Savitri czyli Powieść o wiernej żonie - ebook

SA­VI­TRI

Prze­ło­żył z san­skry­tu

An­to­ni Lan­ge

Ry­sun­ki Fran­cisz­ka Sie­dlec­kie­go.

A. LAN­GE­GO NOWE KSIĄŻ­KI:

Pierw­szy Dzień Stwo­rze­nia. Pie­śni spo­łecz­ne.

Nal i Da­may­an­ti. Prze­kład z san­skry­tu.

Dwie baj­ki. Książ­ka dla dzie­ci.

We­ne­dzi. Tra­ge­dya. Na wy­czer­pa­niu.

W naj­bliż­szym cza­sie wyj­dą:

Maha-Bha­ra­ta. (Epos. Tom IV).

Atyl­la. Tra­ge­dya.

Sty­pa. Po­wieść.

El­fry­da. No­we­le.

An­to­ni Lan­geSA­VI­TRI

Po­wieść ni­niej­sza – gło­śna i umi­ło­wa­na na ca­łym wscho­dzie Azy­atyc­kim, ja­ko­też i w Eu­ro­pie – ma­lu­ją­ca nam cza­row­ną po­stać ko­bie­ty ko­cha­ją­cej, któ­ra mi­ło­ścią śmierć zwy­cię­ża – sta­no­wi epi­zod wiel­kiej epo­pei in­dyj­skiej, Maha-Bha­ra­ty, a mia­no­wi­cie jej trze­ciej czę­ści, zwa­nej księ­gą Pusz­czy.

Gdy głów­ni bo­ha­te­ro­wie epo­pei, bra­cia Pan­da­va,prze­by­wa­ją w pusz­czy na wy­gna­niu, po­eci opo­wia­da­ją im­róż­ne hi­sto­rye.

Jed­ną z nich, p… t. Nal i Da­may­an­ti ogło­si­li­śmyw prze­kła­dzie pol­skim w r. 1905. Hi­sto­rya Sa­vi­tri, któ­rą ogła­sza­my obec­nie, na­le­ży rów­nież do tych epi­zo­dów M. B., któ­re zdo­by­ły so­bie chwa­łę w Eu­ro­pie.

Po­wieść o wier­nej żo­nie (Pa­ti­vrâtâma­hâł­mya) zja­wia się tu w pol­skiej sza­cie z moż­li­wie do­kład­nem za­cho­wa­niem mia­ry i me­lo­dyi ory­gi­na­łu.

Za­zna­czy­my tu, że po­wieść wy­gła­sza wiesz­czek Mar­kan­deya, a głów­nym słu­cha­czem jest naj­star­szy z pię­ciu wy­gna­nych kró­le­wi­czów, Yudhisz­ti­ra.PIEŚŃ I.

Słu­chaj mię, Yudhisz­ti­ro(1), cu­dow­ne przy­go­dy

Opo­wiem ci kró­lew­ny szla­chet­nej i mło­dej,

Pani, co z wy­so­kie­go idzie po­ko­le­nia;

Wszyst­ko, co los jej zda­rzył; Sa­vi­tri z imie­nia.

Był król na Ma­drach, słu­ga praw, król obo­wiąz­ku mocy zdan,

Po­boż­ny, praw­do­mów­ny, cny, li­to­sny, zmy­słów swo­ich pan;

Toż sław­ny, pew­ny, szczo­dry pan, miesz­czan i wło­ścian czuj­ny druh,

Imie­niem Asva­pa­ti – król, bło­go­sła­wio­ny, szczę­sny duch.

Jeno bez­dziet­ny ra­dża był, on, zmy­słów pan, słu­żeb­nik pra­wa:

W po­de­szłych le­ciech wiel­ki król do naj­su­row­szych ćwi­czeń sta­wa.

By dzie­ci po­siąść – wiel­ki post, pra­wi­dła strasz­ne wy­brał sam.

Asce­ta – nie jadł pra­wie nic,

Po­tęż­ny zmy­słów swo­ich pan.

Dzie­sięć ty­się­cy za­tem król co­raz Sa­vi­trze(2) ofiar kładł –

Przy­czem co szó­sty ja­dła czas ów nie­ugię­ty – mier­nie jadł*)

I we­dle sro­gich onych praw ośm­na­ście ra­dża prze­żył lat,

A gdy ośm­na­ście prze­szło lat –

won­czas Sa­vi­tri duch był rad.

Cie­le­śnie tedy, pa­nie mój, kró­lo­wi na­gle się ob­ja­wi;

Jako ra­do­sny, cud­ny wid w ogniu się żywo ro­ze­mgła­wi;

Speł­nia­jąc mo­dłów kró­la treść, do Asva­pa­ti tak-ci pra­wi.SA­VI­TRI.

Od­daw­na, kró­lu, zna­łam już, o czem twe ser­ce wciąż wspo­mi­na;

Zna­jąc, z Pra­dzia­dem(3) daw­no już mó­wi­łam, aby dał ci syna –

Za twą po­ku­tą. Za­się ów

Pan – By­tu­ją­cy – Sam – Przez – Sie­bie4)

Córę prze­pięk­ną, niby kwiat am­bro­zyi – ze­słać ma dla cie­bie.

A te­raz prze­ciw woli nieb już nie głoś żad­nej prze­ciw­mo­wy.

Ra­do­sna, Brah­my wy­rok ten gło­szę-ć od­daw­na już go­to­wy!

Gdy wy­ro­zu­miał świę­ty głos, król, bo­żej ła­ski po­żą­da­nie

Czu­jąc, za­wo­ła: "Pani, mów!

mów, żali ry­chło to na­sta­nie?"

A gdy Sa­vi­tri znik­nął wid, po­wró­cił król na swe pie­le­sze:

Bo­ha­ter wiel­ki, słu­ga praw ku swe­go ludu żył ucie­sze.

Gdy zaś nie­któ­ry mi­nął czas, prze­ję­ty ślu­bów upra­gnie­niem,

Ży­wot naj­pierw­szej ze swych żon za­płod­nił ra­dża swem na­sie­niem.

Kró­lew­skiej córy owoc ten,

Ma­la­vii – z mo­dłów cnych brze­mien­nej

W wy­bra­nem ło­nie zwol­na rósł, jako mie­sią­ca łuk pro­mien­ny.

A gdy wła­ści­wy nad­szedł czas, dzie­wecz­kę zro­dzi mu Ma­la­via

Szczę­sny z na­ro­dzin owych król, ofia­ry wiel­kie bo­gom spra­wia.

Że daną fest z Sa­vi­tri łask, z ofiar Sa­vi­tri, cnej bo­gi­ni:

Sa­vi­tri imię dali jej czci­god­ny ro­dzic i bra­mi­ni.

Ta ży­wo­cud­na, jako Śri (5), kró­lew­na ro­sła niby kwiat:

I gdy za dnia­mi tak szły dni, dzie­wi­ca ślub­nych do­szła lat.

– Sze­ro­ko­bio­dra pan­na ta jest jako zło­ty ob­raz bó­stwa!

Kie­dy dzie­wi­cę uj­rzy gmin, taki był głos śród ludu mnó­stwa.

Lo­to­so­okiej pan­ny tej, co blask sze­rzy­ła na wsze stro­ny –

Jed­nak­że nie śmiał wy­brać nikt, jej pro­mien­no­ścią urze­czo­ny.

Ta, my­jąc gło­wę, czy­niąc post, w Agni­sa zbli­ży się okrę­gi –

Ofia­ry skła­da we­dle praw i z bra­mi­na­mi czy­ta księ­gi.

Po­czem ofiar­ne kwia­ty w dłoń

weź­mie – i god­ny po­kłon czy­ni –

/ tak ku ojcu swe­mu szła, pięk­na – jak zło­ta Śri-bo­gi­ni.

I oto klęk­nie mu u nóg i na­przód ofia­ru­je kwie­cie –

Po­boż­nie ręce skła­da w krzyż i z boku sta­nie pięk­ne dzie­cię.

Że taką mło­dą wi­dział ją tę córę swą bo­go­po­dob­ną,

A po jej wia­no nie szedł nikt –