Rzecz o kondycji i ustroju Europy. W przekładzie Andrzeja Macieja Kaniowskiego - ebook

Autor należy do najwybitniejszych współczesnych filozofów piszących o Unii Europejskiej i jej przyszłości. Jako jeden z niewielu, nie zamyka procesu integracji w kategoriach państw narodowych, lecz szuka alternatywnych i wielopoziomowych źródeł legitymizacji transnarodowego procesu podejmowania decyzji, przypisując szczególną wartość europejskim normom konstytucyjnym i prawnym, również jako tym siłom, które pozwalają stawić czoła globalizacji. Kryzys gospodarczy, prowadząc do coraz większego transferu kompetencji na poziom unijny, zwłaszcza w strefie euro, unaocznił nowe wyzwania, którym Unia winna sprostać, aby być w pełni demokratyczna. Dlatego też Habermas szuka odpowiedzi na kluczowe pytania, często pomijane w dyskursie publicznym zdominowanym przez kwestie gospodarcze.

Zasadniczym rysem myśli J. Habermasa jest jednoczesne uprawianie filozofii, socjologii i konstytucjonalizmu, co sprawia, że rozważania z zakresu konstytucjonalizmu europejskiego wykraczają poza klasyczny dyskurs dogmatyczny, zyskując na wszechstronności. Oryginalność myśli konstytucyjnej Habermasa polega na skonstruowaniu proceduralnego/komunikacyjnego modelu demokracji i konstytucji, które są projektem otwartym na pewne zmiany i udoskonalenia. To podejście, usytuowane między modelem liberalnym i republikańskim, stanowi najbardziej użyteczne narzędzie badania podstaw, struktury i funkcji konstytucjonalizmu europejskiego.

Przedmowa  7

Wizja godności człowieka i realistyczna utopia praw człowieka  13

Kryzys Unii Europejskiej w świetle konstytucjonalizacji prawa międzynarodowego. Rzecz o kondycji i ustroju Europy  45

I. Czemu dziś dopiero Europa jest rzeczywiście pewnym projektem konstytucyjno-ustrojowym  45

II. Unia Europejska wobec konieczności wyboru między transnarodową demokracją a postdemokratycznym federalizmem egzekutyw  56

1. Przeciwko reifikacji suwerenności narodowej 58

2. Pierwsza innowacja: pierwszeństwo prawa ponadnarodowego przed prawem krajowym dającym wyłączność na prawowite posługiwanie się przymusem 65

3. Druga innowacja: podzielenie władzy konstytuującej – przyznanie jej obywatelom Unii i narodom Europy 74

4. Dzielona suwerenność miarą wymagań legitymizacyjnych Unii 83

5. O braku zdecydowania wśród elit politycznych w fazie przechodzenia ku demokracji transnarodowej 90

III. Od wspólnoty międzynarodowej do wspólnoty kosmopolitycznej 98

Dodatek: Europa Republiki Federalnej  117

I. Po krachu. Wywiad  119

II. Euro przesądzi o losach Unii Europejskiej  136

III. Pakt dla Europy czy pakt przeciw Europie?  145

Wykaz źródeł zamieszczonych tekstów  157

Bibliografia  159

Przypisy od tłumacza  171

Indeks osobowy  179