Przepisy i normy elektryczne - ochrona odgromowa - ebook

Od Redaktora

Niesprawne lub źle wykonane urządzenie piorunochronne może stanowić zagrożenie dla osób przebywających w otoczeniu chronionego obiektu. W polskich realiach niestety nie jest trudno znaleźć takie instalacje. Sytuacji tej sprzyja pobłażliwość urzędników oraz nieprecyzyjne przepisy dotyczące okresowych przeglądów i konserwacji urządzeń piorunochronnych. Zupełnie inaczej ta sytuacja wygląda u naszych sąsiadów. W Niemczech na przykład są krajowe dodatki normatywne szczegółowo opisujące sposób przeprowadzania pomia­rów oraz wymagania w zakresie dokumentacji pokontrolnej urządzeń piorunochronnych. Szwajcarzy natomiast traktują urządzenie piorunochronne jako system bezpieczeństwa pożarowego i gotowe druki ułatwiające poprawną dokumentację z badań LPS udostępniane są na stronach internetowych lokalnych urzędów lub oddziałów straży pożarnej. W Polsce próżno szukać takiej pomocy.

Tym bardziej mam przyjemność przekazać w Państwa ręce publikację przygotowaną przez specjalistę ochrony odgromowej. Został w niej dokładnie pokazany proces prawidłowego przeprowadzania okreso­wych kontroli urządzeń piorunochronnych. W publikacji znajdziemy również omówione rażące uchybienia spotykane w ochronie obiektów, a także materiał traktujący o ogranicznikach przepięć realizujących wewnętrzną ochronę odgromową.

Zapraszam do lektury!

Jarosław Wilk

redaktor prowadzącyOchrona przed przepięciami – wymagania i wskazówki montażowe ograniczników przepięć

Wstęp

Arkusz normy PN-HD 60364-5-534:2012P Instalacje elektryczne niskiego napięcia – Część 5-53: Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego – Odłączanie izolacyjne, łączenie i sterowanie – Sekcja 534: Urządzenia do ochrony przed przepięciami stanowi uzupełnienie do norm, które przedstawiają zasady doboru ograniczników w zależności od występujących zagrożeń. W arkuszu zawarto wymagania dotyczące niektórych parametrów ograniczników przepięć SPD (ang. Surge Protection Device) oraz sposobu montażu ograniczników przepięć w instalacjach elektrycznych obiektów budowlanych (ochrona od przepięć przejściowych pochodzenia atmosferycznego oraz przepięć łączeniowych).

Arkusz obejmuje również tematy związane z ochroną ograniczników przed prądem przetężeniowym (tzw. dobezpieczanie ograniczników przepięć) jak również z konsekwencjami wynikającymi z uszkodzenia SPD.

Według normy PN-EN 62305-4:2011 E Ochrona odgromowa – Część 4: Urządzenia elektryczne i elektroniczne w obiektach, dla obiektu wyposażonego w zewnętrzne urządzenie piorunochronne LPS, SPD realizują piorunowe połączenia wyrównawcze. Należy je zainstalować przy złączu instalacji elektrycznej. W przypadku obiektu bez urządzenia piorunochronnego, SPD należy zainstalować w pobliżu złącza instalacji lub w głównej rozdzielnicy budynku.

Sposób montażu

Sposób montażu SPD opisany w normie obejmuje trzy podstawowe schematy włączania ograniczników przepięć do ochrony instalacji elektrycznej nn (na początku instalacji). Połączenia zostały oznaczone jako połączenia typu A, B lub C.

Rys. 1. Połączenie typu A – montaż ograniczników przepięć w układzie sieci TN

gdzie:

1 – SPD typu 1;

2 – połączenie uziemiające;

3 – główny zacisk lub szyna uziemiająca;

4a – połączenie uziemiające SPD;

4b – połączenie wyrównawcze SPD z uziomem odgromowym;

F1 – nadprądowe urządzenie zabezpieczające instalację obiektu – umieszczone przy złączu;

F2 – nadprądowe urządzenie zabezpieczające wskazane przez wytwórcę SPD typu 1;

RA – uziom instalacji, np. uziom fundamentowy;

RB – uziom układu zasilania.

Połączenie typu A – jest realizowane w przypadku, gdy w miejscu instalowania SPD lub w pobliżu tego miejsca występuje w instalacji bezpośrednie połączenie przewodu neutralnego z PE, lub tam, gdzie nie ma przewodu neutralnego.

W przypadku połączenia typu A, ograniczniki przepięć należy włączyć między każdy przewód liniowy a główny zacisk uziemiający lub główny przewód ochronny (w zależności od tego, które z tych połączeń będzie krótsze).

Połączenie typu B – jest wykonywane, gdy w miejscu instalowania SPD lub w bezpośrednim pobliżu tego miejsca w instalacji elektrycznej nie występuje bezpośrednie połączenie przewodu neutralnego z PE.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
W publikacjach niemieckich można spotkać się też z popularnym określeniem połączenia typu B jako połączenie oznaczone symbolem „4+0”.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

W przypadku przedstawionego na rys. 2 połączenia typu B, ograniczniki przepięć włącza się pomiędzy każdy przewód liniowy a główny zacisk uziemiający lub główny przewód ochronny oraz między przewód neutralny a główny zacisk uziemiający lub przewód ochronny (w zależności od tego, które z tych połączeń będzie krótsze).

Rys. 2. Połączenie typu B – montaż ograniczników przepięć w układzie sieci TN-C-S

gdzie:

1 – SPD typu 1;

2 – połączenie uziemiające;

3 – główny zacisk lub szyna uziemiająca;

4a – połączenie uziemiające SPD;

4b – połączenie wyrównawcze SPD z uziomem odgromowym;

F1 – nadprądowe urządzenie zabezpieczające instalację obiektu – umieszczone przy złączu;

F2 – nadprądowe urządzenie zabezpieczające wskazane przez wytwórcę SPD typu 1;

RA – uziom instalacji, np. fundamentowy;

RB – uziom układu zasilania.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Sama norma nie precyzuje pojęcia bezpośredniej bliskości, ale objaśnienie można znaleźć np. w wytycznych energetyki niemieckiej dotyczących stosowania SPD typu 1 przed układem pomiarowym. Zapisano tam, że SPD typu 1 pomiędzy przewodem N a PE można nie stosować, jeżeli w bezpośredniej bliskości przewody te są połączone jako PEN – przy czym za „bezpośrednią bliskość” uważa się odległość do 0,5 m.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Połączenie typu C – jest wykonywane w takim samym przypadku jak połączenie typu B tj. gdy w miejscu instalowania SPD lub w pobliżu tego miejsca w instalacji elektrycznej nie występuje bezpośrednie połączenie przewodu neutralnego z PE. Różnica występuje jednak w sposobie połączenia poszczególnych ograniczników.

W przypadku wykonywania połączenia typu C, ograniczniki przepięć należy włączyć między każdy przewód liniowy a przewód neutralny oraz między prze- wód neutralny a główny zacisk uziemiający lub główny przewód ochronny (w zależności od tego, które z tych połączeń będzie krótsze).

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
W publikacjach niemieckich można się spotkać też z popularnym określeniem połączenia typu C jako połączenie „3+1” – zale­cane jest do stosowania w układzie sieci TT.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Rys. 3. Połączenie typu C – montaż ograniczników przepięć w układzie sieci TN-C-S

gdzie:

1 – SPD typu 1;

1a – SPD typu 1 (tzw. ogranicznik N-PE);

2 – połączenie uziemiające;

3 – główny zacisk lub szyna uziemiająca;

4a – połączenie uziemiające SPD;

4b – połączenie wyrównawcze SPD z uziomem odgromowym;

N – Połączenie z przewodem N dla SPD 1 i SPD 1a;

F1 – nadprądowe urządzenie zabezpieczające instalację obiektu – umieszczone przy złączu;

F2 – nadprądowe urządzenie zabezpieczające wskazane przez wytwórcę SPD typu 1;

RA – uziom instalacji, np. fundamentowy;

RB – uziom instalacji zasilającej.

Instalując dodatkowe ograniczniki przepięć, które umieszczane są w innych miejscach instalacji należy również stosować schematy połączeń pokazane na rys 1–3.

Darmowy fragment