Rebelia i reakcja. Rewolucja 1905 roku i plebejskie doświadczenie polityczne - ebook

Książka to studium plebejskiego doświadczenia politycznego w czasie rewolucji lat 1905–1907. Autor analizuje uczestnictwo robotników w życiu publicznym i ideologiczne obrazy świata u progu „politycznej nowoczesności”. Wtedy to stare podstawy ładu społeczno-politycznego zaczęły kruszeć, nowe grupy ludności domagały się politycznego głosu i ukształtowały się języki polityczne nowoczesnych obozów ideowych. Nowe formy polityki spotkały się z silną, konserwatywną reakcją, która na długi czas ukształtowała polską sferę publiczną. Ponadto w rzadko spotykany sposób łączy naukową głębię i precyzję analizy z komunikatywnością oraz społeczno-polityczną doniosłością. Wydarzenia tamtych lat i ich konsekwencje potraktowane w niej zostały jako synekdocha zjawisk o znacznie szerszym zakresie i o fundamentalnym znaczeniu dla konstytucji współczesnego świata: mechanizmów i narzędzi walki klasowej, procesów budowy państwa, konstrukcji tożsamości narodowej i – co niezwykle istotne – wzajemnych relacji między walką o materialne interesy klas podporządkowanych a kształtowaniem się formacji nacjonalistyczno-populistycznych. Wychodząc od plebejskiego doświadczenia politycznego, autor dociera do przemian politycznych wyobrażeń Narodowej Demokracji i źródeł sukcesów ideowo-politycznych tego ugrupowania. Praca nie tylko wzbogaca naszą wiedzę o rewolucji 1905 r., ale skłania też do namysłu nad całkiem aktualnymi zagadnieniami, dotyczącymi np. współczesnej społeczno-politycznej kondycji Polski.

Podziękowania............................................................................................... 9

WPROWADZENIE.................................................................................... 13

Plebejskie doświadczenie polityczne................................................. 17

Rebelia 1905.......................................................................................... 24

Tendencja demokratyczna i jej wrogowie....................................... 28

Historiograficzna widzialność plebsu................................................ 39

REBELIA..................................................................................................... 49

PROLETARIACKA SFERA PUBLICZNA....................................................... 49

Proletaryzacja....................................................................................... 52

Nowe repertuary kontestacji............................................................... 58

Pierwszy strajk i podmiotowość strajkujących............................... 66

Ulica i fabryka....................................................................................... 77

Demokratyczne podmiotowości i instytucje.................................... 91

Formy samorządu i przejmowania kontroli nad miejscem pracy . 108

Emancypacja intelektualna............................................................. 117

Bycie razem publicznie – podsumowanie...................................... 121

DRUKOWANY SOCJALIZM...................................................................... 127

Działanie odezw.................................................................................. 129

Prasa na ulicach.................................................................................. 135

Odczarowanie cara............................................................................. 144

Mapowanie poznawcze..................................................................... 148

Powołanie podmiotu i udział w polityce........................................ 152

Upodmiotowienie robotników w strukturach językowych......... 158

Idea rewolucji i jej bohaterowie....................................................... 168

Klasowa wspólnota wyobrażona..................................................... 175

Robotnicza opinia i przesuwanie granic tego, co publiczne........ 179

Polaryzacja sfery publicznej............................................................ 183

Nowe poczucie siebie – podsumowanie......................................... 190

PROLETARIACKA BIOGRAFIA I DZIELENIE POSTRZEGALNEGO.............. 194

Wielość opowieści............................................................................... 197

Stracone złudzenia i drogi ucieczki.................................................. 204

Recyrkulacje wiedzy.......................................................................... 207

Przekraczanie siebie........................................................................... 211

Świadoma droga do świata pisania.................................................. 213

Polityka, biografia i emancypacja – podsumowanie.................... 217

REWOLUCJA......................................................................................... 223

REWOLUCJA POLA POLITYCZNEGO........................................................ 223

Dynamika buntu................................................................................. 228

Jednocząca opozycja........................................................................ 231

Krystalizacja politycznych tożsamości.......................................... 239

SDKPiL.................................................................................................... 242

PPS......................................................................................................... 248

Ruch narodowy................................................................................... 252

Naród za wszelką cenę....................................................................... 271

Eskalacja konfliktu wewnątrzklasowego....................................... 280

Lokaut i reakcja.................................................................................. 285

Przekształcenie pola politycznego – podsumowanie.................... 291

REAKCJA................................................................................................. 297

DWOISTOŚĆ LUDU I DEMOKRATYCZNY NADMIAR............................... 297

Wyzwanie demokratyzacji i zmiana pojęciowa............................ 304

Czym jest lud?..................................................................................... 312

Paradoks demokracji......................................................................... 326

Korzenie totalitaryzmu...................................................................... 332

PONOWNE OBSADZENIE PUSTEGO MIEJSCA........................................... 337

Myśli nowoczesnych Polaków.......................................................... 341

Narodowy absolut w czasach kryzysu............................................ 345

Podmiot, walka, polityczność........................................................... 352

Zmagania z tym, co polityczne......................................................... 359

Ponowne obsadzenie miejsca uzasadnienia.................................. 365

NARODOWA DEMOKRACJA W OBLICZU REBELII................................. 375

Koniunktura kryzysu – moment polityczny................................... 377

Próg rewolucji...................................................................................... 383

Bunt mas.............................................................................................. 387

Okiełznać żywioł................................................................................ 393

Lud pod kontrolą............................................................................... 397

Rekonfiguracja: Narodowa Demokracja jako nowocześni konserwatyści 407

ZAKOŃCZENIE..................................................................................... 421

EFEKT ODWRÓCENIA............................................................................ 421

Żydzi i motłoch.................................................................................. 428

Liberalna trwoga mas....................................................................... 437

Patogeneza polskiej sfery publicznej............................................. 449

Omówienie bazy źródłowej.................................................................... 459

Odezwy polityczne............................................................................ 460

Materiały biograficzne..................................................................... 462

Prasa..................................................................................................... 463

Pozostałe materiały.......................................................................... 463

Wykaz skrótów......................................................................................... 465

Bibliografia................................................................................................ 467

Summary. Rebellion and Reaction. The 1905 Revolution

in Russian Poland and Plebeian Political Experience........................ 505

Indeks nazwisk......................................................................................... 513