traganek (Astragalus membranaceus) lub traganek szerokolistny (Astragalus glycyphyllos) — silnie promuje limfocyty Th1 i odpowiedź komórkową.

d) Wrośniak różnobarwny (Trametes versicolor) — polisacharydy wrośniaka aktywują cytokiny (IL-12, IL-8, IL-2, INF-y, TNF-alfa), limfocyty NK, limfocyty Th1, TNF-alpha, intensyfikują produkcje przeciwciał poprzez aktywowanie limfocytów B, silnie aktywują odpowiedź komórkową Th1. Silnie aktywuje neurofile.

Pozostałe rośliny aktywujące odpowiedz komórkową (limfocytów Th1) :

a) Chlorella zwyczajna (Chlorella vulgaris) — aktywuje limfocyty NK, INF-y, IL-12, IL-1ß, promuje odpowiedź komórkową.

b) Artocarpus integrifolia — aktywuje Limfocyty Th1 i Th17 przez aktywacje cytokin (IL-12, INF-y, IL-17).

c) Złocień wieńcowy (Chrysanthemum coronarium) — aktywuje cytokiny IL-12 i IFN-y, promuje odpowiedź komórkową.

d) Kurosengoku, wyciąg z soi japońskiej — aktywuje cytokiny IL-12 i INF-y, promuje odpowiedź komórkową.

e) Tatarak zwyczajny (Acorus calamus) — aktywuje interleukine IL-12, promuje odpowiedź komórkową.

f) Bez czarny (Sambucus nigra) — zwiększa rekrutacje neutrofilów do miejsca zakażenia poprzez promocje cytokin (IL-1 beta, TNF- alpha, IL-6, IL-8).4. Materia Medica

W niniejszym rozdziale opisane zostały naturalne surowce lecznicze mające zastosowanie w terapii biologicznej boreliozy z Lyme. Surowce lecznicze zostały wyselekcjonowane spośród tych, które dostępne są na rynku polskim. Znajdują się tu szczegółowe monografie roślin i grzybów leczniczych z rozdziału 1, 2, 3.

4.1. Bluszczyk kurdybanek

Rodzina:

Jasnotowate, wargowe (Lamiaceae)

Nazwa botaniczna:

Glechoma hederacea

Inne nazwy:

Ground Ivy, Hedgemaids, Tun-hoof, Haymaids, Turnhoof, Gundelrebe, Creeping Charlie, Gill-over-the-ground, Cat’s-foot, Alehoof

Opis botaniczny:

Roślina występuje w całej Europie, w Azji oraz w Ameryce Północnej gdzie jest gatunkiem zawleczonym. Bluszczyk jest pospolity na obszarze całej Polski. Bluszyk dorasta do wysokości 20 cm, ma rozległe pełzające rozłogi. Łodyga owłosiona, rozgałęziona, miękka, z długimi do 80 cm. ulistnionymi rozłogami. Liście naprzeciwległe o długości od 1 do 4 cm, sercowato okrągławe lub nerkowate, z karbowanym brzegiem. Na spodniej stronie blaszki często fioletowo czerwone. Kwiaty dwustronnie symetryczne, o kształcie lejka, niebieskie lub niebiesko-fioletowe, osadzone po 2-4 w kątach liści w górnej części łodygi lub w pobliżu wierzchołka.

Zastosowanie w etnomedycynie:

Bluszczyk (Glechoma) jest stosowany w medycynie tradycyjnej krajów Azji, Europy oraz Ameryki Południowej. Bluszczyk (Jin qian cao) jest stosowany od wieków w tradycyjnej medycynie chińskiej do leczenia kamicy żółciowej, kamicy dróg moczowych, obrzęków,astmy, zapalenia oskrzeli oraz przeziębienia. W pierwszym wieku naszej ery, najwybitniejszy lekarz starożytnej Grecji Dioscorides, używał glechoma w leczeniu bolących pleców oraz infekcji oczu. W niektórych częściach Anglii, roślina była używana w celu poprawiania smaku oraz dezynfekcji piwa. W czasach średniowiecza bluszczyk był używany do obniżenia gorączki oraz leczenia przewlekłego kaszlu. Osadnicy kolonialni w Ameryce Północnej stosowali bluszczyk ze względu na wysoką zawartość witaminy C i używali go do leczenia szkorbutu. Liście i kwitnące pędy stosowane były przez rdzennych mieszkańców Ameryki Północnej jako środek moczopędny, ściągający, przeciwzapalny, do poprawienia trawienia, pobudzający oraz zmniejszający przekrwienie w miejscach urazów.

Składniki czynne :

Flawonoidy, glikozydy (megastigma-4,7-dien-3-onu 9-O-p-D-glukopiranozydu, apigenina 7-O-neohesperidoside, chrysoeriol 7-O-neohesperidoside, 4 pinoresinol, 4'-bis-O-p-D-glukopiranozyd, syringaresinol 4,4 '-bis-O-p-D-glukopiranozyd metylu, (+)-lariciresinol 4,4' - bis-O-p-D-glukopiranozyd, (7R, 8R)-treo-7, 9,9 '-trihydroksy-3, 3'-dimetoksy-8-O-4'-neolignan 4-O-P-D-glukopiranozydu), laktony seskwiterpenowe(10 ß-epoxy-4-hydroxy-glechoma-5-en-olide, 1 ß, 10-epoxy-4,8-dihydroxy-glechoma-5-en-olide ), kwasy (kwas kawowy, kwas chlorogenowy, kwas rozmarynowy, kwasy fenolowe) oraz olejki eteryczne.

Działanie fitofarmakologiczne:

Bakterie borrelia aktywują limfocyty Th1 mające zdolność wspierania odpowiedzi komórkowej powodując tym samym silną reakcje zapalną, której efektem może być uszkodzeniem płodu. Bluszczyk silnie hamuje limfocyty Th1 poprzez wyciszanie cytokin prozapalnych IL-12p70, TNF-alfa oraz IFN-gamma. Pozostałe zastosowanie ziela bluszczyka to leczenie: bólów głowy, zapalenia błon śluzowych (uszu, nosa, gardła), przeziębienia, zapalenia zatok oraz jako środek wzmagający apetyt.

Wskazania:

Ochrona płodu u kobiet chorujących na chroniczną boreliozę z Lyme.

Przeciwwskazania:

Bluszczyk jest bezpiecznym zielem szczególnie dobrze tolerowanym przez dzieci. Bezpieczny dla kobiet w ciąży oraz karmiących piersią.

Interakcje:

Nieznane

Preparaty i dawki:

Ziele pozyskujemy ze stanu naturalnego od miesiąca kwietnia do maja. Roślinę zbieramy ze stanowisk silnie nasłonecznionych, bowiem taka ma najsilniejsze właściwości lecznicze. Surowiec suszymy w temperaturze powyżej 40 stopini Celsjusza.

Intrakt bluszczykowy: 1 cz. świeżego rozdrobnionego ziela zalać 3 częściami ciepłego alkoholu 70%, odstawić na przynajmniej 14 dni. Przefiltrować. Zażywać trzy razy dziennie po 3 ml., popijając 250 ml. wody mineralnej. Dawkę nocną można zwiększyć do 5 ml.

Roślina wykazuje synergizm z progesteronem.

4.2. Granatowiec właściwy

Rodzina:

Krwawnicowate (Lythraceae)

Nazwa botaniczna:

Punica granatum

Inne nazwy:

Anardana, Dadim, Dadima, Extrait de Feuille de Grenade, Extrait de Grenade, Extrait de Polyphénol de Grenade, Feuille de Grenade, Fleur de Grenade, Fruit du Grenadier, Fruit of the Dead, Granada, Grenade, Grenadier, Roma, Shi Liu Gen Pi, Shi Liu Pi.

Opis botaniczny:

Granatowiec pochodzi z Iranu i tam jest uprawiany od czasów starożytnych. Obecnie jest szeroko uprawiany w całym regionie Morza Śródziemnego,w południowej Europie, na Bliskim Wschodzie, w regionie Kaukazu, Afryce Północnej, Półwyspie Indyjskim oraz w Azji Środkowej. Granatowiec to krzew lub małe drzewo liściaste, osiąga wysokość do 5 metrów. Liście ma podłużne, błyszczące, skórzaste, o długości do 8 centymetrów. Kwiat w kształcie lejka o szkarłatny kolorze. Owoce duże, koloru czerwonego z twardą skórzastą skórką oraz fioletowymi jagodami. Dokładna ilość nasion granatu może wynosić od 200 do około 1400.

Zastosowanie w etnomedycynie:

Owoc granatowca jest wykorzystywany w wielu krajach do celów konsumpcyjnych i zastosowań leczniczych. Granatowiec jest wymieniony jako remedium na infekcje nicieniem jelitowy (Nematoda) w Paipirusie Ebers (najstarszy zachowany dokument medyczny z Egiptu). Hipokrates używał ekstraktu z nasion granatowca w leczeniu wielu dolegliwości, w tym chorób skóry oraz stanów zapalnych oczu. Dioscorides zalecał różne części granatowca na dolegliwości żołądka, owrzodzenia jamy ustnej i narządów płciowych, zaburzenia żucia i luźnych zębów, a także do usuwania pasożytów. W tradycyjnej medycynie indyjskiej Ayurveda granatowiec wykorzystuje się po dziś dzień w leczeniu zapalenia oskrzeli, cukrzycy, biegunki krwotocznej, trądu oraz ukąszeń węża. Większość części granatowca w tym kwiaty, owoce, liście, skórki, suszone i świeże nasiona, kora korzenia oraz kora pnia ma szerokie zastosowanie terapeutyczne w tradycyjnych systemach medycznych, takich jak Ayurveda, Siddha, Tradycyjna Medycyna Chińska (TCM), Tradycyjna Medycyna Irańska, Unani oraz Europejska Homeopatia.

Składniki aktywne:

Polisacharydy, Kwasy tłuszczowe (kwas linolowy, kwas palmitynowy, kwas linolowy, kwas stearynowy, kwas oleinowy, kwas arachidowy, kwas margarynowy, kwas pentadecylowy, kwas mirystynowy, kwas asparaginowy, kwas glutaminowy, prolina, Polifenole, Flaownoidy (izokwercetyna, kwercetyna, rutyna, myricetin), Elagotaniny , Leptyny.

Działanie lecznicze:

Surowcem leczniczym w leczeniu boreliozy z Lyme są polifenole zawarte w soku z owoców granatowca. Granatowiec aktywuje PON1 i PON2, enzymy pośrednio hamujące molekułę o nazwie autoinduktor-1, którą bakterie gram ujemne wykorzystują do komunikowania się między sobą. Owoc granatu ma działanie kardioprotekcyjne i przeciwmiażdżycowe. Owoc granatowca wykazuje działanie bakteriobójcze na (Listeria monocytogenes, Salmonella, Escherichia coli, Helicobacter pylori, Vibrio parahemolyticus, Streptococcus mutans, Staphylococcus aureus, Streptococcus salivarius, Streptococcus sanguinis, Staphylococcus epidermidis, Actynomyces viscosus, Lactobacillus acidophilus, Candida albicans). Granatowiec jest skutecznym lekiem w leczeniu cukrzycy typu drugiego.

Wskazania:

Chroniczna borelioza z Lyme oraz inne infekcje spowodowane bakteriami gram ujemnymi.

Przeciwwskazania:

Niektóre osoby mogą mieć reakcje alergiczne na sok z granatu objawiające się świądem, obrzękiem, katarem i trudnościami w oddychaniu.

Osoby planujące zabieg operacyjny w ciągu najbliższych dwóch tygodni powinny unikać preparatów na bazie granatowca .

Interakcje:

Preparaty z granatowca mogą hamować enzymy wątrobowe zmieniając tym samym metabolizm niektórych leków.

Interakcje z następującymi lekami: Carbamazepine (Tegretol), celecoxib (Celebrex), diclofenac (Voltaren), fluvastatin (Lescol), glipizide (Glucotrol), ibuprofen (Advil, Motrin), irbesartan (Avapro), losartan (Cozaar), phenytoin (Dilantin), piroxicam (Feldene), tamoxifen (Nolvadex), tolbutamide (Tolinase), torsemide (Demadex), and S-warfarin (Coumadin).

Preparaty i dawki:

Sok z owoców granatu. Zmiksować dwa świeże owoce, pić pół szklanki trzy razy dziennie. Sok z granatu wykazuje synergizm z sokiem z grejpfruta.

Sprzedaż:

Owoc granatu jest dostępny w każdym większym sklepie spożywczym. Można nabyć gotowy sok z owoców granatu w sklepach zielarskich bądź w sklepach internetowych.