Średniowieczne herezje dualistyczne na Bałkanach. Źródła słowiańskie - ebook

Do czego porównamy heretyków? Czy do kogoś ich upodobnimy? Gorsi są bowiem od głuchych i ślepych bożków, ponieważ idole są z kamienia i drzewa, nie widzą ani nie słyszą. Heretycy, mając myśli człowiecze, z własnej woli ukamienowali się, nie poznawszy prawdziwej nauki. Lecz czy do demonów ich porównać? Gorsi są od demonów. Demony bowiem boją się krzyża Chrystusowego, heretycy zaś rąbią krzyże i tworzą z nich swoje narzędzia. Demony boją się oblicza Pana namalowanego na desce, heretycy zaś nie kłaniają się przed ikonami, ale nazywają je bożkami. Demony boją się kości sprawiedliwych [w Panu], nie śmieją zbliżyć się do relikwiarzy, w których leżą bezcenne skarby dane chrześcijanom dla ratunku z każdej niedoli; heretycy zaś drwią z nich i naśmiewają się z nas, widząc, jak kłaniamy się im, prosząc je o pomoc. Pierwszy tom Series Ceranea stanowi dwujęzyczne komentowane wydanie antologii słowiańskich tekstów źródłowych - 15 tekstów z dziejów herezji dualistycznych na Bałkanach, różnych gatunkowo, stylistycznie i objętościowo. Całość poprzedza studium wstępne zawierające szczegółowy przegląd historii neomanichejskich herezji dualistycznych oraz wnikliwą analizę doktryny bogomilskiej w kontekście innych religijnych ruchów dysydenckich.

Mirosław J. Leszka, Kirił Marinow, Series Ceranea. Nowe przedsięwzięcie wydawnicze Centrum Ceraneum Uniwersytetu Łódzkiego 9

Georgi Minczew, Słowiańskie teksty antyheretyckie jako źródło do poznania herezji dualistycznych na Bałkanach 13

1. Jan Egzarcha, Heksameron (fragmenty), opr. i przeł. M. Skowronek  59

2. Kosma Prezbiter, Mowa polemiczna przeciwko heretykom (fragmenty), opr. i przeł. M. Skowronek przy współpracy G. Minczewa  67

3. Anatemy z Palei historycznej, opr. i przeł. M. Skowronek  127

4. Anatemy z Synodykonu bułgarskiego na Niedzielę Ortodoksji, tzw. Synodykonu cara Boriła, opr. i przeł. J.M. Wolski  133

5. Anatemy z serbskich synodykonów na Niedzielę Ortodoksji, opr. i przeł. M. Skowronek  147

6. O mesalianach nazywanych bogomiłami albo babunami, opr. i przeł. M. Skowronek  155

7. O Bogomile Popie z Kormczy słowiańskiej, opr. i przeł. J.M. Wolski  159

8. Pseudo-Jan Chryzostom, O prawie kościelnym (fragment), opr. i przeł. J.M. Wolski  163

9. Tekst antyheretycki z Reguły eremickiej, opr. i przeł. J.M. Wolski  169

10. Patriarcha Kalikst I, Żywot Świętego Teodozjusza Tyrnowskiego (fragmenty), opr. i przeł. J.M. Wolski  173

11. Patriarcha Eutymiusz Tyrnowski, Żywot Świętego Hilariona Megleńskiego (fragmenty), opr. i przeł. J.M. Wolski  193

12. Nomokanon Pseudo-Zonarasa (fragment), opr. i przeł. J.M. Wolski  215

13. Marek z Peci, Żywot Świętego patriarchy Efrema (fragment), opr. i przeł. J.M. Wolski  221

14. Słowo o pochodzeniu paulicjan, opr. i przeł. M. Skowronek  225

15. O herezji mesaliańskiej nazywanej eutychijską, opr. i przeł. M. Skowronek  233

Słownik herezjologiczny  237

Indeks cytatów i przywołań biblijnych  245

Indeks osób i terminów  251

Resume  261