Nowoczesne metody i narzędzia zarządzania rozwojem lokalnym i regionalnym - ebook

Prezentowany zbiór wypełnia lukę na rynku wydawniczym w zakresie współczesnych metod i narzędzi zarządzania rozwojem. Ze względu na swoją zawartość wpisuje się w nowy paradygmat, określany mianem terytorialnego podejścia do rozwoju. Zaproponowano w nim nowe metody i sposoby stymulowania rozwoju w wymiarze regionalnym i lokalnym, których ucieleśnieniem jest paradygmat terytorialnej polityki rozwoju (ang. place based policy). Nowe podejście terytorialne eksponuje konieczność terytorialnego zróżnicowania polityki rozwoju – odejście od uniwersalnego modelu polityki na rzecz polityki zróżnicowanej terytorialnie, w zależności od specyficznych zasobów, problemów i mechanizmów rozwoju. Akcentuje znaczenie kapitałów terytorialnych, integracji i partycypacji społecznej, innowacyjnego podejścia do rozwoju poprzez wykorzystanie innowacyjnych metod i narzędzi informatycznych zarządzania rozwojem.

W książce omówiono nowe lub mało spopularyzowane metody i narzędzia zarządzania rozwojem lokalnym/regionalnym. Całość publikacji składa się z pięciu rozdziałów stanowiących odrębne bloki tematyczne, skomponowanych w logiczny i przejrzysty sposób. Są to: zintegrowane plany rozwoju (rozdz. 1); partycypacyjne instrumenty zarządzania jednostkami samorządu terytorialnego (rozdz. 2); systemy informacji przestrzennej jako narzędzie partycypacyjnej polityki rozwoju lokalnego (rozdz. 3); tematyzacja przestrzeni jako metoda zarządzania rozwojem lokalnym (rozdz. 4) oraz zasobooszczędne gospodarowanie w jednostkach samorządu terytorialnego (rozdz. 5).

Monografia jest adresowana przede wszystkim do praktyków i teoretyków, zajmujących się problemami zarządzania rozwojem lokalnym i regionalnym, ale także do studentów i absolwentów różnych kierunków ekonomicznych, gospodarki przestrzennej, geografii gospodarczej, socjologii przestrzeni czy ochrony środowiska. Jest ona dedykowana wszystkim tym, którzy w myśl idei wpółzarządzania aktywnie wpisują się kształtowanie procesów rozwoju miast i regionów.

Wstęp 7

Aleksandra Nowakowska, Zintegrowane plany rozwoju – w stronę terytorialno-funkcjonalnego podejścia do roz woju jednostki terytorialnej 11

1. Terytorializacja procesów rozwoju – wprowadzenie 11

2. Place-based policy – w kierunku terytorializacji i integracji polityki rozwoju 14

2.1. Idea place-based policy 14

2.2. Nowe instrumenty zintegrowanej polityki w KSRR 17

3. Zintegrowane planowanie rozwoju 21

3.1. Istota zintegrowanego podejścia do planowania rozwoju jednostki terytorialnej  21

3.2. Obszary funkcjonalne – podstawowa jednostka planowania 24

3.3. Logika i specyfika zintegrowanego planu strategicznego 26

3.4. Problemy i wyzwania w budowaniu zintegrowanych planów rozwoju – polskie doświadczenia 33

Podsumowanie 35

Integrated development plans – towards territorial-functional approach to the development of a territorial unit 37

Ewa M. Boryczka, Partycypacyjne instrumenty zarządzania jednostkami samorządu terytorialnego 39

1. Samorząd a społeczność lokalna – wprowadzenie 39

2. Partycypacja społeczna w zarządzaniu jednostkami samorządu terytorialnego 41

2.1. Partycypacja społeczna – idea, istota, cele 41

2.2. Zakres i formy procesu partycypacji 46

2.3. Modele partycypacji społecznej 50

2.4. Instytucjonalno-prawne uwarunkowania udziału mieszkańców w procesach decyzyjnych  54

2.5. Bariery procesu partycypacji społecznej 59

3. Wybrane instrumenty partycypacyjne w teorii i praktyce 61

3.1. Konsultacje społeczne jako forma partycypacji społecznej 61

3.2. Budżet partycypacyjny 75

3.3. Inicjatywa lokalna 78

4. Bariery wykorzystania instrumentów partycypacyjnych w zarządzaniu jednostkami samorządu terytorialnego 81

Podsumowanie 82

Participatory instruments for the management of local government units 85

Marcin Feltynowski, Systemy informacji przestrzennej – narzędzie partycypacyjnej polityki rozwoju lokalnego 87

1. Istota lokalnej polityki rozwoju  87

2. Polityka rozwoju lokalnego w kontekście koncepcji dobrego rządzenia  94

2.1. Koncepcja good governance i jej zasady  94

2.2. Partycypacja w polityce rozwoju lokalnego  99

3. Systemy informacji przestrzennej wsparciem dla good governance 102

3.1. Systemy informacji przestrzennej w podstawowej jednostce podziału terytorialnego  102

3.2. Wykorzystanie systemów informacji przestrzennej w polityce rozwoju lokalnego  104

Podsumowanie  109

Spatial information systems – a participatory policy tool for local development  113

Piotr Rzeńca, Tematyzacja przestrzeni jako metoda zarządzania rozwojem lokalnym 115

1. Przemiany współczesnej turystyki i jej wpływ na rozwój miast i regionów 115

2. Rozwój nowych form turystyki tematycznej 119

3. Tematyzacja przestrzeni jako instrument rozwoju i zarządzania obszarami 122

3.1. Koncepcja procesów tematyzacji przestrzeni 122

3.2. Charakterystyka obszarów tematycznych 126

3.3. Typologie przestrzeni tematycznych 135

4. Park Kulturowy Miasto Tkaczy w Zgierzu – case study przestrzeni tematycznej 137

Podsumowanie 139

Thematization of space as a management method for local development 140

Agnieszka Rzeńca, Zasobooszczędne gospodarowanie w jednostkach samorządu terytorialnego 143

1. Ekologiczny wymiar procesów rozwoju 148

2. Zielona gospodarka – współczesne wyzwania dla polityki rozwoju 148

2.1. Zasoby przyrody i zasobooszczędne gospodarowanie 148

2.2. Bioróżnorodność jako kapitał w procesach rozwoju 152

3. W kierunku gospodarki niskoemisyjnej 157

3.1. Istota gospodarki niskoemisyjnej 157

3.2. Plany gospodarki niskoemisyjnej 160

3.3. Instrumenty finansowe wspierające lokalne bezpieczeństwo energetyczne 162

4. Ekoinnowacje i ekoinnowacyjność 165

5. Klastry ekologiczne – budowanie partnerstwa na rzecz zrównoważonego rozwoju 170

Podsumowanie 173


Resource-efficient management of territorial units 178