Przebieg procesu cywilnego - ebook

W drugim wydaniu opracowania uwzględniono najważniejsze - z punktu widzenia przedstawionej problematyki - zmiany wprowadzone do kodeksu postępowania cywilnego od czasu pierwszej edycji publikacji w 2008 r.

Autor zaprezentował poszczególne stadia procesu cywilnego oraz najistotniejsze dla jego toku czynności sądowe i procesowe, biorąc przy tym pod uwagę nowelizacje dotyczące m.in.:

• zmiany w zakresie międzynarodowego postępowania cywilnego,
• nowej regulacji koncentracji materiału procesowego przed sądem pierwszej instancji,
• zniesienia odrębnego postępowania w sprawach gospodarczych.
Szczegółowe rozwiązania poświęcone konstrukcji procesu cywilnego wzbogacone zostały o ogólne zagadnienia, odnoszące się do zasad postępowania cywilnego i wybranych instytucji procesowych, mających wpływ na konstrukcję procesu cywilnego (pozew, wyrok, apelacja itp.).

W książce wykorzystano dorobek doktryny oraz najnowsze orzecznictwo, zwłaszcza Sądu Najwyższego.

Adresaci:
Publikacja przeznaczona jest dla praktyków - sędziów, adwokatów, radców prawnych. Może również zainteresować studentów wydziałów prawa oraz aplikantów zawodów prawniczych.

Wykaz skrótów 11
Przedmowa 13
Rozdział pierwszy Pojęcie, cel i elementy składowe procesu cywilnego 15
I. Uwagi wstępne 15
II. Stadialna konstrukcja procesu cywilnego 20
1. Uwagi ogólne 20
2. Czynności procesowe 22
3. Charakter przepisów prawa procesowego 30
4. Rozwojowy charakter procesu cywilnego 33
5. Postępowania odrębne (ogólna charakterystyka) 37
6. Postępowanie nieprocesowe 42
Rozdział drugi Zasady postępowania cywilnego 45
I. Ogólna charakterystyka zasad postępowania cywilnego 45
II. Naczelne zasady wymiaru sprawiedliwości 46
1. Uwagi ogólne 46
2. Zasada rzetelnego postępowania 47
3. Zasada instancyjności 48
III. Zasady ogólne postępowania cywilnego 53
1. Uwagi ogólne i klasyfikacja 53
2. Zasada prawdy materialnej i prawdy formalnej (zasada prawdy) 55
3. Zasada kontradyktoryjności 59
4. Zasada dyspozycyjności 61
5. Zasada bezpośredniości 63
6. Zasada koncentracji materiału procesowego 65
7. Zasada swobodnej oceny dowodów 74
Rozdział trzeci Postępowanie przed sądem pierwszej instancji 82
I. Wszczęcie procesu 82
1. Złożenie pozwu (wytoczenie powództwa) 82
2. Pojęcie powództwa i jego rodzaje 88
3. Skutki prawne złożenia pozwu 91
3.1. Skutki procesowe 91
3.2. Skutki materialnoprawne 93
4. Skutki prawne doręczenia pozwu 94
4.1. Skutki procesowe 94
4.2. Skutki materialnoprawne 97
II. Kontrola sprawy z punktu widzenia przepisów o wyłączeniu sędziego 99
1. Wprowadzenie 99
2. Sprawdzenie przez sędziego podstawy do ewentualnego wyłączenia się od podejmowania czynności w sprawie 100
2.1. Uwagi ogólne 100
2.2. Podstawy wyłączenia sędziego z mocy ustawy i na podstawie orzeczenia sądu 101
III. Kontrola wymagań formalnych i fiskalnych pozwu w aspekcie możliwości nadania sprawie biegu procesowego 104
1. Uwagi wstępne 104
2. Kontrola zachowania wymagań formalnych i fiskalnych pozwu 105
3. Kontrola pozwu w zakresie oznaczenia wartości przedmiotu sporu 108
IV. Sprawdzenie właściwości sądu 110
1. Uwagi ogólne 110
2. Właściwość rzeczowa 111
3. Właściwość miejscowa 113
4. Właściwość funkcjonalna 118
5. Ustalanie właściwości sądu i następstwa niewłaściwości 120
V. Sprawdzenie dopuszczalności drogi sądowej oraz istnienia jurysdykcji krajowej, immunitetu sądowego i immunitetu parlamentarnego 122
1. Uwagi ogólne 122
2. Przesłanki procesowe. Zdolność sądowa, zdolność procesowa, zdolność postulacyjna i legitymacja procesowa 123
2.1. Przesłanki procesowe 123
2.2. Zdolność sądowa, zdolność procesowa, zdolność postulacyjna i legitymacja procesowa 128
3. Dopuszczalność drogi sądowej 132
3.1. Charakterystyka ogólna 132
3.2. Prejudycjalne ograniczenie dopuszczalności drogi sądowej 136
3.3. Spory kompetencyjne 140
4. Jurysdykcja krajowa i immunitet sądowy 144
4.1. Rodzaje jurysdykcji krajowej i skutki procesowe jej nieistnienia 144
4.2. Immunitet sądowy i jego skutki procesowe 150
5. Immunitet parlamentarny i jego skutki procesowe 153
6. Kolejność kontrolowania drogi sądowej, jurysdykcji krajowej i właściwości sądu 159
VI. Sprawdzenie sprawy z punktu widzenia jej rozpoznania we właściwym trybie i w postępowaniu odrębnym 164
1. Zmiana trybu postępowania 164
2. Zakwalifikowanie sprawy do postępowania odrębnego 165
VII. Zawieszenie postępowania 168
VIII. Rozprawa 173
1. Uwagi wstępne 173
2. Doręczenia pism sądowych i terminy procesowe 177
2.1. Doręczenia sądowe 177
2.2. Terminy procesowe 183
3. Czynności przygotowawcze przed rozprawą 185
4. Zachowanie się pozwanego w procesie cywilnym. Złożenie odpowiedzi na pozew. Powództwo wzajemne, zarzut potrącenia i prawa zatrzymania 190
4.1. Uwagi ogólne 190
4.2. Złożenie odpowiedzi na pozew 193
4.3. Uznanie powództwa 194
4.4. Powództwo wzajemne 197
4.5. Zarzut potrącenia i prawa zatrzymania 199
4.6. Ugoda sądowa 203
5. Kierownictwo rozprawą 206
6. Przebieg rozprawy 209
6.1. Uwagi ogólne 209
6.2. Wywołanie sprawy 213
6.3. Odroczenie rozprawy 214
6.4. Przedstawienie przez strony swoich stanowisk (rozpoczęcie rozprawy) 216
7. Postępowanie dowodowe 220
7.1. Uwagi wstępne 220
7.2. Zbyteczność dowodzenia (fakty notoryjne, przyznanie, domniemania faktyczne i prawne, dowód prima facie) 222
7.3. Udowodnienie a uprawdopodobnienie 227
7.4. Ograniczenia dowodowe 228
7.5. Zasady określające ciężar przytoczenia faktów i ich dowodu 230
7.6. Dopuszczenie dowodu z urzędu 236
7.7. Zasada bezpośredniości postępowania dowodowego 239
7.8. Dopuszczanie dowodów i przeprowadzanie postępowania dowodowego 241
7.9. Środki dowodowe (pojęcie i klasyfikacja) 243
7.10. Dowód z dokumentów 245
7.11. Dowód z zeznań świadków 252
7.12. Dowód z opinii biegłego 257
7.13. Dowód z przesłuchania stron 267
7.14. Roztrząsanie wyników postępowania dowodowego 271
7.15. Zamknięcie rozprawy 272
IX. Reguły wyrokowania oraz kończenia postępowania w inny sposób 275
1. Uwagi ogólne 275
2. Przedmiot wyrokowania 275
3. Stan sprawy jako podstawa wyrokowania 279
4. Podstawa wyrokowania 280
5. Pojęcie i rodzaje wyroków, a także postanowień kończących postępowanie w sprawie 282
5.1. Uwagi wstępne 282
5.2. Rodzaje wyroków 283
5.3. Rodzaje postanowień i zasadnicze powody wydawania postanowień kończących postępowanie w sprawie 292
X. Wyrokowanie 294
1. Uwagi wstępne 294
2. Narada sędziów 294
3. Zdanie odrębne 297
4. Ogłoszenie wyroku 297
5. Pisemne uzasadnienie wyroku 300
XI. Sprostowanie, uzupełnienie, wykładnia wyroku 303
1. Uwagi ogólne 303
2. Sprostowanie 304
3. Uzupełnienie 305
4. Wykładnia 306
Rozdział czwarty Ogólna charakterystyka systemu zaskarżania orzeczeń sądowych 308
Rozdział piąty Apelacja 321
I. Dopuszczalność apelacji w procesie 321
1. Uwagi wprowadzające 321
2. Dopuszczalność apelacji ze względu na rodzaj orzeczenia 323
3. Dopuszczalność apelacji ze względu na wymagania formalne 324
3.1. Uwagi wprowadzające 324
3.2. Ogólne i szczególne wymagania formalne apelacji 324
3.3. Zakres zaskarżenia 325
3.4. Wskazanie zarzutów apelacyjnych i ich uzasadnienie 326
3.5. Wniosek apelacyjny 335
3.6. Wartość przedmiotu zaskarżenia 337
4. Dopuszczalność apelacji ze względu na termin 338
5. Legitymacja do wniesienia apelacji 339
6. Interes prawny (gravamen) 341
II. Postępowanie sprawdzające. Odpowiedź na apelację 343
1. Postępowanie sprawdzające przed sądem pierwszej instancji 343
2. Odpowiedź na apelację 344
3. Postępowanie sprawdzające przed sądem drugiej instancji 346
III. Rozpoznanie apelacji przez sąd drugiej instancji 346
1. Uwagi wprowadzające 346
2. Rozpoznanie apelacji na posiedzeniu niejawnym 348
3. Rozpoznanie apelacji na rozprawie 349
3.1. Wyznaczenie rozprawy 349
3.2. Przebieg rozprawy 352
4. Zakres rozpoznania sądowego w postępowaniu apelacyjnym 355
4.1. Uwagi wprowadzające 355
4.2. Zakres przedmiotowy rozpoznania w postępowaniu apelacyjnym 356
4.3. Zakres podmiotowy rozpoznania apelacyjnego 359
4.4. Zakres rozpoznania apelacyjnego ze względu na konieczność ustalenia stanu faktycznego 361
4.5. Ius novorum 366
IV. Orzeczenia sądu drugiej instancji 371
1. Uwagi wprowadzające 371
2. Rodzaje rozstrzygnięć sądu drugiej instancji 371
2.1. Uwagi ogólne 371
2.2. Oddalenie apelacji 372
2.3. Zmiana zaskarżonego wyroku i orzeczenie co do istoty sprawy 373
2.4. Uchylenie zaskarżonego wyroku 375
2.5. Związanie oceną prawną 381
2.6. Umorzenie postępowania apelacyjnego 382
2.7. Przedstawianie zagadnień prawnych do rozstrzygnięcia przez Sąd Najwyższy 382
3. Apelacja w postępowaniu uproszczonym 384
V. Uzasadnianie i doręczanie orzeczeń sądu drugiej instancji 386
1. Uzasadnianie orzeczeń 386
2. Doręczanie orzeczeń 387
Rozdział szósty Zażalenie 388
I. Uwagi ogólne 388
II. Zażalenie do sądu drugiej instancji 388
III. Zażalenie do innego składu sądu drugiej instancji 391
IV. Zażalenie do Sądu Najwyższego 392
Rozdział siódmy Skarga kasacyjna 397
I. Uwagi wstępne dotyczące charakteru prawnego skargi kasacyjnej 397
II. Dopuszczalność skargi kasacyjnej 402
1. Uwagi wprowadzające 402
2. Dopuszczalność skargi kasacyjnej ze względu na rodzaj orzeczenia 402
3. Dopuszczalność skargi kasacyjnej ze względu na wymagania konstrukcyjne i formalne 404
4. Dopuszczalność skargi kasacyjnej ze względu na termin 407
5. Dopuszczalność skargi kasacyjnej ze względu na przymus adwokacko-radcowski 410
6. Legitymacja do wniesienia skargi kasacyjnej 411
III. Podstawy skargi kasacyjnej 412
1. Uwagi wprowadzające 412
2. Naruszenie prawa materialnego 416
3. Naruszenie przepisów postępowania 420
IV. Postępowanie sprawdzające przed sądem drugiej instancji 422
V. Odpowiedź na skargę kasacyjną 425
VI. Postępowanie przed Sądem Najwyższym 426
1. Postępowanie sprawdzające 426
2. Przyjęcie lub odmowa przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania 426
3. Postępowanie rozpoznawcze 428
VII. Wyrokowanie przez Sąd Najwyższy 430
1. Podstawa wyrokowania 430
2. Orzeczenia kończące postępowanie kasacyjne 432
2.1. Uwagi wprowadzające 432
2.2. Oddalenie skargi kasacyjnej 433
2.3. Uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania 433
2.4. Uchylenie zaskarżonego wyroku i orzeczenie co do istoty sprawy 435
2.5. Uchylenie zaskarżonego orzeczenia i odrzucenie pozwu lub umorzenie postępowania 438
2.6. Umorzenie postępowania kasacyjnego 439
2.7. Przedstawianie zagadnień prawnych powiększonemu składowi Sądu Najwyższego 439
2.8. Uzasadnianie i doręczanie orzeczeń Sądu Najwyższego 440
Rozdział ósmy Skarga o wznowienie postępowania 442
I. Uwagi wstępne (pojęcie prawomocności orzeczeń sądowych, prawomocność formalna i materialna, powaga rzeczy osądzonej) 442
II. Podstawy wznowienia postępowania 443
III. Przebieg postępowania wznowieniowego 446
Bibliografia 451
Skorowidz rzeczowy 467