Struktury militarne NATO 1949-2013 - ebook

Od autora

Szanowny Czytelniku, przekazuję w Twoje ręce drugą książkę o Pakcie Północnoatlantyckim, zatytułowaną „Struktury militarne NATO 1949-2013”. Jest to opracowanie w pełni autonomiczne, o innej tematyce, ale jakże bliskie pierwszej publikacji, którą poświęciłem doktrynom i strategiom, bezpośrednio wpływającym na kształt struktur systemu dowodzenia i rozwój sił oraz na integrację i działanie połączonych sił zbrojnych NATO. Książkę tę traktuję, jako drugą część mojego opracowania o NATO.

Celem pierwszej publikacji było przedstawienie ewolucji doktryn i strategii Paktu Północnoatlantyckiego od momentu ich powstania do chwili obecnej, natomiast drugiej publikacji przedstawienie ewolucji struktur militarnych NATO na wszystkich Teatrach Wojny od początku utworzenia, aż do 2013 roku. Reasumując publikacje te wzajemnie się uzupełniają, a zawarta w nich treść pozwoli Czytelnikowi lepiej zrozumieć meandry funkcjonowania NATO. Dla wnikliwych analityków będą one tworzyć jedną całość, gdyż dotyczą tej samej organizacji i tego samego okresu jej funkcjonowania.

Pisząc tę książkę, stawiałem sobie za cel całościowe odtworzenie, w sposób chronologiczny, wszystkich struktur w okresie „zimnej wojny”, po rozpadzie świata dwubiegunowego w latach 90., aż po czasy dzisiejsze. Ukazałem ciągłość i zmiany, jakie zachodziły w strukturach dowodzenia na poszczególnych Teatrach Wojny, które zmieniały się w zależności od prowadzonej polityki, obowiązujących doktryn i strategii, ambicji członków Paktu i postawionych zadań przed Sojuszem, a także doktryn i strategii działania strony przeciwnej oraz uzbrojenia, które zamierzał wykorzystać na przyszłym polu walki.

Analizując dostępne materiały dotyczące struktur NATO nie znalazłem publikacji, które kompleksowo pokazywałyby struktury od momentu powstania NATO, aż po dzień dzisiejszy. Oczywiście jest dużo artykułów, poradników, vademeców, które opisują struktury charakterystyczne dla danego okresu, lecz bez wnikania w przyczyny ich tworzenia.

Chciałbym zaznaczyć, że od samego początku budowa struktur systemu dowodzenia i struktur sił była rezultatem kompromisu wszystkich państw należących do Paktu. Wspólne siły zbrojne tworzone były wg określonych zasad. Pierwsza zasada wiązała wspólne siły zbrojne Paktu z jej najwyższym organem politycznym – Radą NATO, a jednocześnie z jej wyspecjalizowanymi organami wojskowymi, upoważnionymi do wydawania dyrektyw. Druga zasada mówiła, że siły zbrojne będą w całości podporządkowane jednemu naczelnemu dowódcy. Natomiast zasada trzecia postulowała utworzenie centralnego organu dowodzenia dla całości sił zbrojnych NATO. Wdrażając je utworzono system dowodzenia najpierw w Europie, a następnie na Atlantyku. W Europie utworzono zintegrowany system dowodzenia, w którego sztabach czołowe stanowiska objęli generałowie i wyżsi oficerowie ze wszystkich państw członkowskich, według ustalonego klucza. Wszystkie zintegrowane dowództwa i sztaby (od szczebla korpusu wojsk lądowych, armii lotnictwa taktycznego i związku taktycznego sił morskich wzwyż) zorganizowano na wzór dowództw i sztabów armii amerykańskich. Opracowano jednolite instrukcje zintegrowanej pracy dowództw i sztabów oraz zakresy obowiązków. Pod względem zadań i struktury organizacyjnej powstały dwa rodzaje zintegrowanych dowództw i sztabów: Joint Headquarters – odpowiedzialne za koordynowanie operacji zgrupowań utworzonych z różnych rodzajów sił zbrojnych i składających się z oficerów poszczególnych sił oraz Uniservice Headquarters, składające się z oficerów jednego rodzaju sił zbrojnych (np. sztaby grup armii). Członkowie Paktu, zgodnie z zawartymi umowami, delegowali swoje wydzielone kontyngenty sił zbrojnych do dyspozycji zintegrowanych dowództw.

Tak więc, struktura dowodzenia NATO tworzyła mechanizm, który umożliwiał władzom wojskowym Sojuszu dowodzenie i kierowanie siłami. Zintegrowana struktura wojskowa, składała się z systemu dowództw, sztabów oraz kontyngentów wojskowych wydzielonych przez poszczególne państwa członkowskie do struktur NATO. Miała ona charakter hierarchiczny, w której najważniejszą rolę spełniały Naczelne Dowództwa trzech Stref Strategicznych.

System dowodzenia, utworzony w czasach „zimnej wojny”, opierał się na geograficznym podziale zadań. Obszar traktatowy podzielono na trzy Teatry Wojny (TW) (Atlantycki, Europejski i Kanału La Manche), które podzielono na Teatry Działań Wojennych (TDW). Za każdy Teatr Działań Wojennych odpowiadało odpowiednie dowództwo. Uważano, że podział TW na TDW z przydzielonymi dowództwami, prowadzącymi własne planowanie i posiadającymi własnych dowódców, umożliwi utworzenie wielkich zgrupowań sił strategicznych. Na każdym TDW znajdowało się główne zgrupowanie sił, broń jądrowa i jej środki przenoszenia, a także ważne pod względem ekonomicznym i politycznym rejony, których zajęcie mogło wpływać na przebieg wojny. Działania wojenne były planowane na określonych kierunkach strategicznych, które zawierały kilka powiązanych ze sobą kierunków operacyjnych.

Rewolucyjne zmiany struktur NATO rozpoczęły się po zakończeniu „zimnej wojny”. Wraz z jej zakończeniem funkcjonował pogląd, że istniejące struktury są zbyt rozbudowane do potrzeb nowych uwarunkowań polityczno-militarnych oraz wyzwań i zagrożeń bezpieczeństwa. W latach 90. przeprowadzono dwie restrukturyzacje struktur dowództw i sił, redukując znacznie siły zbrojne oraz zmniejszając liczbę dowództw dwukrotnie (w 1999 roku) w porównaniu do lat 80., czyli czasów „zimnej wojny”. Podczas trzeciej reorganizacji struktur dowodzenia, przeprowadzonej w 2003 roku, zmieniono całkowicie filozofię tych struktur. Niezwykle ważnym elementem tej reorganizacji była koncepcja oparcia dowodzenia Sojuszu na kryteriach funkcjonalności, nie zaś jak do tej pory, na podziale geograficznym. Umożliwiło to zmniejszenie liczby dowództw do 11 oraz doprowadziło do fundamentalnej zmiany zadań militarnych, adekwatnych do nowych uwarunkowań bezpieczeństwa.

Szanowny Czytelniku, wszystkie przedstawione wydarzenia, zmiany i zawiłości starałem się w sposób jasny i zwięzły wyjaśnić w mojej książce, składającej się z ośmiu rozdziałów.

W rozdziale pierwszym – przedstawiono ogólną charakterystykę pojęcia bezpieczeństwa, w tym bezpieczeństwa zbiorowego, narodowego i międzynarodowego oraz środowiska bezpieczeństwa. Scharakteryzowano system bezpieczeństwa Europy w XIX i XX wieku oraz poddano analizie środowisko międzynarodowe, w jakim funkcjonowało NATO. Przeanalizowano inicjatywy podejmowane przez przeciwstawne bloki militarne (NATO i Układ Warszawski), w celu utrzymania pokoju.

W rozdziale drugim – scharakteryzowano sojusze i koalicje oraz chronologicznie opisano tworzone sojusze i koalicje od czasów antycznych do czasów współczesnych. Utrudnieniem dogłębnej analizy tworzonych sojuszy były zawiłości prowadzonej polityki zagranicznej poszczególnych państw oraz dynamiczny rozwój wydarzeń międzynarodowych. Ważną częścią tego rozdziału są opisy sojuszy i koalicji tworzonych w XVIII i XIX wieku, które znalazły swoje odbicie w I wojnie światowej.

W rozdziale trzecim – przedstawiono historyczną fazę tworzenia poszczególnych struktur systemu dowodzenia w okresie „zimnej wojny”, oddzielnie dla Europejskiej i Atlantyckiej Strefy Strategicznej oraz Strefy Kanału La Manche. Poddano analizie cztery koncepcje strategiczne Sojuszu oraz dokumenty wykonawcze, których treść wpływała na tworzenie poszczególnych struktur wojskowych. Ponadto scharakteryzowano porozumienia i umowy dotyczące statusu sił zbrojnych, przedstawicieli narodowych i personelu międzynarodowego oraz statusu międzynarodowych głównych kwater wojskowych. Przedstawiono ideę organizacji szczebla dowodzenia w NATO, scharakteryzowano plany strategiczne użycia broni nuklearnej przeciwko ZSRR i środki jej przenoszenia.

Rozdział czwarty – napisano i wyodrębniono specjalnie, aby przedstawić stan ostateczny struktur NATO pod koniec „zimnej wojny”, który posłuży Czytelnikowi, jako płaszczyzna odniesienia do analizy i obserwacji zmian zachodzących w następnych dekadach. Przedstawiono struktury cywilno-wojskowe NATO, wyspecjalizowane agencje na Europejskim i Atlantyckim Teatrze Wojny oraz w Strefie Kanału La Manche. Scharakteryzowano Połączone Siły Interwencyjne NATO, System Obrony Powietrznej NATO (NADGE), Powietrzny System Wczesnego Ostrzegania i Naprowadzania (AWACS), Dowództwo Obrony Północnoamerykańskiej Przestrzeni Powietrznej Kosmicznej (NORAD) oraz wojskowe systemy alarmowe NATO.

W rozdziale piątym – przedstawiono zmiany struktur militarnych sojuszu po rozpadzie świata dwubiegunowego. Scharakteryzowano trzy koncepcje strategiczne i ich wpływ na transformację NATO (transformację struktur i agencji), dyrektywy Komitetu Wojskowego, programy i inicjatywy NATO oraz instytucje podległe poszczególnym dowództwom. Rozdział ten jest istotny, gdyż właśnie w nim ukazano główne kierunki i priorytety transformacji Sojuszu i jego sił zbrojnych, których efektem są manewrowe, stałe, interoperacyjne siły zdolne do działań w pełnym spektrum konfliktów, zarówno na, jak i poza obszarem traktatowym.

W rozdziale szóstym – dokonano oceny obecnego potencjału militarnego i zdolności Sojuszu oraz opisano etapy planowania obronnego NATO. Proces planowania ukazano jako element zabezpieczenia pożądanych zasobów obronnych sił i powiązanych z nimi militarnych i pozamilitarnych zdolności Paktu w perspektywie średnio- i długookresowej.

W rozdziale siódmym – scharakteryzowano zagrożenia bezpieczeństwa międzynarodowego oraz organizacje mające największy wpływ na kształtowanie bezpieczeństwa, ich współdziałanie oraz prowadzone misje. Przedstawiono współdziałanie NATO z takimi podmiotami międzynaro- dowymi, jak: ONZ, UE i OBWE w zwalczaniu zagrożeń bezpieczeństwa.

W rozdziale ósmym – scharakteryzowano podejmowane przez NATO inicjatywy w obszarze rozwoju i zwiększania zdolności operacyjnych sił, Lizbońskiej Koncepcji Strategicznej, Monachijskiej Konferencji Bezpieczeństwa, szczytu szefów państw i rządów NATO w Chicago. Przedstawiono ponadto założenia Inicjatywy „Smart Defence” oraz Inicjatywy „Sił Połączonych” (Connected Forces Initiative). Przedstawiono również istniejące kontrowersje i problemy wewnętrzne oraz elementy krytyczne mające wpływ na skuteczność funkcjonowania Sojuszu.

Natomiast w zakończeniu dokonano oceny kryteriów wprowadzania przez Sojusz kolejnych modyfikacji systemu dowodzenia i struktur militarnych, począwszy od geograficznego podziału zadań w latach 1951-2003, aż do kryterium funkcjonalnego, obowiązującego po roku 2003. Przedstawiono także wiarygodną prognozę zadań Sojuszu w przyszłości.

W załącznikach zawarto między innymi trzy umowy, określające status sił zbrojnych państw członkowskich Sojuszu, narodowych przedstawicieli i personelu międzynarodowego oraz statusu międzynarodowych głównych kwater wojskowych. Chociaż umowy te nie określają ani struktur, ani funkcji NATO, jako systemu zbiorowej obrony, to stwarzały podstawowe warunki do ich rozwoju na terytoriach państw sojuszniczych i, w tym właśnie rozumieniu, mają one podstawowe znaczenie dla Sojuszu.

Drogi Czytelniku, mam nadzieję, że niniejsze opracowanie przyczyni się do lepszego zrozumienia faz rozwoju struktur militarnych Sojuszu w poszczególnych okresach historycznych i w wydzielonych strefach strategicznych, na obszarach których były tworzone.

Chociaż NATO jest Sojuszem o wykształconej, mocno rozbudowanej strukturze wewnętrznej, to mam nadzieję, że w sposób zrozumiały przedstawiłem w książce fazy transformacji, wynikające ze zmian środowiska bezpieczeństwa.

Stanisław ZARYCHTAWYKAZ SKRÓTÓW

AAFCE – Połączone Dowództwo Sił Powietrznych Europy Centralnej (Allied Air Forces Central Europe)

ACCHAN – Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Kanału La Manche (Allied Command Channel)

ACE – Naczelne Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych NATO w Europie (Allied Command Europe)

ACO – Dowództwo Sił Sojuszniczych NATO ds. Operacji (Allied Command Operation)

ACLANT – Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych NATO Atlantyku (Allied Command Atlantic)

ACT – Dowództwo Sił Sojuszniczych NATO ds. Transformacji (Allied Command Transformation)

ADMIRALDANFLEET – Dowództwo Sił Morskich Danii (Admiral Danish Fleet)

AFAIRCENT – Dowództwo Połączonych Sił Powietrznych Europy Centralnej (Allied Air Forces Central Europe)

AFCENT – Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Centralnej Europy (Allied Forces Central Europe)

AFLANDCENT – Dowództwo Połączonych Sił Lądowych Europy Centralnej (Allied Land Forces Central Europe)

AFMED – Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Morza Śródziemnego (Allied Forces Mediterranean)

AFNORTH – Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Europy Północnej (Allied Forces North Europe)

AFNORTHWEST – Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Europy Północno-Zachodniej (Allied Forces North-Western Europe)

AFSOUTH – Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Europy Południowej (Allied Forces South Europe)

AIRCENT – Dowództwo Połączonych Sił Powietrznych Europy Centralnej (Allied Air Forces Central Europe)

AIRNORTHWEST – Dowództwo Połączonych Sił Powietrznych Europy Północno-Zachodniej (Allied Air Forces North Western Europe)

AIRSOUTH – Dowództwo Połączonych Sił Powietrznych Europy Południowej (Allied Air Forces Southern Europe)

ALFCE – Dowództwo Połączonych Sił Lądowych Europy Centralnej (Allied Land Forces Central Europe)

AMERLANT – Podobszar Atlantyku Amerykańskiego (American Atlantic Sub-Area)

AMF(L) – Dowództwo Połączonych Mobilnych Sił Lądowych Europy (Allied Europe Mobile Forces, Land)

ARFPS – Sztab Planowania Dowództwa Połączonych Sił Europy (ACE Reaction Forces Planning Staff)

ARRC – Korpus Szybkiego Reagowania Dowództwa Połączonych Sił Zbrojnych Europy (ACE Rapid Reaction Corps)

ASC – Sojusznicze Dowództwo Sił Podwodnych (Allied Submarine Command)

ATACMS – Taktyczny System Rakietowy Sił Lądowych (Army Tactical Missile System)

ATAF – Dowództwo Połączonych Taktycznych Sił Powietrznych (Allied Tactical Air Force)

ATW – Atlantycki Teatr Wojny

AWACS – Lotniczy system wczesnego ostrzegania i kontroli (Airborne Warning and Control System)

BALTAP – Połączone Siły Zbrojne Cieśnin Bałtyckich i Bałtyku Zachodniego (Allied Forces Baltic Approaches)

BAOR – Brytyjska Armia Renu (British Army of the Rhine)

BISCLANT – Podobszar Zatoki Biskajskiej (Bay of Biscay Sub-Area)

BSRBM – Rakieta pola walki (Battlefield Short-range Ballistic Missile)

C2 – Dowodzenie i kontrola (Command and Control)

CANLANT – Podobszar Atlantyku Kanadyjskiego (Canadian Atlantic Sub-Area)

CAOC – Połączone Stanowisko Dowodzenia Lotnictwa Taktycznego i Obrony Powietrznej (Combined Air Operation Center)

CBRN – Obrona chemiczna, biologiczna, radiologiczna i nuklearna (Chemical, Biological, Radiological and Nuclear)

CENTAG – Centralna Grupa Armii (Central Army Group)

CENTLANT – Podobszar Centralny (Central Sub-Area)

CESDP – Wspólna europejska polityka bezpieczeństwa i obrony (Common European Security and Defence Policy)

C4ISTR – Dowodzenie, kontrola, łączność, komputery, wywiad, obserwacja, namierzanie i rozpoznanie (Command, control, communications, computers, intelligence, surveillance, target acquisition and reconnaissance)

CINC – Głównodowodzący podporządkowanego dowództwa MSC (Commander-in-Chief)

CJTF – Wielonarodowe Połączone Siły Zadaniowe (Combined Joint Task Force)

COM – Dowództwo (Command) Dowódca (Commander)

COMAIRBALTAP – Dowództwo Połączonych Sił Powietrznych Cieśnin Bałtyckich i Bałtyku Zachodniego (Command, Allied Air Forces Baltic Approaches)

COMAIRNORTH – Dowództwo Połączonych Sił Powietrznych Północ (Command, Allied Air Forces North)

COMAIRSOUTH – Dowództwo Połączonych Sił Powietrznych Południe (Command, Allied Air Forces South)

COMBALTAP – Dowództwo Połączonych Sił Cieśnin Bałtyckich i Bałtyku Zachodniego (Command, Allied Forces Baltic Approaches)

COMBENENORTHWEST – Dowództwo Sił Morskich Beneluxu Podobszaru Północno-Zachodniego (Command, Maritime Force Benenorthwest Sub-Area)

COMEDCENT – Dowództwo Centralnego Obszaru Morza Śródzie- mnego (Command, Central Mediterranean Area)

COMEDEAST – Dowództwo Wschodniego Obszaru Morza Śródzie- mnego (Command, Eastern Mediterranean Area)

COMEDNOREAST – Dowództwo Północno-Wschodniego Obszaru Morza Śródziemnego (Command, Northeastern Mediterranean Area)

COMEDOC – Dowództwo Zachodniego Obszaru Morza Śródzie- mnego (Command, Western Mediterranean Area)

COMEDSOUEAST – Dowództwo Południowo-Wschodniego Obszaru Morza Śródziemnego (Command, Southeastern Mediterranean Area)

COMGERFLEET – Dowództwo Floty RFN (Command, German Fleet)

COMGERNORSEA – Dowództwo Sił Morskich RFN Morza Północnego (Command, German Northsea Sub-Area)

COMGIBMED – Dowództwo Rejonu Gibraltar (Command, Gibraltar Area)

COMJCCENT – Połączone Dowództwo Centrum (Joint Command Centre)

COMJCNORTH – Połączone Dowództwo Północ (Joint Command North)

COMJCNORTHEAST – Połączone Dowództwo Północny-Wschód (Joint Command North East)

COMJCSOUTH – Połączone Dowództwo Południe (Joint Command South)

COMJCSOUTHCENT – Połączone Dowództwo Południe-Centrum (Joint Command South Centre)

COMJCSOUTHEAST – Połączone Dowództwo Południowy-Wschód (Joint Command South East)

COMJCSOUTHWEST – Połączone Dowództwo Południowy-Zachód (Joint Command South West)

COMJTFNORTHNORWAY – Połączone Siły Ekspedycyjne Północnej Norwegii (Command, Joint Task Force North Norway)

COMLANDJUT – Dowództwo Połączonych Sił Lądowych Szlezwik-Holsztynu i Jutlandii (Command, Allied Land Forces Schleswig-Holstein and Jutland)

COMLANDZEALAND – Dowództwo Połączonych Sił Lądowych Zelandii (Command, Allied Land Forces Zealand)

COMMARAIRNORTHWEST – Dowództwo Morskich Sił Powietrznych Podobszaru Północno-Zachodniego (Command, Maritime Air Force Northwest Sub-Area)

COMNAVBALTAP – Dowództwo Połączonych Sił Morskich Cieśnin Bałtyckich i Bałtyku Zachodniego (Command, Allied Naval Forces Baltic Approaches)

COMNAVNORTH – Dowództwo Połączonych Sił Morskich Północ (Command, Allied Naval Forces North)

COMNAVSOUTH – Dowództwo Połączonych Sił Morskich Południe (Command, Allied Naval Forces South)

COMNON – Dowództwo Połączonych Sił Norwegii Północnej (Command, Allied Forces North Norway)

COMNORNORTHWEST – Dowództwo Sił Morskich Podobszaru Północno-Zachodniego (Command, Maritime Force Northwest Sub-Area)

COMSONOR – Dowództwo Połączonych Sił Norwegii Południowej (Command, Allied Forces South Norway)

COMSUBLANT – Dowództwo Sił Podwodnych Atlantyku (Command, Submarine Force Atlantic)

COMSUBMED – Dowództwo Sił Podwodnych Morza Śródziemnego (Command, Submarine Force Mediterranean Area)

COMSUBMEDNOREAST – Dowództwo Sił Podwodnych Północno-Wschodniego Obszaru Morza Śródziemnego (Command, Submarine Force Northeast Sub-Area)

COMSUBNORTHWEST – Dowództwo Sił Podwodnych Podobszaru Północno-Zachodniego (Command, Submarine Force Northwest Sub-Area)

COMUSFAIRWINGMED – Dowództwo Powietrznego Skrzydła Sił Morskich USA Morza Śródziemnego (Command, United States Fleet Air Wing, Mediterranean)

COMWESTNORTHWEST – Dowództwo Sił Morskich Podobszaru Zachodnio-Północno-Zachodniego (Command, Maritime Force Westnorthwest Sub-Area)

CPG – Wszechstronne wytyczne polityczne (ComprehensivePolitical Guidance)

CUSRPG – Regionalna Grupa Planowania Kanady i Stanów Zjednoczonych (Canada-US Regional Planning Group)

DACC – Mobilne Centrum Dowodzenia i Kontroli Sił Powietrznych (Deployable Air Command and Control Centre)

DCI – Inicjatywa zdolności obronnych (Defence Capabilities Initiative)

DPC – Komitet planowania obrony (Defence Planning Committee)

DPST – Połączony Zespół ds. Planowania Obronnego NATO (NATO Defence Planning Staff Team)

EASTLANT – Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Wschodniego Atlantyku (Allied Forces Eastern Atlantic Area)

EBAO – Koncepcja planowania operacji stosownie do oczekiwanych efektów (Effects-Based Approach to Operations)

ESDP – Europejska polityka bezpieczeństwa i obrony (European Security and Defence Policy)

ETW – Europejski Teatr Wojny

ETDW – Europejski Teatr Działań Wojennych

EWG(R) – Wykonawcza Grupa Robocza (The Executive Working Group (Reinforced)

F – Francja

FLR – Siły Niższej Gotowości (Forces at Lower Readiness)

Flt – Flotylla

FR – Federacja Rosyjska

GMLRS – Kierowana wieloprowadnicowa wyrzutnia rakietowa (Guided Multiple Launch Rocket System)

HRF – Siły o Wysokim Stopniu Gotowości (High Readiness Forces)

HQ NORTH – Dowództwo Połączonych Sił Zbrojnych Północnej Europy (Allied Forces Northern Europe/Headquarters)

IBERLANT – Dowództwo Połączonych Sił Zbrojnych Iberyjskiego Obszaru Atlantyku (Allied Forces Iberian Atlantic Area)

ICBM – Międzykontynentalne rakiety balistyczne (Intercontinental Ballistic Missile)

IFC – Sojusznicze Centrum Rozpoznawcze (Intelligence Fusion Centre)

IFF – System identyfikacji swój lub obcy (Identification Friend or Foe)

IMS – Międzynarodowy Sztab Wojskowy (International Military Staff)

IRBM – Pociski balistyczne zasięgu pośredniego (Intermediate-range Ballistic Missile)

IRF – Siły Szybkiego Reagowania (Immediate Reaction Forces)

JALLC – Połączone Centrum Analiz i Doświadczeń (Joint Analysis and Lessons Learned Centre)

JEWCS – Połączony Sztab Walki Elektronicznej NATO (Joint Electronic Warfare Core Staff)

JFTC – Centrum Szkolenia Sił Połączonych (Joint Force Training Centre)

JWC – Połączone Centrum Sztuki Wojennej (Joint Warfare Centre)

KA – Korpus Armijny (Army Corp)

KFOR – Siły Międzynarodowe NATO w Kosowie (Kosovo Force)

KW – Komitet Wojskowy (Military Committee)

LANDCENT – Dowództwo Połączonych Sił Lądowych Europy Centralnej (Allied Land Forces Central Europe)

LANDSOUTH – Dowództwo Połączonych Sił Lądowych Europy Południowej (Allied Land Forces Southern Europe)

LANDSOUTHEAST – Dowództwo Połączonych Sił Lądowych Europy Południowo-Wschodniej (Allied Land Forces South-Eastern Europe)

LoA – Poziom ambicji (Level of Ambition)

Logu – Lotniskowcowa Grupa Poszukująco-Uderzeniowa

LoGW – Lotniskowcowa Grupa Wielozadaniowa

MARAIRMED – Dowództwo Lotnictwa Morskiego Morza Śródziemnego (Allied Maritime Air Forces Mediterranean)

MC – Komitet Wojskowy (Military Committee)

MJO – Główna Połączona Operacja (Major Joint Operation)

MNC – Naczelne dowództwo NATO (Major NATO Command)

MND(C) – Wielonarodowa Dywizja (Centrum) (Multinational Division (Centrum)

MND(S) – Wielonarodowa Dywizja (Południe) (Multinational Division (South)

MNE – Wielonarodowy Eksperyment (Multinational Experiment)

MRBM – Pociski balistyczne średniego zasięgu (Mediate-range Ballistic Missile)

MSC – Wyższe podporządkowane dowództwo (Major Subordinate Command)

NAC – Rada Północnoatlantycka (North Atlantic Council)

NA5CRO – Operacje Reagowania Kryzysowego spoza art. 5 (Non-Artickle 5 Crisis Response Operations)

NADGE – Naziemna infrastruktura obrony powietrznej NATO (NATO Air Defence Ground Environment)

NAEWF – Siły Powietrzne NATO Wczesnego Ostrzegania (The NATO Airborne Early Warning Force)

NATINADS – Zintegrowanego Systemu Obrony Powietrznej NATO (NATO Integrated Air Defence System)

NATO – Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego (North Atlantic Treaty Organisation)

NAVCENT – Dowództwo PSM Europy Centralnej (Allied Naval Forces Central Europe)

NAVNORCENT – Dowództwo PSM Północnego Obszaru Centralnej Europy (Allied Naval Forces Northern Area Central Europe)

NAVNORTHWEST – Dowództwo Połączonych Sił Morskich Europy Północno-Zachodniej (Allied Naval Forces North Western Europe)

NAVOCFORMED – Siły Morskie na wezwanie Morza Śródziemnego

(The Naval On-Call Force Mediterranean)

NAVSOUTH – Dowództwo Połączonych Sił Morskich Europy Południowej (Allied Naval Forces Southern Europe)

NCISS – Szkoła Systemów Łączności i Informatyki (NATO CIS Systems School)

NCS – Struktura Dowodzenia NATO (NATO Command Structure)

NCSA – Agencja Systemów i Sieci Teleinformatycznych NATO (NATO Communication and Information Systems Services Agency)

NDAC – Komitet Obrony Jądrowej (Nuclear Defence Committee)

NDC – Akademia Obrony NATO (NATO Defence College)

NDPP – Planowanie Obronne NATO (NATO Defence Planning Process)

NFS – Struktura Sił Zbrojnych NATO (NATO Force Structure)

NMIOTC – Morskie Operacyjne Centrum Szkolenia NATO (NATO Maritime Interdiction Operational Training Centre)

NORE – Dowództwo Podobszaru Nore Kanału La Manche (Nore Sub-Area Channel)

NORLANT – Podobszar Północny (Northern Sub-Area)

NORSEACENT – Dowództwo PSM Podobszaru Morza Północnego Europy Centralnej (Allied Naval Forces North Sea Sub-Area)

NORTHAG – Północna Grupa Armii (Northern Army Group)

NPG – Grupa Planowania Jądrowego (Nuclear Planning Group)

NRD – Niemiecka Republika Demokratyczna

NS – Szkoła NATO w Oberammergau (NATO School)

NSCC – Centrum Koordynacyjne Operacji Specjalnych NATO (NATO Special Operations Coordination Centre)

NTM-A – Misja Szkoleniowa NATO – Afganistan (NATO Training Mission – Afghanistan)

NTM-I – Misja Szkoleniowa NATO – Irak (NATO Training Mission – Irak)

NURC – Centrum Badań Podwodnych NATO (Undersea Researc Centre)

OCEANLANT – Podobszar Oceanu (Ocean Sub-Area)

OMLT – Zespoły Doradczo-Łącznikowe (Operational Mentoring and Leason Team)

ONZ – Organizacja Narodów Zjednoczonych

OOP – Okręty Podwodne

OP – Obrona powietrzna

OT – Obrona terytorialna

PfP – Partnerstwo dla Pokoju (Partnership for Peace)

PJP – Pomocnicza jednostka pływająca

POACCS – Portugalskie Dowództwo Sił Powietrznych i Kontroli Systemu (Portuguese Air Command and Control System)

PSC – Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa (Political and Security Committee) Główne (najniższe w hierarhii) podporządkowane dowództwo (Principal Subordinate Command)

PSM – Połączone Siły Morskie

PSZ – Połączone Siły Zbrojne

PTSP – Połączone Taktyczne Siły Powietrzne (Allied Tactical Air Force)

RAF – Brytyjskie Siły Powietrzne (Royal Air Force)

RC – Dowództwo Regionalne (Regional Command)

RF(A)S – Sztab Powietrznych Sił Reagowania (Reaction Forces Air Staff)

RGP – Regionalna Grupa Planowania (The Regional Planning Group)

SACEUR – Naczelny Dowódca Połączonych Sił Sojuszniczych NATO w Europie (Supreme Allied Commander Europe)

SACT – Naczelny Sojuszniczy Dowódca Transformacji (Supreme Allied Commander Transformation)

SEE – Komórka ACT przy SHAPE (Staff Element Europe)

SFOR – Siły Stabilizacyjne NATO (NATO’s Stabilisation Force)

SJO – Mniejsza Połączona Operacja (Smaller Joint Operation)

SLBM – Rakiety balistyczne odpalane z okrętów podwodnych (Submarine Launched Ballistic Missile)

SM – Siły Morskie

SRBM – Pociski balistyczne krótkiego zasięgu (Short-range Ballistic Missile)

STANAVFORCHAN – Stały Zespół Sił Trałowo-Minowych Kanału La Manche (Standing Naval Force Chanell)

STANAVFORLANT – Stały Zespół Sił Morskich Atlantyku (Standing Naval Force Atlantic)

STANAVFORMED – Stały Zespół Sił Morskich Morza Śródziemnego (Standing Naval Force Mediterranean)

STRE – Przedstawiciel ACT przy NATO (SACT Representative in Europe)

STRIKFLTLANT – Flota Uderzeniowa Atlantyku (Striking Fleet Atlantic)

STRIKFORSOUTH – Dowództwo Morskich Sił Uderzeniowych i Wsparcia Europy Południowej (Naval Striking and Support Forces Southern Europe)

SUBACLANT – Dowództwo Połączonych Sił Podwodnych Atlantyku (Submarines Allied Command Atlantic)

TDW – Teatr Działań Wojennych

UA – Unia Afrykańska

UE – Unia Europejska

UKAIR – Dowództwo Sił Powietrznych Wielkiej Brytanii (United Kingdom Air Forces Command)

UW – Układ Warszawski

WB – Wielka Brytania

WE – Walka elektroniczna

WESTLANT – Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Atlantyku Zachodniego (Allied Forces Western Atlantic Area)

WMD – Broń Masowego Rażenia (Weapons of Mass Destruction)

Z.O. – Zespół Operacyjny

ZOP – Zwalczanie Okrętów Podwodnych

ZSRR – Związek Socjalistycznych Republik RadzieckichNATO dłużej nie potrzebuje dużych, zmasowanych jednostek, które były potrzebne w czasach „zimnej wojny”, ale potrzebuje ruchliwych i sprawnych sił w odpowiednich stanach gotowości bojowej, które lepiej przygotują Sojuszników do zagrożeń XXI wieku.

International Military Staff (lata 90.)

WSTĘP

Przez sześćdziesiąt lat, mimo zachodzących zmian (politycznych, ekonomicznych, gospodarczych, militarnych, technologicznych), postępującego procesu rozszerzania Sojuszu, jak również pojawiających się nowych wyzwań środowiska bezpieczeństwa, NATO zachowało swój obronny charakter. Przez ten okres Pakt Północnoatlantycki skutecznie realizował postawione zadania i był gwarantem bezpieczeństwa dla państw członkowskich w Europie. Oczywiście, permanentnie zmuszany był do ciągłej modyfikacji swojej strategii oraz reorganizacji swoich sił i struktur systemu dowodzenia, aby móc efektywnie przeciwstawiać się nowym wyzwaniom i zagrożeniom bezpieczeństwa. Do końca lat 80., czyli do końca „zimnej wojny”, Sojusz budował swój potencjał i zdolności przeciwko jednemu zagrożeniu, jakim były siły zbrojne Układu Warszawskiego.

Zmiany polityczno-militarne zachodzące na początku lat 90. zmusiły NATO do zmiany postrzegania bezpieczeństwa europejskiego oraz zmian filozofii działania. Efektem nowego podejścia była przeprowadzona gruntownie transformacja w takich dziedzinach jak: strategia, struktury systemu dowodzenia i sił, zasady współpracy z państwami postkomunistycznymi, zaangażowanie się i współuczestniczenie w rozwiązywaniu i zapobieganiu międzynarodowym konfliktom zbrojnym.

Kryzys jugosłowiański sprawił, że NATO po raz pierwszy zaangażowało się w operacje poza swoim obszarem traktatowym, a interwencja w Bośni i Hercegowinie była punktem zwrotnym dla Sojuszu. Zgodnie z rezolucją Rady Bezpieczeństwa ONZ (nr 816 z 31 marca 1993 roku) 12 kwietnia 1993 roku lotnictwo NATO rozpoczęło patrolowanie utworzonej strefy zakazu lotów nad Bośnią, a 28 lutego 1994 roku doszło do pierwszego użycia siły w historii Sojuszu, gdy 4 serbskie samoloty bojowe zostały zestrzelone przez myśliwce NATO w utworzonej strefie zakazu lotów nad Bośnią. Dodatkowo w marcu 1999 roku lotnictwo NATO rozpoczęło bombardowanie celów w byłej Jugosławii w związku z odmową przez rząd tego kraju pokojowego uregulowania problemu Kosowa. Były to pierwsze w historii NATO ataki na inne państwo.

Zdobyte doświadczenia pokazały, że przyszłe misje Sojuszu będą prowadzone poza terytorium państw członkowskich, a przyjęty kierunek transformacji sojuszniczych sił zbrojnych wskazywał na zamiar wychodzenia NATO poza obszar euroatlantycki, w celu obrony swoich interesów, gdy zaistnieje taka potrzeba.

Z perspektywy minionych lat wynika, że dzięki swoim zdolnościom, strukturze systemu dowodzenia, strukturze sił, a także posiadanemu potencjałowi NATO sprostało większości wyzwań i nadal pozostaje głównym filarem bezpieczeństwa w Europie.

Przełom wieków pokazał, że tradycyjne wojny i konflikty, w które zaangażowane były milionowe armie, i dla których zawiązywano wielkie koalicje – minęły bezpowrotnie. Nie oznacza to oczywiście, że konflikty zbrojne przestały być zagrożeniem dla ludzkości. Dzisiejsze konflikty mają różnorodny charakter i podłoże. Do najczęściej wymienianych przyczyn należą przede wszystkim różnice religijne, etniczne i kulturowe, a także wspomniane sprzeczności interesów politycznych i gospodarczych.

Współcześnie istotą zmian w środowisku bezpieczeństwa jest przesunięcie punktu ciężkości z zagrożeń klasycznych, głównie agresji zbrojnej, na zagrożenia asymetryczne, których źródłem stają się trudne do zidentyfikowania podmioty pozapaństwowe. Obecnie głównym niebezpieczeństwem są zagrożenia kryzysowe, które dotyczą zarówno bezpieczeństwa struktur państwa, jego infrastruktury krytycznej, jak i społeczeństwa.

Do głównych zagrożeń bezpieczeństwa dla państw członkowskich Sojusz zaliczył: terroryzm, przestępczość zorganizowaną, proliferację broni masowego rażenia, cyberterroryzm, piractwo morskie, państwa „upadłe”, nielegalną migrację, zagrożenia ekologiczne, energetyczne, ekonomiczne i informacyjne.

Ze względu na zmiany środowiska bezpieczeństwa międzynarodowego na przełomie lat 90. XX wieku i pierwszej dekady XXI wieku, a także związaną z tym ewolucją zagrożeń, coraz większe znaczenie zaczęto przywiązywać do bezpieczeństwa militarnego i pozamilitarnego. Priorytet bezpieczeństwa militarnego, mimo zmieniającej się sytuacji międzynarodowej, pozostał nadal niezachwiany. Jednakże problematyki bezpieczeństwa w wymiarze sojuszniczym nie można ograniczać jedynie do wymiaru militarnego, gdyż jest ona znacznie obszerniejsza.

Zasadniczym celem NATO jest utrzymanie pokoju i stabilności w regionie euroatlantyckim oraz zapewnienie bezpieczeństwa swym członkom. NATO, którego głównym zadaniem, w myśl art. 5, jest odstraszanie i obrona członków na wypadek agresji zbrojnej, zadeklarowało szerokie podejście do problematyki bezpieczeństwa. W celu ochrony pokoju, bezpieczeństwa i stabilności Sojusz zadeklarował realizację określonych priorytetów, takich jak: utrzymanie jedności transatlantyckiej; utrzymanie potencjału militarnego Sojuszu; zapobieganie konfliktom i zarządzanie kryzysowe; otwartość na nowych członków oraz na partnerstwo, współpracę i dialog z innymi państwami. Przyjęto nowe formy współpracy i kierunki działań związane z zapobieganiem konfliktom, zarządzaniem kryzysowym oraz kontrolą zbrojeń. NATO samo w sobie przeszło proces radykalnych zmian, aby sprostać nowym wyzwaniom bezpieczeństwa w i poza Obszarem Traktatowym.

Zasadniczą częścią procesu transformacji była i jest restrukturyzacja sił zbrojnych państw członkowskich, budowa nowych zdolności bojowych oraz przebudowa istniejącego systemu dowodzenia Sojuszu. Siły zbrojne państw członkowskich uległy znacznej redukcji i reorganizacji.

Struktura militarna Sojuszu permanentnie dostosowywana była do reagowania na występujące wyzwania i zagrożenia, tak aby siły mogły być skutecznie użyte tam, gdzie są potrzebne. Dlatego też Sojusz budował i buduje struktury, które sprostają nie tylko wzrastającym wymaganiom operacyjnym, ale również zapewnią stabilność i spełnią rolę odstraszania przyszłych, potencjalnych agresorów. Myślą przewodnią zmian była idea, aby poszczególne dowództwa i siły były mobilne i samowystarczalne, zdolne do równoległego prowadzenia wielu działań o mniejszej skali intensywności w regionach poza miejscem stałej dyslokacji, jak również do prowadzenia tych działań przez dłuższy okres. Dążyło się do osiągnięcia zdolności, w których większa część sił państw członkowskich będzie cechowała się mobilnością i gotowa będzie do użycia z możliwością płynnego przejścia od typowych działań bojowych do działań o charakterze humanitarnym, w ramach tej samej operacji.

NATO, poprzez współpracę i budowę nowych relacji z innymi podmiotami sceny politycznej, buduje nowe środowisko bezpieczeństwa międzynarodowego. Do ważniejszych inicjatyw, które były i są rozwijane możemy między innymi zaliczyć: współpracę z krajami spoza Sojuszu, współpracę z krajami w ramach programu „Partnerstwo dla Pokoju”, rozwijanie stosunków NATO-Rosja i NATO-Ukraina, rozwijanie współpracy z państwami basenu Morza Śródziemnego w ramach „Dialogu Śródziemnomorskiego” oraz zacieśnianie współpracy z innymi organizacjami, takimi jak: Unia Europejska (UE), Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) i Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE).

Analiza zachodzących zmian społeczno-politycznych, a także analiza zagrożeń, sankcjonują potrzebę istnienia NATO. Potrzebujemy Sojuszu dla bezpieczeństwa narodowego państw członkowskich oraz dla bezpieczeństwa i stabilności w strefie transatlantyckiej. Podstawowym celem NATO nadal pozostaje obrona wolności oraz bezpieczeństwa wszystkich swoich członków, zarówno poprzez polityczne, jak i militarne działania. Sojusz zapewnia swoim członkom stabilność i bezpieczeństwo nie tylko od zewnątrz, chroniąc przed ewentualnymi zagrożeniami z zewnątrz, ale również od wewnątrz, zmuszając do rozwiązywania sporów międzypaństwowych na drodze politycznej, a więc metodami innymi niż wojna.

Sojusz trafnie ustalił hierarchię swoich celów oraz zadań i przygotowuje się do stawienia czoła zagrożeniom XXI wieku. Dzisiejsze zagrożenia mają nie tylko charakter militarny, ale również ekonomiczny (w tym również energetyczny). NATO musi być przygotowane i wiedzieć, jak na te zagrożenia zareagować. Istnieje dzisiaj pilna potrzeba większego zaangażowania się NATO w sferze bezpieczeństwa energetycznego. Wyczerpywanie się złóż surowców energetycznych oraz rosnąca rywalizacja o dostęp do nowych regionów ich pozyskiwania powodują, że Sojusz powinien wspierać państwa członkowskie w dążeniu do zwiększenia bezpiecznych dostaw surowców energetycznych, jak również rozwijać zdolności zapewnienia kompleksowego bezpieczeństwa infrastruktury energetycznej i szlaków transportu surowców energetycznych. W ten sposób można minimalizować zakłócenia ich dostaw powstających w wyniku konfliktów zbrojnych, blokad morskich, aktów terroryzmu czy piractwa morskiego.

Największe wyzwania, przed jakimi obecnie stoi NATO, wiążą się z jego trzema zadaniami przedstawionymi według hierarchii znaczenia: artykułem 5., partnerstwem z krajami nieczłonkowskimi oraz operacjami reagowania kryzysowego.

31 stycznia 2013 roku Sekretarz Generalny NATO Anders Fogh Rasmussen przedstawił „Roczny raport NATO” (The Secretary General’s Annual Report 2012), w którym podsumował osiągnięcia, inicjatywy i wyzwania, z którymi zmierzył się Sojusz Północnoatlantycki w 2012 roku. Dokonał oceny działalności Sojuszu w trzech obszarach: zarządzania kryzysowego, wojskowych zdolności i rozwoju partnerstwa.

W raporcie podkreślono, że NATO musi dostosować się do zmieniającej się sytuacji geopolitycznej w czasach kryzysu ekonomicznego. Oprócz określenia celów operacyjnych Sojuszu, wymieniono potrzebę zmian natury strukturalnej, które zapewnią NATO zdolności do przeciwstawienia się całej gamie zagrożeń.

Wśród priorytetów operacyjnych, stojących obecnie przed NATO wymieniono: zaangażowanie Sojuszu w operacjach w Afganistanie i Kosowie; działania antyterrorystyczne w rejonie Morza Śródziemnego; działania antypirackie w rejonie Rogu Afryki oraz wsparcie tureckiej obrony przeciwlotniczej zestawami rakiet typu Patriot. Dużo uwagi poświęcono sytuacji w Afganistanie i roli NATO po 2014 roku, kiedy siły afgańskie przejmą odpowiedzialność za własny kraj. Wsparcie międzynarodowe od tego momentu przybierze formę programu „Dekada Transformacji” (2015-2024) (Decade of Transformation) ogłoszonego na konferencji w Bonn w grudniu 2011 roku.

Podkreślono spadek wydatków zbrojeniowych wśród członków NATO i potrzebie zwiększania potencjału bojowego w najbliższych latach przez Sojusz. Obecne różnice w wydatkach obronnych powodują powstawanie wyraźnych różnic w potencjale bojowym między krajami członkowskimi.

Raport kładzie nacisk na kontynuowanie wdrażania planu „NATO Forces 2020” przyjętego na szczycie Sojuszu w Chicago, zgodnie, z którym NATO ma budować bardziej mobilne i elastyczne siły, zdolne do działań ekspedycyjnych. Wiąże się to z budową odpowiednich sił lądowych i środkami ich przerzutu (transportu powietrznego i morskiego). Głównymi programami planu pozostają: inicjatywa „Smart defence”; rozwój obrony antyrakietowej; sojuszniczy system nadzoru (Alliance Ground Surveillance – AGS); inicjatywa sił połączonych (Connected Forces Initiative – CFI) oraz wspólny wywiad, nadzorowanie i rozpoznanie (Joint Intelligence, Surveillance and Reconnaissance – JISR).

Ważnym zagadnieniem realizowanym w ramach „NATO Forces 2020” jest trwająca reforma struktury dowodzenia i struktury instytucjonalnej NATO, która osiągnie zdolność operacyjną w połowie 2013 roku.

Wśród najważniejszych wyzwań w obszarze bezpieczeństwa wymieniono obronę przed zagrożeniami w cyberprzestrzeni. Aby nim zapobiegać NATO realizuje program „NATO Computer Incident Response Capability” (NCIRC), którego celem jest objęcie wszystkich sieci komputerowych Sojuszu programem wspólnej scentralizowanej ochrony przed włamaniami i atakami. Poza tym NATO buduje zespoły szybkiego reagowania (Rapid Reaction Teams), które będą pomagać krajom członkowskim w wypadku, gdy padną ofiarą cyberataku. W wypadku zagrożenia terrorystycznego, główne działania NATO będą skupiać się na nadzorowaniu transportu morskiego i powietrznego oraz współpracy z Rosją w ramach odpowiedniej polityki informacyjnej, która ma zapewnić lepszą czytelność w obustronnych stosunkach i wymiany informacji, w celu unikania napięć związanych z realizowaniem przez NATO i Rosję polityki odstraszania jądrowego.

Biorąc pod uwagę rozwój sytuacji polityczno-militarnej na świecie, nieprzewidywalność i dynamikę wydarzeń, można założyć, że w najbliższej dekadzie NATO nadal będzie zmagać się z przedstawionymi potencjalnymi zagrożeniami.

Jaka zatem przyszłość i zadania czeka NATO w najbliższym czasie. Literatura na temat dokonań NATO, jego roli obecnie i w przyszłości, a także kierunków, w jakich NATO powinno podążać jest bardzo szeroka. Generalnie, jedna rzecz jest podkreślana przez większość autorów, a mianowicie, że Sojusz w dotychczasowych podstawowych działaniach nie zawiódł swoich członków, ani w okresie „zimnej wojny”, ani po rozpadzie świata dwubiegunowego. Zawsze zapewniał im poczucie bezpieczeństwa, a solidarność wewnątrz Paktu była i pozostaje fundamentem jego siły i znaczenia.

------------------------------------------------------------------------

1 Secretary General’s Annual Report 2012, 31 Jan. 2013, (http://www.nato.int/nato_static/assets/pdf/stock_publications/20130131_Annual_Report_2012_en.pdf) .Rozdział 4 STRUKTURY MILITARNE SOJUSZU POD KONIEC „ZIMNEJ WOJNY”

Treść dostępna w pełnej wersji eBooka.

4.1. Europejski Teatr Wojny

Treść dostępna w pełnej wersji eBooka.

4.1.1. Północnoeuropejski Teatr Działań Wojennych

Treść dostępna w pełnej wersji eBooka.

4.1.2. Centralny Teatr Działań Wojennych

Treść dostępna w pełnej wersji eBooka.

4.1.3. Południowoeuropejski Teatr Działań Wojennych

Treść dostępna w pełnej wersji eBooka.

4.1.4. Połączone Siły Interwencyjne NATO (Allied Command Europe Mobile Force – Land AMF(L))

Treść dostępna w pełnej wersji eBooka.

4.2. Atlantycki Teatr Wojny

Treść dostępna w pełnej wersji eBooka.

4.3. Strefa Kanału La Manche

Treść dostępna w pełnej wersji eBooka.

4.4. System Obrony Powietrznej NATO – NADGE (NATO Air Defence Ground Environment – Naziemna Infrastruktura Obrony Powietrznej NATO)

Treść dostępna w pełnej wersji eBooka.

4.5. Powietrzny system wczesnego ostrzegania i naprowadzania – AWACS

Treść dostępna w pełnej wersji eBooka.

4.6. Dowództwo Obrony Północnoamerykańskiej Przestrzeni Powietrznej i Kosmicznej – NORAD

Treść dostępna w pełnej wersji eBooka.

4.7. Wojskowe systemy alarmowe NATO

Treść dostępna w pełnej wersji eBooka.WYKAZ FOTOGRAFII

1. Samolot B-47 podczas lotu
2. Rakieta MGM-1 Matador na wyrzutni
3. Rakieta MGR-1 (M31) Honest John na wyrzutni
4. Rakieta MGM-5 Corporal na wyrzutni
5. Rakieta MGM-52 Lance podczas przygotowania do startu
6. Rakieta MGM-29 Sergeant na wyrzutni mobilnej
7. Rakieta Pluton na wyrzutni mobilnej
8. Rakieta SSM-A-14 (PGM-11) Redstone
9. Rakieta MGM-31 Pershing I na wyrzutni
10. Stacja radarowa systemu wczesnego wykrywania w bazie brytyjskich sił powietrznych RAF Fylingdales
11. Mobilna wyrzutnia rakiet SS-20 Saber
12. Wyrzutnia rakiet SS-20 Saber na platformie kolejowej
13. Baza lotnicza Montijo k. Lizbony (widoczne stanowiska postojowe dla samolotów)
14. Zespół okrętów STANAVFORLANT podczas wykonywania zadań na morzu
15. Okręt podwodny USS James Monroe SSBN-622 podczas przejścia morzem
16. Stacja radarowa systemu wczesnego ostrzegania w Thule
17. Samoloty A10 podczas postoju na lotnisku Lajes, na wyspie Terceira
18. NiM Makkum M 857 SM Holandii podczas wykonywania zadań na morzu
19. Zdalnie sterowany pojazd podwodny PAP-104 i Double Eagle do poszukiwania, identyfikacji i niszczenia obiektów podwodnych (min)
20. KTR Bille P 540 (typu Willemoes) SM Danii ze składu Z.O. 420
21. FRR Bremen F 207 SM RFN podczas przejścia morzem. W części dziobowej widoczna wyrzutnia rakiet „woda-powietrze” RIM-7 Sea Sparrow
22. Samobieżna haubica M110A2 kalibru 203,2 mm mogła razić cele amunicją jądrową w zasięgu do 30 km
23. Amerykańska wieloprowadnicowa wyrzutnia rakietowa MLRS rozwinięta na stanowisku podczas ćwiczenia „Reforger 85”
24. Amerykański transporter opancerzony M113A3 oraz czołg M60A3 podczas wspólnych ćwiczeń w maju 1979 roku
25. Niemiecki samolot F-4G Phantom podczas startu
26. Lekki lotniskowiec śmigłowcowy sił morskich Włoch C551 „Giuseppe Garibaldi” podczas ćwiczeń sił morskich
27. Fregata Rakietowa F 451 „Limnos” sił morskich Grecji podczas ćwiczeń
28. Lotniskowiec Amfibijny LHA3 „Belleau Wood” typu Tarawa sił morskich Stanów Zjednoczonych podczas ćwiczeń
29. Turecki okręt podwodny projektu „209” (Typu 1200) w cieśninie Bosfor
30. Czołg LEOPARD I podczas działań w ćwiczeniu sił interwencyjnych „Alloy Express” w północnej Norwegii w 1982 roku
31. Samolot F/A 18 Hornet na pasie startowym lotniskowca wielozadaniowego
32. Lotniskowiec Enterprise CVN 65 podczas uzupełniania zapasów w ramach Wielozadaniowej Grupy Lotniskowcowej
33. Brytyjski morski samolot patrolowo-uderzeniowy Nimrod firmy Hawker Siddeley podczas lądowania po wykonanym locie patrolowym
34. Śmigłowiec Sea King podczas akcji ratowniczej
35. Antena stacji radiolokacyjnej obserwacji powietrznej t. FPS 117
36. Samolot dalekiego zasięgu E-3 Sentry systemu wczesnego ostrzegania AWACS
37. Posterunek Systemu Dalekiego Zasięgu na GrenlandiiWYKAZ TABEL

1. Ogólna liczba wojsk amerykańskich stacjonujących w Europie (w tym w RFN) do roku 1980
2. Liczba bomb i niestrategicznych głowic jądrowych w wyposażeniu Stanów Zjednoczonych i Związku Radzieckiego w latach 1945-2000
3. Typy i liczba strategicznych samolotów bombowych w uzbrojeniu Stanów Zjednoczonych
4. Typy i podstawowe dane taktyczno-techniczne rakiet w uzbrojeniu Stanów Zjednoczonych i innych państw NATO
5. Liczba strategicznych głowic jądrowych w wyposażeniu Stanów Zjednoczonych i Związku Radzieckiego/Rosji w latach 1958-2000
6. Klasyfikacja nosicieli broni jądrowej w wyposażeniu Stanów Zjednoczonych
7. Ogólna liczba żołnierzy i podstawowego uzbrojenia państw NATO (plus Francji) w 1990 roku
8. Główne zmiany organizacji szczebla dowodzenia w NATO wprowadzone w nowej strukturze dowodzenia w 1999 roku
9. Główne zmiany na Europejskim Teatrze Wojny w nowej strukturze dowodzenia w 1999 roku
10. Główne zmiany w strukturze dowodzenia na Atlantyckim Teatrze Wojny w 1999 roku
11. Liczba dowództw rozmieszczonych w rejonach strategicznych po kolejnych restrukturyzacjach
12. Główne operacje NATO po zakończeniu „zimnej wojny”
13. Główne operacje i misje realizowane przez Unię Europejską