Niespokojny człowiek - ebook
Niespokojny człowiek - ebook
Nowa bestsellerowa powieść z komisarzem Wallanderem i jego ostatnie śledztwo! W latach 80. XX wieku w Szwecji miały miejsce incydenty z nieznanymi obiektami pływającymi, pojawiającymi się na Bałtyku. Niespokojny człowiek to kryminał polityczno-szpiegowski oparty na wydarzeniach z czasów schyłku zimnej wojny. Zarazem jest to poruszająca opowieść o starości człowieka, z którym my, czytelnicy, wcale nie chcemy się rozstać. Narrator Mankella tak zamyka Niespokojnego człowieka: „Cień się pogłębił. Kurt Wallander powoli znikał w mroku, by po kilku latach definitywnie pogrążyć się w pustym wszechświecie zwanym chorobą Alzheimera. I to już wszystko. Historia Kurta Wallandera nieodwołalnie dobiega końca. Zostało mu dziesięć lat życia, może dwanaście. Ale one należą wyłącznie do niego, do Lindy i Klary, nikogo więcej". Kurt Wallander kończy 55 lat, przenosi się pod Ystad i sprawia sobie psa, o czym zawsze marzył. Lata płyną, komisarz starzeje się, cierpi na samotność i skłonny jest podsumowywać swoje życie. Pewnego dnia dowiaduje się od córki, że będzie dziadkiem. Ojcem dziecka i przyszłym mężem Lindy jest Hans, syn Håkana von Enkego, emerytowanego kapitana szwedzkiej marynarki wojennej. Na przyjęciu z okazji 75. urodzin Håkana Wallander poznaje historię z 1980 roku, kiedy na szwedzkie wody terytorialne wtargnęła obca łódź podwodna. Okrętu nie udało się wtedy zidentyfikować. Dwa lata później, kiedy sytuacja się powtórzyła i szwedzkie dowództwo podjęło decyzję o ataku, von Enke niespodziewanie otrzymał rozkaz, by pozwolić nieznanej jednostce odpłynąć. Przez resztę życia kapitan usiłował się dowiedzieć, do jakiego państwa należał okręt i co znajdowało się na jego pokładzie. Jest już bliski rozwiązania zagadki, gdy pewnego dnia znika. Kurt Wallander rozpoczyna prywatne śledztwo i stopniowo odkrywa, że ma do czynienia z poważną aferą szpiegowską...
Kategoria: | Powieść |
Zabezpieczenie: |
Watermark
|
ISBN: | 978-83-7747-248-4 |
Rozmiar pliku: | 1,0 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Książki Mankella publikowane są w trzydziestu dziewięciu krajach i rozeszły się w milionach egzemplarzy. Nakładem W.A.B. ukazało się dotychczas dziesięć jego powieści dla dorosłych, w tym tytuły spoza serii o Wallanderze – Comédia infantil (2008) oraz Chińczyk (2009). W przygotowaniu sq kolejne książki kryminalne autora, a wśród nich Powrót nauczyciela tańca.
Pisarz zdobył wiele wyróżnień literackich, między innymi Europejską Nagrodę Literatury Kryminalnej „Ripper Award” (2008) oraz Erich-Maria-Remarque Friedenspreis za szczególne zasługi w obronie praw człowieka (2009). Mankell odnosi też sukcesy jako twórca literatury dziecięcej i młodzieżowej, za którą został uhonorowany Nagrodą Astrid Lindgren (1996). Wydawnictwo W.A.B. opublikowało jego cykl książek o nastoletnim Joelu.
Powieści z Kurtem Wallanderem:
Morderca bez twarzy 1991 (W.A.B. 2004)
Psy z Rygi 1992 (W.A.B. 2006)
Biała lwica 1993 (W.A.B. 2005)
Mężczyzna, który się uśmiechał 1994 (W.A.B. 2007)
Fałszywy trop 1995 (W.A.B. 2002)
Piąta kobieta 1996 (W.A.B. 2004)
O krok 1997 (W.A.B. 2006)
Zapora 1998 (W.A.B. 2008)
Niespokojny człowiek 2009 (WA.B. 2010)
oraz zbiór opowiadań
Piramida 2000 (wydanie polskie w przygotowaniu)Prolog
Historia zaczyna się nagłym wybuchem wściekłości.
Tuż przedtem w szwedzkiej Kancelarii Rządu, gdzie to się wydarzyło, panował poranny spokój. Powodem tych emocji był raport, który złożono poprzedniego wieczoru i z którym – siedząc przy ciemnym biurku – zapoznawał się teraz premier.
Był wczesnowiosenny dzień w Sztokholmie 1983 roku, nad miastem wisiała bezkształtna, wilgotna mgiełka, a drzewa jeszcze nie zaczęły wypuszczać liści. W Kancelarii Premiera rozmawiano oczywiście o pogodzie równie dużo, co w innych miejscach pracy. W sprawach aury wszyscy zwracali się do Åkego Leandera, dozorcy najświętszych rejonów Kancelarii Rządu. Uważano powszechnie, że właśnie on ma zawsze najpewniejsze informacje.
Kilka lat wcześniej Leander otrzymał tytuł brzmiący bardziej nobliwie niż po prostu „dozorca”. Być może przemianowano go na „przewodniczącego sekretariatu” albo jakoś podobnie. On sam jednak uważał się nadal za dozorcę i nawet przez myśl mu nie przeszło, że potrzebne jest nowe określenie na pełnioną przez niego funkcję.
Åke Leander był tam zawsze; nieustannie w pobliżu premierów i ministrów, którzy przychodzili i odchodzili. Obowiązkowy i dyskretny, stanowił niejako część wyposażenia.
Ktoś kiedyś zaproponował żartobliwie, żeby pośmiertnie uczynić go patronem Kancelarii Rządu, takim życzliwym duchem czuwającym nad ich staraniami, by jak najlepiej rządzić krajem zwanym Szwecją.
Swoją rozległą wiedzę na temat pogody Leander zawdzięczał hobby, któremu poświęcał się po pracy. Nigdy nie był żonaty, zajmował niewielkie mieszkanie na Kungsholmen i właśnie tam otaczał się przyjaciółmi z całego świata, z którymi skwapliwie nawiązywał kontakty za pomocą komunikatów stacji krótkofalowych. Już dawno temu nauczył się na pamięć większości kodów obowiązujących w żargonie krótkofalarskim. Wiedział więc nie tylko, że QRT znaczy „przerwij nadawanie”, a AURORA tłumaczy zakłócenia w łączności radiowej intensywną zorzą polarną. Prawie każdego wieczoru siedział ze słuchawkami na uszach i wysyłał QRZ: „woła was…”, a zaraz potem swoje imię. Jak głosi legenda, kiedyś dawno, dawno temu, ówczesny premier z jakiegoś bliżej nieznanego powodu chciał się dowiedzieć, jaka pogoda panuje w październiku i listopadzie na Pitcairn, odległej wyspie na Oceanie Spokojnym, gdzie marynarze, którzy zbuntowali się przeciwko kapitanowi Blighowi dowodzącemu „Bounty”, spalili opanowany przez siebie okręt i zostali tam już na zawsze. Dzień później Åke Leander przekazał premierowi żądane informacje, naturalnie o nic nie pytając. Jak już wspomniano, był bardzo dyskretny.
Åke Leander to człowiek, z którym nawet ludzie z MSZ-etu nie mogą się mierzyć pod względem liczby międzynarodowych kontaktów, mówiono o nim odrobinę złośliwie, gdy powolnym krokiem przemierzał korytarze.
Ale nawet on nie potrafił przewidzieć tego wybuchu wściekłości, który tak niespodziewanie zakłócił panujący spokój.
Przeczytawszy ostatnią stronę, premier podniósł się i podszedł do okna. Za szybą krążyły mewy.
Chodziło o okręty podwodne. Te przeklęte okręty podwodne, które – jak się przyjmuje – jesienią 1982 roku przekroczyły granice Szwecji i znalazły się na jej wodach terytorialnych. W całym tym zamieszaniu Szwedzi poszli do wyborów i Olof Palme otrzymał od przewodniczącego riksdagu misję utworzenia rządu, gdy prawica, utraciwszy pokaźną część mandatów, znalazła się w parlamentarnej mniejszości. Przejmując władzę, nowy rząd bezzwłocznie powołał komisję i powierzył jej wyjaśnienie sprawy okrętów podwodnych, których nigdy nie udało się zmusić do wypłynięcia na powierzchnię. Przewodniczącym komisji został Sven Andersson i właśnie teraz przedłożono rezultat jej wysiłków. Olof Palme przeczytał raport. I nic nie pojmował. Wnioski raportu były kompletnie niezrozumiałe. Ogarnęła go wściekłość.
Należy odnotować, że Olof Palme nie pierwszy raz rozzłościł się na Svena Anderssona. Tak naprawdę jego niechęć miała swój początek pewnego czerwcowego dnia 1963 roku, na krótko przed świętem przesilenia letniego, kiedy na Riks-bron w centrum Sztokholmu zatrzymano siwowłosego, elegancko ubranego pięćdziesięciosiedmioletniego mężczyznę. Zrobiono to tak dyskretnie, że żadna z przypadkowo znajdujących się w pobliżu osób niczego nie zauważyła. Zatrzymany mężczyzna nazywał się Wennerström, był pułkownikiem lotnictwa i – od tamtego momentu na moście – również zdemaskowanym szpiegiem na rzecz Związku Radzieckiego.
W tym samym czasie ówczesny premier Szwecji, Tage Erlander, wracał z krótkiego urlopu spędzonego w Riva del Sole, w ośrodku wypoczynkowym należącym do RESOR AB¹. Gdy Erlander po wyjściu z samolotu został zaatakowany przez dziennikarzy, był nie tylko zupełnie nieprzygotowany – on po prostu o całej tej sprawie nie miał pojęcia. Nie wiedział nic ani o zatrzymaniu, ani o jakimś podejrzanym pułkowniku Wennerströmie. Możliwe, że zarówno to nazwisko, jak i podejrzenia zawirowały kiedyś w powietrzu niczym stary kurz, gdy minister obrony narodowej osobiście przedstawiał mu jeden ze swych nieregularnie opracowywanych raportów. Ale nie było to nic poważnego, nic godnego uwagi. Z mętnej wody zimnej wojny zawsze dawało się wyłowić jakieś podejrzenia wobec radzieckich szpiegów. Dlatego odpowiedzi Erlandera były takie, a nie inne. Mężczyzna, który nieprzerwanie sprawował urząd premiera od lat, a dokładnie licząc: od lat siedemnastu, stał teraz jak idiota i nie wiedział, jak się zachować, ponieważ ani minister obrony narodowej Andersson, ani nikt inny wtajemniczony w sprawę nie poinformował go, na co się zanosi. Podczas ostatniego etapu podróży, niespełna godzinnego lotu z Kopenhagi do Sztokholmu, mieli dość czasu, by zapoznać go z tą szokującą wiadomością, tak aby zdążył się przygotować do spotkania z rozgorączkowanymi dziennikarzami. Nikt jednak nie czekał na niego na duńskim lotnisku Kastrup i nikt nie towarzyszył mu w drodze do domu.
Nawet jeżeli nigdy nie przedostało się to do wiadomości publicznej, w ciągu kilku następnych dni Erlander był bliski rezygnacji ze stanowiska premiera i przewodniczącego partii socjaldemokratycznej. Nigdy wcześniej nie zawiódł się tak bardzo na swoich współpracownikach. A Olof Palme,którego już wtedy zaczęto uważać za kandydata Erlandera na swojego następcę, oczywiście lojalnie podzielał gniew z powodu nonszalancji, która doprowadziła do upokorzenia premiera. Palme czuwał przy swoim mistrzu jak wierny pies – tak mówiono w kołach zbliżonych do rządu. Nikt nie miał w zwyczaju mu się sprzeciwiać.
Olof Palme nigdy nie potrafił wybaczyć Svenowi Anderssonowi tego, na co naraził Erlandera.
Wielu zastanawiało się później, dlaczego Palme przyjął jednak Anderssona do swojego rządu. Właściwie nietrudno to zrozumieć. Gdyby Palme mógł, oczywiście by tego nie zrobił. Ale to po prostu nie było możliwe. Sven Andersson dysponował ogromną władzą i ogromnymi wpływami w kręgach partyjnych. Był synem robotnika, w przeciwieństwie do Olofa Palmego, który nie dość, że skoligacony ze starą bałtycką arystokracją, to jeszcze miał w swoim rodzie oficerów i przede wszystkim pochodził z wyższej warstwy szwedzkiego społeczeństwa; sam zresztą był oficerem rezerwy. Nie miał natomiast absolutnie żadnych związków z aktywem partii. Olof Palme uchodził za renegata, który wprawdzie bardzo poważnie traktował swoje partyjno-polityczne przekonania, ale który mimo wszystko pozostał tylko politycznie obcym pielgrzymem przybyłym z dozgonną wizytą.
Åke Leander, który właśnie przechodził obok gabinetu premiera z ostro sformułowanym okólnikiem w ręku, informującym o tym, że urzędnicy kancelarii zaniedbują wieczornego zamykania drzwi, usłyszał wybuch wściekłości. Zatrzymał się na chwilę, ale zaraz ruszył dalej, jak gdyby nic się nie stało.
Olof Palme nie potrafił dłużej powstrzymać gniewu. Odwrócił się do Svena Anderssona, który siedział skulony na szarej sofie w gabinecie premiera. Poczerwieniał na twarzy, a jego ramionami wstrząsały osobliwe drgawki, charakterystyczne dla niego w chwilach wzburzenia.
– Przecież tu nie ma żadnych dowodów! – ryknął. – Tylko hipotezy, insynuacje, aluzje nielojalnych oficerów marynarki. Ten raport niczego nie wyjaśnia. Wręcz przeciwnie – on prowadzi nas prosto w polityczne bagno.
Dwa lata wcześniej, nocą z 27 na 28 października 1981 roku, radziecki okręt podwodny osiadł na mieliźnie w zatoce Gåsefjärden w pobliżu Karlskrony. Znalazł się nie tylko na szwedzkich wodach terytorialnych, ale również w strefie bazy wojskowej. Dowódca łodzi oznaczonej symbolem U-137, kapitan Anatolij Michajłowicz Guszczin, twierdził, że zboczył z kursu wskutek nieznanej awarii żyrokompasu. Szwedzcy oficerowie marynarki i zwykli rybacy byli święcie przekonani, że tylko bardzo pijany oficer mógł wpłynąć tak daleko w archipelag, nie wchodząc wcześniej na mieliznę.
Odholowany 6 listopada na wody międzynarodowe okręt U-137 zniknął tego samego dnia. Nie ulegało wątpliwości, że na szwedzkich wodach znajdowała się radziecka jednostka. Nie udało się jednak ustalić, czy chodziło o świadome naruszenie granic, czy o żeglugę w stanie nietrzeźwym. Ponieważ Rosjanie upierali się przy wadliwym kompasie, ich wersję uznano powszechnie za potwierdzenie faktu, że kapitan rzeczywiście był pijany. Oczywiście, żadna szanująca się flota nie przyzna się nigdy do tego, że któryś z jej oficerów pełnił służbę w stanie nietrzeźwym.
Wtedy istniały dowody. Ale gdzie podziały się teraz?
Nikt nie wie, co były minister obrony narodowej miał na obronę swoją i raportu. On sam nie prowadził żadnych notatek, a Olof Palme, zamordowany kilka lat później, też nie pozostawił po sobie świadectwa.
Również Åke Leander nigdy nie skomentował – ani ustnie, ani pisemnie – wybuchu wściekłości w biurze premiera. Na początku 1989 roku przeszedł na emeryturę i wycofał się do swojego mieszkania i przyjaciół w eterze. Ówczesny premier złożył mu serdeczne podziękowania za wieloletnią służbę i nikt nie odniósł wrażenia, że były dozorca powrócił później jako duch kancelarii, gdy jesienią 1998 roku odszedł w pokoju na zawsze.
Tak więc od tego wybuchu gniewu wszystko się zaczęło. Historia o uwarunkowaniach polityki, wyprawa na bagna, gdzie prawda i fałsz zamieniały się miejscami i gdzie w końcu żadna sprawa nie została wyjaśniona.