Porozumienie z pacjentem. Relacje i komunikacja - ebook

Porozumienie z pacjentem. Relacje i komunikacja jest unikatową publikacją prezentującą komunikację z pacjentem jako zbiór wielu umiejętności: humanistycznych i medycznych, teoretycznych i praktycznych. Główną cechą książki jest interdyscyplinarne podejście do omawianego problemu, uwzględniające aspekty językowe, etyczne, prawne, psychologiczne i społeczne związane z komunikacją. W opracowaniu przedstawiono nie tylko pogłębioną analizę wyżej wymienionych elementów, ale także charakterystykę porozumienia z pacjentami w różnych specjalnościach medycznych.

Czytelnik odnajdzie tu praktyczne wskazówki dotyczące m.in.:

• odpowiedniego sposobu organizacji przestrzeni, w której odbywa się komunikacja,
• właściwych zachowań językowych wykorzystywanych w rozmowie z osobami chorymi,
• zasad przekazywania prawdy klinicznej,
• korzystnych i niekorzystnych metod stosowanych w komunikacji z dzieckiem,
• komunikacji z chorym psychicznie, z uwzględnieniem różnic w podejściu do pacjenta w zależności od jego stanu psychicznego,
• skutecznej komunikacji w zespole terapeutycznym.
Adresaci:
Książka przeznaczona jest dla lekarzy, dla których odpowiednie porozumienie z pacjentem stanowi podstawowy element pracy. Publikacja jest także wartościowym źródłem wiedzy dla nauczycieli akademickich i studentów różnych dziedzin i kierunków, zarówno humanistycznych (zwłaszcza psychologii, socjologii, polonistyki i filozofii), jak i medycznych.

Wstęp 11
Rozdział 1. Podstawy współczesnej komunikacji lekarskiej [Jan Doroszewski] 13
1. Zmiany w relacji łączącej lekarza z pacjentem i rozwój nauk medycznych 14
2. Komunikacja na różnych etapach postępowania leczniczego 16
3. Rola języka w komunikacji lekarz - pacjent 19
4. Komunikacja lekarz - pacjent jako system znaków 20
5. Ogólne cechy choroby a komunikacja lekarz - pacjent 21
Bibliografia 22
Rozdział 2. Prawda i prawdomówność w relacjach lekarz - pacjent [ks. Wiesław Przyczyna] 23
1. Pojęcie prawdy i prawdomówności 23
2. Korzyści płynące z mówienia prawdy klinicznej 24
2.1. Uznanie chorego za pełnowartościową osobę 25
2.2. Zwiększenie efektywności terapii 26
2.3. Podtrzymywanie nadziei 27
3. Sposoby przekazu prawdy klinicznej 28
3.1. Przekaz prawdy w chorobie przejściowej 29
3.2. Przekaz prawdy w chorobie nieuleczalnej niezagrażającej życiu 29
3.3. Przekaz prawdy w chorobie terminalnej, zmierzającej do śmierci 30
4. Rola empatii w przekazywaniu prawdy klinicznej 31
5. Dziesięć zasad przekazywania prawdy klinicznej 32
Bibliografia 33
Rozdział 3. Prawne aspekty komunikacji lekarza z pacjentem [Zbigniew Czernicki] 35
Bibliografia 42
Rozdział 4. Wybrane psychologiczne aspekty budowania poprawnej komunikacji między lekarzem a pacjentem [Mariola Kosowicz, Marta Kulpa, Sylwia Świstak-Sawa] 43
1. Wybrane zasady budowania poprawnej komunikacji 45
1.1. Umiejętne słuchanie 45
1.2. Sztuka aktywnego słuchania 46
1.3. Precyzowanie tematu rozmowy 48
1.4. Informacje zwrotne 48
1.5. Kompetentne zadawanie pytań 50
1.6. Empatia 51
2. Komunikacja werbalna i niewerbalna 53
3. Psychologiczne aspekty prowadzenia wywiadu z pacjentem 53
3.1. Praktyczne zasady prowadzenia wywiadu medycznego 55
3.2. Wybrane przyczyny uniemożliwiające pacjentowi otwarte odpowiedzi w trakcie wywiadu 57
4. Przekazywanie informacji o diagnozie 58
4.1. Kilka wskazówek dotyczących przekazywania informacji o chorobie 59
5. Uprzedzanie o swoich intencjach 61
Bibliografia 62
Rozdział 5. Socjologiczne aspekty komunikacji z pacjentem [Antonina Doroszewska] 64
1. Rola lekarza (rola zawodowa) i rola pacjenta oraz relacja lekarz - pacjent w socjologii 65
2. Modele komunikacji medycznej 68
3. Kontekst społeczny komunikacji z pacjentem 71
3.1. Organizacja przestrzeni 72
3.2. Nawiązanie kontaktu 75
3.3. Wywiad 77
3.4. Ustalenie diagnozy/wstępne ustalenie diagnozy, które pozwoli na określenie dalszego postępowania 77
3.5. Wspólne podjęcie decyzji dotyczącej dalszego postępowania 78
Bibliografia 83
Rozdział 6. Kultura języka w porozumiewaniu się lekarza z pacjentem [Andrzej Markowski] 85
Bibliografia 91
Rozdział 7. Innowacyjna komunikacja między medykami a przewlekle chorymi pacjentami [Jan Tatoń] 92
1. Wprowadzenie 92
2. Znaczenie innowacyjności w systemowej komunikacji "medycyna - pacjenci z przewlekłymi chorobami" w opiece zdrowotnej i społecznej XXI wieku 93
3. Specjalne cele i metody komunikacji lekarza z pacjentem obejmowanym opieką paliatywną 95
4. Jak wyjątkowy - biologiczny, społeczny i etyczny - charakter relacji lekarza i pacjentów determinuje niepowtarzalne cechy ich wzajemnej komunikacji 96
5. Definicja profesjonalnej komunikacji medyków z pacjentami 100
6. Prywatność i autonomia osoby pacjenta w praktyce skutecznej komunikacji (wskazania dla lekarzy) 101
7. Wpływ osobowości pacjenta na praktykę komunikacji lekarz - pacjent 102
8. Komunikacja jako metoda radzenia sobie ze stresem 104
9. Techniki komunikacji 105
10. Komunikacyjne ograniczenia pacjenta wynikające z wpływów choroby 106
11. Szacunek i empatia ze strony lekarza 108
12. Podawanie informacji o nasileniu objawów choroby lub niepomyślnym rokowaniu 108
13. Wskazówki dotyczące rozmowy o potrzebie dalszych badań klinicznych 109
14. Wywiady lekarskie - profesjonalna komunikacja do celów klinicznych 110
15. Edukacja terapeutyczna jako profesjonalna metoda komunikacji 116
15.1. Pedagogika terapeutyczna 116
15.2. Motywacja terapeutyczna 117
15.3. Wzmacnianie osobowości pacjenta do celów terapeutycznych 118
16. Wpływ lęku przed interwencjami medycznymi na charakter komunikacji lekarz - pacjent 119
17. Lepsza komunikacja lekarza i pacjenta jako szansa zmniejszenia liczby procesów o błąd medyczny 120
18. Podsumowanie 121
Bibliografia 122
Rozdział 8. Komunikacja w pediatrii [Marek Kulus] 124
1. Otoczenie 126
2. Metody komunikacji 127
3. Nastolatki 129
4. Trudne wiadomości 130
Bibliografia 132
Rozdział 9. Komunikacja lekarza z pacjentem z zaburzeniami psychicznymi [Tadeusz Parnowski] 133
1. Wprowadzenie 133
2. Ocena stanu psychicznego 134
3. Wywiad przedmiotowy - obiektywizacja informacji 136
3.1. Badanie chorego - wywiad podmiotowy - autoanamneza 138
3.2. Ocena stanu psychicznego 138
4. Kontakt z pacjentem 139
4.1. Urealnianie nieprawidłowych przekonań 143
4.2. Błędy w komunikacji z pacjentem 143
5. Pacjent trudny 144
5.1. Pacjent pobudzony 144
5.2. Pacjent z depresją 145
5.3. Pacjent z psychozą 146
5.4. Pacjent z otępieniem 147
5.5. Konsultacja pacjenta z zaburzeniami psychicznymi na oddziale somatycznym 148
5.6. Pacjent przyjęty do szpitala wbrew swojej woli 149
Bibliografia 150
Rozdział 10. Komunikacja w zespole terapeutycznym oraz pielęgniarki z pacjentem [Karolina Pietruk] 152
1. Wstęp 152
2. Komunikacja w zespole terapeutycznym 153
3. Środki i systemy komunikacji 153
4. Komunikacja to nie tylko rozmowa - bariery w komunikacji w zespole terapeutycznym 157
5. Relacja pielęgniarka - pacjent 162
6. Komunikacja w chorobie 164
7. Troska w komunikacji (model CARE) 166
8. Postawy rodziny wobec choroby bliskiej im osoby 166
9. Zakończenie 170
Bibliografia 170
Rozdział 11. Holistyczne podejście do chorych na nowotwory [Janusz Meder] 173
Bibliografia 188
Rozdział 12. Komunikacja lekarz - pacjent w opiece paliatywnej - wybrane problemy [Jerzy Jarosz] 189
1. Wprowadzenie i podstawowe definicje 190
2. Zagadnienia szczegółowe 192
2.1. Światopogląd medyczny 192
2.2. Akceptacja - pogodzenie się z nadchodzącą śmiercią 194
2.3. Uporczywa terapia 195
2.4. Oczekiwania pacjentów 196
3. Podsumowanie 201
Bibliografia 202 Informacje o autorach 205