Stań się tym, kim jesteś. Droga chrześcijańskiej psychoduchowości - ebook

Przed­mo­wa

Za­po­mnia­łem o niej.

Czę­sto mi się zda­rza za­po­mi­nać… i uspra­wie­dli­wiam to usu­nię­ciem no­wo­two­ru w mó­zgu dwa­dzie­ścia lat temu. Już dwa­dzie­ścia. Ale w tym mo­men­cie wy­raź­nie ją so­bie przy­po­mi­nam.

Mło­da ko­bie­ta o ciem­nej ce­rze i czar­nych wło­sach. Spo­ty­ka mnie na to­skań­skiej pla­ży, wietrz­nej i za­la­nej słoń­cem i pyta: „Dla­cze­go nie na­pi­sze pan książ­ki o chrze­ści­jań­skiej psy­cho­te­ra­pii?”.

My­ślę o Al­fre­dzie, moim sta­rym przy­ja­cie­lu, chy­ba jed­nym z nie­wie­lu praw­dzi­wych, ja­kich mia­łem na tej zie­mi. Od lat za­da­je mi py­ta­nie: „Kie­dy na­pi­szesz coś na te­mat psy­cho­du­cho­wo­ści, two­jej wi­zji ży­cia, któ­rej do­świad­czasz w cią­gu już pra­wie trzy­dzie­stu lat pra­cy te­ra­peu­tycz­nej?”.

Za­wsze od­po­wia­da­łem, że wszyst­ko już zo­sta­ło na­pi­sa­ne w róż­nych książ­kach, któ­re wy­da­łem.

Poza tym cze­ka­łem na zna­ki, nowe dro­go­wska­zy na szla­ku mo­jej eg­zy­sten­cji… Te zna­ki do­strze­gam wła­śnie te­raz.

W ostat­nich dniach gru­pa za­przy­jaź­nio­nych czy­tel­ni­ków po­świę­ci­ła mi stro­nę in­ter­ne­to­wą1. Inna gru­pa czy­tel­ni­ków za­ło­ży­ła sto­wa­rzy­sze­nie „Ami­ci di Va­le­rio” (Przy­ja­cie­le Va­le­ria), ry­go­ry­stycz­nie prze­strze­ga­ją­ce za­sa­dy non pro­fit, bez ce­lów za­rob­ko­wych.

Poza tym po­ja­wi­ła się pro­po­zy­cja za­ło­że­nia wspól­no­ty psy­cho­du­cho­wej, któ­ra wkrót­ce roz­pocz­nie dzia­łal­ność.

Pocz­tą elek­tro­nicz­ną i za po­śred­nic­twem wi­try­ny in­ter­ne­to­wej już na­pły­wa­ją licz­ne za­pi­sy do „Eku­me­nicz­nej Szko­ły Psy­cho­du­cho­wo­ści”.

Nad­szedł więc czas, bym za­czął po­rząd­ko­wać wła­sną myśl ana­li­tycz­ną i du­cho­wą. Zresz­tą prze­kro­czy­łem już po­ło­wę mo­jej ziem­skiej eg­zy­sten­cji i je­stem w jej ostat­niej czę­ści.

Za­cznę od książ­ki, któ­ra ma mieć cha­rak­ter wpro­wa­dze­nia. Spró­bu­ję nie prze­cią­żać jej po­ję­cia­mi me­to­do­lo­gicz­ny­mi i dok­try­nal­ny­mi, któ­re omó­wię ewen­tu­al­nie w in­nych książ­kach, ale któ­rych już te­raz będę uży­wał.

Oczy­wi­ście je­dy­nym, wy­łącz­nym, praw­dzi­wym Uzdro­wi­cie­lem, praw­dzi­wym Psy­cho­te­ra­peu­tą jest Je­zus Chry­stus, od któ­re­go wszyst­ko po­cho­dzi.

Chry­stus jest dro­gą, praw­dą i ży­ciem.

Za­tem moja psy­cho­du­cho­wość, któ­rą w tej książ­ce na­zwa­łem psy­cho­te­ra­pią typu chrze­ści­jań­skie­go, róż­ni się od in­nych kon­cep­cji psy­cho­lo­gicz­nych lub du­cho­wych, po­nie­waż po­sia­da tak­że wy­raź­ny i sil­ny wy­miar re­li­gij­ny, gdyż wie­rzy, że praw­dzi­we uzdro­wie­nie za­wsze obej­mu­je nie­unik­nio­ne spo­tka­nie z Je­zu­sem jako Sy­nem Bo­żym2.

Z pew­no­ścią nie odej­dę od mo­je­go spo­so­bu pi­sa­nia, zwię­złe­go i głę­bo­kie­go, ko­mu­ni­ku­jąc w ten spo­sób owoc dłu­gie­go do­świad­cze­nia oso­bi­ste­go i za­wo­do­we­go.

Jest to za­tem książ­ka pro­sta i opar­ta na do­świad­cze­niu. Prak­tycz­na i pa­sto­ral­na.

Mu­szę tak­że do­dać, choć po­wie­dzia­łem to już we wszyst­kich in­nych mo­ich książ­kach, że wraz z upły­wem cza­su do­sze­dłem do wnio­sku, iż ten, kto idzie za Ewan­ge­lią i Bi­blią, ogra­ni­cza do mi­ni­mum sto­pień swo­jej oso­bi­stej neu­ro­zy.

Mogę oso­bi­ście po­świad­czyć, przy­ta­cza­jąc ty­sią­ce przy­pad­ków uzdro­wień, że pój­ście za Chry­stu­sem, słu­cha­nie Go, mo­dle­nie się do Nie­go, ży­cie Nim, pro­wa­dzi do zdro­wia za­rów­no psy­che, jak i cia­ła.

Au­ten­tycz­na i głę­bo­ka psy­cho­du­cho­wość jest przy­czy­ną i skut­kiem do­ko­na­ne­go uzdro­wie­nia. Pro­wa­dzi ona na­praw­dę do sta­nu głę­bo­kie­go po­ko­ju we­wnętrz­ne­go, po­go­dy du­cha, ra­do­ści3.

Mó­wię za­tem o „psy­cho­te­ra­pii chrze­ści­jań­skiej”, ale mógł­bym ją na­zwać eku­me­nicz­ną – tak jak za­ło­żo­ną prze­ze mnie Szko­łę Psy­cho­du­cho­wo­ści, któ­ra zo­sta­ła za­mie­rzo­na jako mię­dzy­na­ro­do­wa, ale przede wszyst­kim eku­me­nicz­na.

My­ślę, że jest to dro­ga, któ­rą na­le­ży pójść na po­cząt­ku trze­cie­go ty­siąc­le­cia.

Ską­di­nąd pro­te­stan­ci, po­dob­nie jak Ży­dzi, choć w inny spo­sób, od daw­na, dużo wcze­śniej niż my ka­to­li­cy, prze­ży­wa­li Boga jako miej­sce, gdzie moż­na uzdro­wić psy­che i du­cha.

Tak więc nad­szedł dla wszyst­kich czas, by prze­ży­wać Chry­stu­sa rów­nież w Jego wy­mia­rze Uzdro­wi­cie­la.Jesz­cze chwi­la

Spo­ty­kam co­raz wię­cej osób, któ­re są za­tro­ska­ne o praw­dzi­wy sens swo­jej eg­zy­sten­cji.

Całe moje ży­cie zbu­do­wa­łem na po­szu­ki­wa­niu sen­su, zna­cze­nia i wła­śnie dla­te­go od dwu­dzie­stu lat pi­szę, a od po­nad trzy­dzie­stu po­zna­ję i ba­dam du­sze4.

„Czu­ję w gło­wie za­męt…”, „Gdy­bym tyl­ko po­tra­fił le­piej czy­tać w swo­im wnę­trzu…”, „Choć mam za­do­wa­la­ją­cą pra­cę, dziec­ko…, to gdzieś w głę­bi sie­bie czu­ję, że bra­ku­je mi cze­goś pod­sta­wo­we­go”.

Ta­kie wła­śnie wąt­pli­wo­ści nie­po­ko­ją umy­sły mo­ich współ­cze­snych.

Po­znać cel wła­sne­go ży­cia.

Od­kryć wła­sne po­wo­ła­nie.

Zro­zu­mieć głę­bo­ki sens wła­sne­go ist­nie­nia.

Nie­po­ha­mo­wa­ne pra­gnie­nie po­zna­nia praw­dzi­we­go sen­su wła­sne­go ży­cia, celu eg­zy­sten­cji, ogar­nia wszyst­kich: tych, któ­rzy od­czu­wa­ją swo­ją pra­cę jako da­le­ce nie­zgod­ną z wła­sną isto­tą, tych, któ­rzy z du­żym na­kła­dem sił wal­czy­li o zdo­by­cie wy­so­kiej po­zy­cji spo­łecz­nej, eko­no­micz­nej, a te­raz czu­ją, że jest ona bez zna­cze­nia, obo­jęt­na, tych, któ­rzy my­ślą, że prze­gra­li wszyst­ko.

Ży­je­my w mrocz­nych, męt­nych, cho­rych cza­sach.

Po­wierz­chow­nych.

Ze­psu­tych.

Stać się świa­do­my­mi zna­czy zro­zu­mieć głę­bo­kie zna­cze­nie na­szych czy­nów, na­szych my­śli.

Kie­dy znasz na­tu­rę two­ich pra­gnień, od­kry­wasz, że chcesz ja­kiejś więk­szej re­ali­za­cji, szu­kasz zjed­no­cze­nia z Bo­giem.

Dzie­je się tak, kie­dy oso­bi­sta wola zda­je się na wolę Bo­ską…

I kie­dy wszyst­ko wy­da­rza się dla­te­go, że otwar­li­śmy się na służ­bę, na słu­cha­nie, na po­słu­szeń­stwo, na trans­cen­den­cję, na Du­cha Boga.

Na coś nie­skoń­cze­nie więk­sze­go od nas.

Od na­szych ma­łych, oso­bi­stych in­dy­wi­du­al­no­ści.

Ale kie­dy w ten spo­sób wcho­dzi­my w taką sze­ro­ko za­kro­jo­ną, uni­wer­sal­ną wi­zję ży­cia z wznio­słym ce­lem, wów­czas de­fi­ni­tyw­nie po­rzu­ca­my moż­li­wość osą­dza­nia.

Nie oce­nia­my już war­to­ści ży­cia tyl­ko na pod­sta­wie ludz­kich są­dów, po­zo­rów, ob­ra­zów. Tego, co wi­dzi­my, tego, co mó­wi­my, tego, cze­go do­ty­ka­my, tego, co po­sia­da­my…

Wręcz prze­ciw­nie.

Nie uwa­ża­my już, że ktoś bo­ga­ty, wy­kształ­co­ny ma więk­szą war­tość od oso­by ubo­giej i nie­wy­kształ­co­nej.

Nie uwa­ża­my już, że ży­cie peł­ne bólu jest złe, a ży­cie trud­ne jest prze­gra­ne5.

Każ­dy z nas – po­wta­rza­łem to za­wsze, od pierw­szej książ­ki W po­szu­ki­wa­niu szczę­ścia – jest je­dy­ny i nie­po­wta­rzal­ny.

Za­tem ko­niecz­ny.

Nie­zbęd­ny.

Nikt nie przy­szedł na ten świat przez przy­pa­dek.

Przez po­mył­kę.Za­nim przej­dzie­my da­lej

Moje sło­wa praw­do­po­dob­nie wzbu­dza­ją w to­bie nie­po­kój, bo być może czu­jesz, że stra­ci­łeś dużo cza­su, że błęd­nie wy­bra­łeś pra­cę, że po­my­li­łeś part­ne­ra, że źle ukie­run­ko­wa­łeś two­je ży­cie, że się za­gu­bi­łeś, że się roz­le­ni­wi­łeś, prze­stra­szy­łeś, ze­sko­ru­pia­łeś… Być może chciał­byś pra­cy da­ją­cej ci wię­cej sa­tys­fak­cji, chciał­byś lep­sze­go ro­ze­zna­nia, wię­cej pie­nię­dzy, więk­sze­go pre­sti­żu spo­łecz­ne­go.

Do­brze.

Wszyst­ko to ozna­cza, że po­trze­bu­jesz zmia­ny.

Prze­mia­ny sie­bie.

Nie przej­muj się.

Nie myśl, że wy­pa­dłeś z two­jej po­dró­ży ży­cia.

Bo czu­jesz się zblo­ko­wa­ny, po­wstrzy­ma­ny, nie­uży­tecz­ny, nie­za­spo­ko­jo­ny…

Wszyst­ko jest w po­rząd­ku.

W ra­mach po­dró­ży, jaką mam na my­śli6, są prze­wi­dzia­ne róż­ne przy­stan­ki, cier­pie­nia, bóle, zdra­dy…

Oczy­wi­ście, kie­dy uświa­da­miasz so­bie, że na­tra­fiasz na same prze­szko­dy, że nic się nie ukła­da, i to w spo­sób sta­ły i cią­gły, wte­dy le­piej bę­dzie za­trzy­mać się na chwi­lę i przyj­rzeć się na nowo two­je­mu spo­so­bo­wi my­śle­nia.

Kie­dy uświa­da­miasz so­bie, że od lat spa­da­ją na cie­bie same nie­po­wo­dze­nia i przy­cią­gasz do sie­bie nie­wła­ści­we oso­by…, być może zna­czy to, że po­wi­nie­neś zmie­nić men­tal­ność.

Wte­dy mu­sisz spo­rzą­dzić so­bie de­ka­log men­tal­ny, któ­ry ja za­czerp­ną­łem i sta­le czer­pię z mo­ich bó­lów, z mo­ich cier­pień, z mo­ich nie­po­wo­dzeń, z mo­ich błę­dów, z mo­je­go do­świad­cze­nia ży­cia, i któ­ry ofia­ru­ję ci, dro­gi czy­tel­ni­ku/czy­tel­nicz­ko, z przy­jem­no­ścią, ma­jąc na­dzie­ję, że bę­dzie dla cie­bie po­ży­tecz­ny jak dla mnie:

1. Wie­rzę, że je­stem je­dy­ny i nie­po­wta­rzal­ny, mam Bo­skie po­cho­dze­nie, choć cały świat sta­le mi po­wta­rza, że nic lub nie­wie­le zna­czę.

2. Po­wi­nie­nem być pro­sty i nie zba­czać ze szla­ku pro­wa­dzą­ce­go do mo­je­go celu, bez wzglę­du na cenę, jaką będę mu­siał za to za­pła­cić. Choć­by się to wy­da­wa­ło nie­moż­li­we, bo na przy­kład oże­ni­łem się, mam dziec­ko, nie je­stem już tak mło­dy, nie mam wy­kształ­ce­nia, pie­nię­dzy itp.

3. Po­wi­nie­nem uczci­wie przy­znać, co w moim ży­ciu dzia­ła do­brze, a co nie dzia­ła. Mu­szę wejść w sie­bie i zmie­nić sie­bie.

4. Po­wi­nie­nem za­cząć sta­wiać choć­by małe kro­ki ku ce­lo­wi, dla któ­re­go w moim od­czu­ciu przy­sze­dłem na świat.

5. Nie po­wi­nie­nem po­zwo­lić, żeby mia­ły na mnie wpływ oso­by „ne­ga­tyw­ne”, bę­dą­ce obok mnie, nie po­wi­nie­nem ule­gać wy­rzu­tom su­mie­nia lub po­czu­ciu niż­szo­ści, ja­kie nie­któ­rzy chcą we mnie wzbu­dzić.

6. Po­wi­nie­nem wy­strze­gać się ob­łud­ni­ków, osób fał­szy­wych, nie­praw­dzi­wych, nie­au­ten­tycz­nych, kry­ją­cych się za ma­ską po­rząd­nych lu­dzi.

7. Po­wi­nie­nem wy­strze­gać się tych, któ­rzy za­wsze opo­wia­da­ją się po stro­nie ro­zu­mu. W isto­cie chcą za­cho­wać kon­tro­lę nade mną.

8. Po­wi­nie­nem prze­by­wać z oso­ba­mi, któ­re po­ma­ga­ją mi wzra­stać.

9. Po­wi­nie­nem pa­mię­tać, że za­wsze mam moż­li­wość wy­bo­ru.

10. Po­wi­nie­nem pa­mię­tać, że je­stem przy­bra­nym dziec­kiem Boga.„Nie” ze­wnętrz­nym ro­lom, „tak” temu, co du­cho­we, we­wnętrz­ne

Za­wsze mia­łem taką wi­zję in­nych.

Od dziec­ka, kie­dy po­ma­ga­łem dziad­ko­wi w pra­cach po­lo­wych i le­żąc na świe­żo sko­szo­nej tra­wie, ob­ser­wo­wa­łem ogrom­ne bia­łe chmu­ry, któ­re ma­je­sta­tycz­nie prze­ci­na­ły błę­kit nie­ba.

Nie.

Lu­dzie nie byli tym sa­mym, co rola, jaką peł­ni­li w spo­łe­czeń­stwie.

In­ży­nier nie róż­nił się od ad­wo­ka­ta, za­mia­tacz od in­te­lek­tu­ali­sty… Draż­ni­ło mnie, kie­dy ko­le­dzy z kla­sy, a zwłasz­cza ko­le­żan­ki, czu­li się po­cią­ga­ni przez to, co ja­kaś oso­ba ro­bi­ła.

Albo przez to, co po­sia­da­ła.

In­try­go­wał ich ja­kiś pio­sen­karz lub ak­tor, wła­ści­ciel wil­li nad je­zio­rem, po­sia­dacz jach­tu…

Czę­sto po­cią­ga nas to, co ja­kaś oso­ba robi, a nie to, czym jest.

Ja pa­trzę na oso­bo­wość.

Na to, kim jest głę­bo­kie ja dru­gie­go.

To, co robi w ży­ciu, może się zmie­nić… A na­wet wię­cej – role, wy­ko­ny­wa­ne pra­ce po­win­ny być jak ubra­nia, po­win­ny być zmie­nia­ne w za­leż­no­ści od pory roku, zmie­nia­ją­ce­go się roz­mia­ru, hu­mo­ru itd.

Na­to­miast nie po­win­no się nig­dy po­rzu­cać celu wła­sne­go ży­cia.

Jego osią­gnię­cia.

Aby tego do­ko­nać, trze­ba na­uczyć się pa­trzeć na sie­bie z ze­wnątrz.

Ta­kie było jed­no z pierw­szych kry­te­riów, któ­re wska­za­łem w książ­ce W po­szu­ki­wa­niu szczę­ścia pięt­na­ście lat temu.

I to dzia­ła.

Pa­trze­nie na sie­bie z ze­wnątrz, jak bez­stron­ny ob­ser­wa­tor, po­ma­ga ode­rwać się od sie­bie na zba­wien­ną chwi­lę. Uświa­da­mia nam, co czy­ni­my i jak to wy­ko­nu­je­my, jak je­ste­śmy po­strze­ga­ni przez in­nych, a przede wszyst­kim uzmy­sła­wia nam na­sze naj­głęb­sze od­czu­wa­nie.

Naj­bar­dziej we­wnętrz­ne.

Od­sła­nia nam, czy ży­je­my z przy­zwy­cza­je­nia, z nudy czy z en­tu­zja­zmu.

Z upły­wem lat uświa­da­mia­my so­bie, że czuć się ży­wym zna­czy z za­pa­łem, z pa­sją, z prze­ko­na­niem wpro­wa­dzać w czyn głę­bo­kie, oso­bi­ste war­to­ści, na przy­kład szcze­rość, po­stę­po­wa­nie zgod­ne z za­sa­da­mi albo wier­ność.

Kie­dy za­cho­wu­je­my ści­sły i cią­gły zwią­zek z na­szy­mi fun­da­men­tal­ny­mi war­to­ścia­mi, za­wsze je­ste­śmy na do­brej dro­dze.

Oczy­wi­ście czę­sto nie wie­my, cze­go chce­my.

Moje ha­sło na te­mat szczę­ścia brzmi na­stę­pu­ją­co: „Je­ste­śmy szczę­śli­wi nie wte­dy, gdy ro­bi­my, co chce­my, ale kie­dy wie­my, co ro­bi­my”.

Uczą nas, że ży­cie jest twar­de i że trze­ba wal­czyć, trze­ba ry­wa­li­zo­wać i zwy­cię­żać.

Kie­dy wy­zna­ję, że dłu­gie go­dzi­ny spę­dzam na wpa­try­wa­niu się w cią­głe, wiecz­ne, cu­dow­ne przy­bi­ja­nie fal do brze­gu, w zło­ci­sty za­chód słoń­ca albo błysz­cze­nie list­ków na drze­wach, piesz­czo­nych przez pierw­sze pro­mie­nie ju­trzen­ki, bio­rą mnie za oso­bę mało prak­tycz­ną, mało re­ali­stycz­ną.

A co wy na to, gdy­bym jed­nak po­wie­dział, że je­stem bar­dziej prak­tycz­ny i re­ali­stycz­ny niż to się wy­da­je?

Mam na my­śli, że praw­dzi­wą rze­czy­wi­sto­ścią nie jest ta, któ­rą wi­dzi­my.

Być może nie jest to ta, któ­rej nas na­uczy­li.

Z lęku.

Może nie przy­szli­śmy na zie­mię, aby do­mi­no­wać nad in­ny­mi, jak to nam cią­gle wma­wia­ją.

Ja wi­dzia­łem i znam tych, któ­rzy uwa­ża­ją się za prak­tycz­nych, kon­kret­nych.

Tych, któ­rzy mó­wią, że pra­cu­ją.

Któ­rzy uwa­ża­ją się za pro­duk­tyw­nych.

Czę­sto wręcz peł­nię funk­cję kon­sul­tan­ta tych pa­nów…

Cóż, po­wiem wam, że lu­dzie ci uwa­ża­ją, iż pra­cu­ją, tru­dzą się, są uży­tecz­ni, wy­daj­ni… Tym­cza­sem po­zwa­la­ją, żeby ży­cie prze­pły­wa­ło im mię­dzy pal­ca­mi, choć so­bie z tego nie zda­ją spra­wy.

Czę­sto nie żyją.

Nie są w rze­czy­wi­sto­ści.

I nie są tak­że uży­tecz­ni.

Chy­ba że dla pew­nej lo­gi­ki ryn­ku.

Czy­sto ka­pi­ta­li­stycz­nej.

Gdy­bym tym lu­dziom po­wie­dział, że praw­dzi­wą rze­czy­wi­sto­ścią jest ta, któ­rej nie wi­dać?

Ta, któ­rej nie da się do­tknąć?

Że to, co du­cho­we, co nie­wi­dzial­ne, jest praw­dzi­wym mo­to­rem wszech­świa­ta, dusz lu­dzi?

A nie to, co ma­te­rial­ne?

Jak by za­re­ago­wa­li?

Nie po­win­ni­śmy już wię­cej my­śleć o so­bie i o wszech­świe­cie w ka­te­go­riach przy­czy­ny – skut­ku, bodź­ca – re­ak­cji. Po­win­ni­śmy na­to­miast my­śleć o nas i o in­nych, że przy­szli­śmy na zie­mię dla eg­zy­sten­cji ma­ją­cej ja­kiś cel, aby wy­peł­nić pew­ną mi­sję, zre­ali­zo­wać po­wo­ła­nie…