Sypiając ze smokiem. Polityka Unii Europejskiej wobec Chin - ebook

Stosunki europejsko-chińskie nigdy nie były tak bliskie, ale też nigdy nie były tak trudne. Potężniejące z każdym rokiem państwo kusi atrakcyjnymi możliwościami współpracy, stanowiąc jednak coraz większe zagrożenie dla interesów europejskich w świecie. „Chiński smok” jest asertywny, głośno wyraża swoje opinie, a co najgorsze ­ Unia Europejska utraciła nad nim swoją przewagę oraz możliwości skutecznego wpływania na jego zachowanie. Brakuje jej do tego instrumentów, politycznej siły, a przede wszystkim wizji. Dlaczego tak się stało? Jak przeformułować założenia polityki unijnej wobec Chin? Czy w tym trudnym związku z „chińskim smokiem” jesteśmy skazani na porażkę?

Książka stanowi obszerną analizę polityki Unii Europejskiej wobec Chin zarówno w wymiarze politycznym, jak i gospodarczym. W ośmiu tematycznych szkicach zaprezentowano najważniejsze zagadnienia niezbędne do zrozumienia relacji europejsko-chińskich.

Wstęp  7

1. Bilans pierwszego dwudziestolecia relacji – polityka wobec ChRL w latach 1975–1994  23

1.1. Nawiązanie stosunków dyplomatycznych i pierwsze lata kontaktów 1975– 1989  24

1.2. Kryzys w relacjach 1989–1991  30

1.3. Rosnąca rola kontaktów 1992–1995  32

1.4. Konkluzje  34

2. Ewolucja strategicznych założeń polityki unijnej wobec Chin  36

2.1. Konstruktywne zaangażowanie  37

2.2. Kompleksowe partnerstwo  39

2.3. Strategia dalszych kroków  43

2.4. Dojrzewające partnerstwo  45

2.5. Rosnąca odpowiedzialność  47

2.6. Konkluzje  51

3. Struktura instytucjonalna polityki Unii Europejskiej wobec Chin  54

3.1. Instytucjonalizacja relacji dwustronnych  54

3.2. Struktura instytucjonalna dialogu po roku 2010  61

3.3. Porozumienie o partnerstwie i współpracy czy strefa wolnego handlu?  65

3.4. Konkluzje  67

4. Gospodarczy wymiar współpracy Unii Europejskiej z Chinami  69

4.1. Wielkość i struktura wymiany handlowej  70

4.2. Wejście Chin do Światowej Organizacji Handlu – przełomowy moment w rela cjach wzajemnych  74

4.3. Problem deficytu handlowego  79

4.4. Inwestycje unijne w Chinach  90

4.5. Przyznanie ChRL statusu „gospodarki rynkowej”  95

4.6. Problem niskich standardów produkcyjnych w Chinach  98

4.7. Konkluzje  101

5. Unia Europejska wobec problemu łamania praw człowieka w Chinach  103

5.1. Odmienne perspektywy spojrzenia na prawa człowieka  104

5.2. Ewolucja stanowiska Unii Europejskiej wobec problemu łamania praw człowie ka w Chinach  107

5.3. Mechanizmy wpływania na sytuację w Chinach  109

5.4. Ocena dotychczasowej polityki unijnej wobec Chin  112

5.5. Konkluzje  116

6. Problem ochrony środowiska w polityce Unii Europejskiej wobec Chin  118

6.1. Problem degradacji środowiska naturalnego w Chinach i polityka rządu ChRL wobec tej kwestii  119

6.2. Unijno-chińska współpraca w zakresie ochrony środowiska  124

6.3. Transfer technologii przyjaznych środowisku  128

6.4. Konkluzje  131

7. Embargo na sprzedaż broni do Chin  133

7.1. Zakres embarga i próby jego zniesienia  134

7.2. Dyskusja wokół zniesienia embarga  138

7.3. Konkluzje  140

8. Pomoc unijna dla Chin  143

8.1. Unijne wsparcie dla chińskich przemian  144

8.2. Najważniejsze unijne projekty  147

8.3. Współpraca w zakresie polityki regionalnej – studium przypadku  152

8.4. Konkluzje  162

Zakończenie  165

Bibliografia  171

Wykaz rysunków, tabel  191

Aneks  193