Podpis spadkodawcy na testamencie własnoręcznym - ebook

Monografia przedstawia problematykę złożenia oraz weryfikacji podpisu na testamencie własnoręcznym. W publikacji w sposób całościowy i interdyscyplinarny zaprezentowano zagadnienie sygnowania rozrządzenia holograficznego podpisem testatora, zarówno pod kątem prawa cywilnego, jak i karnego, a także kryminalistyki.

W książce omówiono m.in.:

• charakterystyczne cechy testamentu jako czynności prawnej,
• zagadnienie daty i pisma ręcznego spadkodawcy, również w odniesieniu do przykładowych regulacji prawnych państw obcych,
• istotę i funkcje podpisu spadkodawcy,
• "tradycyjny" podpis spadkodawcy a jego pseudonim, parafa, samo imię czy oznaczenie jego stosunku rodzinnego względem spadkobiercy,
• sądową analizę rygorów formalnych testamentu własnoręcznego.
W opracowaniu wykorzystano dorobek powojennej literatury, orzecznictwo Sądu Najwyższego, sądów powszechnych i administracyjnych. W monografii ukazano mniej lub bardziej nowatorskie rozwiązania wybranych systemów prawnych państw europejskich i amerykańskich. Wielokrotnie odwołano się do orzecznictwa zagranicznego oraz do ugruntowanych judoków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Adresaci:
Publikacja przeznaczona jest dla notariuszy, sędziów, adwokatów, radców prawnych oraz przedstawicieli nauki prawa. Zainteresuje także każdego potencjalnego spadkodawcę.

Wykaz skrótów 11
Wykaz terminów i sentencji łacińskich 15
Wstęp 17
Rozdział I Testament w prawie polskim 25
1. Pojęcie testamentu 25
1.1. Testament jako czynność prawna 25
1.1.1. Uwagi wprowadzające 25
1.1.2. Cechy testamentu jako czynności prawnej 27
1.2. Inne sposoby postrzegania testamentu 37
1.2.1. Testament - dokument 37
1.2.2. Testament - rzecz 41
1.2.3. Testament - oświadczenie woli spadkodawcy 46
2. Przesłanki ważności testamentu 51
2.1. Zdolność testowania 51
2.1.1. Katalog podmiotów wyposażonych w uprawnienie do testowania 51
2.1.2. Propozycja rozszerzenia zakresu podmiotowego zdolności testowania 56
2.2. Wola testowania 59
2.2.1.Swoboda testowania - pojęcie i znaczenie prawne 59
2.2.2. Animus testandi spadkodawcy i jej ograniczenia 63
Rozdział II Forma testamentu holograficznego 71
1. Tradycyjne wymogi formalne testamentu własnoręcznego 71
1.1. Pismo spadkodawcy 71
1.2. Data testowania 77
2. Forma testamentu holograficznego w wybranych zagranicznych regulacjach prawnych 83
2.1. Systemy prawne civil law 83
2.1.1. Niemcy 83
2.1.2. Szwajcaria 94
2.1.3. Włochy 105
2.1.4. Hiszpania 109
2.2. Rozwiązania prawne common law 114
3. Wnioski de lege ferenda 119
Rozdział III Istota i funkcje podpisu spadkodawcy 125
1. Pojęcie podpisu na testamencie własnoręcznym 125
1.1. Podpis jako element czynności prawnej 125
1.2. Próby zdefiniowania pojęcia podpisu 128
2. Cechy podpisu testatora 135
2.1. Własnoręczność 135
2.2. Czytelność 141
2.3. Trwałość 143
3. Znaczenie podpisu na testamencie holograficznym 145
3.1. Rola podpisu 145
3.2. Hierarchia funkcji podpisu testatora 148
Rozdział IV Podpis spadkodawcy a rodzaj dokumentu zawierającego testament holograficzny 154
1. Podpis na testamencie sporządzonym w formie odrębnego pisma 154
2. Podpis na testamencie zawartym w liście spadkodawcy 161
2.1. Stanowisko doktryny i judykatury pod rządami prawa spadkowego 161
2.2. Poglądy nauki i orzecznictwa na gruncie unormowań kodeksu cywilnego 168
Rozdział V Tradycyjny podpis spadkodawcy a inne symbole 176
1. Pseudonim 176
2. Parafa 178
3. Pozostałe znaki graficzne 183
3.1. Przydomki i przezwiska 183
3.2. Faksymilia i stampile podpisu 185
3.3. Nazwiska cudze i zmienione 186
4. Zastępcze postacie podpisu 189
5. Podpis elektroniczny 194
Rozdział VI Miejsce podpisu spadkodawcy na testamencie holograficznym 201
1. Usytuowanie podpisu na dokumencie - uwagi ogólne 201
2. Miejsce podpisu na testamencie zawartym w ramach odrębnego pisma 205
2.1. Stanowisko rygorystyczne 205
2.2. Koncepcje liberalne 212
3. Miejsce podpisu na testamencie umieszczonym w liście spadkodawcy 221
Rozdział VII Inne aspekty prawne podpisu spadkodawcy 224
1. Podpis spadkodawcy a sposób wykładni przepisów o testamencie 224
1.1. Interpretacja przepisów prawnych - między teorią zaufania a teorią woli 224
1.2. Europejski model wykładni prawa testamentowego 229
1.3. Amerykański sposób interpretacji przepisów o formie testamentu, czyli od strict compliance do substantial compliance 239
1.4. Zasada favor testamenti 244
1.4.1. Istota życzliwej interpretacji testamentu 244
1.4.2. Przykłady stosowania wykładni in favorem testamenti w judykaturze 251
1.4.3. Kwestia "wykładni uzupełniającej" 261
2. Weryfikacja podpisu spadkodawcy na testamencie holograficznym 265
2.1. Analiza podpisu testatora w postępowaniu cywilnym 265
2.2. Podpis spadkodawcy w ujęciu penalnym 274
2.2.1. Testament holograficzny jako dokument w znaczeniu karnomaterialnym 274
2.2.2. Fałszerstwo rozrządzenia z własnoręcznym podpisem testatora 278
2.3. Podpis spadkodawcy w ujęciu kryminalistycznym 283
2.3.1. Testament własnoręczny jako dokument w znaczeniu kryminalistycznym 283
2.3.2. Metody ekspertyzy podpisu testatora 285
2.3.3. Lingwistyka sądowa a podpis spadkodawcy 289
Uwagi końcowe 293
Literatura 307
Akty prawne 325
Zestawienie orzeczeń 329